장음표시 사용
661쪽
ergo statim in psalmis: Ego dormiui &
somnum coepi , 5e resurrexi, quoniam Dominus suscepit me. Et iterum in alio loco: Propter miseriam inopum & gemitum pauperum, nunc exurgam, dicit Do
minus. Et alibi sicut iam superius diximus ι Domine, eduxisti de inferno ani mam meam e saltiasti me a descendenti bus in laeum. Et in alio. Quoniam con uersus uiuifieasti me, & de abysso terrariterum reduxisti me. Eo identissime au tem in octogesimo Δ: septimo Psalmo de eo dicituri Et factus sitim sicut homo sine 'adiutorio inter mortuos liber. Non dixit homo, sed scut homo. Sicut homo enim erat, quia etiam descenderat in infernum:
sed inter mortuos liber crat, quia a morte teneri non poterat. Et ideo in uno. natura humanae fragilitatis, in alio diuinae potestas maiestatis ostendit is r Olea' autem Propheta etiam de tertia die manifestis. me praenuntiat hoc modo: Sanabit eos,
inquit, post biduum: in die autem tertia resurgemus de viueinus in conspectu eius. Hare autem ex persona eorum dicit, qui cum ipso die tertia resurgentes, do morte reuocantur ad vitam: & i psi iunt qui di eunt: die tertia resurgemus, & vivemus in conspectu eius. Esaias vero aperte di eit i i Qui educit in tora pastorem magnum ovium. Sed de mulieres quod visuri essent resurrectionem eius, scribis Ee Pharisaeis de populo non credentibus, etiam hoc praedixit Esaias his verbi, Mulieres qus venitis ab spectaculo venite non enim est populus habens intellectum. Sed se de illis quar po it resurrectionem perrexisse ad sepulchrum dicuntur Aequaesisse eum, Ee non inuenisser sicut Maria Magdalena refertur venisse ad monumentum ante lucem , de non inuento eostens dixisse ad Angelos qui aderant: Quia tulerunt Dominum, δά nescio ubi posuerunt eum. etiam de hoc ita praedicitur in Canticis Canticorum: In cubili meo quς- sui quem dilexit anima mea. in noctibus quam ut eum, ρά non inueni eum. De illis quoque quae inuenerunt eum , de tenue runt pedes eius , praedicitur in Canticis Canticorum e Tenebo eum & non dimittam eum quem dilexerit anima mea. Haee interim pauca de multis; breuitati enim studentes plura coarceruare non phssu
tur ; in quibus quod dicitur quidem palam est, sed requiritur quo sensu intelligi debeant quae dicuntur. Nam ascendisse Ee sedisse , de venturum esse, nisi secundum dignitatem diuinitatis intelligas , aliquid pet haec humanae fragilitatis vide
bitur indicari. Consummatis etenim his quae in terra gelebantur, de animabus de interni captiuitate reuocatis, ascendere memoratur ad coelos , sicut Prophetaprsdixerat: Ascendens in altum, captiuam duxit captiuitatem, dedit dona hominibus. Illa scilicet dona , quae Petrus in Actis Apostolorum de Spiritu sancto di- icebat: Exalous ergo dextera Dei, effudit 'hoc donvia quod vos auditis de videtis. Donum ergo Spiritus sancti hominibus
dedit: quia captiuitatem, quam prius dirubolus per peccatum ded adierat in inferianum , Christus per mortis suae resurrectionem reuocauit ad eoelum. Ascendit ergo oad coelos , non vlii verbum Deus ante non fuerat i quippe qui erat semper in coelis, S manebat in patre: d ubi verbum caro factum i ante non sederat. Deni. que quia nouus iste ingressus portarum coeli di tuis de principibus videbatur,
videntes naturam carnis coelorum secreta
penetrantem, dicunt ad inuicem , sicut David plenus Spiritu sancio enunciati si a3. Tollite portas principes vestras,& eleuamini porte sternales, he introibit rex glo tia .Quis est iste rex glorie λ Dominus fortis & potens, Dominus potens in praesto: Quς vox utique, non propter diuinitatis potentiam, sed propter nouitatem carnis ascendentis ad dexteram Dei ferebatur. UM QDieit & alibi idem Dauid i Ascendit Deus in iubilatione , Dominus in voce tubς. In voce enim tuba P 'motis victorum est citi redire de praelio. De ipso quoque vi flesias dicituri Qui dificat in coelo ascen- PDI. II. sum suum. Etiam alibi di Qui astendit super Cherubim & volavit, volavit superpennas ventorum. Sedere quoque ad dexteram Patris, carnis assumpti myster uim est : neque enim ineorporeae illi naturae conuenienter ista absque assumptione carnis i ' api intur a ncque sedis coelestis prosectum diuina natura , sed humana conquirit. Vnde de dicitur de eo , Parata ' 'sedestua Domine ex tunc; a sareulo tu es. Parata ergo a seculo seu es est, in qua sessurus erat is, in cuius nomine omne genuflecti ur, coelestium, terrestrium& infer- rL p.
