장음표시 사용
141쪽
eximiam suam doctrinam & rerum Iudaicarum singularem
peritiam. Non mirum ergo, quod hanc lententiam, tania quam certam, defenderit: audiverat fortasse Samaritanos hoc constanter asseverare, & praeceptores tuos iisdem non contradicere;sed e contra in eandem inclinare sententiam, de
fortasse alios Iudaeos praeter praeceptores tuos super hac quaestione non consuluit, aut si conluluerit, prae concepta opinio de prsceptorum suorum doctrina iacile contrariam sententiam tanquam falsam rejecit. 2. Alii, ut Picus Mirand Ianus, & Reuchlinus aliter respondent scit. Hieronymum loqui de quinque literis rham, sive finalibus : quinque enim litterae in lingua Hebraica aliter scribuntur in medio, aliter in fine, & scriptura Samaritana nullas literas finales agnoscit, sed omnes literae ubique tam in medio, quam in fine Vocum eodem modo scribuntur : arbitrantur igitur Hieronymi sententiam fuisse, quod Erras quinque illas literas finales lite ris viginti duabus uniformibus addiderit. 3. UVilhelmus Schichrhardus explicat Hieronymi locum de vocalibus , quas fecundum sententiam plerorumque Judqorum tam Veterum, quam recentiorum Ezras addidit. q. Multis videtur probabile, quod Hieronymus intellexerit illam mutationem, qua Ezras characteres sacros populo ignotos, & raro a populo adhibitos, produxit, & communes secit, relictis characteribus prophanis Samaritanis, cum quibus Judsi noluerunt ullam familiaritatem colere, tum quia Iudaeorum erant in sensissimi hostes, tum quia religionem a Judaeorum retiagione diversam profitebantur. V. Alter ex Christianis est Eusebius, Caelareae Palaestinae Episcopus, qui in Chronico suo haec verba lcribit: Fuit Uras
legis divina eruditis,imus, or clarus omnium Iudastrum magister, qui dec pii Pitate regres fuerant ira Iudaam, Urmaturqsse divinas scripturas memorιter cονιdidisse, ut Samaritanιs non miscere=itur, literas Iudaicas commutasse. Resp. I. Ad hanc objectionem solvendam valetret ponsio quarta, quam dedimus Sent. pracedenti. 2. Eusebius videtur non tam ex propria sententia loqui, quam quidem ex sententia aliorum: haec conjectura valde probabilis vide
142쪽
De Liter ursim Hebraicarum Antiquitate, I ortur, quia Eusebius dicit, affirmatur divinam scripturam memoriter condidisse , ct lueras Iudaicas comm rasse: alfirmatur scit. ab aliis, non ab iplo Eusebior quod haec videtur ipsius esse opinio, probatur ex eo, quia dicitur , E ram diνinas scripturas memoriter condidisse, quod falsum est : & nullo modo videtur verisimile
Eusebium putasse omnes lege S tam autographas, qUam apo- graphas semel Vulcano esse commissas,& ab E etra miraculo modo esse restitutas : nam figmentum est, nec ab ipsis defen-1bribus characteris Samaritani defenditur: praeterea & a Nelκ-mta cap. 8. Nesibus 2. q. refutatur. Omnes rogabant Εἰram, ut aseferret librum legis, o legit ex eo ante plateam illam, qua est ante portam
aquarum oc. Hic non dicitur , quod ex cerebro suo finxerit
legem, sed quod legerit ex lege, quam ibi invenit. 3. Vel si
eX propria sententia loquatur, fortasse hanc sententiam didicit ex Samaritanis, habitantibus Celareae, ubi Episcopum egit: Caesareae enim multi Samaritani degebant, ut resert R. Benjamin, hie dicit in itinere suo se Caesareae ducentos Cuthaeos, id est, Samaritanos invenisse : Samaritani enim *pissime tum in Talmude, tum in loco R. Benjamin Cuthaeorum nomine veniunt, cum dicit muU τΠ Π Π 'nia Chthai sunt Iudaei
VI. Nummos & Siclos antiquos quod attinet, dicuntur olim, & adhuc hodie in terra Israelis est odi siclos antiquis characteribus Samaritanis signatos, in quibus ab una parte
depicta est urnula aurea, in qua Manna tempore Veteris T. Conservabatur, eum his vocibus μ λ ς ' ' V Siclus Israelis: ab altera vero parte expressa erant haec verba mT 'Isierosolyma Sancta. Hi sicli non sunt eu si a Samaritanis, quia illi urbem hierosolymam, sibi ita exolam, tali titulo non coronassent: Samaritani enim non templum Hierosolymitanum , sed illud in monte Garizim, sanctum esse aestimabant rergo a Judaeis sunt excusi, & per eontequens Samaritanorum character fuit inter Iudaeos tempore templi primi usitatus. R θ. Larga manu concedimus hodiernum characterem Samaritanum inter Iudaeos stante templo primo fuisse usitatum : sed quεstio est, an ille character tantum in ulu fuerit to 2 Hoc
143쪽
Hoc nunquam contrariet sententis patroni probabunt, praeaterea contrarium demonstravimus superiori dissertatione ex Schichardo scit. Hierosolymae effodi antiquos aeneos siclos, regno florente excusos, quibus ab utraque parte literae hodiernae Hebraicae impressae sunt. Dicimus igitur , quod tempore templi primi in ulti fuerit duplex character, scit. Hebretus hodiernus, & Samaritanus : prior fuit Sacer ; posterior vero prophanus,&communis, quo sicli signabantur, aliaeque inscriptiones describebantur.
