Casti Innocentis Ansaldi ... De authenticis Sacrarum Scripturarum apud Ss. Patres lectionibus libri duo ..

141쪽

I 26 fuisset; sed verum Felini textum , veram eius citasset Editionem. Seio Translationes huiusmodi Hebraico ex sonte deis rivatas; quod dici non potest de antehieronymianis ,

quae omnes ad LXX viralem textum exacta: rcferuntur . Sed , ut nec adeo ab LXX virali textu recedunt testimonia a Patribus citata, uti a vulgata nostra laudatae Editiones; ita illud etiam verum , Luciani, He. sychii, Symmachi Versiones a LXX virali diversissimas fuisse, omnesque illa aetate obtinuisse , uti Exemplaria omnium fuisse corruptissima : qua de re in loco. Relate vero ad Novum Testamentum nonne & reliqua sunt hodie MSS. in quibus idem diversitate maximaestertur Nam Matth. XX. 28. aliud legit: Vos aurem quaeritis de pusillo crescere,oe de minore ma ores feri . Atiud : Vos autem quaeritis de minimo crescere, o de magno minui. Aliud Vos aurem quaeritis de pusillo crescere , ct de majore minores feri . Aliud : Vos autem quaeriaritis de pollo erescere,oede magnis majores esse. Aliud: Vos autem quaeritis de pusillo crescere, ρο de infimis ad summa transire. Quibus de Leetionibus , in MSS. antiquissimis repertis , fuse recentiores Exegetici. Remanet ergo , ut credamus, Sanctos Patres ubicumque se Scripturarum verba adducere ostendunt, ubi alunt se testimonium dicere ex Scripturis, ubicumque Orationis sensus & contextus fatis indicant memorais tam tunc aliquam sententiam Scripturarum; tunc, inquam, Patres non tumultuario,sed ex suorum fide Codicum citasse. Distinguendas & nos quidem remur allusones, quas Patres ad aliquas faciunt Scripturae phrases ac Historias , ab ipss Scripturarum citationibus; distinguendam etiam arbitramur phrasim eorum aliquando Scripturalem a testimoniis Scripturarum . Verum, uti non negandum, prophanos Scriptores, etiamsi alleis

142쪽

227 si alludentes ad Historias, sententias, apophlegmata ocadagia veterum Scriptorum, ipsa eorum tamen verbavere adducere ac referre; ita & antiquissimos Eecles assicos Scriptores negandum non est , non modo ad ad agi a & Apophlegmata . ad Historias ac sententias Sa crorum alludere Scriptorum , sed & ipsa eorum suis variisque ex Editionibus fide summa citasse verba; ubi maxime, uti vir doctissimus monebat, iterum iterumque eadem, insolita licet, utuntur sacra phrasi, eaque in loco, in tempore, & maxima de Caussa utuntur,eIusque e sinu colligunt argumenta , ac testificationes ad ostendendam evincendamque magni momenti veri

tatem .

Ne ratiocinio vero solum nos disputare in praesens videamur, age, specimen Sacrarum adseramus Lectionum, a nostris receptisque hodie diversarum, quas suis Patres in operibus retulerunt, quasque Cum nuperis inventis antiquissimis Bibliorum Exemplaribus, eorundemque Lectionibus mirifice consonare observatum

est. Edidit Londini Samuel Chandlerus Cassi odorii Senatoris Complexiones in Epistolas, Aeta Apostolorum,& Apocalypsim , quas e vetustissimis Canonicorum Veiaronensium membranis eruerat, primusque luci publicae commiserat Cl. Marchio Masseius ; fuatque Editioni Praefationem praefixit Chandlerus , in qua, Anglorum Editorum more , sollicitus ante cetera est, de Codicibus bacris, e quibus suas a nostris diversas deduxerat Lectiones Cassi odorius. Quum enim antiquus ille Commentator tanto studio Monachis praeceperit olim suis, ut praestantissimis , & Graeci etiam textus collatione repurgatis Exemplaribus uterentur , utque ambiguis in locis duorum vel trium priscorum emendatorumque Codicum auctoritas inquireretur ; quin ipse in