662쪽
norum. Et omnis Iingua confitebitur ei, quia Dominus Iesus Christus in gloriar .iον. Dei patris est. De quo dc Dauid ita rcfert: Dixit Dominus Domino meo, sede a
dextris meis, donec ponam inimicos tuos, scabellum pedum tuorum. Quae tamen
dicta Dominus in Evangelio cla II erens , M t. -- dicebat ad Pharisaeos : Si ergo David in spiritu Dominum eum vocat, quo mo do filius eius est Per quod se ostcndit secundum spiritum Dominum, secundum carnem filium esse David. . Vnde de ipse Dominus iterum dicit. Verumtamen dico vobis amodo videbitis filium hominis,lia. 1 c. sedentem fi dextris virtutis Dei. Et Petrus Apostolus dicit de Christo: Qui . Pet. 3. est in dextera Dei, sedens in coelis. Sed de Paulus ad Ephesios scribens : Secundum operationem , inquit , potentiae virtutis eius .quam operatus cst in Christo, susei tans eui a mortuis, de sedere faciens in dextera sua. Quod autem veniat iudi-Caturus vivos Ec mortuos, multis quidem diuinarum scripturarum testimoniis edocetur di sed priusquam propheticis hareeloquiis praedicta doceamus, illud necessario arbitror admonendum, quod ista fi des traditio quotidie nos vult ae aduentu - , iudicis esse sollicitos sui actus nostros ita praeparemus, velut reddituri imminenti
iudici rationem. Hoc enim erat quod de Propheta dicebat de viro beato : Q madisponet sermones suos in iudicio. 'Quid autem dicitur iudicare vivos de mortuos,
iii si quod alij vivi, alij mortui ad iudicium
veniant λ scd animae simul iudicabuntur
se corpora, in quibus vivos animas, cor . Fora mortuos nominauit. Sicut Ze ipso
Dominus in Evangelio dicit i Nolite Atiis io timoro cos qui Corpus possunt occidere, animae aut cm nihil facere possunt: sed timete potius eum qui potest animam de corpus perdere in gehennam. Nunc iam paucis si videtur etiam per Prophetas haec praedicta esse doceamus. Plura autem testimonia cum volueris, ipse tibi de seriapturarum latitudine congregabis. Dicit Maia i 3. ergo Malachias phropheta : Ecce venit Dominus omnipotens, de quis sustinebit diem aduentus eius , aut quis sustinebit aspectum eius' quia ipse ingreditur si .cut ignis conflatorij, Ec sicut spuma Iavan tium: de sedebit conflans eos, de purgans sicut argentum de sicut aurum. Vt autem cuidentius agnoscas quis sit iste Dominus, de quo haec dicuntur, audi quid de aera. r. Daniel Propheta praenunciat. Videbam , inquit in visu noctis, de ecce in nrebibus coeli quasi filius hominis veniens, devsque ad vetustum dierum perueniet, Scin conspectu eius oblatus est: de ipsi datus est principatus, de honor, dc regnum : Momnes populi , tribus ic Iinguae ipsi seruioni, α potostas eius potestas aeterna, quae non peribit: de regnum eius non COL- rumpetur. Ex his ergo edocemur ., non
solum de aduentu Bc iudicio: sed de depotestate eius de regno , quia potestas eius aeterna sit, Ac sine corruptionis fine sit regnum; sicut in Evangelio dicitur. Regni' dieius non erit finis. Vnde va Ide alienus a fi de est, qui regnum Christi dicit aliquando finiendum. Scire tamen debemus, quod salutarem hunc Christi aduentum conabitur inimicus ad decipiendum fideles uosque callida fraude limulare, de prolio hominis , qui expectatur venturus in maiestate patris sui, filium perditionis in prodigiis de signis mendacibus praeparare, ut pro Christo , mundo huic introducat Anticlitastum. De quo de ipse Dominus in Evangeliis praedixit Iudaeis: Quia egovcni in nomine patris mei, de non recepistis mei alius veniet in nomine suo, & Ipsum recipietis. Et iterum dicit: Cum videbitis abominationem desolationis 'stantem in loco sancto, sicut dicit Daniel ' propheta : Qui legit , intelligat. Danies
