장음표시 사용
181쪽
o Sin contentus erit mediocria prendere loca, o Inferiorque dehinc si mox conviva subibit; o Ad potiora pudens transibit strata tororum. S. Leon dans I' Epitre 79. a I'Imperatrice Pulcheris , aprίs avoir cite ces paroles, Que celut d 'entre. vous quiri uoudra eire te premier, it votre servit eur;car te Filsis dei 'Hommen 'est pas venu pour et re servi,mais pouris servir, ajoure ces mois '. Haec illis insinuabantur qui deis pusillo volebant crescere , & de infimis ad summa se transire : Ce qui repond aux premi ers parales dei AH dition ains e nonc si e dans vin Manuscrit de l'Abbaeis de S. Germa in des Prer. Hucusque Dupinius. Omitto plura ejusdem omitto quae tot notissimi Scriptores habent de diversissima & a nostris & inter sese veterum Sacrorum Codicum Stichometria. Grabius & Blanchinus exempla ediderunt illustrissima; inde ortae aliquorum tantum membrorum amplioris Periodi Lectiones. Tot principiorum ac testimoniorum consequutiones deis nique non adsero; quum pretium Libri aliquando sit, erumpentia relinquere Leetoris ingenio consectaria.
Primorum Saeculorum Patres , qui interpolistis vitiatiisque Scripturarum Codicibusus aliquando sunt, a Ioannis Clerici di
cteriis vindicantur.' Arias inter Dissertationes Criticas, quas, Pr ω
lego menon loco ad suam Pentateuchi Translationem, edidit Ioannes Clericus, digna no
182쪽
I 6 tatu illa est, cui De optimo genere Interpretum Sacrae Scripturae nomen fecit. In eadem siquidem , quam difficile sit Libros Sacros interpretari, latissime ollendit; multaque interpretationis peccata vitali quidem in Iraesens fatetur posse, vix olim tamen. Et si vero pro. e se diligenterque in Sacri Versione Codicis versatum arbitretur ; Lectoribus tamen satisfacere se potuisse suis nec credidit, nec speravit, nisi subiectis Paraphrasi ac Commentario, ex quibus, quae ex nuda Interpretatione non poterant, orationis totius nexus,& series apparerent. Quid enim pervium minus, quam varios
probe reddere Hebraismos , vocesque , quae nullas plane habent ἰσοδωα, 9: in aliis Linguis e itaque & Lubdit: Cum haec idiomata, aliaque similia passis occurrant in Libris Sacris , necesse es subinde furire Interpretem , ut fidi simul ac pudentis Interpretis munere
defungatur; nisi in se fidem dem rari, atque audaciam
reprehendi velit. Fiatemur quidem non esse nunc laborem verrendi tantum, post tot Gros doctos, quorum Translationes habemus, quam fuit primis Interpretibus. Juvamur sine dubio Translationibus oe veteribu3, ct recentioribur. Post plurima denique concludit: Amplam messem nobis in hoc rerum genere Majores nostri reliquerunt, ct accuratiores Translationes , enarrationesque Sacrorum Liabrorum procudere, iis alioquin ingenio, eruditione, O indus ia inferiorer, pi 1sumur. Illorum aevo theologica atque ethica dogmata vix fiatis inculcari poterant nunc
vero notissima illa omnia cum sint, non opus es ampliuν lix immoremur . Haec olim vero quum lcripserit data opera de Translatoribus agens Clericus ; aequis adeo principiis ipse idem valedicit , inque veteres Ecclesiae
Patres acerrima invehitur oratione, quod non emendatis olim , uti mox ostendimus, usi fuerint Scripturae Versionibus; oblitusque, Sanctos illos viros iure ac me-
183쪽