primis illud praestiterit, minime dubitandum esse cum

143쪽

Masteio censet novus Editor , qui Iaudata in Praefatione ita scribit : operae pretium es textum Auctoris , oeCodices Novi Tesamenti, quibus usus es Cassiodorius, paulum considerare . A nostris fane , qui hodie in usu sunt, in multii discrepabant. Nam quaedam hic leguntur , quae alibi vix occurrunt; ac quaedam desunt , quae in plerisque Manuscriptis invenire V. Observavit Masfejus, quam insigniter discrepabat Uerso Acr. XX. 7. a Vulgata. Huic addas L Corinth. XI. 29. II. 'sola X. 7. oe Hebr. I r. aliosque his similes locos .... Lectiones aliquot Cis Adortus nobis suppeditat, ex quibus loca nonnulla Νουi Tes amenti haud piarum lucis farnerentur Sic Actorum XXVII. 14. plerique Codices legunt Eur clydon. At quinam esset se ventus, aut unde spiraret, omnibuν ignotum fuit. Clarissimus Bentulus vidit men. diam, oe lacum emendavit, legens ἐυρακυλων cum MS. Alexandrino, Ave cum Uulgato Latino, Euro Aquilo . ut habet etiam Auctor noster . Item Actorum Cap. XIV. cum Paulus L strae claudum verbo sanaverat , Vulgus, fit facer His oricus nos docet , rei tam mirandae conspectu adeo percellebatur , ut eum oe Barnabam pro Deir haberet, qui humana specie descendissent, oe ut D. I 8 dicitur, vix compescuerunt turbam, ne ipsis fac ri- , , ficaret : Uerbis autem proxime sequentibus , quam inopinatam opinionis mutationem invenimus t Nam is super venerunt quidam I udaei Antiochia & Iconio , M qui, persuasa turba , Paulum Iapidatum traxerunt ,, extra Urbem : Atque ita in omnibus fere Exempla ribur locus hic legitur. Certe Uulgi animos admodum mobiles esse ct inconsantes fati/ notum est . Tanta auorem oe tam subita mentium conversio, ut quem, ob factum s pendum paulo ante visum, pro Deo habuerunt , oe δε- Uin cultu prosequi pararunt , eum satim lapidarent , omnino sane nova ct inaudita videtur . Sed huic dubi

tarisin

144쪽

tationi optime subvenit, utque omnem di cultatem tollit Cassodorius, membro interjecto , ita legens : Cumqueis ibi commorarentur, & docerent, supervenerunt Sc. Atque hanc Leaerionem ulterius confirmat vetus musMS. Codex AZ orum Aposolorum Graeco Latinus, titeris quadratis, vel uncialibus , ut vocant , exaratus, qui in Bibliotheca Bodle na adservatur, atque paucis abhinc annis eadem forma qua scriptus es, opis edebatur. In hoc enim Libro locus de quo agimus, graece ita

legitur : Διατριβοντων δε αὐτῶν κ' , διδασκον των , ε ῆλ- Θον. Latine vero Demorantibus autem eis, & do-

is centibus, supervenerunt . Attamen si, ut obiter id

moneamus, Verso haec sit vetus Italica , quod flatuit Miluuii Coodorium ea haud usum fuisse , ut autumat

Masejus , cum ex hoc loco, tum ex aliis etiam q.ιamplurimis ejusdem Codicis manifestum es . Majorem nobis exponit segetem eruditissimus Abbas Garbellus in celebri Epistolica Dissertatione ad Iosephum Blanchinum, in qua celeberrimum Monasterii Brixiani Sanctae Iuliae Evangelicum describit MN. Observat in primis desiderari in illo commata, quae Patres Veteres aliquibus deesse in Codicibus dixerunt. Ita scribit vero: Dixeram ex Antigraphis illis manasse, quae ante Hilarii tempora ferebantur. Beatus Auctor Lib X. de Trinitate num. 4I ubi de Pericope ilia loquens Lucae