ergo de aduentu erioris istius pIenius de Iacius in suis visionibus edoceti ex quibus valde operosum est exmpla nunc ponere, quia satis amplis narrationibus dilatantur. Et ideo scire de his plenius dele ctantem, d ipsas magis recent ei das remit timus visiones. Sed Ec Apostolus de eo di i. 7Marcite Ne quis vos seducat ullo modo: quoianiam nisi discessio venerit primum, Ec rc- uelatus fuerit homo peccati, filius perdi-hionis, qui aduersatur de extollit se super omne quod dicitur Deus, aut quod colitur , ita ut in templo Dei sedeat, ostendens se tamquam it Deus. Et paulopost: Et tunc reuelabitur, inquit,inimicus, quem Dominus Iesus interficiet spiritu oris sui: de eua. cuabit illuminatione aduentus sui eum , cuius est aduentus secundum Opera Satanae, de in Omni virtute, signis de prodigiis mendacibus. Et iterum paulopost: Et ideo
mittet illis Deus operationem errori S , Ut credant mendacio , ut iudicentur omnes qui non crediderunt veritati. Propterea
ergo prrpheticis N Euangelicis atque Α-
pol tolicu vocibus nobis p taenunciatur hic error, P ne qui Syro aduentu Christi ad-MP.
663쪽
uentum credat Antichristi. Sed 8e ipse Dominus dixit: Cum dixerint vobis, ecce hic Christias, aut ecce illic, nolite credere οῦ venient enim multi pseudochristi de pseu.doprophetae , di seducent multos. Sed D sit . quomodo demonstrabitur iudicium veri Christi . videamus: Sicut fulgur, inliit, de Oriente resplendet usque ad Occidentem: ita et it aduentus illis hominis. Cum M ' Ι' enim aduenerit uctus Dominus Iesus Christus, sedebit, Et iudicium statuet: sicut Euangelium dicit Et segregabit oues a ciris. ab hordis, de iustos ab iniustis. Sicut de Apostolus scribit ι Quia omnes nos stare oportet ante tribunal Chosti, ut recipiat unusquisq: propria operis sui, prout gessit siue bona, uue mala: iudicabimur autem n non solum pro gestis sed Be pro cogitatis, secundum quod de ipse Apostolus dicit. Inter stinuicem cogitationibus accusantibus, aut etiam defendentibus in die quo iudicabit Deus occulta hominum sed de his ista susticiant. Post hoc ponitur in ordi. ne fidei. Eet 1N SpIM TvM IANCTvM. Ea quae in superioribus paulo latius de Christo sunt tradita, ad incarn tionis vel passionis eius mysterium pertinent. Quae dum media intercedunt personae ipsius
auopta. cooptata , Sancti spiritus commemora. M. tionem paulo longius reddiderunt. Caeterum si solius diuinitatis ratio habeatur, eo modo quo in prinei pio dicitur, Credo in Deum patrem Omnipotentem, &post haec: In Iesum Christum filium eius unicum Dominum nostrum , ita iungitur: Et in Spiritum sanctum. Illa vero omnia quae Christo memorantur ad dispensationem carnis, ut diximus spectant: igitur sancti Spiritus memoratione adimpletur mysterium Trinitatis. Sicut enim unus dicitur pater, Ee alius non est pater: unus dicitur de unigenitus filius, ec alius unigenitus non est: ita δc Spiritus sanctus unus est, & alius non potest esse Spiritus sanctus. Ut ergo fiat distinctio personarum affectionis vocabula secernuntur 3 qui. bus ille patet intelligatur, ex quo omnIaec ipse non habeat patrem : filius vero tanquam qui ex patre natus sit; de Spiritus sancius, tanquam de Dei ore procedens e cuneia sanctificans. Vt autem Una eademque in Trinitate diuinitas doceatur; sicut dictum est , 'in Deum patrem edi
adiecta praepositione, IN lin de in Christum filium eius, ita Ec in SPiritum
sanctum memoratur. Sed ut manifestius
fiat quod dicimus, ex consequentibus ap probabitur. Sequitur namque post hunc
sanctam Ecclasiam , nec in remissionem
peccatorum, nec in carnis resurrectionem.