liquas dc primigenias Hebriorum literas, quia Samaritani adbuc hodie ostendunt exemplar Legis authenticum, ab ipso Mole exaratum φ Rest. I. Falsum est, Samaritanos adhuc possidere ipsum authenticum Mosis exemplar : puto e Xemplar illud, quod ostendunt, esse supposititium : nullum enim est dubium, quin illud exemplar Mosis authenticum vel igne su- erit conlumptum, vel alio modo disruptum : nam loca publica, in quibus lacri codices servabantur, *pissime fuerunt diruta combusta,& ab hostibus spoliata. 2. Si exemplar alia quod Legis Mosaseae apud Samaritanos hodie inveniatur, scriptum erit charactere vulgari, quali pleraque Legis exemplaria , particularia scit. scribebantur : nam quaedam Legis
exemplaria tempore Veteris T. fuerund exarata chaIacter bus Samaritanis, utpote prophanis &. communibus.
nullas rationes opponere solent, quarum prima desumpta est ab ipsa appellatione, vocatur enim ab iplis Hebretis ' 'mia r. Scriptura hyriaca, quia Israelitae eam, ut R: Iose asserit, ex Assyria secum attulerunt. Rest. Superiori dissert. sect. 2. eXpli- ωVi, quare hqc scriptura vocetur assyriaca, & quomodo Verba R. I is intelligenda sint.
RO ct serabet sibi Misthne Legis hujus in libro. Per '. intelligunt mutationem Legis quoad scripturam. Rest. Noa non derivatur a CI, quatenus significat murare , sed duplιcara sive iterare; radix enim utrumque significat ensus hic est, un
144쪽
De Literarum Hebraicarum Antiqui ate, I doctissimus Majmon bene explicat, quod unguli Reges , si parentes ipsis non reliquissent exemplar Legis , bina Legis
exemplaria exscribere tenerentur.
x. Pergunt ita historice argumentari: Judaei, in captivitate Babylonica delitescentes , linguam &. scripturam Chaldaeorum familiarem sibi fecerunt, & e contra proprios characteres oblivioni tradiderunt , ideoque probabile videtur Esram post solutam captivitatem Babylonicam in commodum Judaeorum, qui reversi lunt ex Babylonia , Legem cha ractere Chaldaico descripssse. Res'. t. Etiamsi concedatur Hebraeos, in Babylonia habitantes , linguam Chaldaicam &characteres Chaldaicos didicisse: inde tamen non sequitur, quod Legem Dei charactere 1 acro exaratam in Babylonia non retinuerint. 2. Vero simile est, Etram a capti vitate Babylonica, si characteres in Babylonia mutasset, quod tamen proba Ii nequit, antiquum Hebraea linguae characterem, ut circa totum Dei cultum fecit , in integrum restituisse : Eetras enim dicitur Legem restituisse: sed an hoc est Legem restituere, cum quis characteres divinos mutat in prophanos' 3. Nondum probatum est hodiernas Hebraicas literas suisse Chal-st daeorum proprias: sed vero similius est, Chaldaeos characte res illos ab Hebretis didicisse. xi. Ultim6 R. I ephus Albo sic argumentatur, quod Ezras propter sonticam caulam characteres lacros cum Chaldaicis permutaverit, icit . ut hac ratione inter Judaeos esset perpetuum memoriale liberationis ex captivitate Babylonica. Rest. hoc asseritur absque ulla verisimilitudine : nam si hoc ita el-set, proculdubio Ezras aliquam fecisset illitis memorialis sive monumenti mentionem : sed ipse Eetras , aliique Scriptores alto silentio illud pr tereunt. Hoc, antequam finiam , lectoribus considerandum relinquo, quod si dicatur characteres Samaritanos esse authenticos, tum etiam simul statuitur puncta vocalium & accentuum non esse authentica, & per conle-quens sacra Scriptura erit instar nasi cerei in multas formas mutabibis: led quod puncta authentica sint, proximis dissertationibus probabimus.
