장음표시 사용
111쪽
r falsit les ebangemens qu' il tresvolt a-propos, comis me it nous en as Are lui-meme. Iam vero& auctorita te Cl. Millii ostendere est, oraecipuos ex Patribus cum textua ses fuisse, quae praecipua Disceptationis nostrae thesis est tum etiam pluribus una Versionibus adhaesisse. Ita ille de Tertulliano num. Prolegomenon 6I 6
& seqq. se Paulo post editos Latine libros Irenaei, seu is omnes, seu primum saltem, floruit, ut dixi, Ter. tullianus, & varia conscripst: in quibus, quod ci- is lata sint Sacri Codicis loca sere neglectius, ex moisis moria, contracte , ad sensum , haud sine levicula is aliqua subinde mutatione; ipsisque porro allegatis
is ab eo testimoniis immista sint nonnumquam aliqua is a stylo Interpretis Vulgati diversa, Africanae φρά- is σως,& vocabula mire barbara; persuasum Pa me- lio , aliisque Tertullianum non aliena aliqua , sed sua is propria Translatione usum fuisse in Scripturarumis citationibus. Ceterum addueta ab eo loca atten-- tius paulo consideranti nihil certius , quam quod
in eis ad Italicam fere semper respeκerit. Hoc cumis in aliis ejus Scriptis observare liceat , tum vero ma- ais in posterioribus, maxime autem in Libro de Pu is dicitia . Quale vero penes se habebat Italime Ex is emplar λ Haud parum maculatum certe, si quid deis ceteris eius partibus conjeetare liceat ex Evangelii se Lucie Codice, quo usus est in Libro quarto ad veris, , sus Marcionem Citationes aliae ab ipso Tertulisis liano sumtae videntur ex variis Versionibus , quae is tempestate illa serebantur. Nempe praeter Italicam, , , innumeras alias primis Saruulis exstitisse notat Au- is gustinus. Ex his autem adscriptae subinde Lectionesis ad oram Exemplarium Italiciae transierunt posteari in mediam paginam. Tales aliquas Tertulliano adis manum fuisse constat ex Lib. v. adversus Marci
112쪽
97nem .is Multas heic Millius enumerat ; dein addit quae
sequuntur . Et quidem ad hane Classem in cunctanteris retulerim insignem illum locum Ioannis de testimo. nio Patris, Verbi, ct Spiritus, qui Graecis sermeis omnibus excidit, eo praesertim quo usus est Interis pres Vulgatus . Nempe cum apud Afros praecipue,, vigeret magna haec , quam di Aimus , Interpretatiori num multitudo Varias enim apud eos Iectitatas fulsi,, se versiones, iam ab Ecclesiae suae primordiis ad Auari gustini tempora, atque etiam postea, certo certius is feliciter factum , ut quod ex defectu Gratei Codicisis aberat in Italica, in aliis Latinis, ad Graeca hacis ex parte integra consectis , conservaretur I adeoque ,, & in Exemplari, quo usus est Tertullianus. Eandem doctrinam exemplis nobilibus Cl. idem Scriptor , ubi de Origenis citationibus loquitur, confirmat, numero nempe Protego m. 687. Sed neque Exem - plaria isthaec, utcumque Hieronymo aliisque mi- re probata , suis nae Vis carebant; ut apparet ex alia
, , latis inde Lectionibus , e quibus aliquat Codicum diis versorum erant. Exemplaribus enim variis circum.