XXII. 3. 44. Et factus in agonia prolixius orabat: Et fadius est sudor ejus sicut guttae sanguinis decurrentis in terram: quae in Codice nostro desunt: Nec sane, inquit, is ignorandum a nobis est, & in Graecis, & in Latinisse Codicibus complurimis vel de adveniente Angelo, is vel de sudore sanguinis nil scriptum reperiri. Am- bigentibus igitur,utrum hoc in Libris variis a ut desit, ,, aut superfluum sit incertum enim hoc nobis relin- quitur de diversitate Librorum certe &c. sua de I rς,

145쪽

I3 ore, aut quo faeculo expuncta fuerint verba illa, aut a quibus, in obscuro es. Locus alter, uti in Codice Miro, sic ab Hilario lectus est . Matth. XXVI. 33. An putas, ,, quia non possum rogare Patrem meum, & exhibe- , , bit mihi modo plusquam duodecim millia Legiones,, Angelorum Z Hilarius de Trinitate X. 42. Nee sibi is Angelus mittitur, qui, si vellet , duodecim millia Le. gionum de caelo deduceret . Et in Psalmo LIII. Quia , , cum duodecim millia Legionum Angelorum posiis sent in tempore passionis assistere. Et sic rursus malo mo LIV. Sed inter haec habens potet talem duode-- cim millia caelestium Legionum evocare. Video non eadem esse verba Codicis Brixiani, ae Hilarii. Verum non citat proprie tunc S. Pater, sed ex

Historia Evangelica ratiocinatur. Ita autem nostrum vim sumit argumentum . Ea ratione, qua Erasmus, ac

Millius putarunt perperam , Hilarium tunc memoria lapsum, quia Editi habent duodecim Legiones, non duodecim milita Legionum; &. ea etiam de caussa , quod in

Canone XXXII. in Matthaeum legat, ut Editi; ubi

non certe memoria lapsus, sed suum , & a nunc vulgato diversum , sequutus Codicem, uniformitate maxima, diversis licet loco & materia Pericopis, maiorem illum numerum inculcat, qui tandem cum Brixiano Exemplari consonare conspicitur: ita & universi , qui temere Patres citantes inducunt, errare noli ra videntur sententia ; quum phrases allegatae , & citata aliquando verba , licet ab hodiernis Ecgraphis longe recedentia, potuerint cum deperditis, cum nondum eruderatis Antigraphis convenire, licet Patres ceteroquin secundum Editiones vulgatiores ac praesentes citaverint non

semel: quod non Adversariorum suspicionem quidem de arbitrariis citationibus , sed nostram potius de promiscuo simultaneoque variarum, diversarumque Editionum

146쪽

IIrtionum usu apud Veteres confirmat quam maxime sententiam . Quare videt qui sique , non superstitiosum esse nostrum hoc de Patrum authenticis citationibus cogitatum ; sed amplissimam imo in iisdem praeconcipere libertatem; non Massuetianam quidem, indoetam, ac puerilem, qua temere sacrae Scripturae testimonia recitarent; sed castam sanctamque libertatem , mastulam atque solidam, eorum cum pietate simul ac d et rina, cum gravitate ac majestate coniunctam ; liber. talem denique qua pluribus uterentur Editionibus , ut illorum oeconomia temporum, ipsa S S. Patrum testimonia , ipsae mel citationes, & inventi Codices solidis.s me evincunt.