Si enim addidisset, I N , praepositionem, una eadem que vis fuisset cum superioribus. Nunc autem in illis quidem vocabulis , ubi de diuinitate fides ordinatur; in Deum patrem dicitur, Ee in Iesum Chri Dum filium eius Ee in Spiritum Sanctum; in caeteris vero ubi non de diuinitate, sed de creaturis ac mysteriis sermo est, IN, praepositio non additur , ut dicatur , in sanctam Ecclesiam,sed sanctantEcclesiam crcdendam esse, non ut in Deum, sed ut Eccletiam Deo congreFatam : si remisiasionem peccatorum credendam esse, non in remissionem peccatorum : dc resurrectionem carnis , non in resurrectionem carnis. Hac itaque praepositionis syllaba Creator a Creaturi S secernitur , de diuina separantur ab humanis. Is ergo Spiritus sanctus est, qui in veteri testamento legem dc Prophetas, in nouo vero Euangelia de Apostolos inspirauit. Unde Ac Apostolus i. m. . dicit: omnis scriptura diuinitus inspira. ta , utilis est ad docendum. Et ideo quae sunt noui ac veteris instrumenti volumina , quae secundum maiorum traditionem per ipsum Spiritum sanctum inspirata creduntur, Ze Ecclesii is Christi tradita competens videtur in hoc Ioco euidenti numero, sicut ex patrum monumenti S acempimus , designare. Itaque veteris instrumenti primo omnium Moysi quinque libri sunt traditi, Genesis, Exodus, Leuiticus, Numeri, Deuteronomium: post hos Iesu Naue ι Iudicum simul cum Ruthi quatuor post haec ira Regnorum libri, quos Hebraei duos numerant; Paralipomenon , qui dierum dicitur liber: Ze Esdrae libri duo, qui apud illos singuli computantur, Ec Hester: Prophetarum vero Esaias , Bielemias, Ezechiel dc Danieli praeterea duodecim Prophetarum Iiber unus Iob quoque de Psalmi Dauid singuli sunt Iibri: ' Salomonis vero tres Ecclesiis traditi, Prouerbia, Ecclesiastes,
Cantica Canticorum. In his concluserunt librorum numerum veteris testamenti Noui veto quatuor Euangelia , Marthaei, Marci, Lucae, Ioannis: A ctus Apostolorum
664쪽
solorum . quos descripsit Lucas P Apostoli Epistolae quatuordecim: Petri Apostoli Epistolae duae t Iacobi fratris
Domini de Apostoli una: Iudae una: Ioan nis tres, Apocalysis Ioannis. Haec sunt
quae Patres intra canonem Concluserunt,
ex quibus fidei nostrae assertiones constare voluerunt. Sciendum tamen est, quod de
alii libri sunt qui non canonici, sed Eccle siastici a maioribus appellati sunt: ut est Sapientia Salomonis , se alia Sapientia
quae dicitur fili, Syrach, qui liber apud
Latinos hoc ipso generali vocabulo Ec. cIesiasti is appellatur : quo vocabulo non auctor libelli. scd scripturae qualitas cognominata est. Eiusdem ordinis est libellus Tobis, de Iudith, Z Macirabaeorum libri. In nouo te rotestamento libellus, qui dicitur Pastoris siue Hermatis, qui appellatur duae viae, vel iudicium Petri; qNae omnia legi quidem in Ecclciijs voluerunt, non ta inen proferri ad auctorita- . tem ex his fidei confirmandam. Caeteras vero scripturas apocryphas nominarunt, quas in Ecclesijs Icgi noluerunt. Haec nobis a patribus, ut dixi, tradita opportunum
visum est hoc in loco desis re, ad instructionem eorum qui prima sibi Eccle fiaeae fidei elementa suscipiunt, ut sciant ex quibus sibi fontibus verbi Dci haurien . da unt pocula. Tenet deinde traditio fidei
sanctam Ecclesiam. Causam iam superius diximus, cur non dixerit etiam hic in. - fanditam Ecclesiam, sed sanctam Ecclesiam. Hi ergo qui supra in unum Deum credere docti sunt sub mysterio Trinitatis;
credere etiam hoc debent, unam esse Eeclesiam lanctam; in qua una est fides de unum baptilma, in qua unus Deus Creditur pater , dc unus Dominus Iesus Christus filius eius, Bevnus Spiritus sanctus. Ista est ergo sancta Ecclesia, non habens macu- Iam aut rugam. Multi enim de alij Ecclesias congregarunt, ut Marcion, ut Ualentinus, via Hebion, ut Manichaeus, ut Arius, id caeteri omnes haeretici. Sed illae Ecclesiae non sunt sine macula aut ruga