is fusus Origenes , in allegandis Sacri Codicis testi
is moniis, non ad unius alicuius textum se componeis bat, sed subinde uno, subinde alio Codice uteba. is tur, prout Occurrebat ipsi ad manum. Hi ne haudis raro apud eum unius eiusdemque loci lectio diveris sa Exempla quae statim addit , brevitatis ergo, prietermitto. IlIud certum, oppositas illas eiusdem commatis apud Origenem citationes, textuarias utra sisque, ut ita dicam esse, ac a Millio ostendi ; quod omnes aliquo cum Codice, aut diversis cum Codicibus, eumque aliorum Veterum citationibus mire consonent: quare neutra in citatione eiusdem loci, Scripturaetextus ad sensum memoriterve allegatus . Illud idem G iterum
113쪽
iterum inculcat magnus hiece Millius, de citationibus agens Cypriani , & oppido ostendit , num. Prolego menon io. Ita & de Baslio Magno num. 8ΟΣ. In Basilii Codice, seu potius Codicibus plures enim eumnacium fuisse , ae subinde unius, subinde alterius textum, uti ferebat animus, usurpabe, consat ex Scriptiυ
cum interpolata fuerint aliqua multa, tum certe, quantum ex citationibus colligimus , textus accuratus
fere erat, uti alias, ita oe ubi disersus incedit ab E-ditionibus nostris: quod collatis cum veteribus Codd.& allegationibus aliorum Patrum , citationibus hujusmodi vehementissime confirmat. Et num. 8IO. Sicut autem Baslius, ita oe frater ejus Gregorius Episcopus Nassenus variis Exemplaribus N. T. usus es , eorumqueLectiones accuratius paulo expendisse se Ostendit, Iocυ non uno suorum operum. Num. 838. ita ille disserit de citationibus magni Patris Augustini: Iamque or- , , dine temporis deducti sumus ad scripta D. Augustri ni ; qui cum in variis ac pene innumeris a se partimis est usis, partim elucubratis opusculis, portionem be- ,, ne magnam exhibeat Interpretationis Italicae , qua-- lis in Codicibus istius aevi serebatur; tum & de Uerisse sone ipsa, aliisque primorum temporum Latinis , is quaedam, a nullo ante Veterum memorata , scriptis
si prodidit, exstitisse scilicet primis fidei temporibus,, S. Codicis, aut aliquarum ejus partium Interpre- tes pIane innumerabiles : ut enim cuique in manusis venit Codex Graecus, & aliquantulum facultatis sio, , bi utriusque Linguae habere videbatur, ausum eum is interpretari: ex Interpretationibus ist is fuisse Ita- ,, tam stituto enim isto primus iam insignivit Versiori nem Uulgatam quam & ceteris praeserendam cenis M set, eo quod esset verborum tenacior, cum perspicui ri tate sententiae. Hinc liquet, e reliquis istis nonnullaxita Diuitiam by Cooste
114쪽
99, , in manibus Fidelium fuisse post annum Christiis CCCCXXVI. Tum enim editi fuerunt Libri De Do-
is ctrina Christiana. Certe paulo ante Trae . contrao Epsolam Manichaei recitat Actorum Aposolorumis Capitum primi & secundi partem priorem, S in
is Diis. cum Felice Caput primum universum,& se- cundi versus tredecim priores ex Interpretationeis quadam Africana, quam Manichari communem ha-- buisse videntur cum Catholicis quibusdam istarum is regionum. Cum exponeret Epistolam Deosi, usumis se ait, ReteiaLI. Lis. II. Cap. 32. istius Versone , is haud diligenter ex Graeco interpretata. Certe abia ,, erant ab ea initialia, Jacobus Dei oe Domini nostriri Jesu Chrisi servus; puto, quod de auctoritate Epi-
stolae dubitaretur. Versonis hujus videtur illud, c. ,, 3. V. ιγ plena misericordia & fructibus bonis, in is aestimabilis. Lib. De Nat. & Gratia cap I6. Nemo pe id Interpreti isti valebat Maataeιυς . Item C. I.