145쪽
DISSERTATIO DECIMA TERTIA Q U AE Es TDe Genuina Punctorum Vocalium,& Accentuum in Veteri Test. Antiquitate.
Lar. Ludovicus Capelliu linguae Sanctae Prosessor Sal- mutiensis anno hujus saeculi vigesimo quarto in lucem edidit librum aliquem, quem nominavit Amcanum punctationis reveIurum. Hic liber nomine Capelli non fuit excussis sortasse propterea, quia novam sententiam defendebat, quam multis ingratam fore non dubitabat) sed Thomas Evenius Prosessor Lugdunensis in urbe illa editionem illius libri procuravit, qui etiam peculiari sua praefatione libro, &sententiae illi novae magnam authoritatem conciliavit. Capellia in hoc libro omnibus viribus conatur probare puncta vocalium 8c accentuum, in textu Hebraico jam ustata, non esse addita a Mose, reliquitque sacris Scriptoribus; sed a quibusdam Masore this Tyberiensibus , qui post saeculum quintum a nativitate Christi secundum ipsius sententiam Vixerunt. Haec lententia de novitate punctorum Hebraic Tum multis arrisit, alios tamen summopere offendit , inter caeteros Cl. Buxtorsum, qui etiam speciali libro sententiam& librum Capelli anno quadragesimo octavo hujus seculi solide
146쪽
De Genuina Punctorum sentiquitare. insolide refutavit, ea propter ViX operae praetium esset argu menta Capelli, quibus novitatem punctorum defendere conatur, hic repetere, eademque resutare : sed quandoquidem liber Capelli ipsa raritate fere rarior est,& ille, ut & Buxtor fit tractatus Capello oppositus valde prolixi lunt , quales spissos libros de una tantum quaestione Philologica perlegere Non omnium patitur patientia, & conditio, ideo nos breviter, quantum fieri potest, argumenta tum nostra , pro antiquitate punctorum adferri solita in apricum producemus, eaque urgebimus, & ab exceptionibus vindicabimus : tum etiam argumenta contraria, quae Capellus pro novitate punctorum prosert insistens vestigiis Eliae Levitae , Iudaei Germani) refutabimus. Nos igitur, quoniam ordinem in disputando quaestiones Philologicas sequimur, argumenta ex illis duobus libris delumemus, nostratque responsiones & animadversiones addemus. Verum antequam argumenta utriusqtie partis in medium proferamus, prius status quaesitonis sermari, & dilucide proponi debet , ne de lana caprina rimari videamur. Quaestio, quae hic movetur, tangit puncta Hebraica vocalium & accentuum, & quidem Biblica. QuaΠ-tur igitur: Num puncta vocalium & accentuum , in Bibliis Hebraicis jam usitata, sint ab iplo Mose, reliquitque Veteris
Testamenti Scriptoribus θεοπνευς is, qui coni antium Autores sunt, aut ab Ezra Propheta Num verbe adem illa puniacta sint demum multis post saeculis, vel a quibusdam Judaeorum Criticis, qui vulgo Masoret hae Tiberienses vocantur, vel ab aliis celebribus Rabbinis adicripta y Ut haec quaestio
melius intelligatur, sententiae tum Judetorum , tum etiam Christianorum de antiquitate, vel novitate punctorum Hebraicorum, & quidem Biblicorurn hic breviter sunt enumerandae r hae sententiae de punctorum antiquitate lunt quatuor , omnes post invicem breviter recente bimus. Prima sententia statuit puncta vocalium & accentuum esse ab iisdem Authoribus adlcripta, a quibus contonae lunt descriptae, hoc est, a Mose, reliquisque Veteris T. Sacris Scriptoribus. Non quaerimus hic.: An etiam ante Mosen vocales
147쪽
Hebraicae fuerint usitatae φ De eo vix nobis videtur esse dibium : nam omnes caeterae linguae vocales suas habuerunt, quidni etiam praestantissima linguarum, Hebraea scilicet, quae est mater , &. regina omnium aliarum linguarum φ Et vero- simile videtur caeteras linguas, ad imitationem linguae Hebraeae , vocales tuas ciunxisse. Praeterita ergo illa quaestione, qua quaeritur : an vocales lingυε Hebraicae consonantibus tuerint coaevae, alia, magis necessaria, hic movetur quaestio
