장음표시 사용
101쪽
ustra virtutem , quotira ingenium Iudicro c.
ret , ta specie boni fallitur; quod astrictae potius, quam liberae interpretationi quomodo conveniat, omnino non video: imo
vero posteriori huic, si ad rem attendimus, quae ultra modum & virtutem abit, longὰ major quam priori illi inesse videtur affectatio. Etenim in exam ad verbum interpretatione , quae praetermita elegantiae &α - ω studio, non sententiarum solum roligionem, sed verborum etiam fidem conis sectetur, in qua omnia ex auctore petita, nihil ab interprete suppositum appareat, qui ulla locum habere potest affectatio λ Quae aurium autem servit Voluptati, quae dicendi lepores persequitur , quae numeros captat, & astititium ornatum affectat, in ea enimverb potissimum consistit t-- δε apposith siquidem Lucianus esse
Antonii interpretem Evagrium allegat Hieronymus ; quasi vel Hilarii, vel Evagrii, etiam sine ratione , plus apud me valere possit, quam Hieronymi ipsius auctoritas s. clim Hilarium praesertim vix tenui Graecae linguae aura assiatum Graeca Latine reddenda suscepisse, ad idque Heliodori cujusdam Presbyteri scientia usum esse, & fere Para-- phrasten, non Interpretem se gessisse; imitatum
102쪽
tatum esse, non interpretatum ipse scribat Hieronymus. Hinc porro sententiae suae inre.MSeptuaginta Senum, Evangelistarum, Apo. stolorum , & Latinorum interpretum patrocinium conciliare conatur, multiplexque ad id locorum congerit exemplum, quos a Scripturae sacrae libris depromtos, non iisdem verbis, at sententiis paribus retulerunt.
Idem alibi quoque repetit & inculcat. At id nulla videtur ratione factum pace sancti viri dixisse liceat: nam quicunque auctoris utitur tessimonio , hoc ipsum testimonium
ad verbum recitare non tenetur. Id quot diana doctorum hominum comprobat e perientia , quibus vel auctorum , quos sibi patronos asciscunt, nomina modo proferre usuvenire solet; vel sententias nullo verborum delectu exponere; vel insignia qua que Verba cum sententiis retinere; vel ipsi cum sententiis pariter verba integra fide r praesentare. Horum omnium exempla apud sacros scriptores obvia sunt, & in promtu.
Extat apud Eseiam dictum illud , mox clamantis in deserto , Parate viam Domini.
hoc non sensu dumtaxat, sed verbis etiam integris subjecerunt Matthaeus, Marcus, &Lucas ; at Iohannes sic, Ego vox claman sis in deserto, Dirigite viam Domini, sicut dixit Esaivi Propheta: eorum sinὸ nullus imterpretem agere instituit, sed dictum sen
103쪽
tentiae suae accommodum pro arbitrio protulit unusquisque , & exscripsit. Cujus rei consessionem ipsa ab Hieronymo veritas expressit, cum enim ex Esaia sumtum a Paulo testimonium ad verbum minimὸ versum fuisse demonstrasset , ex positum fatetur : ergo illud est, non interpretatio; quae si re diversa in unum confudit Hieronymus, ne te quidem, Fronto , opinor sectatorem habebit. Aliud agit ergo qui interpretatur, aliud qui sententiam suam auctoritate confirmare studet. Deinde , ut pro Zacharia , Ieremiama'Matt.. pellaverit Matthaeus : pro Majachia, Efamin. jam : pro Achimelecho, Abiatharum, Μar- ,σM- cus.: pro Jacobo Abrahamum Lucas lau- a. 1.16.d Verit in quod Hieronymo tamen non facilὸ concesserit quivis quid inde conflatur λ idcirc6ne nomina commutare nominibus , & omnia permistere interpreti fas est η Septuaginta autem Seniorum eXemplum obtendit ; quam apposith vero, cum eos ipse Ebraicae veritati examussim respondere, a posterioris autem aetatis hominibus fuisse corruptos passim inculcet ' Ruit itaque tota haec exemplorum collecta ab Hierony- mo & parata congeries ,, totamque ipsius causam hoc nudatam praesidio impugnationi nostrae. & petitioni apertam relinquit-Λd interpretationis denique specimen ab .
