장음표시 사용
261쪽
3. Non desunt, qui hanc linguam nominari sanctam volunt, quia populus Iudaicus, utpote in Veteri Test. Sanctus, ea lingua usus fuit: rationem nujus assertionis hanc dant, quia linguae laepissimh nomen accipiunt a populo, qui ea utitur hoc apparet in Dan. cap. I. Ubi mentio fit lingua Chaldaeorum, que sic vocabatur, quia Chaldaei ea utebantur. . Alii hanc linguam sanctam nominari aiunt a Terra sat Ita scit . a terra Israelis, in qua Israelitae usi fuerunt hac lingua:
atqui terra illa Vocatur terra lanista E ech. 2 o. o. In monte san-Ηitati niea: & Ies. 6 . q. urbes terrae Israclis vocantur urbes sanctitatis. Sic linsua Gallica nomen accepit a terra; nam Vocatur Gallica, quia in Gallia ea lingua utuntur. Sed hae duae sententiae, quae vel a l ubjecto scit. populo ; vel a terra hanc linguam vocari sanctam ajunt, non arrident ; quia nec populus, nec terra in se inhaerentem habuerunt sanctitatem, a qua haec lingua vocari potuit sancia. Praeterea populus Iudaicus saepissime pret cepta Dei graviter transgressus est, unde non videtur vero simile hoc epitheton sanctitatis huic linguae propter populum concessum fuisse. s. Nonnulli defendunt hanc linguam vocari sana sin, quia in hac lin sua nulla occurrunt vocabula propria denotantia pudenda viri, aut mulieris, Vel etiam actum venereum . sed haec omnia eXprimuntur,& circumscribuntur vocabulis tropicis , ac metaphoricis: hanc lententiam de sendit Maimoniades. Sed hete sententia falsa est propter has duas rationes et primo, quia in lingua Hebraea Occurrunt tales voces, quae auditu quodammodo sunt obscoenae : ex. gr. verbum is coire significat propriissime ipsum actum venereum, ac proinde Iudaei pro eo utuntur verbo honestiori cubuit. Secundo, posito non dari talia vocabula in lingua S. inde tamen haec lingua non potuit vocari μηcta; led potius vocanda fuisset Casta
6. Denique quam plurimi inveniuntur author es, quia-junt hanc linguam a Veteribus sanctans fuisse vocatam, quiaVetus Test. in quo sunt oracula &. praecepta Dei sancta, hac lingua conicriptum est, Sc sic a materia Veteris Test. 1ancta haec
. . lingua Disitiroo by Corale
262쪽
De Nominibus linguae primae. 2IFIingua vocata fuisset sancta: haec sententia ultima mihi maxime arridet; hanc Videtur etiam confirmare Apostolus et Tim. 3.is. ubi scripta Veteris Test. vocat τα ἱερα sacras letteras, M ad Rom. I. a. γραφάς αγας scripturas sanctas. Ex his antecedentibus concludo, quod si aut hores ad unam tantummodo causam rei pexerint in dando titulo sanctitatis, quod ad nullam aliam causam respexerint, quam ad hanc ultimam, qua lingua prima vocatur Sancta, quia materia Veteris Test.
est sancta: 1ed fieri potest, quod primi aut hores etiam ad alias ex praecedentibus causis respexerint. Quicquid sit, ego arbitror ultimam sententiam esse vero similiorem: nihilominus jam lingua prima propter alias caulas etiam potest vocari sancta, icit. sunt verba Doctisium Buxt. in disert. r. ) Quia im- mediate aut horem habet Deum, qui ipla est Sanctitas, is qui etiam ea primo usus est in primo hominum alloquio, , , uti Visum : Sancta merito dicitur, quia Lex Dei sancta, Ora-
cula Dei sancta, Scriptura Prophetarum sancta, &c. hac linis gua lunt conscripta; imo quia illa hodie nulli bi amplitis
D pura, quam in Libris Sacris e Xistit Sancta merito dicitur. quia , , niveo pudore ubique Verecunda, profana sancte, turpia ca-
, , sle & verecunde profert, & vocabulis ob 1 caenis, quae a se pudoris lege abeunt, vel destituta est, vel non saepe utitur. , , Sancta est ob summam persectionem, quam a perfectissimo, , authore consecuta est, prout etiam alia hanc ob caulam San- , , cta, Vel Divina appellare solemus. Sancta etiam vocari po- is test, propter Populum olim Sanctum, cujus haec lingua erat, , peculium, propter Terram Sanctam, in qua e Xercebatur, is propter Vrbem Sanctam Sc Templum Sanctum, ubi Sacra ea lin- ,, gua peragebantur.