de punctis Biblicis: num illa sint ab iisdem authoribus inventa ui contonantes in Veteri Test. expresserunt. Authores hujus primae sententiae hoc affrmant : attamen non concedunt haec puncta consonantibus Biblicis temper fuisse appo sta, quia cum Judaei sub templo primo ex quotidiano loquendi & legendi usu etiam sine vocalibus prompte 8c expedite legerent, mos adscribendi vocales apud quam plurimos Judaeos, tum propter illam promptitudinem legendi , tum propter dissicultatem codices sacros exicribendi in oblivionem venit usque ad Esram Prophetam, qui puncta in usum
revocavit, & eadem secundum antiquum modum restituit. . Altera sententia defendit puncta multo esse recentiora, refertque eadem ad tempora Elarae Prophetae, qui Esdras in
subsidium facilioris lectionis , & remedium oblivionis una cum Collegis, viris Synagogae masn q, puncta vocalium , Maccentuum consonantibus addidisset, adeo ut secundum hujus sententiae patronos ante Esram , qui circa sextum specu tum ante nativitatem Salvatoris nostri vixit, nunquam ulla puncta vocalium, & accentuum consonantibus fuerint apposita: hi Authores nihilominus statuunt haec hodierna pun-asta textus Hebraici esse vera, & genuina puncta juxta mentem, N. senium Mosis, Prophetarum, reliquorumque lacrorum Scriptorum expressa : putant enim Authores hujus secundae sententiae vocales Sc accentus Mosi in Monte Sinai .suisse traditos solummodo potentia, non vero actu , hoc tantummodo juxta potestatem in pronuntiando , & legendo, non vero secundum Ulam lcriptionem : sed arbitrantur genuinam, & veram legendi rationem per traditionem ora lem Diuitigod by Gorale
148쪽
De Genuina punctorum sentiquitate. rastem fuisse propagatam, & conser Vatam , adeo ut Moses hanc xenuinam punctorum rationem tradidisset juxta coli ren- fiam catenae Nabbalisticae Iosue, Jo sua Senioribus, Seniores Prophetis, Prophetae Viris Synagogi magnae: hujus Synagogae magnae Estas fuit caput & praeles, propterea illud saepissime soli Eldrae adscribitur, quod proprie competit centum & viginti viris Synagoget magnae, qui Hierosolymae post solutam captivitatem Babylonicam congregati fuerunt : de his centum & viginti Viris vide supra disert. v. Secl. 4. Sed quq ret aliquis, quae causae movissent Esdram ad puncta vocalium,& accentuum adjicienda. Respondeo ex sententia Iudaeorum, quod Esdras apposuisset primo vocales, tum ut Vetus Testamentum imposterum , deficientibus Prophetis , & invalesicentibus Judaeorum persequutionibus per vocales tanto purius ab omni corruptione conservaretur: tum etiam , ut difficultatem libros sacros legendi tolleret motissimum enim est, textum Veteris T. non punctatum esse lectu dissicillimum, imo decuplo sere dissiciliorem textu Rabbinico non punctato. Vidit Elias, reserente Ephodeo cap. I. ignaviam & pigritiam Iudaeorum circa studium sacrorum librorum , cujus causam tum cogitasset esse dissicultatem legendi , ex carentia Vocalium ortam, prudentissimo consilio adjecit vocales , ut vocalium ope cuivis lectio Biblica esset facilior: Secumis Esdras ad scripsistet accentus , ut iidem lectionem Biblicam redderent
suaviorem: accentuum enim melodia cordibus hominum, Iudaeorum scit . , injicit voluptatem : hic usus accentuum,designans musicam, est recutitis peculiaris ; Judaei enim publice in Synagogis, & scholis non legunt textum Hebraicum, quemadmodum Christiani , sed eandem clara voce cantillant, illique cantillationi inserviunt varii illi accentus Hebraici. I. Tertia sententia spraeteritis Mose, alitique Ueteris T. Scriptoribus & Esdra Propheta)arbitratur puncta vocalium& accentuum esse excogitata , & cpialonantibus Hebraicis addita a Masore this Tiberiensibus, qui post confectum Ι al--d circa, vel post annum a nato Sospitatore nostro quin P gen-
149쪽
