장음표시 사용
181쪽
sta, procul dubio suissent aliqui, qui liqc puncta vel ex textu ejecisent , vel authores eorundem temeritatis accusassent. E contra existimo illas interpositas Vocalem ab ipsis Aut hortiabus librorum compendii causa esse adscriptas: quod si hoc itast, pondus addetur sententiae nostri, & non mirum est Authores in nonnullis locis abbreviaturas quasdem adscripsin se : abbreviaturae enim in omnibus linguis sunt usitatae: se . Latinorum filii per vocalem e cum linea superscripta den tant est, & per 5 indicant non, & sic porro: tales abbreviaturae vocalium videntur temporibus Prophetarum fuisse usitatet rsed hodiernae abbreviaturae non nisi rei pectu consonarum sunt, quia Rabbini nunc commentaria & epistolas suas absisque punctis vocalium & accentuum conscribere solent.
DISSERTATIO DECIMA SEXTA, L U AE EST
De Genuina Punctorum Vocalium,
& Accentuum in Veteri Test. Antiquitate.
SECTIO VII. t Uperiori dissertatione discussimus quin que argu
menta pro novitate punctorum Vocalium &. accentuum adferri solita, quae desiimpta erant a variis te
stimoniis : jam sequitur argumentum sextum, ex historia petitum, hoc est, ex antiquis sacrorum Bibliorum, uanslationibus in genere, &exro. Interpretum Versione
182쪽
ne Genuina punctorum antiquitate. I.
Graeel in specie,& quidem tali modo. Nulli Authores translationum sive Graeci fuerint, sive Latini, aut Chaldaei, nec ipse etiam Hieronymus , usi fuerunt Bibliis Hebraicis pun-
clatis ; erso tum temporis Biblia punctata non extiterunt:
nam si talia punctata Biblia extitissent, procul dubio Interpretes, & praecipue illi, qui vocati erant a Ptolomaeo Rege, M a Synedrio magno deputati ad versionem illam Graecam adornandam, talibus punctatis codicibus usi fuissent: quod vero in specie leptuaginta Interpretes ex Bibliis non punctatis versionem suam adornarint, hoc clare apparere videtur ex
multis locis, in quibus multae voces aliter fuissent transferendae, si punctatae fuissent, quam jam translatae suntmonnuulas voces his,ut vis argumenti clarius innote lcat, in medium Proseremum eX. gr. 'al. I. I. in textu Hebraico occurrit ad me, cum Tgere & Patach : Lxx Interpretes legerunt ' κDeus meus cum Tetere & Chire k, & propterea dixeruiret . ω μου. Sic Psalmo o. s. invenitur verbum posuit cum Sin& Kametet: hoc verbum L xx Interpretes transtulerunt per
τὸ ο,ομἀ nomen, quasi in textu Hebraeo scriptum m isset pu nomen, cum Schin & Taere : Similiter Psalmoy i. 3. legitur nomen 'UT apse, cum duobus Saegol. Lxx vero Interpretes putarunt esse, a sermom, cum duobus hametet, & propterea transtulerunt per a m λόγου a sermone: centena talia loca adferri possent,si necessitas rei exigeret. Ex his omnibus ex emplis nanc conlequentiam elicit Capellus, quod illi L xx Interpretes non suerint usi textu punctato; nam si eo usi fuissent, voces illas supradictas aliter interpretati suissent, &per eonsequens Biblia tempore Lxx Interpretum non suerunt punctata : Sc si hoc verum sit, ergo puncta non sunt a Mose, vel ab Ezra. Ratio est manifesta, quia Lxx Interpretes aliquot saeculis post Ezram vixerunt. Antequam in specie ad hane objectionem respondeamus, prius quaedam, ad hist
riam versionis Io Interpretum pertinentia, praemittenda sunt.' Versio graeca Lxx Interpretum adornata suit trecentis praeter propter annis ante nativitatem Christi : in causa hujus versionis procatarctica assignanda omnes non
183쪽
