장음표시 사용
101쪽
riae suppositiones potius esse videantur; sive quod Patrum Versones illas ad proprium usum, inter eorumdem opera nemo numerarit adhuc; sive quod Graecaseos adeo calluisse Disciplinas dubitari posset etiamsi
Origenem ac Hieronymum excipere velimus ; sive demum quod nulla in medium proserantur testimonia , quae nos de hac agendi ratione certiores faciant: alia incedere opus erit via , qua diversitatem illam citatio. num cum Patrum coire fide, optima lege faciamus.
Equidem doctissimos audivi Viros,adhuc in Flaminii
Nobilii opinione ac systemate versatos; adhuc ex co- stantes scilicet , Latinos omnes antehieronymianos atres Vulgatam veterem perpetuo citasse : quod huiusmodi eruunt ex argumento. Praeconcipiunt primum nempe , Vulgatam nostram veteris Testamenti totam esse exTranslatione Stridonensis exceptis tamen Psalteis terit, Ecclesiastici, Sapientiae ac Machabaeorum Libris, quorum vel hodiernam Editionem dicunt esse Italam veterem ipsam, sive antehieronymianam ex LXX viis raIi Versionem. Heinc quum nonnullos Sanctos Pa. tres, puta Cyprianum, ac Zenonem Ueronensis Ecelestie Antistitem, cum hodierna Uulgata incitationibus convenire videant, sive eorum opinione9 cum Interpretatione Itala , quod ad Libros spectat quos Himronymum non vertisse docent; conficiunt inde , ceteras omnes reliquarum Scripturae partium citationes, seu citationes Librorum quos Hieronymus ex Hebraeo vertit, ab Editione praesenti non alia ratione dissonare, nisi quod cum antiquata conveniant Editione, Itala vetere scilicet: quod , tametsi non verum , nostram adhuc tamen de authenticis apud Patres Sacrarum Scripturarum Lectionibus confirmaret mirifice sententiam. Non verum, inquam, illud Systema credendum multiplici de causta. Primum enim , etsi verisimilior ea
102쪽
sit sententia , quae statuit integros Vulgatae nostrae Veteris Instrumenti Libros ex vetere Itala esse , integros alios ex Hieronymi Versione; haud suis caret fundamentis tamen, quae vulgatam ex utraque docet Interpretatione mixtam. Dein, iidem Patres eadem ali. quando Loca vel in iisdem, aut suis aliis Lucubrationibus aliter aliterque citant; uti de Cypriano notum, de quo mox; uti de Zenone ac Hilario monent doctissimi Balterinii Fratres, in nitidissima Zenonis Editio. ne Veronensi. Citant etiam aliquando Patres nonnullas Lectiones, quae nec hodierna cum Editione, neque cum LXX virali consonant; convenientes tamen inter se se: quod in illa apud S. Gaudentium citatione patet, Ecce homo ct facta ejus; quam quum in nullo inveni Dist Codice eius editor Galleardus, iam arbitrariam pergebat appellare; quum a doctissimo amico admonitus, Sanctum Clementem quoque Alexandrinum, Lib. IU. Stromatum in fine, eadem ac similiter habere, ita γαρ ἁνθρωπος Mυ, m εργα αυα; quae Esaiae LXII. H sunt; cum LXX. tamen in exprimendi modo haud prorsus convenientia, uti novissimus Editor Angliis operum Clementis animadvertendum docuit: heinc necesse erat in serre Galle ardo, arbitrariam minime ducendam illam Lectionem. Quomodo enim stri. Ete adeo convenire potuissent qui dissiti prorsus erant illi Patres; quique Scripturam se tunc citare aperti Ds me fatentur e Sed nec cum Itala antehieronymiana convenit Gaudentii Lectio;quod cum LXX virali Graeca nec conveniat citatio eadem apud Graecum Patrem. Ruinartius in Notis in Lib. III. Historiae Persequutionis Vandali eae Victoris Vitensis scribit : Ceterum ut plurimum textus Scripturae a Uictore proferuntur ex Versione LXX. Plerumque nee sius Versionis sunt, nec Vulgatae . Sit oe loca Novi Tesamenti quandoque textui