Sed quoniam S. Hilatii in ieeta est mentio; non modo Garbelli, sed & Millii sententia est, eum, si quem

alium ex Patribus, fuisse maxime addi et um sacri Co. dicis textui: Ita de illo si quidem Scriptor iste , num. Prolegomenon 782. Hilarium vero quod attinet Ambrosiastrum vulgo dictum, quoniam Commentarii ejus sub Ambrosii nomine prodierunt is certo cum scripta sua testimoniis sacri Codicis piassim tesselarit, tum oe in Com. mentariis universas Epistolas D. Paulli excepta una

ad Hebraeos, de cujus auectoriIate nondum convenerat in ter Latinos ex Italicae Oersionis textu , qualis tum temporis ferebatur exhibuit. ua in re testem Simonium advocat Historiae Criticae N. T. Vol. II. Cap 6 dclinimo paucissimas apud Hilarium interpolatas citationes adnotat idem Villius, easque omnes cum allorum synchronorum Patrum citationibus, cumque pluribus bacris Codd. convenientes agnoscit. Alterum exemplum eruit Garbesius, e Tertulliani loco, a Millio non observato, ex quo clarissime

liquere ait, Scriptorem illum , sic olim , ut in Brixiano Exemplari , suo in Ant i grapho legi sie; quod I a quidem

147쪽

I32 quidem in laudata Epistolica Dissertatione legendum relinquo sagacissimo Lectori; uti & innumera, quae prO- stant in adnotationibus Nobilii ad Versionem Interpretationis LXX. Innumerat profecto Lectiones in eisdem comparent,ita cum laudatis etiam Codicibus conis

venientes, ut abunde & certissime pateat, haud alia ratione dissonasse inter se Lectiones Patrum, nasi quod ita etiam dissonassent, quae reliquar aut in Codicibus, aut in fragmentis sunt Lectiones illius temporis Exemplarium. Si solus prosecto Grabit ceterorumque Ale-Xandrini Codicis Editorum exstaret labor; parcere libens vellem suspicantibus , varias illas Patrum Lectio.

nes, quaecum vulgaribus Codicibus non conveniunt, ct nulli bi reperiuntur, temere fuisse pronunciatas. Sed

post pervios Nobilii, Simonii, Dupinii, Millii , Blan.

chini aliorum in praesens editos Libros, in quibus tot Lectiones sacrae Patrum, cum reliquis fragmentis ac Codicibus consonantes; post illas Patrum Leetiones , quas cum Ueronensi ML contulit docti stimus Uallar. sius, in adnotationibus ad Tomos IX. & X. celeberrimae Editionis suae S. Hieronymi; quum & certum atque compertum si, Editiones plurimas veteres irreparabili , ut aiunt , fato deperditas nunc esse, & aliquas adhuelamen latriare posse: haud video, qua ratione, qui Critice gloriantur . tam absonam tueri possint, tam rationi, ac jugi Patrum studio erga Scripturas Sacras, menti denique summorum in Litteraria Republica Virorum adversam oppositamque de subitariis Patrum ci- rationibus opinionem. Sed de huiusmodi apud Veteres Lectionibus, ab hodiernis diversis, ac veluti confusis, uberior erit in altera hujus Commentarii Parte disputandi locus.

FINIS LIBRI PRIMI.

148쪽

SACRARUM SCRi PTURARUM APUD SS. PATRES LECTIONIBUS

Enodantur eorum, qui Veteres Scripturam temere citasse docent,argumenta, ex methodo Patrum oratoria , exque testimoniis Veteris Testamenti ab ipsismet Apo- solis arbitrario, ut a junt, pro nunciatis deriData. M Aghq verborum ambitu res agenda foret, si

omnibus omnino Adversariorum coniectationibus occurrendum esset. Itaque de soli. dioribus modo in speciem argumentis solliciti erimus. Primum desumit BarEanus ex methodo Patrum oratoria , qua usos eos etiam, post Dallaeum arbitratur, in Polemicis quaestionibus; quam quidem methodum, eorum in citationes etiam influere potuisse constituiti. Mirabar ego vero vehementer, Dallatum in ea caussa Iudicem quaeri, in qua Partis vices egit violentissimas . Ubi enim inveniri Scriptor poterit, qui virulentius ardentiusque ad labefactandam auctoritatem Patrum scripserit e Sit Dallarus tamen ipse, qui idoneam mirnus esse ostendat consequutionem,quam suis ex praemis

