장음표시 사용
251쪽
manis, apud quos meliores vitae suae contruvit annos ; vel Gallis, in quorum nobilissimis Academiis J us civile diu professus est,
debeam annumerare. Hujus quamvis suummum extet erga me& insigne studium, non verebor tamen, ne quidquid de eo dixero, vos e benevolentia potius, quam e Veritate prosectum existimetis. In verissimo ille intem pretandi genere versatur ; stilo suQ ad auctoris exemplum moderatur; verba remetitur; paria reponit paribus; & si quando exactam nanc aequalitatem vel linguarum discrepantia respuit et Theoreticarum discis arum obscuritas, ne vel minimus lectori struatur dolus , astititia quaeque diver charactere insignit, ut eum serὸ ex omnibus optimum& ejus artis antistitem agnoscam. Non ergo
ad Itali nominis laudem consultius a nobis agi potest, quam si in tantis viris finem de, Italis dicendi faciamus. Proximos iis in dividendo
Germanos posuimus, homines ad artium omnium tractationem a natura satis quidem factos; sed iis etiam quae a natura habent non valde magna, diuturno usu & constanti meditatione excolendis & augendis gnaVos, Prae 'caeteris, .atque industrios. Postquam ergo studium illud interpretandi arripuit Germania , tam pertinaciter in eo se exercuit, vix ut ulla gens meliorem, nulla certe uberioremi nterpretum scelum tulerit. Primum ex illis
252쪽
in scenam producam Iohannem Reuchlinum, probabilem sane interpretem, & quem ad obrussam nostram factum dicas. Sequatur Bilibaldus Birhhei merus, numeris, sive se ita addictus, ut dum apte verbis scntentiam
comprehendere studet, Veritatem nonnumquam infringat. In iis quoque numeratur Sigismundus Gelenius Boliemus , quo vix quisquam pluribus hanc artem monumentis ditavit: disertus imprimis habitus est & elegans ; audax in constringendis pluribus in unum periodis,vel dis ungendis, sensus sibi non semper intellectos ad libitum recoquit Collatata quoque supra modum, & plena oratione turget Ottomarus Luscinius, nec semper auctoris incisis & membris insistit: & eum tamen pressum & attenuatum esse dices, praeut quae a Simone Grynaeo, verbosissimo ¶phrastae simillimo interprete edita sunt. Wolis angus Μusculus, vir bonus, sed Graecae linguae notitia imparatus, neque Latina valde instructus, brevitate & nitore, simplicitate etiam ac fide commendatur: nam taea quae intelligebat, ta ea qua non intelligebat, uti poterat, expressit: nihil videas illum studio I
praetermittere, nihil alienum seubstituere: caeteroquin halucinatur saepe, utpote earum ar-.tium rudis, quas qui colunt, eruditi appellantur. Utilem in bonis auctoribus convertendis operam navassent Conradi Clauserus di
253쪽
Geseerus Tigurini. nisi eos nimia licentia
extra metas abripuisset. Temperans & siccus Iohannes Guinterius Andernacus interpres
non aspernandus, si a vitiliginibus & barbari
sermonis corruptelis cavisset, & duriorem rationem ad Graecum exemplar flectere, &quocunque postulabat rerum Varietas, duc
re scivisset. Raram quoque fidem , cum p ri eloquentia & perspicuitate obtinuit Johannes Langus. Elegantis vero & nitidae Latinitatis laudem tulit Iustus Vulteius, cui si pa Io majorem stili parsimoniam, & convenientiam cum Graecis adjunxisset, boni interpretis adumbrationem in eo reperisses. Exquiseia linguae utriusque facultate praeditus ad imterpretandum accessit Hieronymus Wolffius: sic autem de suo hoc artificio, vir alioqui ve-n recundus & modestus praedicavit, Nihil ferraddidi, nihil detraxi, nihil immutavi; nec moiu retentias appendere, sedpene etiam ann merare verba, quatenus id diversa Latini sermonis ratio finit, βm conatus. Nihilominus tamen Henrico Stephano neutiquam omni ex parte satisfecit. Magna enimvero ars, &haud scio an omnium dissicillima, quam ac to vir ingenio, elegantioribus doctrinis e cultissimus, uno sere hoc in studio tot annos pervolutus, cum persectam in se, absolutaminque exprimere non potuerit, quodcunque
illi defuit, humano id ingenio defuisse credendum
254쪽
gendum est. Atque uti nam parem Vertendis antiquis stili moderationem, &, ut ita dicam, continentiam adhibuisset Philippus Melanchthon: quae fuit hominis facundi a , &egregia Latini sermonis integritas, eruditos omnes, excussis de manibus veterum scriptis,
