장음표시 사용
331쪽
num illarum restimatorest ut saepe inter nos diximus, non minus rari stat, quam optimi aut Fabularum Romanensium, aut poematum autores; utque in exiguo eorum, qui
fon male de Versibus iudicant, numero ViX unus inveniatur , qui de poesi, ut par est , . lententiam ferat; aut qui & versus & poesin inter se toto coelo distare probe intelligat. Hi probi aestimatores rerum, ex quorum judiacto , velut ex certa regula de poematum &Romanensium Fabularum dignitate statui potest , Giraldo fatebuntur , Romanenses
Italorum fabulas multis celebrandas esse nominibus, sed in iis exactam legum observationem, dispositionem accuratam, & aptam descriptionis concinnitudinem requiri. Re Se -hε deamus ad Athenagorae fabulam, cuj us aditus adeo mirabilis est, ut cum ejus sublimit
te & magnificentia conferri possit. In eo quas1 in tabula depingitur superbus ille Pauliaemilii triumphus , in quo inter tot tantάς
que res tam singulares, tamque memorandaS, Rex Magnus cernitur cateniS oneratuS, cUmque liberis ante victoris currum raptatus. Illic autem Charis amore ardens, & quod in Romanorum eruerit potestatem, & ab amatore suo divulsa sit, incredibiliter moerenS, inopina quidem voluptate tangitur, viso eo praeter spem; at viso eo inter captivos, acer-
inimis itidem premitur angoribus. Plurimum
332쪽
abest operis solutio, etsi Machina carens . ali
hujus exordii praestantia. Non satis ea movet animum; seseque asserit, nondum satis e citata & arrecta Lectoris curios1tate & imp tientia ; Subsulismque & abrupte procedit. Qui vero eam praecedunt casus, eth feliciter excogitati, neque satis inter sese, neque satis cum actione praecipua cohaerent. Hi animum paulisper commovent, sed tot interpositis intervallis, ut non inflamment; &quae commotionem hanc sedare debet operis explicatio , industrie accita, & semper aucta ingeniosa novorum eventuum industrie & s lerter dispositorum connexione , eum frugentem reperit, languentem , omnis affectus & curiositatis expertem. Autor ipse ad
calcem operis, a prima illa &religiosa regularum observatione ita degeneravit, multis ut in rebus eam legem unitatis, qua actio conti
netur, & ad quam totus liber decimus propriὸ referri nequit, infringat. Et in eundem
errorem incidit, ac Poeta ille temporum horumce, qui Epopoeae regularum inscius IS. neidos argumentum imperfectum esse put vit; & quo AEneae coniugium & mortem subnecteret, supplementum adjecit. Caeterum Theogenem non probo, fide Regi Scytharum data non stantem , atque hoc flagitio exultantem. Μinime id honestum hominem quemcunque, nedum heroem decet. Charis quoque
333쪽
quoque suam heroinae personam non satis si stinet, in ea, quam scribit ad Octavium epistola dissimulationibus & mendaciis plena. Quin & ipsa suum ideo tantum Videtur celare conjugium, quod sua sibi conscientia exprobret, ea omnia, quae decorum spectant, in hoc parum religiose observata. Praeterea in iis quae ab Auctore adnotata passim& descripta sunt, & in personarum moribus, quas indueit, oppidanam quandam agendi rationem, earum & dignitati & aetati parum congruam cerno. Sed quod multo gravius ab eo peccatum est, suam architectonicae artis peritiam ad fastidium usque ostentat. Quod hac de rescripsit, alio in loco omnium mereretur admirationem ; illic vero maxime Vitiosum est, a que praeposterum. Palatia & Templa, quae in Fabulis quibusdam Romanensibus, felici penicillo depicta viderat, cum in hunc errorem videntur induxisse. Verum aliud est ea describere , ut Fabulatori Romanensi docet omnia ad argumentum suum referenti, &actionem suam praecipuam semper intuenti, quemadmodum Μontemayor Feliciae descripsit Palatium: aliud est ea describere Architecti more, &consilii sui immemorem partes singulas & artis minuta consectari, uti praestitit supposititius ille Athenagoras. Quod vitium adeo capitale est ut ne vitio quidem Vertantur fabulatori aut poetae errores quuV a dam,
334쪽
dam, in leges artisnon suae admissi. A Chro- nologia & ab historia impune possit vates abis errare , modo ne supinus cadat: & qui Virgilio violati temporum ordinis dicam impingere vellent, ii certe imperiti altercatores haberentur. Contra in asseetitionem ridiculam& in paedagogicam scientiae suae ostentationem poeta ille incideret, qui verbis venati
ni, navigationi que propriis, aliisque similibus paucorum usui accommodatis versus suos reserciret: Nam ut vati communes opiniones sequendae sunt, trita etiam verba usurpanda,& artes tantum attingendae, quantum aut ad