II. Quamis de tempore : Quando Iingua prima vocata sit linguas,ncta. Respondeo. Tempus hujus denominationis dissiculter potest determinari, quia lingua prima nulli bi in toto Veteri R VocaturDuctu, sed tantummodo in Paraphrasi Hierosolymitana ad Gen. I r. r. ubi TR sermo unus explicatur perno P ὶ linguam sanctam. Et Paraphrasis Jonath et eodem m. do sermonem unum explicat: sed quando jam illae Paraphrates sinu
263쪽
lint compositae , non adeo certum est. Et iam Salomon Iam chi, Aben Ezra , qui circa undecimum a nato Christo saeci luinyi Xeriant, primam linguam Vocant sanct viv. Communis Doctiorum lententia est hoc epitheton sanctitatis linguae primae esse datum in ipla captivitate Babylonica, vel paulo post eandem,& quidem eum in finem, ut linguam Hebretam a lingua Chaldaica, utpote profana,& quam in captivitate Babylonica didicerant, distinguerent. Peruateuchus olim, ut &adhuc hodie praelegitur, preces etiam eadem lingua recitantur. SI propterea illa lingua in vel poli captivitatem Babylonicam videtur vocata sintia. ut distingueretur a lingua Chaldaeorum, quam Judaei in captivitate Babylonica didicerant. Quod a temporibus Ezrae Legem in publicis synagogis hebraice , etiamsi eandem in tali lingua non intelligerent, prae legerint, hoc testatur Maimonides in pandectis Iuris Hebraei
de precibus & benedictione Sacerdotum cap. m. M. IO. ubi prete erea addit, quod lector publicus unum tantum versiim ex lege Hebraica legerit,& tum tam diu tacuerit, usquedum interpres eundem interpretatus suisset, &. tum quod iterum
lector publicus alium versum tali modo legerit, & se deinceps. Putamus igitur linguam primam vocatam tuisse Iin- suam ρnctu;u ad distinguendum hanc linguam a lingua Chaldaica ; & nullo modo videtur vero simile , quod haec lingua
hoc epitheton lanctitatis acceperit ante captivitatem Babylonicam , quia nulli bi S. Scriptura ejus tituli mentionem facit. A captivitate igitur Babylonica utque ad hodiernum diem haec lingua prima hoc titulo lanctitatis fuit insignita, MProfessores, qui hanc linguam docuerunt, vocati sunt linguae siclia Professores. Hunc titulum nemo ex Doctoribus tam Iudetorum, quam Christianorum lingit et S. ademit; sed o innes Doctores tam antiqui, quam recentes hanc linguam vocarunt sinctant, & procul omni dubio usque adfinem mundi eodem titulo denominabitur. vi. Quintum & ultimum epitheton linguae primae est, quo
nominatur lingua Pura. Nomen hoc perquam rarum est, imo
fere inter Iudaeos obseletum attamen in S. Scriptura esst
264쪽
De Minisibus linguae primae. a Ip
tilitatum scit. Zeph. 3. 9. Tum inurabo in populis P L bium 1 rtunsire electum, ur omnes invocent nomen JEII OVAE, ut serviant ei humero uno; explico Π Πρ per prerum sive electum, quia radix utrumque significat scit. purgare . & eligem Paraphratis Ionathae explicat vocem 3M per m eleἱhim, Sc ver sio nostra Belgica per purum. De hoc titulo I. uuaritur. An per labium purum intelligatur peculiaris quaedam Iingua, &. quidem Hebraica ; an vero tantummodo pura professio verae religionis. Respondeo : Mihi vero simile videtur, quod hic intelligatur certa quaedam lingua, & quidem Hebraica: hanc lententiam confirmat Aben Ezra ad hunc locum, qui e N presse in commentariis suis labium purum exponit per Τοῦ Π l)V, linguam sanctam : etiam Da vid Kimchi allegat in commentariis suis ex Aben Erra hanc ex positionem. Abarbaniel in commentariis in Prophetas posteriores ad hunc locum pag. 272. etiam labium purum e X plicat per linguam sanctum: & scimus in explicatione verborum non facile esse recedendum a sententia Rabbinorum, nisi su is ciens ratio contrarium 1 uadeat. Deinde IAbium purum, cujus Zel tanta capite tertio si mentio, vocatur Ies ι'. I 8. labium Canaan,
probavimus supra per labium Canaan intellisi linguam Hebraeam,& in Zephaniae loco per labium parum intelligitur lingua Canaan, quia eadem est utrobique prophetia; ergo per rubium purum intelligitur lingua Hebraea: Zephanias tamen non vult, quod sentes tempore Novi Test. loquentur Iabium purum sive Hebraicum ; led sic textus ille est exponendus, reddam in populis labium purum, hoc est, ego faciam eos loqui Verba Dei, quae lingua pura, hoc est, Hebraea descripta lunt. II. Quaeritur: Quare lin sua prima vocetur labium purum 'Pespondeo: quia eloquia Dei sunt pura , sic ait Plalmista Psul.