103쪽
gra'co sunt conformia , aliquando nostrae in arae, nonnumquam neutri . Denique ea Scripturae loca adducunt Patres aliquando, quae nullum ad Codicem vel adludere videntur; uti Leno Lib. I. Tractatu VIII. ita scribens : Clamavi, inquit Scriptura , ad eos, ct non audierunt : clamabunt ad me , ct non erit, qui exaudiat
Of. Haec profecto ab antiqua Uulgata ducta nemo sui picabitur; quum in nulla inveniantur LXX.Editione. Quod animadvertendum praesertim, illud est : Citationes , hodierna cum Editione, aut cum Vulgatis oli in Codicibus convenientes,haud lydium lapidem ab omnibus haberi, quo aliquid tuto de citandi apud Veteres ratione statuamus. Notissimae eruditis omnibus sunt quaestiones quae Simonium inter ac Martianaeum intercesserunt, super citationibus huiusmodi quae Vulgatis Editionibus respondent. Historiam litis ac quaestionis statum egregie exhibet Dupinius Tomo VI. Saecu-Ii XVII. e cuius narratione, tacite quamvis, Optimum erui, mea sententia, videtur posse ea de re iudicium. Dicerem igitur, haud quidem esse cum Simonio sta. tuendum, Canonis praesertim instar generalis, spurcas, ut ille ait, Monachorum manus , per quas MSS. Patrum opera transierunt, omnes adeo suspectas emce. re Citationes Veterum, ut merum tandem de eisdem inducamus Pyrrhonismum. Verum, nec cum Martianaeo ita corruptionis ac labis puri censendi Patrum omnes Codices, ut pro vetere Citatione numquam usitatior posita fuerit ab indoctis Correctoribus , nec umquam Lectionibus antiquorum Codicum substitutae Lectiones fuerint Vulgatorum Exemplarium. Velante Simonium id suspicatus olim fuit Franciscus Lucas Burgensis, dum Notatione III. in Epistolam Catholicam Petri Apostoli priorem, Patres vix hac in re Librariorum manus effugere potuisse se dubitare scribens
104쪽
bens, qui, inquit, fere solent Patrum citationes juxraeum legendi modum , cui ipse assueverunt , immutare,
etiam tum, eum ex circumsantibus Parrum verbis aliud liquet; oe doctuli praesertim, qui Upographorum
Editionibus praefuerunt , nonnumqum juxta Vulgatam Graecorum Lectionem. Heinc Clericus in Epistola Latina, super Mi Iliana Novi Testamenti Editione, quam Tomo inseruit Bibliothecae Selectae XVI. innuebat, non esse Editiones MSS. loco habendas , ubi saepe aliter legimus , Editorum audacia, qui ad Editiones fa
pe Scripturae citationes refinxerunt. suod vereor etiam
subdit ne factum saepe sit ab antiquioribus Librariis,
ita ut, ex aetatis suae Libris ct consuetudine , Veterum citationes emendarint, quia mendosas putabant. Hoc autem adeo certum est, ut ejusdem loci citationem diversam apud eundem Patrem, eodemque ipsissimo in loco videas , pro diversitate Editorum, si ve Editi num . Alterutro igitur in Codice factat mala Correctoris manu, mutatio textus sacri, si ve citationis interpolatio; quod animadverterunt recentiores aut synia ceriores Editores . Iccirco textuales magis dixerim Patres, quum ab Editionibus nostris Scripturarum disi nant; quam ubi cum eisdem nimium conveniunt. Huius facinoris exemplum praesto tandem erit in Editi ne Rigalliana Tertulliani, & in altera Priorii , in celebri citatione, quae Syntagmati , seu Disceptationi huic ansam dedit; quo de facinore , in loco . Interim , ut de origine diversitatis Lectionum , sive Citationum a. pud Patres, maxime antehieronymianos, ordine dicamus; explicandus est Bibliorum aetatis illius, verius Editionum, ac Versionum status, ac consideranda ratio agendi Patrum erga illas Editiones, ut demum eX vestigiis facti eruatur, quae magis legitima videbitur , consequutio ela thesis .