,, V. 17. apud quem non est commutatio , nec momenis ti adumbratio .s Serm. 23. ad Populum, & lib. II. is De Civit. c. ar. & sic habet Auctor 'mgninicon, is quisquis ille . J in Codice scilicet quem secutus sit ,
,, ψοπῆς scriptum videtur pro τροπῆς. Alibi Versio- is nem memorat ab Italica diversam, in qua sic redis debatur illud I. Cor. I s. 3 r. suotidie morior, peris vesram juro gloriam. Sed & crebra passim apud se Augustinum Leictionum e variis Codd. & Versioni. is bus prosectarum mentio. In Epistola speciatimis CXL X. ad Paulinum notat, ex Interpretibus Lais tinis vix repertos fuisse, qui verba Apostoli I.Tim. 2. I. diligenter & scienter transferre curaverint. In ,, versione enim qua usus sit Paulinus, s Italica sciliri cet J positum fuisse , Obsecro itaque primum omnium is fieri Obsecrationes oec. Cum objecro sit graece παρα- G x is κα
115쪽
καλαι, pro obsecrationes vero habeat Paulus δυσμα:is ideo alii Codd. inquit , in quibus & nostri, Γ Afri.
is cani J non habent obsecrariones, sed aeprecationes. Item pro interpellationer, quod nostri Codd serunt, is vestri, inquit, habent posuiationet. Sic Col a. I 8. pro cultura Angelurum, vestri habent, religione An. ,, gelorum. Ceterum qualiscumque fuerit hoc tempo- ,, re Versionum varietas, maxime apud Afros, illudis certum, Augustino ipsi haud aliam publico & quo is tidiano in usu fuiste praeter illam quam prae ceteris is probavit Ita lam. Huic uni fere in omni operumis parte ipsum inhaerentem videas. Et ne quidem Codd. se isti Africani, quos opponit Paulini & italorum La is tinis, diversarum interpretationum fuisse uidentur, is sed unius eiusdemque interpolatae & mutatae quod ,, trami temporis fere fit9 variis in locis pro Scriba. rum licentia. Nempe, cum ceteris Translationibus is praeserretur Itala, solaque iam valeret apud Eccleis fas plerasque omnes occidentis ; haud alius fere reis is liquarum usus, quam quod excerptas ex iis hinc in. de quasdam particulas in marginem suorum Editio. ,, nis Vulgatae Codicum conjicerent Lectores: unde po- is stea factum, ut in corpus Libri transmitterentur ais Scribis. Huiusmodi certe est pars magna Lectionum, is quae a vulgata dirersae occurrunt apud Augustinum. Sequuntur exempla innumerabilia , diversae videlicet
Lectiones sve citationes, cum aliorum tamen citatio. nibus Patrum, & veteribus Codd. consonantes. Sed ut cetera omittam , ita de allegationibus Bedat , num. Io χχ. Et jam quidem ad Saeculum VIII. devenimuri, cuius initio floruit Beda nostr 3 , ingens illud eruditionis omnis humanioris pariter ac sacrae oraculum . Commentariis ipse, quae plurima in varias Sacrae Seripturae partes meditatus es, cum substernat Hieronymi Uersionem s
116쪽
sonem, tum oe veterem Italicam eitat ex occasione I fedoe alias quasdam s uti ipsi videbatur J etiam adducit,
quae ad ipsius usque rempora permanserant, in Retractationibus in Acta Apostolorum. Secundarius erat se Commentarius; in quo sententiam in priori declaratam in nonnullis mutat retractatque , ex fide praecipue Codicis Graeci Actorum, qui in manu ei forte inciderat, pervetusi , ct a recepra Versione Vulgata in nonnullis discrepantis. Sed infinitum pene Viri maximi laborem, magnam videlicet Protegomenon partem , quae in hac veritate ostendenda versatur, piget exscribere. Praesu sit Μillii Sententiae Simonius Part. II. Hist. Criticae Novi Testamenti Cap. 3. his verbis: Les ver A sons particulieres n' avolent rien de commun a vecis celle qui et oit lue dans te service public. Si l 'on nitis cette distinction , t 'on refoudra facilement les orie. Etions, qu' on tire de Tertullien, de S. Cyprien, &,, de quelques aut res Peres , qui ne s' accordent pasis dans leurs citations avec l'ancienne Traduelion qu se on appelle Italique Eiusdem Partis Capite 6.hare subdit idem Auctor : Nous en avons un eXemia is pie considerable dans ce me me Liure contre Helvi
dius, ou il Hieronymus J rapporte un passage de I ,, Epatre I. de S aint Paul aux Corinthiens Chap. 7. A selon l' Italique; & Ior 'u'il produit ce me me en- droit contre Iovinien, il le traduit d' une aut re mari niere, & selon qu'il lisoit dans son Exempla ireis Grec . Il apporte meme Ies rai sons de son change- ,, ment Nunc Hlud breviter admoneo , in Latinis
Codicibus hunc locum ita legi : Dissis es Virgo ct mulier . Quod quamquam habeat suum sensitim, ct a me quoque pro qualitate loci sic edisertum sit; tamen nones Apostolicae veritatis: siquidem Apostolus ita scripsit, ut supra transtulimus . Lib. adversus Iovinianum I.