I9.2. Praeceptum Dei est purum. Atque haec hoc tempore dicta sussciant de quinque nominibus, quibus lingua prima insignitur. E e DIS
265쪽
DISSERTATIO VIGESIMA SECUNDA Q. V AE EST
I ona usu ato nonnulla de Masora proposuimus, quia ibitum Mastora parva, tum etiam M ora magna varia exempla, Bibliis majoribus a Ionam annotari solita, in medium protulimus: sed quandoquidem multo plura demsera proferri passunt, , deo in hoc Philologo Hebraeo, mquo exprofesso quasiones Philologicas tractamus,llenμα tarem Maso tractatum dabimus.sECTIo I.
Ntequam de materia Masorae in 'ecie asamus, prius nomen, ejusque origo, & definitio inspicienda veniunt. Masora est vox origine Hebraica, dc apud Hebraeos tribus modis Hebraice solet est erri: dicunt enim hebraice Masora, p Masereth, dc O' Μ sereth t horum trium nominum primum est omnium frequentissimum; dicimus enim communiter Masera,& raro Malo reth, vel Matareth. Haec tria nomina in genere signi ficant
266쪽
scant traditionem manualem, vel oralem ;dirivantur enim imo tradidit: hoc verbum π*, significans tradere, tantum bis in Bibliis sol. Num. 31. s. e vers. 16. inVenitur. In genere hoe verbum ' p. dicitur ut Elias Levita ait) de rebus, nonnunquam etiam de personis, quas homo tradit sive sommittit iii manum alterius, ut eam pro Iubitu recipiat vi potessarenisuam. Hoc in loco ra tradidit fumitur de rebus animo conceptis, de doctrina & scientia, de consiliis & tecretis, quae unus alterum docet, & quasi in manus tradit : ejus correlatum est 'rap accipere, a quo derivatur habbata, quae proprie ex sententia Iudaeorum denotat studium , quod versatur circa altis lima Legis mysteria, quae vocibus, punctis, accentibus niti sicis. &pr cipue literis continentur, e X quarum mutatione, trant politione, in numeros resolutione, aliisque modis mysteria , sed saepissime tantum nugatoria,eliciuntur. Iam vidimus nomen& originem Masorte; jam porro definitionem inspiciamus. Masera, definiente Buxtorso, est doctrina Critica, a priscis Hebraeorum sapientibus, circa textum Hebraeum sacrae Scripturae , in seniose inventa, qua versus S. Scripturae, ejusque voces & literae numeratae, omnisque ipsarum Varietas notata,&suis locis cum singulorum ver tuum recitatione indicata est, iit sic genuina ejus lectio conservetur, & ab corruptione in aeternum praeserVetur, & Valide praemuniatur. Vel brevius :Masora est doctrina critica, quae versatur circa re tam lectionem vocum, quoad literas, Vocales,& accentus,&c. Autl1ores, qui hanc Maloram conscripserunt, vocati sunt Malore-thar,& quia illi Maloret hae versus, voces, & literas cujusque libri etiam numerarunt, inde vocati sunt Numeratores.