eonveniunt; nonnulli statuunt ipsos Iudaeos Alexandrinon qnia textum Hebretum non intelligebant, petiisse ab aliis Iu daeis in lingua Hebraea & Graeca versatis, ut textum Hebretiisum in linguamGrariam transferrenti sunt alii. qui adscribunt Ptolomaeo Lago Regi AEgyptiorum:denique sunt nonnulli, qui judicant lilium nujus superioris Regis, st. Ptolom qum Philadelphum quosdam convocasse ad versionem hane essiciendam,& quidem eum in finem, ut bibliothecam suam quam Alexandriae extruxerat, & quam 3 o. ve, ut alii volunt, Icimillibus voluminum impleverat)etiam hoc sacro libro, quem
Iudaeos tanti aestimare iciebat, exornaret. Haec versio communiter Vocatur Versio Lxx Interpretum ; sed multi hunc Interpretum numerum in dubium vocant, putantes non fuisse o. quia ille numerus septuagenarius a Judaeis videtur effctus, qui semper multa mysteria ex hoc numero quia synedrium maximum, Hierosolymae congregatum, totidem viaris constabat) suerunt expileath In Tataude expresse dici rur, quod tantum quinque seniores Legem transtulerint Regi Ptolomaeo : idem etiam statuit R. Azarias, qui fortasse suam sententiam in se deprompsit. Authores, qui statuunt hanc versionem estransatam a Io. Interpretibus, semper intelligunt r. sed brevitatis causa sumunt munerum rotundum pro non rotundo. Nos hunc Interpretum numerum sic conciliamus: 1 viri, in Synedrio Hierosolymitano congregati , deputarunt ex petitione Regis Ptolomaei quinque viros ex eodem collegio, qui Alexandriam prosecti textum Hebraeum in Linguam Graecam transtulerunt; Vocatur ergo communiter opus Io vel Ia leniorum , quia ipsorum authoritate haec vertio transata est: saepe opus aliquod toti colle-8io adscribitur, cujus tantum pauci ad id delegati aut hores1unt: a nonnullis vero appellatur opus quinque leniorum, quia quinque leniores, a Synedrio toto Alexandriam milii, hoc opus actualiter effecerunt. Corruit jam ultro fabula it Iade ret cellulis, sive aediculis , quibus singuli Interpretes tamdiu inclusi suissent, usquedum singuli totam versionem ad umbilicum perduxissent: Justinus Martyr, hujus sabulae prost-cipuus
184쪽
eipuus essictor,dicit se in insula Pharo septem stadiis ab Alexandria adhuc rudera &. vestigia illarum aedicularum vidisset
sed Interpretes, quotquot fuerunt, simul convenerunt in Regia sive magna quadam domo, in qua communi operi versionem hanc Graecam adornarunt. Fabulantur etiam, cum diacunt singulos ex ret Interpretibus totam Versionem l patio 7 adierum composuisse. Admodum hallucinantur, cum ajunt, omnes Interpretes convenisse non tantum in verbis & phrasibus; sed etiam in omnibus punctis, distinctionibus lententiarum, aliisque rebus : Philo propter illam convenientiam eos numine Prophetico fuisse indutos asserit: led non mirum est omnes Interpretes coniensisse, cum simul hanc versionem composuerint. Errant ergo, qui eos propterea Prophetas Vocant: Bellar minus peculiarem Spiritus S. assistentiam illia tribuit, ne qua in re errarent: Augustinus putat eundem
Spiritum Propheticum in 72 Interpretibus fuisse, qui suit in
Prophetis. Fabula una admissa adhuc aliae inde nascuntur: plerique, qui statuunt exacte fuisse 72 Interpretes, non tantum defendunt ex duodecim tribubus Jacobi Patriarchae useros senos ad Ptolomaeum esse ablegatos : sexies enim duodecim sunt 1 ; sed etiam nomina singulorum Interpretum enumerant: sic ex tribu Juda hi sex Interpretes missi fuissent; Iolephus, Ezechias, Zac narias, Johannes , Ezechias alter, Elisaeus. Ex tribu Gad Nehemias, Josephus, Theodosius,