stianam cossi mare Religionem, vix de suarum Codi cibus Ecclesiarum , Grammaticae ac Critices artium ope, primigenio cum textu conserendis cogitare potuisse; Ecclesiae nascentis nomine ac infantulae, eam sibi essinxisse videtur ideam societatis, quae Dialecticos in se continere debuisset acutissimos, Grammaticos , Chronologos, Geographos etiam , praestantissimosque Criticorum filios, homines tandem , qui sacrarum in explanatione Scripturarum suam non modo humaniorum litterarum peritiam ostentare debui sient; sed nec unum umquam Scripturae citare debuissent locum, qui ab interpretibus corruptus fortasse, aut vitiatus, interpolatus denique fuisset. Quoniam igitur in hoc versamur argumento , det mihi , Obsecro , cordatus Lector hanc veniam, ut non tam digredi paullulum , quam immorari in illo aliquantisper possim, quo veterem Ecclesiam , Sanetosique Patres a criminationibus huius Aristarchi vindicare pergam; quare tenuissima haec mea Dissertatio, si non praecipuo ab scopo, ab Epi dio saltem , nonnihil sibi pretii conciliet . Clericus igitur, Quaestione IX. inter Hieronymia nas, haec S. Patris verba in Praefatione ad Estheris Librum refert: Librum Uber variis Translatoribus conflat e se vitiatum : quem ego de Archivis Hebraeorum re Velans , verbum e verbo expressias transuli . suem Librum Editio Vulgata laciniosis hinc inde verborum funibus trabit, addens ea quae ex tempore dici poterant,
oe αι diri: sicut solitum es scholaribus Disciplinis , fum-ro themate excogitare , quibur verbis uti potuit is qui
injuriam passus es , vel qui injuriam fecit. Huiusmodi vero Hieronymi verbis haec subjicit statim Clericus:
Nemo non indignetur intempestuum , .mo sacrilegum Declamatorem , qui ingenio suo in re tam seria abusus es; Dis acu by Cooste
184쪽
sed nemo non miretur negligentiam Ecclesiarum, quae talia legi publice patiebantur, aut non erant curiosiores Hebraicae veritatis . Indidem colligere licet eorum im prudentiam, qui firmis rationibus consensum imperitae multitudinis opponunt; cum nemo flaruere possi , ulli ponderis esse debuisse consensum Ecclesarum tam indiligenteν Libros sacros habentium , ut putidas Declamatiunculas pro Scriptoris Saeri fartu obtrudi sibi paterentur. Eiusdem vero in fine quaestionis, illis quae Hie-rymus scripsit , tot videlicet suo fuisse tempore Evangeliorum Exemplaria, quot Codices, haec adiicit idem Clericus: Quae cum lego, non possum fatis mirari Con-etoniatorer Hur asstauor, Interpretesque Scripturae Saerae non paucos , ct qui de controversis Capitibus tam multa quotidie scriptitabant in Italia , in Galliis, in Hispaniis, in Africa, potuisse tamdiu acquiescere in usque
adeo depravatorum Ea emplarium usu ; unde necesse erat innumeras falsar interpretationes , atque incredibilem copiam ineptorum confectariorum nasci. Summa quidem Religionis Christianae in corruptir Exemplaribus intemerata remanserat; quae satis esse poterant ad consequendam salutem, si fideliter excepta exequutioni manis darentur. Verum fatis hoc non erat iis, quorum munur fuit pro Concione Scripturam interpretari, scribere in eam Commentarioν accuratiores , ac disceptare contra Haereticos. Ut enim haec recte fiant, oportet prius accupatum oe emendatum habere Scripturae contextum , ac praeseνtim qxidem Novi Tesamenti. Quod tamets tune deerat plerisque Oeeidentalisus', tamen mirum es,quam Scriptores illius aevi sese in re, quae quomodo esset recte facienda ignorabant, iactarint, quos ve plausus ab imperitis hominibus illarum aetatum ac sequentium aeque ignararum , aut etiam ignariorum retulerint , quibus etiamnum bodie magna pars Europae personat. At sane
185쪽
3 7 Oplis us illi imperitorum, quibus Europae theatrum a tot saeculis refertum es, eorumque, qui Echus instar eos repetunt , atque ad fasidium aurium eruditarum iterant,
non obsabunt, quominus clara voce dicamu=, non Da.