Per Maloram ergo intelliguntur illae annotationes, quq in Bibliis Cl. Ruxior fit immediate supra & insta textum Hebraeum , bc nonnunquam ab ejus lateret exceptis tamen commentariis Rabbinorum) atque praecipue in fine illorum Bibliorum post textum Hebrarum ordine Alphabetico collocantur. In Jona illustrato, ut&in Joel meo explicato Maiora parva dii posita est a latere textus Hebraici; sed magna immediate lub textu Hebraeo, hoc est, intertextum He Ee r brarum
267쪽
braeum & commentaria Rabbinorum collocata est. Ubiquetere per tota Biblia Buxior fiana , &. Bomber ana conspiciis tur Maiora : attamen non integra, prout olim fuit, jam in illis Bibliis invenitur; nam magna ex parte periit, adeo ut jam vix dimidium ejus amplius luperlit: hoc etiam non mi is rum est, quoniam Iudetis jam longo tempore nullibi tuto vivere licuerit; sed illi semper lub aliorum, imo nonnunquam sub tyrannorum dominio habitarunt, qui aliquando Iudaeorum scripta see gerunt,ia Vulcano dederunt Ir. Explicato nomine Maso rete, &proposita ejus origineae definitione, ad ejus causas tum internas, tum etiam externas deicendamus. Quaritur igitur in principio: Quaenam se materia Masorae ; si ve circa qualia Malorethae suerunt vertari φ Respondeo: Maloret hae in genere Versati fuerunt circa totam S. Scripturam, ejusque omnes libros : sed in specie etiam versati suerunt circa minimas partes S. Scripturet: hoc est, circa lita octo sequentra. I. Circa consonantes. R. Circa vocales. 3. Circa accentus. q. Circa rntegras mces. s. Circa versus. 6. Circa οὐtodecim voces, quae vulgo vocantur, V p ppη ordinatio sive correctio Sιribarum 7. Circa quisque voces, quae Vulgo nominantur o pia ablatio Scribarum. 8. Circa notas marginales, quq Vulgo
P Keri θ intib vocantur. De septem prioribus partibus aremus h udissertatione ; de ultima vero differemus disseratatione 23 & 2ψ. Masorethae in genere crisin tuam instituerunt circa totum Vetus Test. numerando omnes libros lacros &canonicos, . ac eliminando e numero canonicorum libros pro sanos & non
canonicos. Sed in specie crisin suam instituerunt circa illa
octo jam statim recitata. Primo, Maseret hae versati fuerunt circa consonantes Veteris Test. & quidem variis modis. r. Masorethar annotarundin Veteri Test. inveniri triginista literas, quae caeteris hiteris, in aliis locis occurrentibus; multo majores sunt . duo e X empla occurrunt Deut. 6. 4. in verbo audi, & in nomine unus. In singulis. his vocibus pingitur liter a majores quam aliis in locis pingi solet.
268쪽
ne Masra. . . . OIIn verbo Phis scribitur ν majori forma; in I, vero litera . Hinc posteriores Judaei Varia mysteria eliquerunt, quae
sere lanugas mutata sunt. I silli.
r. Etiam Maserethae observarunt tIiginta tres literas murrorra: exemplum est Genes. 2. . in Verbo quan creara eνant illa. Haec Litera rie in pleriique Bibliis minorisorma describitur. I3. Ma reth et etiam annotarunt iquatuor literas suspensas, quae non in eadem Tegula iuxta ali s lit M collocantur; sed quae supra easdem scribuntur : ex. br. Psal. o. I . iar nomineo,, ex θtra: litera ν in multis Bibliis non scribitur in eadem recta linea cum aliis literis; sed multum eminet supra alias li
. Attenderunt ad novem I itera&:nversas, quae in vera si-gura scriptaesunt, ut Nstm. Io. 3 s. in Verbo ιυroficisce; do: sed in hodiernis Bibliis Hebraicis tantum duie literae ua- versa figura exaratet inveniuntur.. I. i . Considerarunt tres literas, scit . duas iste sM , &unam Nun.; harum una littera Mem finalis occurrit in medio Ies '. 7. Deinde altera litem Mem. in vermedia invenitur in fine Neh. 2. 3. tDenique Rera. Nun intermedia scribitur in fine Iob. 38: i. De his quinque antecedentibus, icit: de literis majoribus, minoribus, suspensis, inversis, Sc de tribus aliis literis vide supra dissert. io. In sua OmHia loca enumerantur, in quibus hae diversae literae occurrunt. 6. Ma rethae annotarunt eujusque libri tana majoris;
quam minoris mediam liter amar e X. gr. Lmt. II. qa. Occurrit vox t ven eri Masora notat literam Iuu in illa vcce esse me se diam literam totius Pentateuchi. In Psal. 8o. I occurrit Vox
D Ira, in qua, 'ut Munt ratam udistae, litera inest media litera totius Psalterii. , 7. Ma rethae numerarunt omnes literas si les, scit, quoties haec, vel illa litera finalis in Bibliis occurrit ; sic in Bibliis. Hebraicis inveniuntur secundum suppinationem Masoret harum literae Ca b finales Io 981. M u 2 273. Nun 871'.