104쪽
Hieronymo propositum descendisti, quod expendisse sane operaepretium fuerit, ut i de quid de tota re statuendum sit, documentum capiamus. Ab his verbis ducebat initium Johannis Hieroselymitani epistola,
quae sic ab Hieronymo reddita sunt, Oportebat nos, dilem me , clericatus honore non abuti in severbiam. Non uno hic nomine poenas se Rufino & Melaniae dedisse queritur Hieronymus. Ideo primum reprehensus est, quod ἄμ- . interpretatus sit dilectissime, & merito quidem, cur enim simplici superlationem addidit Dia
Versa sunt, istiλ , & φιλαατ di: quod si Tullio suisse Trebatium, φιλτατον Atticum dixero ; tuque amicissimum in-4erpreteris , φιλτοιων, amicum , aliud inde lector intelliget, ac ego significatum volum 'ram. Non recte ergo ἀμ-n retulit Hi Tonymus , & quoque sine causa abjecit. Pergamus ad reliqua , clericatus honore non abuti is superbiam: hoccine vero est inae pretem se gerere, an paraphrasten honore, enim, rei illustrandae gratia, de suo largutus est: at, abuti in seuperbiam, pro eo quod est , μαι , concoquere nullo modo possum. Ut interpretationi postmodum suae lucem paret, aliam opponit , eamque
105쪽
Oportebat enim nos , dilecte, non aestimatione clericorum ferri ; μω , enim hoc loco , aestimationem, haudquaquam senat, sed sim
perbiam , & arrogantiam ; neque κλάζων , clericorum, sed clericatus r nec ia φέρει fem, sed, efferri, respondet. Neutra ergo mihi probatur interpretatio et ea autem sciuerant convertenda , Oponebat enim nos , Huciis , arrogantia propter clericatum non
efferri r geminam videtis esse sententiam ,& Verba quoque verbis, quoad ejus fieri potuit , esse repensa. Pari quoque arte concinnatis ad verbum interpretationibus 1 in. g. idem alibi invidiam facit: ex hoc quippe
centesmi Psalmi versu , M--υ επη
hanc ad verbum interpretationem dicit exu gere, Oculi mei in Meles torra , considerei os mecum: tum deinde in haec verba rumpit, suis non talem fugiat iste retarionem , ut verbum ad verbum exprimens dicat, considere ipsis cum me. Eέmne verb ad Ver hum expressam esse dicis interpretationem, quae vocem F expungit, in qua totius sententiae cardo vertebaturὸ cum me autem Ti,diculi causa a te dictum esse video. Quod autem elegantiae & numeris operam diligem ter dari jubet, mos ipsi eatenus gerendusaest, verba modo , & ipsa si fieri poterit, verborum compositio teneatur a ipse certe
106쪽
venustatis studium non in Scripturae selum interpretatione deseruit , sed in Eusebiani etiam Chronici & in Homiliarum Origenis in EZechielem conversione saepe a se omis sum declarat. Inusitatas porro dictiones ii
Scripturae interpretatione repudiat; non eas, opinor, quas tum solum censemus admittendas, quum aliae non suppetunt, & longiore ambitu sententiae vis foret elidenda ;at eas duntaxat, quae cum barbarae sint &ab usu remotae, receptis aliis & elegantibus, vel brevi certe verborum conclusione poterant compensari; cujusmodi sunt, quas ipse profert, nullificasti, annihiloti, annullasti, vilificasti , amaricaverunt: aliis autem
saepissim. ipse usus est, quae quum res ad Christi religionem pertinentes & antiquis
ignotas significent, a recentioribus necessario consi&ae sunt: talis . ea est, quam inexcusso mox a nobis interpretationis specimine usurpavit, clericatus ; quo etiam in genere censentur , Salvator, baptis ire ,
. angeliet Are , scandalum , sentitificare, sam tuarium, blasphemare , & innumera eiu modi. Suae ipse sententiae idoneus accedat Gdejussor Hieronymus, Si itaque, inquit, hi Μιν-.ER qui disertosculi legere conseverunt, coeperint nobis de novitate ta vilitate sermonis illudere , mittamus eos ad Ciceronis libros, qui de qu
stionibus Philosephia prenototur, s videano
107쪽
quanta ibi necessiate compulsus sit tanta verbo Tum portenta Proferre , qua numquam Latini sermonis auris audivit, ta hoc , quum de Gras co , qua lingua vicina est , transferret in nostrum. Uuid patiuntur illa, Ebrais di cultatibus proprietates exprimere conantur ἐω tamen multio pauciora fiunt in tantis voluminibus Scripturarum, quae novitatem Aonent, quam ea quae iste in parvo opere congest. L Cum memoria teneo , totum enim in mea
De optimo genere interpretandi dissertati ne jam ante exposui. Laxa porro haec, &sbluta interpretandi ratio non hodie priamum in hominum reprehensiones incurrit ἔsimul enim ut sese in Hieronymo exeruit, ut Rufini convitia & clamores excitavit: proferrem libros & verba singula , si negares ; sed nota tibi res est , nec repugnas.