Baseas, Ornias, Datis. Fotidem ex reliquis tribubus. Praeterea opinantur hos 72 Interpretes , fuisse Assessores sive Se niores magni illius Sanhedrin, quod Hierololymis erat congregatum tum ad negotia ecclesiastica, tum etiam ad civilia decidenda: hoc totum collegium una cum omnibus viris Hierosolyma Alexandriam migrasset, & clavum imperii tam diu ab humeris suis abjecisset. Sed quis non videt totam hanc historiam multis fabularum involucris esse involutam Nam Sanhedrin Judaeorum post solutam captivitatem Babyloniacam non amplius ex duodecim tribubus, sed solummodo ex tribu Judae constabat: & quia nonnulli tot sabulis fidem adhibuerunt, ideo etiam haec versio magni a multis suit aestima-
185쪽
ta: singidis annis in memoriam hujus versonis adornatae a Graecis & AEgyptiis anniversarium festum in insula Pharofuit celebratum. Judaei Graeci longo tempore in Synagosis suis hanc translationem Graecam singulis Sabbathis publice
praelegerunt. Circa annum a nato Christo 1 set maximae rixae occasione hujus versionis inter Iudaeos obortae sunt, quia quidam textum Hebraeum alii vero textum Graecum in Synagogis praelegendum esse contendebant. Ecclesiae Graecae, ut & Latinae magni semper Graecam hanc versonem fecerunt: Latini versione Latina, translataeX versione Graeca, quadringentis annis in ecclesiis suis usi fuerunt,&dom ta sua exinde probarunt: quia judicabant versionem illi Graecam dix initus esse inspiratam. Haec voluimus hic obiter de versione Io Interpretum praemi re , tum quia ipsius historia,etiamsi jucunda, non tamen ubivis obvia est,tum etiam quia maximopere necessaria est ad solvendam Cl. Capelli objectionem. Vide plura de hac versione Io Interpretam in Iona meo
Respondeo primo, & quidem negando, quod hodierna roInterpretum versio Gretca sit eadem illa, quam samosi illi I terpretes jussu Ptolomaei Philadelphi cranstulerunt: illa enim versio diu, si non in totum, saltem magna ex parte periit.
Praeterea versio hic hodierna, quae specioso hoc Io Interpretum titulo circumfertur, est mixta ex aliis versionibus Graecis : 8c celebris illa antiqua translatio Graeca cum ipsis sontibus Hebraeis maxime conveniebat: nam antequam in Regia am Bibliothecam inferebatur a quamplurimis fuit discussa,& ad Hebraeum textum examinata,& ab omnibus suit acci malum, textum sancte & fideliter esse transatum,& propterea nihil ei esse vel addendum, vel ex eodem delendum: sed versio hodierna Graeca mirum in modum dissentit a fonte Hebreto;plurima enim sunt addita, plurima etiam adempta,&mutata, prout statim videbimus. Deinde adhuc disputant eruditi, num Interpretes illi transtulerint totum vetusT. an vero
tantum Legem Mosaicam, uti vult Josephus, qui ait, illos Interpretes Legem transtulisse : in hac sententia videntur etiam esse
186쪽
De Genuina Punctorum Antiquitate. Isresse doctoresTalmudici: etiam multi ex Christianis in eandem inclinant lententiam : si ergo Interpretes illi tantum verterint Mosis Pentateuchum : ergo argumentum Capelli tantum stringeret respectu Pentateuchi Graeci, & quidem tum demum, quando prius probatum erit, textum Pentateuchi Graeci esse illum eundem tetatum, quem lupradicti Interpretes composuerunt. Denique non contentiunt eruditi in codice, ex quo Interpretes illi tetatum Gricum interpretati fuissent: nonnulli eos ex Hebrso codice; alii ex Chaldaeo;alii vero ex Samaritano textum Graecum Vertisse aiunt: multis vero simile videtur eosSamaritano Pentateucho in translatione sua usos suisse,& quidem propter hanc rationem, quia est maxima convenientia inter textumSamaritanum &Graecum; imo in multis locis major, quam inter Hebryum&Grgcum: plurimis exemplis possem, si opus esset, Veritatem hujus assertionis probare , sed uno atque altero eXemplo hoc ostendisse 1 uisiciet te X. fr. Genes. ψ. 8. relinquitur spatium aliquod vacuum in