117쪽
Denique, Versonum diversitatem , quae diverss Patrum Citationibus locum dedit, Eusebius commemorat ; cuius illustre testimonium hete demum producimus, quod postremo in agmine collocentur Iriarii. Loquitur Eusebius Libro VII. Demonstrationis EvangeIicae Cap. a. de celebri Isaiae Prophetia VII. r . Propter hoc dabit Dominus ipse vobis signum : Ecce Virgo concipiet, ct pariet filium, O vocabitur nomen ejus Emmanuel. Quum non ignoraret vero, contendere Iudaeos , non Virginem , sed puellam in Isaiae estato scri-hi debuisse ; adversus eosdem argumentatur ex loci sensu ac emphasi , ex non usitato scilicet illo signo,
luod spopondit Deus per Prophetam ; cuius quidemensus emphasim reperiri ostendit in Versionibus etiam Iudaeorum, Aquilae videlicet, Symmachi , ae Theodotionis, qui eo loci cum LXX viralibus Codicibus omnino conveniebant; esto quod hic in rem nostram animadvertendum non iisdem prorsus uterentur verbis. Seribit igitur : 'Eν μεὐ γαρ τοῖς δεώτεροις άντιγράφοις,
bus, quae quicumquo interpretati sunt, ii S genere ab Hebraeis oriundi fuere, & patriae ipsorum linguae teritissimi, & in ea eruditione probatissimi, si cha
et ur: Num parum vobis es, certamen exhisere hominibus P ct cur Domino exhibetis certamen e propter hoc dabit Dominus ipse vobis signum. Ecce Virgo in utero capiet, o pariet filium, qui vocatur noliscum
118쪽
is Exemplaribus prosequitur Eusebius9 quae secun- ,, dum Aquilae conversionem feruntur, hoc sane scri-- ptum est hoc modo: Numquid parum es vobis fatia is gare viros, quod laborem etiam exhibetis Deo meo pis Propter hoc dabit ipse vobis signum : Ecce puella in is utero concipit, oe parit filium, oe vocabis nomen ejus
αδ- Eμμανουηλ. V Apud Symmachum vero haecis ita se habent: Nunquid non fatis vobis es fatiga. re homines, quod fatigatis Deum meum e propter hocis dabit Dominus ipse vobis signum : Ecce puella conciis pit, ct parit filium , ct vocabis nomen ejus Emma.