Dicam interim, ut totam hanc ad Pamm chium epistolam, nulla circuitione us , mra. no verbo conficit : In illo libello, inquit, Βώλα. ' quem optimo genere interpretandi intitu lavit, praeter titub annotationem, nihil optiamum , sed totum pe um est. Tota dentique haec, in qua triumphasti, ad Pammachium epistola liberiorem quamdam Hieronymi interpretationem adversus Rufini &Melaniae castigationem tuetur: quo majori confidentia visus es, Fronto, sui tantum
desensitandi causa comparatis a sanctissimo
108쪽
Viro argumentis, ad sententiae nostrae o pugnationem abuti. Quod in alio autem culpavit Rufinus, in eo se haerere neutiquam sensit: adeo foris oculata, domi coeca est hominum natura. De Eusebiani prae terea Chronici interpretatione, quam objucis, quid sentiendum sit, potius est ut ex aliorum animadversionibus, quam eX Verbis meis discatis. De sua vero conversione
Origenis, sic Hieronymus ad Theophilum, Origenem me arguit vertissem Latinum. Hoc et non serus ego feci, sed G confessor Hilarim
fecit: ta tamen uterque nostrum, noxia. qua que detruncans , utilia transtulit; pio quidem consilio , sed periculosae aleae pleno exemplo; quod si quis secutus, cum intem pretem agere instituerit, emendatorem agat, Iam vero ad interpretum libidinem omnia Veterum monUmenta refingentur. Plura congererem , sed nolo esse longus; & jam tempus est, ut cum Hieronymo redeamus in gratiam. Numquam equidem adductus sum ut crederem tantum virum, in omnis generis scriptorum libris pervolutatum, tot linguarum peritum , in ipsa interpretandi exercitatione tot annos tractatum, tam praepostere de eo artificio sensisse, ut in e plendis molliori numero sententiis palmam esse repositam existimaret; omnem Ver
circa verba diligentiam, ac sollicitudinem P 3 asper
109쪽
aspernaretur; neque illis quicquam crederet inesse momenti, ad nativos auctoris sensus exprimendos. At ea mihi semper animo insedit suspicio, eos potissimtim ins ctatum Hieronymum , qui nimio Verbo rum studio & religione producti, senten Mison. E-tias ipsas pervertunt; Abi, inquit, fulgabas 2 p. a. aucupentur , ta literad , tu quare sententias re p. z. ct tum alio loco: Non debemus sis verbum de verbo exprimere , ut dum sellabas sequimur , 'φα perdamus intelligentiam : fatemur id quidem; sin ita syllabas & verba persequimur, ut subjectam iis sententiam obtineamus , plane Hieronymo nobiscum conveniet. Α- perte is quoque declarat aspernari se haec servile vertendi genus, quo perimuntur Vel infuscantur certe sententiae, cum haec scri- meron. in bit in Rufinum t Omnis metaphora, si de rape, alia in aliam linguam transferatur ad ver i Dβ. bum , quibusdam quasi sentibus orationis sen-' si re germina suffocantur. Idem & istis imdicat : Selendum quod hic locus in Graeco manifestior sit: dum autem in Latinum everbo transfertur ad verbum, sensius sermonibus involuti, obscurum facere quod dicitur. Adsonat Hilario, cujus haec sunt in libro De synodis: Ex Graeco in Latinum ad ver sum expressa translatio affert plerumque obsim ritatem, dum custodita verborum translatio eamdem absistionem non potest ad intelligem
110쪽
tia simplicitatem conservare. Suas enim habet singulae linguae proprietates verborum, quas aliae non assequuntur quaque cum in aliam transferuntur linguam , videntur absumda; verba sunt Augustini: ut quod de vendebis Estraicis dixit Interpres Ecclesiastici, indeficere ea quando fuerint transeata ad alteis Prine nisram linguam, de universis liceat pronunti fre. Praeclare Nicolaus Papa in Epistola ad Michaelem Imperatorem e Si Latinam linguam ideo barbaram nuncupatis, quoniam a transsatoribus in Graecam dictionem mutata barbarisimos generat, non lingua Latina, sed culpa est, ut opinor, interpretum, qui quan
do necesse est, non sensium e siensiu, sed vis-
lenter. verbum edere conantur e verbo. Non
eos culpat qui verbum edunt de verbo, sed qui violenter; quique sensum non retianent. Praeclare & Gregorius Μagnus: D s et, dicamin prater ea quia gravem hic di culta-- .
em 3nterpretum patimur. Dum enιm non
si i , qui sensium de sensu exprimunt, sed
transferre proprietatem semper volunt, omnem sensum dictorum confundunt. Unde agitur , t ea qua translata fuerint, nisi eam gravi labore intelligere valeamus. Clarissime vero Largius Designatianus : Cavi , fateor, ne M. D ad verbum verba transferrem , quo m ninpleraque linguarum divestare congruerent ,