ad sui lectionem pellexisset. Dicendi facultate longὶ inferior fuit quam Μelanchaon, diffundenda lichi oratione persimilis Michael Neander. Jejunior utroque & parcior Ianus
Cornarius, sed Graecae loquelae non satis gnarus, neque Latini sermonis castitati satis consulens, neque ad librae aequatum examen satis accurath utrumque exigens. Hac
quoque in parte diligentiam suam desiderari nequaquam passus est vir de politiori literatura praeclarὶ meritus Ioachimus Camerarius, suaeque adeo Germaniae singulare ornamentum ; castus sermo & perspicuus , & quem si cum Graecis contuleris , sincerum atque sanum, & nonnisi obscurioribus declarandis, idque raro & leviter, excurrentem gnosces. Neque vero satis pro merito & virtutibus auis dari possit Gulielmus Xylander, qui quatuor licet & quadraginta vix consecerit annos, summam tamen utriusque linguae peritiam, cum elegantioris humanitatis, & Philos phiae, ac Mathematicae disciplinae cognitione comparavit , pretiosisque tot doctrinarum oper huic propemodum uni interpretan-
255쪽
di studio visus est consecrasse; inde factum
ut tam paucis Vitae suae annis, tot ac tanta veterum scriptorum volumina Latinis verbis explanaverit: nam quae vix diuturno alii la-hore, intra perpaucas ille horas vivido mentis acumine & innata alacritate profligabat. Summa praeterea, quae hominem toto vitae d curis misere torsit, egestas, sponte sua currentem incitabat; atque ob id, quemadmo dum non irridiculh de eo, Thuane, scripsisti, fami, non famae scribere existimatus est: Pauper, cui opera vita erat: Ut Caecilianum illud in se mirifice comprobaret sSaepe est etiamsiubpalliolo sordido sapi entia. Praecipiti autem festinatione, id quod properantibus ferε contingit, aliquando lapsiis est;
Ipsum porro interpretandi genus quod attinet; neque Verbis, neque interpunctionibus alligatus, sententias solum intuetur. At in hoc interpretandi studio mirabilis est Johannes Leunclavius, ut neminem in eo scientius versatum esse omnino mihi constet: sententias quippe ita contorquet, ut nihil intemcidat; eo verborum numero circumplectitur, ut paria paribus respondeant: ipsam quoque Vocum constructionem & situm persaepe ita obtinet, ut color ipse integer existat:
256쪽
Summa ad haec concinnitas, perspicuitas .incorrupta Latinitatis castitas, &ipsum, quod in ali1s raris reperias, adeo ut chmab hoc discesseritis, nemo sit anteferendunQuum reliquos autem alias semper superare visus sit, tum in transserendo Xenophontis Oeconomico se ipse profecto superavit. In aliquo etiam numero est Iohannes Serranus, sed nihil ad Leunclavium: is in nobilissimo opere, sententiis contentus verba despexit, fidelem absque eo, & perspicuam, quam pollicetur, conVersionem praestiturus. Memini me saepe socerum meum dicentem audiis re , monitum a se aliquando per literas Serranum , non pauca esse apud Platonem , de
quorum interpretatione cum eo non sentiret,
sed sive limae labore offensum, sive suis delec-xatum, emendationis operam neglexisse. In vertendo Homero industriam suam consumst Obertus Gifanius; atque utinam sermonis mundities summae ejus fidei respondisset, interpretandorum Poetarum egregium specimen haberemus. Praeclarum quoque in
ea disciplina sibi paravit nomen David Hoes
chelius, quo quum nemo eruendis antiquo
rum scriptis selicius incubuerit, tum in iis Datinὸ quandoque reponendis vix ulli primas concessit: quod si sententias non aliquando compleret de suo, quae alioquin ejus est in rependendis verbis diligentia, caeterorum
257쪽
ν Belga- luminibus obstrueret. Illustres quoque interpretandi arte viros Belgium tulit , Rodoliaphum in his Agricolam, in magnarum remm scientia, ut temporibus illis, exercitatissumum, & ex optima Theodori Garae disciplina exortum: Latinε loquitur , summonitore floret; sed propter plenam & diffluentem orationem, verborum & indolis res rendae laude caruit. A t suo tandem ordine prodeat Desiderius Erasmus vere seculi sui Phoenix; quis enim tot doctrinis cumulatust quis tanta multiplicis ingenii ubertate circumfluens λ quis tam portentosae memoriae cap
citate instructus p quis suavitate in scribendo, quis salibus & facetiis conditior λ quis vero in
' ea, quam habemus in manibus, convertendi industria tanta felicitate numeros omnes