gentesimum vixerunt. Hanc novam & superioribus seeulia inauditam sententiam solus magno conamine defendendam 1uscepit Elias Levita, Judaeus Germanus , qui superiori saeculo vixit, & multorum Hebraicorum librorum editione non tantum inter Apellas, sed etiam inter Christianos csarus extitit, quia Munsterus varios Eliae libros una cum versione Latina in lucem emittebat. Hujus Eliae opinionem Iudaei ab eo tempore temper rejec*runt, & magno conatu se ei opposuerunt. Christiani in diversa sententiarum iverunt diis vortia: quidam sententiam Eliae esse absurdam, onanique ratione destitutam, judicarunt: inter hos sunt Buxtorfii , aliique quam plurimi. Alii sententiam Eliae, etiamsi novam, tamen tanquam Divinam , & quasi caelitus delapsam adorarunt : inter hos primus& praecipuus est Ludovicus Capellus, qui non tantum hanc Eliae sententiam amplexus est ; sed et iam speciali libro contra omnes, contrariam defendentes opinionem, eandem defendit: sed quemadmodum in errore fieri assolet, unus protrudere solet alium, identietiam Cl. Capello accidit. Elias Levita, etiamsi defendat puncta esse nova, Arecenter inventa a Masorethis Tiberiensibus , nihilominus statuit hodierna vocalium & accentuum puncta esse vera, dc genuina, juxta mentem sacrorum Scriptorum addita, & per consequens Elias ille statuit, quod hodierna lectio, vocalibus& accentibus notata, sit insallibilis & Divinae aut ritatis: ideoque ex ipsius lententia textus ob illam novam, vocalium inventionem nullo modo est dubia, &sannis excipienda , ac si illi Maserethae puncta pro lubitu suo consonantibus addidissent: nam ille existimat, quod vera punctandi& legendi ratio non fuerit in Maseret harum cerebro cuia; sed quod per traditionem oralem fuerit propagata, & conserVata. Longe aliter sentit Capellus, qui statuit puncta hodierna posse mutari, aliaque eorundem loco substitui, si commodiorem lensum alia punctatio indicaret: verba ipsius P. g. 292. sic sonantia ad loca autem Obscura, dubia ct ambigua quod attinet, qua pariam possunt ad itere punctiationem, quis jure conqueratur aut indagnetur, si quis aliam proferat punitatinem, qκηθηθm alium tam verum, tam commo
150쪽
De Genuina Punctorum sentiquitate. rasdum, tam coharentem, ct consonum pariat, aut etiam arariorem se commodioremt, quam it ille, qui oritur ex hodierna Masorethica st Paulo inferius sic pergit, sane si noua punctatio clariorem, commodιcrem , ct veriorem sensim pariat, nulla Masior ibaruim religione teneri debemus, ut non inam noram potius, quam tuam Masorethicam sequamur. Merce rus idem statuit in Amos cap. 2. 12. Certe puncta adjecta non debent nos ita adstringere, quin commodiorem rideam visensum, ilium sielu simus. Capellus etiamsi statuat textum Sacrum non nunquam secundum aliam , & quidem diversam punctationem posse explicari, non tamen permittit illam novam punctationem in excusos codices intra ipsum textum in serri & in trudi, omissa & delecta illa antiqua punctatione Masoret harum: tantum putat concedendum esse antiquitati, & Masore tharum diligentiae, & industriae plane admirandae , atque stupendae, ut eorum lectio sive punctatio licet forte alicubi non fatis commoda & apta ubique sarta tecta maneat, & in codicibus compareat inviolata. Sed ab turdam esse restrictionem illam Capelli, quis non videt ς Si enim puncta , textui Hebraeo adlcripta, sint falla, & contra mentem & sensum lacrorum lcriptorum quidni liceret eadem rejicere, aliaque eorundem loco substituere φ Antiquitas enim rem fallam non facit Veram & genuinam. Praeterea etiamsi puncta illa secundum mentem Capelli mod6 ante mille annos fuerint textui Hebraeo a Masore this addita: puncta tamen genuina, exprimentia mentem lacrorum Scriptorum, saltem juxta potestatem
pronuntiandi sunt longe antiquiora. Deinde lentus in illis locis, in quibus pii iactatio est dubia, semper erit dubius : elirat enim unus hanc hodiernam punctationem, alius sorte a- Iiam, tertius adhuc aliam eliget, & sic punctatio, &perconsequens explicatio literatis textus Hebraei erit incerta , quia dependebit ab incerta opinione hominum: led de his postea uberius. Secundo , Christiani in masore thica punctorum inventione differunt a sententia Eliae. Elias enim statuit Malo rethas Tiberientes in urbe Tiberiade eodem tempore simul& semel puncta vocalium & accentuum invenisse, atque te X- tui apposuisse : verba Eliae Levitae translata ex libro Gueta a P a cap. Digiti Cooste