mafum solum mi ab Hierondimo privatim petere debuisse
ut recenseret Odices Latinos , sed universum occidentem , qua linguae latinae usus parebat, oportuisse publiaee Viris graecae ct latinae Linguae peritissimis hoc negorium dare, ut ex toto Oriente quovis pretio sibi compararent , aut certe mutuos acciperent plures antiquum mos Codices graecos, atque ex iis diligenter collatis Laistinam Translationem Novi Tesumenti summa fide adornarent, quae in Ecclesiis legenda publice pinea poneretur , oe cujus confectae tota ratio ad Posteritatem publicis monumentis transmitteretur. Si tam utilis consilii in mentem venisset Praesulibus, ejusque exequutio ab
iis diligenter curata fuisset; ab omnibus fummae grati illis actae essent, oe etiamnum a nobis deberentur. Sed multo facilius fuit , sine lege ct modo apud rudes Populos declamitare, o scriptitare, quidquid veniebat in mentem, summa eum laude, licet immerita; quam cohi- ere judicium ct linguam, donec Iabore improbo quot atque inventi essent veri Scripturarum sensus . Jam multis ab aetat ibus , s verum dicere licet, et garrulitati erant homines adfueti ; jam gravissimi, ut habebantur, Scriptores aeternam famam adepti sibi erant , Librirscarentibur paralogismis, ct falsis consectariis deductira Scriptura male intellecta; futilibus argutiis integrae Conciones ubique ducium plaudebant. suod squis subi-ro ct privato praesertim consilio ad emendata e re te
conversa Exemplaria Scripturae Chrisianos revocare conatus esset, verosque sensus grammatica accuratiore erutos Vulgus docere ; Conrionatorum omnium ac Scria
prorum iram in se conciliasset; quorum Homiliae , Com
186쪽
ε 17 rmentatiunculaeque innumerae , oe universa farrago inte=npesivae eloquentiae, Scripturam remere ac in alienor senissus subinde torquentis, ludibrio expositae fuissent; ct quorum ingenia acumina secure captantia ex iis quae non intelligebant, pro plausibur a uetis , acerrima pasori-riae si uiae sibila, non e summo dolore audissent. Hinc
factum videtur, ut Latinae Ecclesiae tamdiu prava Ueris sone pertinaciterius in sint, neque , quod facillimum factu erat , publice eam emendari curarint Haec ostendunt, aetate illa, quam Uir ingeniosus Antonius Ar-naIdus exsimabat olim fuisse Ecelesin primitivae βο-renti mam ct eruditissimam , homines multo aequiores ac doctiores sequentibus non fuisse. Ita Clericus de prioribus illis disserit nascentis adolescentisque Ecclesiae Sarisculis, quae eastissimi videbantur olim Protestantium amores; atque ita suorum Protestantium delicias in horrorem vastae solitudinis verti tr si tamen inter suos hominem hunc recensere velint Protestantes, qui &doctrinam omnem, & nullum prorsus dogma comple
Si iam memoratum Frichii iudicium de Hieronymiano testimonio sequi placeret; rueret illico universum querelarum , animadversonum , ac dicteriorum Clerici fundamentum . Revera vel inter Catholicos non defuerunt, qui tantam illam, de qua Stridonensis loquitur, Sacrorum Codicum corruptionem exaggeratam esse Hieronymiano stylo arbitrarentur; ingentem illum Virum, alterum esse magnum & immensum mare animadvertentes, quod arcano Spiritus impetu percitum intumescens, in unum littus ita fertur penitus, ac incumbit totum, ut alterum ei oppositum siccum destituat; utque Oceanus, postquam exaestuans hanc
plagam longe lateque inundavit, mox paulatim in alveos sibi a Deo definitos redit; ita nostrum illum ubi in Dihil iros by Cooste
187쪽