absolvit λ sententias acuth pervestigat, dii cide expedit; sincera omnia, atque sana; sine ariditate, sicca; sine exilitate, angusta; sine exuberantia, aperta; sine squallore, neglecta. Ad haec pro rerum varietate sermonem suum temperat r in Scripturis sacris vel minimos apices summa fide persequitur; in reliquis pro rata cujusque parte rigidam illam accurationem inflectit; ut in eo artificio unus admodum regnum tenere videatur. Quod si cespitavit aliquando, ut causantur fastidi
si quidam & difficiles, homo fuit; ego vero, ubi pl*ra nitenti paucis maculis non offendor
258쪽
Locum etiam suum in interpretibus tuetur PetrusNannius,fidus sententiarum explicatoriatu φυις illud mire in se expressit. Eodem studio nomen suum celebravit Hermannus Cr serius, ut ipsum etiam Xylandrum , interpretationum fide a multis superasse credatur: Verum ita est, quot homines, tot sententiae; mihi videtur in assequendis Graecis titubare
nonnumquam; nec cuiquam eam compro
bari posse temeritatem reor, qua inductus Plutarchi Vitarum ordinem commutavit;
nam qui in ipso librorum situ id fui ausus,
eumne in sententiarum, aut verborum str et ura moderatiorem fuisse credendum est tNon valde egregiam in interpretationibus
peram posuit, vir humanioribus disciplinis abundε caeteroquin expolitus Hadrianus Junius: a Graecis quippe aberrat saepe, eaque distorta & falsa interpretatione adstringit rsexcentis quidem locis in uno Eunapii libello Criticis debet supplicium. Felicior ab omni Iaude Gulielmus Canterus, Aristidem ita vertit, ut non frustra fidem suam in Proleg menis venditasse visus sit; non plus sibi sumsit licentiae, quam dabat explanata oratoris copia; Euripidem, ut in poetis fieri amat, de verbo ad verbum extulit; & nisi Lycophronis obstitissent angustiae, & quaesita o
scuritas, omni eum ex parte adsequasset. Hujus aetate conjunctus Bonaventura Vulca-
259쪽
nius , amicus meus summus, plurima In eo labore ingenii sui & doctrinae monumenta Ndidit; in verbis quidem parum se torquet; breviter tamen & presse, splendide quoque ac pereleganter interpretatur; ut cum scriptiones ejus perlegas, Vix melius ullum inte pretandi genus esse putes: & in eo quidem studio totum fere longissimae vitae tempus contrivit; nunc verti es eius anteactorum Inemoria & recordatione sese oblectat, &Sicut fortis equus, spatio quispe supremo Vicit Olympia, nuncsenio confectu quiestat. Notum est vobis illud Ennianum. De sua a tem interpretatione Photiana sic praefatur Andreas Schottus, Elaboravi quidem, quoad ejus fieri potuit, uisensa verbis comprehensese
querer, γ non tam verba numerarem quam
sensi/m ex bona fide appenderem. Habemus confitentem reum, sed vir eximius
In Heinsio nostro juvenilis quaedam sese es. fert redundantia, & superfluenti indicendo ubertate intemperantiusInuper usus est, quum Maximum Tyrium Romana civitate donaret; sed hanc, uti bene speramus, stili luxuriem depascet maturior aetas, & ad modum redibit suum admirabilis haec indoles, si qui illam inflat ac distendit aestus, aliquando deservestat. Solvamus vero e Belgio, &in Angliam trajiciamus. F R. Discedemulae au-
260쪽
tem insalutato Lipsio λ CAS. Bene mones, effugerat enim: & vero tam angustum in intate resibus locum tenet, ut facit E latere posisit, praesertim properantes I exiguam enim duntaxat, quod scire possum, Polybii partem attigit, eam scilicet, quae ad illustrandos ejus De Romana militia libros pertineret. Quo de opere in nostra ad Polybium praefatione iis verbis locuti sumus, quibus hominem decuit veteris amicitiae non immemorem, & amici famae parcentem: nunc vero, ne quid apud vos dissimulem, parum vid tur lucubratione hac honori suo consuluisse vir ille bonus, &,si1 Ierum quaeritis, πινυλ ελι --, αρνὸιν-: parum siquidem vidit inGraecis, nec multo magis in Tacticis: in falsa a tem & absona de interpretandi ratione senten . tia haerere se palam secit, quum interpretam quemdam monitis suis & consiliis juvans sic diceret, Exoriata igitur, cε hoc erit rectam iu
vertendo viam tenere, viam non tenere. Con- ad Moe-
Versionem praeterea suam, ut reliqua, stri ' fgosiore quodam dicendi genere digessit, quod
quantumvis multorum gracilitates potius, quam sanos & opimos corporis habitus consectantium applausu sit receptum, mihi sanε numquam probatum est; intercisus enim ille sermo, & vibrantes sententiae ac assectata orationis tenuitas indoctorum adolescentium,