ri convertit : Non fatis vobis es, Dei Prophetar afflia is gere , hominibusque exhibere certamen, nisi jam etiam is Deum meum fatigetis, o Deo meo exhibeatis certa- meny Qui graece tantum novit legere, discrimen viis det inter Lectiones Codicum LXX. a lectionibus inter sese diversis Aquilae , Symmachii, ac Theodotionis. Quare , uti Eusebius ex sententiae consensione veram eruit sententiam ; ita ex phraseos seu verborum diversitate, certum nos pro diversitate Versionum, e T
119쪽
quibus diversae Lectiones Patrum ortae, sumimus ar
Citationum igitur diversitas apud SS Patres, imo apud eundem aliquando Ecclesiasticum Scriptorem , non ex eo derivata censenda est, quod sua Cypriano fuerit Interpretatio, sua Tertulliano, Hilario sua, sua Ambrosio, ac Augustino ; non quod Patrum quisque
suam sibi concinnaverit Versionem, aut proprio marte necessaria sibi ex Hebraico ac Graeco fonte transtulerit testimonia duas tamen iuxta opiniones, semper fontibus, seu textubus Divini Uerbi adhaesissent ; minus vero quod tumultuario, memoriter, arbitrario,
nullaque lege , Scripturae testimonia recitaverint ; sed quod, pro illorum moribus ac libertate temporum, multiplici gaudentes probatarum Versonum copia . Variis pro opportunitate, & iuxta loci exigentiam usi fuerint Interpretationibus, nec uni, uti in praesentiarum nos, Editioni addicti, per diversas vagarentur. Sed adversus illam, quam ex Hieronymi testimonio praesertim dignoscimus, Versionum copiam, argumentum effluit ex verbis & animadversione Ioannis Frichii, ubi de cura agit veteris Ecclesiae circa puritatem Codicum Novi Testamenti Cap. IV. s I9. quamque refert Cl. BarZanus, num . Epistolae suae altero. Ita vero est brmari posset: Si tanta, uti arbitraris fuisset ante Hieronymum , vel eius aetate etiam, interpretandi vertendique , uti cuique erat libitum , licentia, cur, quaeso, laboravit adeo Sanctus Pater, ingentem ut invidiam amoliretur, qua se premi noverat a multis doctis aeque ac indoctis, ob insolitum aevo Vis novae Biblicae Editionis sudium I quippe quod carpebant, ut te-
me rurium , fallax, periculosum, ac facrilegum 8 Qui-hus ita respondere placet : Non unum Hieronymum
nos habemus illius Versionum copiae testem , sed Papiam, Disitigod by Cooste
120쪽
piam, Origenem, Augustinum , praeter plurima, quae reliqua sunt, diversarum illarum Editionum in MSS. ac Editis Codicibus fragmenta. In re vero facti, cuius fidem faciunt A uctores synchroni, haud contra valent coniectationes , eslo speciota, aut metaphysica argumenta. Hisoriam factorum oe Dogmatum c ait optime Clericus quaestione inter Hieronymianas VIII non posse
eertius aliter colligi , quam ex Scriptoribus, qui vixere iis saeculis, quibus facta contigerunt, aut Dogmata viguerunt, in confesso es apud omnes. Si enim eam collia gere aggredivimur ex Scriptoribur recentiorisus , in duplex erroris periculum incauti delabimur; quorum unum est, ne nos imprudentes fallant, dum nobis narrant, quod putant quidem esse verum , sed in cujus veritatem non satis diligenter inqNisiverunt; alterum vero, ne etiam affectu quodam excςcati, aut occulto fallendi studio nos decipiant. Reapse magis perpendendus es: illius quaestionis status. Inter caussas , quibus ad opus novae Uersionis suscipiendum , aetiim se significat Hieronymus, illa maxime, ex Calmeti etiam animadversione Dissertatione
in Vulgatam , recensenda est , quod scilicet Iudaei Christianis exprobrarent malam in Scripturis fidem ; quippe qui non nisi ex LXX virali textu illas laudarent. In Disceptationibus igitur Iudaeorum cum Christianis
Reeutiti originalem semper Textum crepabant: quare arma illis eripere necessarium visum est, expressa ad Textum originalem Versione, ne , uti Hieronymus
ipse habet Praefatione in Isaiam , Iudaei de falsitate
Scripturarum Ecclesiis Dei diutius insultarent. Quum
vero obtineret tunc temporis apud probos etiam & do.
Et os receptissima opinio, divinam esse Uersionis LXX. auctoritatem , eiusque Depositum, veluti ab Apostolis acceptum, sancte ab Ecclesia observari;emendatissimas iccirco