in vitiatum aliquid effusus Iongius excurrerit, mox se recolligere, seque ad eum placidae aequalitatis referre modum, qui aedificet domum Dei. Itaque & Morinus Libro Exercitationum Biblicarum I. Exercit. IV. Ca P. 3. Hieronymum aliquando ἐπιφαγικως loquutum fatetur ,& propter verborum vim & υπερβολὰν ea sentire
videri, quae tamen consanter negat, aut certig tantum circumscriptioniIus adhibitis fatetur . Et Iosephus Acosta , doctissimus Societatis Iesu Vir , Lib. l I. de
Christo revelato Cap. 2o. scripsit: S dum Hieroumus importunos mordacesque caner a se depellit, Vir sanctus tantisper in Septuaginta Uulgatam tune Editionem in- Oeritus es; donandum es egregio Chrsi militi, qui in medio certamine positus, ardore feriendi Adversarios premit etiam interdum Socios. Quare hisce principiis qui procederet,in illorum vindicationes Codicum derivare facile posset quae in pulchro De Veteribus Haereticis Ecclesiasticorum Codicum Corruptoribus Tractatu docuit Cl. Germonius, maxime parte altera Lib. I. , ubi ostendit , Haereticorum Sacros Codices adulter an intium perfidiam haud obsuisse certissimae Sacrorum Librorum integritati, & firmissimae auctoritati; temere dixisse scilicet ac falso Haereticos quosdam,Scripturam Sanctam, qualem legebat Catholi ea Ecclesia , fuisse vitiatam; dissicillimum Haereticis fuisse Sacros Codices, quos Catholica servabat Ecclesia, violare; plerosque Sanctos Patres Haereticorum in falsandis Codicibus perfidiam reprehendisse, neque existimasse tamen, - ea quae in orthodoxorum Ecclesiis legebantur Exemplaria in suspicionem falsi venire potuisse ; Segregum denique in violandis Sacris Libris morem suspectos facere ipsorum Haereticorum Codices, non illos quos legebat Catholica Ecclesia. Haec, inquam, & quae adfert Germonius argumenta adsciscere posset qui laudatis Diuili od by Cooste
188쪽
III latis principiis adhaereret. Non ita nos tamen, qui in re facti , cum & olim extiterint monumenta , nobisque etiam suppetant qualia ab ipso indicantur Exemplaria, Hieronymi testimonio stare decrevimus; quique ostendi e Videnter pos Ie arbitrati sumus, Scripturarum admixtionem, quam nonnulli Lectionibus , S. Patrum objiciunt, additiones etiam , ac praetermistionis , ipsis illorum temporum Codicibus, in quibus admixtiones illae Scripturarum erant, additiones, interpolationes plurimae, esse asterendas. Alia igitur via Sanctos illos Patres, qui in emendatis illis usi aliquando sunt Bibliorum Codicibus , a dicteriis Clerici vindicamus. Illud tamen hic haud possum praeterire, tam acerbam adversus Patres veteres querelam , Hieronymi verbis tantummodo nixam, male Clericum decere, Ructorem nempe quaestionum Hieronymianarum, qui
totus in eisdem fuit, ut evinceret, nullam Fcriptori illi deberi fidem, homini videlicet, Clerici sententia, mirifice ad 3actantiam distimulationemque composito,homini, cujus arserat rhetoricari, & Dcclamatorum in morem impudentissime ludere. Audiamus ipsum Clericum qiuestione inter laudatas VIII. dc usu operum illius Patris agentem ,& cautione in iis legendis adhibenda : Cavendum nobis es ab insigni inconsantia, quae in Hieronymo prisim deprebenditur ; ab ejus Ibis Declamatorio oe hverbolis referto; ab affectibus, quibus non parum indulgebat; a scitionibus, quibus uti non verebatur , ubi consiliis suis utiles judiciabat; denique ab alienis opinionibus, quas ita fuis admiscet, ut saepe vix possint secerni. Prosequitur Amfletaeda mensis Prosesior :Primum igitur cavere sibi delent qui Hieronymum legere aggrediuntur, a declamatorio ejus Ibis , quo, quae vult
laudare, ne modo extollit; quae vero vituperare instituit,
ita infamat , quas intoleranda plane essent. Siquibus