105쪽
9OConsiderandam igitur proponimus primo Ioco maximam, quae prioribus obtinebat saeculis, Editionum Bibliorum multiplicitatem ac copiam. De Graecis si loquimur , res patentissima est. Praeter enim Editionem LXX viralem, ut aiebant, veterem, seu Alexandrinam , accesserant Editiones Hesychii, Luciani Mari tyris, & quam ex Origene Eusebius ac Pamphilus vulgaverant , uti ex Hieronymo habemus, Praefatione in Librum Paralipomenon; quarum tamen Editionum consectatio , uti ibidem idem Sanctus Pater subdit , minus obfuit, quin Origenes non solum Exempla composuerit quatuor Editionum , e regione singula verba describens , ut unus dissentiens , statim ceteris inter se consentientibus argueretur ; sed & Editioni LXX. Τhe dotionis Editionem miscuerit; imo, ut addit in Pratis satione ad Librum Iob, res eo processerit apud Graecos, ut post Septuaginta Editionem, vel Christi iam coruscante Euangelio, Iudaeus Aquila, ct Symmachus, ac Theodotion , Iudaizantes Haeretici, forent denique re. cepti, in 'Eξαπλοις apud Ecclesias haberentur, a Ver. bi Dei Tractatoribus & Ecclesiasticis quotidie expia. narentur Viris. uin & praeter laudatas in Origenia. nis octaplis Versones erant Hiericunt ina , & Nicopolitana; quas omnes Versiones diversissimis abundasse Le ctionibus colligere quisque poterit ex reliquis in praesens LXX. Editionibus: siquidem diversis ab Codicibus, diversitateque Lectionum laborantibus, haustae sunt, Complutens s Ximenii, Veneta Asulani, Romana Cardinalis Caramae, Alexandrina , seu Londinensis Grabit;
ut ceterarum Reliquias praetereamus & edita fragmen.ta. Digna quae legatur est praesertim laudati Ioannis Ernesti Grabit Epistola ad Cl. V. Ioannem Millium, qua ostenditur, Libri Iudicum genuinam LXX. Interpretum Versionem eam esse , quam M S. Codex Ale
106쪽
91xandrinus exhibet, Romanam autem Editionem, quoad dictum Librum , ab illa prorsus diversam , atque
eandem cum Hesychiana esse . Subnexa sunt tria novae m. o Editionis Specimina cum variis Annotationibus; uti videnda ejusdem Scriptoris Dissertatio de variis vi. tiis, LXX. Interpretum Uersioni ante origenis aevum
illatis , & Remediis ab ipso in Hexaptari adhibitis, deque hujus Editionis Reliquiis tam MSS. quam praelo excusis ἱ ubi Graecarum veterum Editionum multiis plex diversitas apertissime apparet. Auctor certe Radicum Hebraicarum absque punctis, in Dissertatiuncula super 3 p & ain: Vocum γε, & , , quam ex Cri. tica Sacra eruit Ludovici Capelli, ostendit evincitque,
nonnullas LXX. Editiones eodem in commate Lectio. nem repraesentare juxta Keri, ut aiunt, Hebraeorum, alias secundum Kethib; quare es oppositus ejusdem Ioci , eadem , uti creditur, in interpretatione sensus , sive in diversis eiusdem Interpretationis Exemplaribus.