Bibliis Hebraicis, & quidem in medio illo vertii , quasi ibi
Voces quaedam detinent, textus Samaritanus hunc hiatum supplet his vocibus eamus in agrum, versio Graeca has Voces ita transfert, δὲ θωμεν εἰς το ην. o. Inde videmus majorem in illo octavo Vertia esse convenientiam inter te X- tum Graecum & Samaritanum, quam inter Graecum & Hebraeum. Similiter Gen. 3. 6. textus Hebraeus habet comedit, Samaritanus: ' tr) ct comederunt,& Graecus ἔφαγον ct comederunt. Sic etiam Deut. I. 28. in textu Hebraeo esturi ct altus, in Samaritano ' ct multus, dc in Graeco 6 ωιλι:de sic deinceps. Ex his videre est, quomodo illi, qui statuunt
Interpretes Graecos usos suisse textu Samaritano, lententiam suam confirment. Saltem ex his exemplis maxime probabile videtur, vel quod hodierna versio Grqca non sit eadem illa famosa antiqua; vel quod Interpretes illi in multis locis Pentateuchi sequuti fuerint textum Samaritanum ; vel quod versionem suam adornarint ex textu aliquo valde corrupto; vel quod nimia licentia in versione lua usi fuerint, addendo vel adimendo pro lubitu, quaecunque placuerunt.
187쪽
Atqui dicet aliquis, sine causa negatur, quod versio hodierna Graeca sit a ro Interpretibus compofita; nam ipse titulus hoc
satis indieat: etiam Graeca versio, quae Anno is 13. Londini juxta exemplar Vaticanum, olim Romae editum, excusa est, hunc titulum prae te seri e η πἀλaια λαθλη κἀτἀ τη βδεμη - κοπια, hoc est, Velin Testamentum Graecum ex versoru se tuaginta Interpretum. Rest. Nomine quidem vocatur versio Io Inter in pretum, non vero reipsa: illa enim verso antiqua magna ex parte periit, prout multi olfenderunt: similiter verso Uulgata Pontificiorum a multis etiam Hieronymo adscribitur,& Hieronymiana vocatur, quum tamen certum sit ipsum Hieronymum illam non composuisse. Secundo. In versione Io Interpretum non tantum occurrit disconvenientia, quae orta est ex diversitate vocalium ρ, sed etiam maxima discrepantia a contextu Hebraeo conlpicitur in consonantibus & sententiis. Nonnunquam pro Bethlegerunt lavi: e X. gr. IV. co. is. I ii textu Hebraeo occurrit im' p ct non est transiens, versio Io Interpretum transfert per ψ ήκοῦ. . β.Aων is non s adjuvans, quasi in fonte Hebraeo scriptum
esset iret. Sic etiam Proverb. 23. 23. invenitur Verbum, quod Interpretes, adjungendo literam Mem per Prosthesin, interpretati sunt per Nomen: textus Hebraeus ait, surgentibus improbis, versio Graeca transtulit per eo τοποιe αδεβων in locis impiorum, quasi in textu Hebreto esset nomen o p-a in loco. E contra Bosta cap. 24. 3. abjiciendo per Aphaeresin literam Mem, νο Interpretes plane alium ex textu elicuerunt sensum : textus S. dicit RVS mis rependemus iuvencos Iabiis nostris, textus Graecus Interpretatur per οἰνύποδώαμων καρπον χειλέων ἀμων fructum labiorum nostrorum, ac si Propheta scripsisset 'I' fructus. Centena talia loca in textu Graeco oc-
eurrunt , in quibus est discrepantia a textu Hebraeo : sed inveniuntur adhuc alia loca, in quibus major di versitas obtervatur, ex quibus nonnulli concludunt, illos Interpretes linguam Hebraicam, ejusque Grammaticam non bene calluisse: aliquando enim nomina Appellativa explicarunt per Pro pria, sic Nehem. I. Io. legitur Myram p. tunica Sacerdotum, ro
188쪽
Interpretes verterunt per χωθωνὼθ των ἰερεων, ac si esset nomen Proprium .QE contra Levit. r8.2I. 'Π' Moleco, nomen Proprium Verterunt per nomen Appellativum scit. per χοντι dominanti. Aliquando sensum inconvenientem vocibua
per se claris assinxerunt: sic I Sam. 26. I I. Occurrit aquas .ueas , po Interpretes e X plicarunt per et ἐν oLον μου Vnun; meum.