149쪽

sis eruit Barzanus . Siquidem in universo , eoque saga. eissimo Dallaei adversus Patres Libro, infinita inter aris gumenta illa, & innumera sophismata, nec verbulum invenire quidem eli de tumultuariis Patrum Citationibus , eo in sensu, quo in praesens disputamus; quod , uti quisque videt per se, sortissimum fuisset argumentum ad auctoritatem eorum enervandam non dicam,

sed penitus evertendam. Quil enim sensus Scripturarum,& veri Traditionis testes esse postent ii , qui saepenumero Scripturas temere repraesentassent λ Quot certe tunc

falsa consectaria i quot inde derivari debuissent hali ei nationest Quid Z quod falsas Francisci veroni in Novi Foederis Francica Versione interpretationes norat ipse Dallaeus ; arbitrarias reprehendit etiam Catholicorum Versiones ac citationes in aliquibus operibus ac testimoniis Patrum : sed ex opposito de temerariis relate ad Scripturam citationibus Sanctorum Patrum, adversus quos lis , & caussa , ct totus Liber est, ne somniavit quidem; indicium, uti ego arbitror, evidentissimum, praeconceptum adhuc eum habuisse, in adeo mediocri quam tamen de Patribus habuit opinione,

ipsos Textubus suarum adhaesisse versionum, & nil nisi

ex fide Codicum citasse. Nec inobservatam Dallaeo credas rationem agendi Patrum erga Sacram Scripturam . Siquidem tametsi fateatur, eos in Scripturis Sacris fuisse versatissimos, easque longe maiori veneratione, quam reliqua omnia scripta, ille prosequutos; saepe tamen in iis allegandis hallucinatos fuisse contendit Lib. II. Cap 3. De vero u Parrum. Sed quomodo e Num arbitrariis ac tumulis tuariis Citationibus e Num Lectionibus memoriter pronunciatis e Minime sane gentium. Sed quod sustinus locum e Sophonia citet, qui apud Zachariam habetur,

re alibi Ieremiam pro Daniele ponat : Quod Hilarius

150쪽

I3s monuerit , Paulum Actorum XII L quaedam verba

ex primo Psalmo afferre, quae tamen in secundo reperiuntur : Quod Epiphanius ex Historia reserat Evanis geliea, Iesum Christum dixisse Matri suae, Noli me tangere ς quum tamen non legamus iis usum verbis, nisi ad Mariam Magdalenam: Quod Gregorius Ponti sex huius nominis secundus in Regem Oziam acriter invectus si propter comminutum Serpentem aeneum, quemque ideo Fratrem Leonis Imperatoris Iconoctastae vocet . convitio, ex A uctoris mente , infando , quo illum putabat scelestissimis ae perditissimis Principibus accenis seri; quum Scriptura ex opposito non Oziam, sed EZeis Chiam Serpentem confregisse seneum doceat, idque ei non probro, sed laudi vertat: Quod Gregorius Nazianis etenus scripserit, Da videm in eum animadvertisse, qui Absalomi mortem ipsi nuntiavit: Quod aestu Rhetorices captus denique Ambrosius uni ex Machabaeis fratribus, qui sub Antiocho passi sunt, orationem tribuat,

in qua mentio fit Ioannis & Iacobi filiorum tonitrui , Christi Apostolorum, qui tamen nonnisi longo post

tempore in vivis fuerunt. Haec, aliaque similia sphalismata , quae in operibus eorum etiam qui hodieque Vulgatam summa religione citant,saepenumero occumrunt , & Patribus forte exciderunt, longa prosequitur oratione Dallaeus; quin tamen eo deveniat, ut talem oscitantiam ipsis ac indiligentiam , tantam in Scripturarum Citationibus obiiciat libertatem, qua verbis Vediba , synonyma synonymis, phrases phrasibus subjecisse

videantur.

Consequutionem hanc ex principiis Dallaei, vel ipso invito , erui vidisset Cl. Baret anus, si duos Hominis legisset Libros deberiptis quae sub Dionysii Areopagitae , α Ignatii Antiocheni nominibus circumseruntur, quibus demonstraturum se spopondit Pallaeus, illa subdi.