suae narrationis intelligentiam , aut fabulae ornamentum prosunt, nec ultra praescriptos popularis peritiae fines evagandum. Non debet praeterea Poeta, ait Giraldus, in fabricis aedificiorum describendis architecti nomen iam demque affectare, adeo ut dum minima quaque ad artem pertinentia anxie nimis consectatur, potiora alia , quaspectant ad osscium parteseque poetae , imprudens omittat: quod in primispro- postum habere debet veram laudempersequiatur. Adde quod rerum hujusmodi illiberalismvilescit descriptio , plurimumque ab Heroici poematis dign:tate, ta usu recedit. A tque in hoc etiam magnum invenio in hoc opere suspectae falsitatis argumentum. Sciunt omnes Cardinalem Arminiarum Architectonicae arti impense suisse deditum. Philander Vitruvii
335쪽
commentator ipsi cliens erat addictissimus, vir certe in ea arte seculi sui scientissimus, &Iiteris quoque, quas humanioreS Vocant, ornatissimus. Quid quod Archiloctura falsi illius Athenagorae ad architecturam Vitruvii quadrat aptissime λ An non igitur quis merito possit suspicari Philandrum , quo suas opiniones aliqua antiquitatis autoritate fulciret, docti hujusce doli fuisse machinatorem ' Cito patuisset dolus, si ex Philandri manibus, vel ex Cardinalis ipsius palatio tractatus de A rchitectura palam & aperte prodi isset. Quas suspicionis umbras ut a se procul amoveret, Lectoresque velut in alias terras longe deduceret, amatorium opus scripsit, & in eo velut obiter artis suae praecepta inseruit, dissimulatoque suo nomine, Protonotarium Lamanaeum , qui opus produceret, & Fumaeum, qui Gallicὶ verteret, solerter adhibuit. Eos supra adnotavi autores, ex quibus materiam
scriptionis suae potissimum deprompsit. Heis Athenin liodorum in primis tanquam prosecti stimum Fabulae Romanensis exemplum sibi delegit imitandum. In nominibus actionibusque, Theogenis& Charidis Theagenem & Charicleam agnoscas. Theogenes & Charis die Minervae; die Apollini sacra Theagenes
Chariclea sese viderunt, mutuoque amore flagraverunt; ut & Leander & Hero, Cel
don & Astraea die sesta Veneris , set vagius iti-
336쪽
dem & Ysmenia in Μontemayoris Diana sese Minervae festivitate pariter amaverunt. Ath nagoras Harondatem quendam HSgypti inferioris , Heliodorus AEgypti pariter rectorem facit Oroondatem. Ut Charis Theogenis, ita & Chariclea Theagenis se sororem esse si mulat. Scythae apud Athenagoram explorandae puellarum virginitatis rationem quandam habent, eamque inusitatam, & naturae leges superantem, quam in Charide experiuntur. Habent & AEthiopes apud Heliodo. rum, cujus & in Chariclea faciunt periculum. In hoc illum Achilles Tatius, sicut & Fabulatores Romanenses , antiqui & recentiores,& ipse Ursaeus non semel imitatus est. Aquae illae amarae, quibus Dei jussu Hebraei ad probandam mulierum maritis suis suspectarum castitatem utebantur, hanc Heliodoro cogitationem iniecerunt. Athenagoras de Smaragdis Scithiae, ut Heliodorus de Smaragdis A thiopiae sibi loquendum esse duxit. Ath nagoras Theogenem a Scythis, Heliodorus Theagenem ab AEthiopibus immolandum esse fingit. Denique Heliodori instar, suum opus Athenagoras in libros decem distribuit.
Is a quo suppositum hunc habemus autorem, eum Heliodoro similem facere non contentus, fecit adhuc & aequalem, ut notaVimus.
Nullum aliud eligere tempus poterat, in quo Fabularum Romanensium studium magis
337쪽
se oreret. Nam S. Hieronymus, qui vixit iiDdem temporibus, graViter conqueritur, quod scientiae solidiores, utilioresque, his ut daretur opera, desererentur. Non hic inter Fabulas Romanenses Damas. V Da
cii Ethnici Philosephi, qui I ustiniano impe-
rante claruit, Paradoxorum libros reponendos esse arbitror. Etenim quum Photius aitμνυο-hun c Antonii Diogenis fabulatoru m G raeco- ς - ' Tum prope omnium antesignani, secutum esse vestigia, intelligendum est hunc, illius instar, historias scripsisse parum credibiles &fabulosis, sed neque Romanenses , neque ad hujus characteris sormam accedentes. Ea nempe tantum erant spectrorum & lemurum visa, & naturae incogniti eventus aut crediti temere, aut parum ingeniose ficti, autoris impietate & animo idolorum cultui dedito si iis digni. Ducentis post Damascium annis Barlaami& Iosaphati historia a S. Ioanne Damasceno Dama elaborata est. Codices plerique Μanuscripti, iique antiqui, Joanni Sinaitae, qui, Theodosio imperante., vixit, hoc opus adscribunt; sed id fundamento carere probat Billiust nam insertae huic operi disputationis adversus Ico-noctastas, tunc nondum agitatae fuerant, &non nisi longo post tempore ab Imperatore Leone Isaurico, sub cujus imperio floruit S. Ioannes Damascenus, coeptae sunt agitari.