Saepe vocibus Hebraicis Chaldaicum, Syriacum , vel Arabi- cum sensum indiderunt, quod quidem non mirum est , quia tum temporis nitor linguae Hebraicae per vicinarum linguarum confusionem quodammodo perierat: e X. gr. res. φῖ. io. legitur Mi l conterere ipsiuvi, Io Interpretes ex Chaldaica huius verbi significatione transtulerunt per καθαρἱ ι δετον purgate eum. Haud raro plane falsum effiaxerunt sensum : sic Iona 3. 4. teXtus Hebraeus ait, adhuc quadraginta dies , & Nineve subvertetur : versio Io Interpretum habet δει τρεὼ ημ0.es adhue
tres dies. Quanta hic differentia, sive potius falsitas occurrit φHinc jam videmus argumentum Cl. Capelli desumptum a
a versione Io Interpretum plane in stimum abire. Tertio. Posito, sed non concesso, hanc Graecam versionem esse illam, quam 7o Interpretes composuerunt, inde tum 1equetur, vel textum Hebraeum jam esse corruptum: ratio haec est , quia versio illa Graeca olim optime cum textu Hebraeo conveniebat ; sed jam multum ab eodem differt, Sc per con- . sequens haec versio Graeca Vel non est eadem cum antiqua,
vel textus Hebraeus jam est corruptus, sed hoc posterius nemo ex Reformatis facile concedet : vel dicendum est illos Interpretes nimiaicum licentia vel potius ign-ranti1 versionem suam adornasse ; vel eosdem suisse usos in translatione sua Graeca Bibliis punctatis ; sed corruptis , vel vitiose punctatis : Judaei eo tempore , quo haec versio Graeca fuit adornata , admodum socordes sue ruut circa Legis studium, & ejusdem puram conservationem, & propterea non mirum esset, si Interpretes illi comi-pto codice fuissent usi: praeterea illis temporibus lingua He-hraica non amplius erat vernacula plebi in communi sermone, etiam in publicis synagogis Lex Chaldaice propter igno-
189쪽
rantiam linguet Hebraicae exponebatur et haud mirum ergo Bibliorum Hebraicorum illis temporibus tam accuratam ra- . tionem non esse habitam, quam quidem tum , cum lingua Hebraica Judaeis erat Vernacula. Quarto. Potuit fieri , ut alicubi suerint Biblia punctata, quibus tamen Interpretes illi non fuerunt usi, vel propter raritatem exemplarium ', vel propter nimiam confidentiam, quasi potuerint, ut viri docti, & in sacris optime versati, hoc subsidio punctorum carere ; Vel quia Graecis, utpote Gentiliabus, non ausi fuerunt verum Legis sensum, quem punctatio exhibet, tradere, quoniam puncta pertinent ex sententia Iudaeorum ad Legem oralem, quam Gentiles docere Iudaeis semper prohibitum fuit. Ex his responsionibus clare apparet argumentum ex versione Io Interpretum petitum esse tam be & stram in eum. vii r. Pergit Cl: Capellus, & punctorum novitatem conatur septimo probare ex Paraphrasibus Chaldaicis, praecipue Onhelosi in Pentateuchum,& Ionathae in Prophetas,& quidem duplici modo. i. Illi Paraphrastae usi fuerunt in versionibus suis adornandis non punctatis Bibliis, hoe ita esse mani. festum fit ex multis vocibus, quae , si in textu Hebraeo punis ctatae fuissent, aliter fuissent transsatae ab illis Paraphrastis; e