Ipsa imo 'p & ti,ndi quid aliud Eruditorum opinione
sunt, nisi Lectiones quae ex diversis Massorethicis Co dicibus profluxerunt diversae e Quod ad latinos vero spectat Codices, dubitationem omnem tollit Hieronymus, qui de Veteris Testamen. ti Latinis Exemplaribus Ioquens, Praefatione in Iosue seribit: Et scubi in antiquorum Voluminum lectione dubitarint, haec iliis conferentes, inveniant quod requiis runt : maxime cum apud Latinos tot sint Exemplaria ,
quot Codices ; ct unusquisque pro arbitrio suo vel a Dderit , vel subtraxerit , quod ei visum es . Et Praefatione in Evangelistas : Si enim Latinis Exemplaribus fidei es adbibenda; respondeant quibus: tot enim funt Exemplaria pene , quot Codices. D. Augustinus vero Lib. II. de Doctrina Christiana Cap. X l. haec habet: Latinorum Interpretum infinita varietas. Et post paru
107쪽
92 ea: Qui enim Scripturas ex hebraea lingua in graeeam verterunt, numerari possunt ; Latini autem Interpretes nullo modo . Ut enim cuique primis Fidei temporibus in manur venit Codex graecus , ct aliquantulum saeuitatis sibi utriusque Linguae habere videbatur, auissus est interpretari. Ostendunt haec ipsa vero promiis sevum ac simultaneum Editionum illarum usum. Siquidem si frequens huiusmodi usus non fuisset, evanuissent statim; uti in praesens, & ante Patrum nostrorum tempora evenit; quum per frequentissimum unius Vulgatae usum, ceterae versiones, veluti fuissent numquam, ita in oblivionem lapsae erant, ut nec ea. rum nomina innotescerent. Quamvis enim Hieronymi testimonio, Praefatione in Librum Para Iipomenon, Alexandria & AEgyptus in LXX. suis laudasset Hesychium A uctorem, Constantinopolis usque Antiochiam Luciani Martyris Exemplaria probassiet; quae vero inter eas mediae erant Provinciae Palaestinos Codices legissent, quos ab Origene elaboratos Eusebius ac Pam.
rhilus vulgaverant: quamvis, inquam , Eκ emplaria
uiusmodi illis in locis recepta magis ac probata essent; quare & in Ecclesiis publice legerentur, & eorum Leetiones Eeelesiastici eiusmodi Provinciarum Scriptores plurimum usurparent; haud ita Codicibus illis tamen addictos eos fuisse par est ut suspicemur , ut non aliorum, in tempore, usi etiam fuerint Lectionibus Exemplarium. Siquidem Hieronymus ipse docet, Prooemio in Genesim, suis Origenem in Homitiis LXX. Versioni adhaerescere I in Tomis vero, seu in suis Disceptationibus ad Hebraeum saepe provocare textum. Nonne &in Occidentalibus Ecclesiis publico usui erat Itala antiqua λ Nonne summo eam in pretio habebat Augustinus y In Disputationibus tamen , in i ucubrationibus,
quot quantasque recitat Versones t Quam saepe ad diversas
108쪽
versas diversorum Lectiones Codicum confugit i quas exigendas ait Lib. I l. de Doctrina Christiana , ad eos Codices qui apud Ecclesiar doctiores , ct diligentiores
reperiuntur. Ita ipse revera praestitit: tot enim attulit loquutiones diversis ex Interpretationibus diversas, ut quamvis Italam ceteris praeferendam fateretur, dum maxime Sacra fierent; multiplici illa uteretur tamen Versionum copia , divinis Scripturis commodum interpretandis. Sed antequam ab Augustino atque ab Africana Ecclesia discedamus, libeat animadvertere,quid in hunc locum egregie, ut solet, commentatus si vir Cl. Trom bellus. Is quippe Praefatione adhuc MS. in eam quam editurus est & S.Cypriano vindicaturus Exhortationem de Paenitentia, haec tradit de libero variarum apud b S. Patres Scripturarum usu. At cumis Scripturae interpretationem opusculi nostri Auctor ,, alleget valde diversam ab ea qua utitur Cyprianus; nemo quoque e Veteribus Libellum hunc Cyprianori tribuerit: anceps haereo, cuinam illum adscribam. ,, Novi equidem, postrema haec argumenta indissolu- is bilia minime esse. Veteres scilicet modo unam, mO- is do aliam Scripturae Interpretationem sequebantur; D cuius quidem rei adeo multa, adeo perspicua arguis menta habemus , ut de ea iam nemo dubitet. U- nicum exemplum , sed illud manifestum est , adhi- beo. Augustinus Sermone XX. num. I. sc versicu- ,, tum 22. Capitis XVIII. Ezechiae allegat : In quacumque die eonversus fuerit iniquus, ct fecerit Jusitiam, annos iniquitatis ejus obliviscar. At Sermone XXXIX. M num I. citat hoc modo : suo die conversus fueris , obliviscetur mala tua praeterita. Sermone verois LXXX lI. qui est de verbis Evangelii Matthaei ,
M Cap. LXXVIII. num. I . cum aliqua licet lavi di Dis ferentia rursus adducit haec, nempe : Iniquus in
109쪽
9 quia die conversus fuerit ab iniquitatibur fuit , ω D.