338쪽
Ea FabuIa Romanensis quidem est, sed pia ide amore agit, sed Divino; plurimum iactinguinis effusum est, sed Martyrum; ad hustoriae normam, & ex Fabulae Romanensis legibus opus illud elucubratum est. Nihilominus tamen etsi verisimilitudo ibi satis accurat observata est, tot tamen figmentorum praesert indicia, ut qui seria animi cogitatione Opus legerit, is confictum esse nunquam sititurus inscias: Iosaphatum Indorum Regis filium fuisse fingit, in Indiis casus illic narratos contigisse, & quosdam AEthiopas homines pios & Veraces, qui eam in tabulis quihusdam nullius falsitatis suspectis didicerant,
sibi narrase. AEthiopas vocat Indos, AEthi piamque cum Indiis complurium antiquorum more confundit. Perinis tamen plerisque quas inducit, nomina Syriaca, hoc est ex populari sua lingua assingit. Non quod ego omnia hic siipposita esse contendam: Barlaamum aut Josaphatum qui dissileretur umquam fuisse,is temeritatis arguendus esset Mamtyrologii eos in Sanctorum numerum adscribentis testimonium, & pia eorum suffragia, quae ad operis sui calcem S. Ioannes Damascenus implorat, hac de re sinunt dubitare pro sus neminem. Nec forsan hujus historiae primus inventor extitit. Εjus credulitas satis Ostendit, quae credenda proponebat, ea ipsum credidisse,& corum, quae scripserat,partem re
339쪽
. . FABULARUM. 8 ivera a quibusdam accepisse. Caeterum ingenti Parabolarum, comparationum, & similitudianum hic ubique luxuriantium segete , Romanense suae gentis ingenium satis prodit. Et hoc opus sive ob styli elegantiam, sive ob inven- 'tionis gratiam, sive ob pietatem, a Christianis AEgyptiis ita probatum est, id ut lingua
Coptica vertcrint, & in ipsorum Bibliothecis satis frequenter reperiatur. Si modo, ea interpretatio dicenda est. Quippe sorsan alia quaedam est archetypa historia de duorum horumce Sanctorum vita conscripta. Est etiam, quo suspicer Ebn-Tophailum in suo Roma nensi sigmento Arabice scripto ad exemplum institutionis Josaphati Herois sui educationem, & fortuitam eruditionem, etsi multum diversam, adumbrasse. Theodori Prodromi Fabula Romanensis, τ Rr es ea, quae tribuitur Eustathio Thessalonicensi Tnsis Episcopo, qui imperante Emmanuele Com- 'neno, medio circiter duodecimo seculo flore v bat, sunt sere ejusdem farinae. Prima Dosiclis 8c Rhodanthe altera Hysminiae & Hysmino unde Montemayor Ysmeniae nomen desumpsit amores complectitur.Utram que interpretatione & notis illustratam publicavit Gaul- minus. Cu m vero de Eustathio in Praefatione libri ejus nomine inscripti tacuerit, hoc ejus silentium boni consulo, ac sacile existimo eum, qua erat eruditione, in virorum quorum
340쪽
naumr dam errorem non incidisse , qui hune eruditissimum Homeri interpretem eum in 'i esse , qui tam ineptum & insulsum opus - - ὰ edere potuerit, sibi persuaserunt. Et re quia, a S- - dem ipsi manuscripti quidam codices auto- a, g. . rem Eumathium , non Eustathium vocant.
--:. . Ut ut est , nihil hoc opere frigidius , nihil
.. Finisis humilius, nihil injucundius &insuavius: de-- corum h1c nullum, nulla verisimilitudo, inventio nulla, nulla rerum dispositio. Heroem toto opere loquentem, suosque narrantem casus inducit : neque tamen agnoscas quem alloquatur , aut qua occasione, haec disserat. Atque ea sane ita recitat, ut rerum gestarum ordinem, ex artis praescripto scienter & peritὸ non immutaverit. Prior amat
Hysmina, prior amorem & fatetur & offert sine modestia , sine pudore, sine arte: AN que his blanditiis neque monetur Hysminias, neque respondet. Laudabile id quidem est,
si ad legis Μoralis Philosophiae ; ineptum si
ad Romanensia praecepta exigatur. Crathisthene fido Hysminiae amico, ipsiusque inter tot casus comite quid fiat incertum est. Postquam eum navi ductor imposuit, eum illic velut oblitum deserit, neque ullam ejus praeterea mentionem facit. Quid plura λ illud rudioris tyrunculi opus est, aut Sophistae alicujus imperitioris, cujus manus scrutae nunquam soret subducenda. Paululum huic an