X. gr. IIo . tr. 32. occurrit ' Πῆ pyl θ cum sancti Ionathan Vertit per populus sanctus, ac ue legisset pro l cum . Chirili, cum Patach, quod significat populum. Sic Zacharia I . . in textu Hebraeo in Venitur rict f istis eum Patach sub Nun, Paraphrastes interpretatur per o obturabitur, quas in fonte Hebraeo scriptum suisset eo occlusum est, cum Chireli sub Nun: haec loca quidem non adseruntur a Capello, sed ex talibus similibusque exemplis argumentum suum illustrare &. urgere debet: si ergo Biblia Hebraicatum temporis
fuissent punctata, illi Interpretes procul dubio iisdem fuissent usi ; sed non fuerunt usi , aliter tam absurde has similesque
voces non transtulissent. a. Illi Paraphrastae non adornarunt versionem suam ex Bibliis punctatis , aliter etiam Paraphrases suas punctassent, sed easdem non punctarunt consentientibus
190쪽
De Genuina Punctorum sentiquitate. Is stibus omnibus Judaeis & Christianis. Antequam ad singula
argumenta respondeamus, prius quaedam de Paraphrasibus Chaldaicis in genere quia solutioni argumentorum plurimam lucem adferent) praefabimur. Paraphrasis Chaldaica proprie hic significat versionem Chaldaicam factam ex textu
suit. Onhelosus, qui est author versionis Chaldaicae in Legem, vixit secundum communem opinionem paulo ante Christum: Ionathan vero, qui transtulit Prophetas Anteriores & Posteriores, vixit paulo post Christum. Hq.Paraphra ses magni fiunt apud Judaeos : ipsarum enim authores a Tal-mudistis tanquam viri Divini simul cum transsationibus luis sunt canoni rati, tum quia doctrinam suam a Prophetis scit. a Zacharia, Haggaeo, & Malachia dicuntur accepisse : tum etiam quia tot tantaque miracula facta sunt parturientibus Paraphrastis foetum tuum Chaldaicum : cum enim Jonathan Prophetas transferret, tota Palet stina terret motu dicitur concussa, & vox caelitus delapsa, Quis est iste, citu filiis hominum arcana mea revelat i Praeterea si forte musca, vel aliquod aliud volati-le Jonathae in vertendo molestias aliquas pareret, ilico, illae loiplo vel ipsius charta, volatilia illa caelitus exusta fuerunt. Paraphrates Chaldaicae sunt Variae , tres in Pentateuchum, quarum prima est Onhelos '. altera vulso Ionathae adscribitur, qui Prophetas transtulit: ted nomine Jonathae falso indigitatur, cum quaedam contineat, quae diu post tempora J o-nath et acciderunt : tertia est transata a quodam incerto aut hore ; haec vulgo vocatur Thargum Hieroselymitanum: quarta paraphrasis est in Prophetas Anteriores &Posteriores, hujus author est Jonathan. Quinam Paraphrases Chaldaicas in caeteros libros composuerint incertum est: bis liber Estherae in lin suam Chaldaicam transsatus est, sed e contra quatuor libri, ut Eetra, Nehemia, Daniel, & Chronica ex lingu1 Hebraea in Chaldaicam transsati non inveniuntur. Paraphra instae, praecipue posteriores nimium fabulis Thalmudicis indulserunt, sed etiam abstrusissima ita acu tetigerunt, ut merito aliquando Talmud istae debuerint dicere : nisi Tar inu illius loci