269쪽
sisto finales. Ergo ex lententia Maseret harum tot literae finales in Veteri Test. occurrunt. 8. Etiam numerarunt illas quinque supradictas in medio scriptas; sic occurrunt in Veteri Test. literae Capb intermediet 37272. Nem Fasos. Nun 32977. Pe 2 OZ o. TPari r 6yso. Rat Saadia Gaon circa annum Christi 'arcomposuit carmen Hebraicum, in quo subtiliter expressit numerum literarum, quoties unaquetque litera tam finalis quam intermedia in Veteri Test. contineatur. Carmen hoc invenitur in Tiber. Buxt. cap. 18. Nos breviter hic schema dabimus, ex quo numerus omnium literarum tam finalium, quam intermediaxum in Ueteri Test. occurrentium, innotescet, 2377. l
Hae literet in isnam summam collectae constituunt gi 18o Ii- heras totius Veteris Testi Sed an hic numerus singularum literarum bene sit collectus& numeratus , non adeo constat. I ple stipputationem literarum totius Veteris Test. rudi minerva institui, & dinumeravi primo paginas , deinde unius paginae literas, & has per illas multiplicavi ; sed inveni circiter i 1288oo literas: qui otio abundat, instituat tali vel simili modo supputationem literarum in diversarum editionum exemplaribus. Schichar usin bechirath h.ιρρ. pag. 4 . superficiaria supputatione literas Veteris Test. supputavit, & multo plures esse expertus est,& propterea putat in Maloret harum 2 sup Disitiros by Cooste
270쪽
supputatione tantum comprehendi literas, quae in Prophetis, & Hagiographis inveniuntur, exceptis literis, quae inveniuntur in Pentateucho Molis , in quo solo ex lententia Eliae Levitae sunt literae 6ooo s. quae si addantur ad numerum Masore tharum scit. 8is 28 o. exurgent I IS 32 literae.
Quicquid sit, saltem hinc apparet stupenda & incredibilis prilcorum Iudetorum in servanda integritate Bibliorum diligentia ; nam literas eum in finem numerarunt, ut teritum Hebret um in puritate & integritate tervarent, atque ut nemo quicquam vel adderet, vel demeret. 9. Masoret hae etiam ad calculum revocarunt literas sin-' gulorum librorum Veteris Test. R. literas singularum lectionum legalium t exemplum invenitur in fine Geneseos , ubi describitur numerus literarum totius Genet eos,& dicitur in
illo libro esse literas 3ys . sed ibi error est; nam ille numerus literarum ibi expressus non intelligitur de toto libro Gene1 eos; sed tantummodo de ultima ejus sectione, incipiente a versu 28 capitis r. usque ad finem libri.
2II. Secundo Masor et hae praecipue posteriores, scit. Tyberienses, aliique vertati fuerunt circa vocalas . non quidem eas invenerunt, sed a corruptelis contervarunt, & irregulares punctationes annotarunt, ne sorte aliquis puncta in vocibus irregulariter punctatis mutare praelumeret. Qui punctorum inventionem etiam Masoret his Τyberiensibus adscribunt, eos toto coelo errare demonstravimus lupra disert. 1'. I . t s.& 16. Sed si aliquis per Masoret has intelligat Eliam, &viros Synedrii magni' qui primario per Masoret has intelligi
debent) iitque vocalium inventionem adlcribat, ille sententiam maxime probabilem defendit: saltem illis TyberiensibuS nullo modo punctorum inventio tribuenda est. Sed quid ergo illi Tyberientes doctores circa vocales secerunt, si' eas non invenerint y Respondeo: Illi tantum occupati sueriint circa multarum vocalium rectam lectionem, earumque conservationem; e X. gr. Genes r. s. Maiora magna ad vocem notat septies vocem illam cum Kamet et ita notatam in- Veniri. Maiora hanc vocem propter ea annotavit, ne aliquis - . Puta- Diottiaco by Corale