189쪽
I7 favit, nullas mediocres virtutes, quibus adversatus est, nulla modica vitia haluerunt. Opiniones quas probavit, non tantum vera , sed oe maximi momenti dogmata fuere, quas vero rejecit, non quas hallucinationes dumtaxisthumano ingenio ignoscendas, sed ut gravissisas hae reser damnavit. - . Hoc est perpetuum fere incommodum in ratiocinationibus illis Hieroumianis,quod nimium probent: ac Ire inde ex legibus Dialecticorum prorsus inanes snt. Describerem universas vero quaestiones Clerici Hiero. nymianas, si in medium producere loca omnia vellem,
in quibus Sanctus Pater fraudis, exaggerationis, hyperboIarum, ac malae fidei postulatur. Verum si huiusmodi fuit, Iudice Clerico, Hieronymus; cur e X iis,
quae in Praefatione habet ad Librum Esther, argumentum sumere se jure posse arbitratus e si Amste larda mens s Prossessor, unde veterem Ecclesiam, omnesque illius aetatis Praesules ac SS. Patres, socordiae, negligentiae, ignorantiae , supinitatis tam crassae vehementissime coargueret ζ Si nulla fides exaggeranti semper ac nimium Hieronymo; itaque non adeo corrupti Codices qui in Ecclesiis legebantur; non eruta ex Codicibus inemendatis fidei doctrina ; non acquieverunt imprudenter SS. Patres in longo depravatorum Exempla rium usu. Ubi, quaeso, inveniet Clericus, quave ratione evincet, summa Christianae Religionis Capita ab aliquo Codicum vitiatorum textu esIe derivata Pros et O , s , Clerici sententia, censendus malae fidei Hieronymus eius etiam sententia, ab omnibus relatis criminationibus erit absolvenda illius temporis Ecclesia Porro ea est constans ubique Clerici, nequid gravius dicam , inconstantia, ut quos conviciis proscindit, eos appellet Iudices & mirifice exornet Patres. Ut ex Hie-τOnymo, cui fidem abrogat omnem, suffragium audet conradere , quo Patres omnes, totamque neroicorum
190쪽
I7s temporum Ecclesiam percellat ac diruat; ita se ipse consert in auctoritatem & fidem Patrum, ubi puriora ac sinceriora sese proferre testatur Antiquitatis Christianae monimenta. Rem heic acu tangimus, & Clericum inducimus, non ta in Episodio & Prologo, quam Scopo & Comoediae servientem. Magnus hic Criticus
Lectiones quasdam Sacras ceteris praeserendas arbitratur. Cur id veroρ Mirum sane: quod Patres, ii, inquam, Patres quos tanquam barones traducit, eas ceteris praeis ferant. Explicat enim in additionibus suis ad Hammondum comma tertium Capitis V. A fh. Apostolo. rum , quod ita in Textu legitur : Eλε δε -τρος ' 'Αναώ
μης ποῦ χωοίσυ. Et ita vertit vulgatus Interpres: Dixit autem Petrus: Anania, cur tentavit Satanas cor tuum ,
mentiri te Spiritui Sancto, ct fraudare de pretio agri pSed cum non placeat homini expositio, haec in loci enarratione habet : is Διά τι επλήρωσε Negationeis haec exponenda: neque enim aliud vult Petrus, nisi:,, sua re non impeditsi ne Satanas impleret animum se tuum Θ Διά τι μή κεκώλυκας ινα ει ἡ Ο Σαανας πιν καρ- δίαν σου πληροίη : hoc est , debebas impedire, ne Sa D tanas animum tuum occuparet, eumque mendacio
is manciparet; nimirum, precibus ad Deum fusis. Si. quidem saepe voces adfirmativae, ut loquuntur, de- bent negativis exponi; quare & superiore Capite VI. D 28. γενε Θοα perinde est ac i,' κωλυειν 1να μη γηνο is non impedire, ne fieret. πληρύ, hic involvit non mo-o do tentationem, sed effectum tentationis noxium: ,, Cum enim Cacodaemon tentat animum, fores veluti,, eius pulsat, nondum occupat; sed cum superior fuitri admissus, eum totum implet, omnemque virtutemri ex eo ejicit. Sensum interrogationis husus, & verbiis πληροῦν