cerit Jastitiam, omnes iniquitates ejus obliviscar Et ,, alibi etiam eundem versiculum afferens , cum aliis quo discrimine asteri. Pussat , oeclamat, inquit il- ,, te num. Io. Sermonis LXXXVII. qui est de Verbis,, Matthaei XX. per Prophetiam Erechielem: In quacumque die conversus fuerit homo a via sua pestima, omnes iniquitates ebur obliviscar . Amanuenses etiam, , licentiam sane non levem sbi arrogarunt, substiis tueruntque non raro Interpretationem quam diliis gebant, Interpretationi qua usus fuerat Auctor ille is quem exscribebant. Hucusque Trom bellus, in responsone ad obiectum , ex diversitate Citationum eadem in Lucubratione derivatum , nil Adversariorum de consiliis, nostris ex opposito de principiis maxime sollicitus. In Romana demum Ecclesia , etsi ea moribus adhaerere antiquis gavisa semper esse videatur; in eaque secundiorem quam in reliquis Ecclesiis sortunam Hieron 3 miana Uersio vel in ortu suo eκ perta fuerit; notissima tamen adhuc vel parum doctis magni Pontificis Gregorii consessio de promiscuo quem faciebat Italae veteris smul, & Vulgatae usu ; quod illa tunc temporis, suam nondum, quae mox antiquata debebat es.se, amisisset auectoritatem . Inquit enim in Epistola
ad Leandrum , Expositioni Libri Iob praefixa: Novam
vero Translationem dissero , sed, ut comprobatio uis caUIa exigit, nxnc novam , nunc veterem per resimonia af-
fumo : ut, quia Sedes Apostolica, cui auctore Deo praesideo, utraque utitur, mei quoque labor sudii ex utraque caussa fulciatur . iam utique agendi rationem, Veterum instar Traelatorum , Pontificem iniisse, dubitari vix potest . Praeconcepta igitur, iuxta apertissimum S S. Patrum
110쪽
93 testimonium, multiplici, aetate illa , Versionum Lectionumque diversitate, earumque simultaneo ac pronaiscuo usu, apparet statim evidentissime, qua rarione non inter se solum fuerint Patres in citationibus
diversi, verum cur idem etiam unus comma, vel eodem in opere, diversa interpretatione pergat aliquando recitare. Fuit hoc praecipuum Dissertationis nostrae De Loco Joannis fundamentum; quod ad veritatem a c. cedere minus dubitabis, si novum coniectationi meae
addidero sustragium ex Viro summe Critico, hisque
de rebus defunctorie non agente, Iacobo videlicet Bas-nagio, Libro Historiar Ecclesia sticae IX. Cap. a. seribente quae sequuntur: On Μ94soit alars d' cne griande liberte fur te cholae des Versons, doni on en vir parot
duisbit l' Euangite de Sisint Matthieu , comme ii pst. Ce qui marque non seulement la multiplicite des Ver Fons , mais la liberte qu'on avolt de les fa ire . D' ait Durs les anciens Peres, qui se sint servis de I' Ecriture, Ia citent fori disterement. Saint Oprien par exemple