perfidiae. Et ideo dicebat de illis Propheta:
odivi Ecclesiam malignantium, εc cum impiis non sedebo. Uc hac autem Ecclesia quae fidem Christi integram seruat, audi quid dicat Spiritus sanctus in Canti-
.cis Canticorum: Una est columba mea,
una cli perfecta genitricis suae. Qui orgo hanc fidem in Ecclesia susceperit,inon declinet in concilio vanitatis de cum iniqua Sercutibus non introeat. Concilium nam
que vanitatis est, quod ait Marcion, qui
negat patrem Christi Deum esse creato rem qui per filium suum fecerit mundum. Concilium vanitatis quod Hebion docet, ita Cluisto credi debere, ut de circumcisio carnis, dc obseruatio Sabbati, M sacrificiorum solemnitus caeteraeque cimiam ob
seruationes secundum litteram legis te neantur. Concilium est vanitatis quod Manichaeus docet. Primum, quod se paractetum nominauit, tum deinde quod mudum a malo iactum dicit; Deum creatorem negat: testamemum vetus repudiae Vuam bonam . aliam malam naturam sibi inuicem aduersantes asserit: aeternas
Deo animas hominum secundum Pythagoricos in pecudes de animalia de bestiae redire per divcrsos nascendi circulos adstruit, resurrectionem carnis nostrae negara
passionem. Domini de natiuitatem non iaveritate carnis, sed in phantasiis fuisse comhrmat.Concilium vanitatis est,quod Pa lus Samosatenus de post eius successor Photinus asseruit, Cliristum non fuisse ante secula natum ex patre, sed ex Maria coepisse: ec non cum Deum hominem natum, scd ex homine Deum existimat fa.ctum. Concilium vanitatis est quod Arius atque Eunomius docuit, qui filium Dei non ex ipsa patris substantia natum, sed ex nihilo creatum volunt, de filium Dei habere initium, Ac mitiorem esse patre: sed de Spiritum sanctum non solum minorem esse, sed L mittendarium asserunt. Coniacilium vanitatis estia quod illi aiunt, qui filium quidem de substantia patris fatentur, sanctum vero Spiritum separant Sc secernunt; cum utique unam exndemque
virtutem Ec diuinitatem ostenderit Trini
tatis saluator in Evangelio, cum dicit: Baptizat gentes in nomine Patris. & Fiiij, de νω τ3 Spiritus sancti. Et est aperte impium separari ab homine quod diuinitus tangitur. Concilium vanitatis est de hoc, quod olim
congregauit pretinax de praua contentio, asserens quidum Christum carnem humanam suscepisse, non tamen Sc animam rationalemi cum utique dc caini, de animae 3 sensui, de menti una eademque salus a
Christo collata sit. Sed di illud concilium vanitatis est: quod Donatus per Africam traditionis Ecclesiam carminando contraxit; i de quod Nouatus sollicitauit, lapsis poenitentiam denegando , de secundas
nuptia acum forte iniri eas necessitas exegerit, cm mnando. Has omnes ergo v
lut conςresationes malignatium fuge, scd
665쪽
te eos si qui illi sunt, qui dicuntur asseret et 2 stat quod non in facto, sed in volunta-
quod filius Dci non ita videat, vel noue- te sit crimen: sicut mala voluntas, auctorerit patrem sicut ipse noscitur, de videtura malo daenione, peccato me de morti fecit patre: vel regnum Christi esse finiendum, obnoxium, ita in bonum voluntas mu vel carnis resurrectionem non integra na- ista auctore bono Deo, innocentiae me tutae suae lubstantia reparandam: futurum reddit de vitae. Similis causa de in caeteris Dei iustum erga omnes negare iudicium: criminibus. Et hoc modo fides noltrair diabolum debita absoluere damnatio- non inucnitur naturalibus rationibus ad- ne poenarum. Ab his, inquam omnibus uersari dum remisso peccatorum non fidelis declinet auditus: sanctam vero Ec- gest is quae mutari non possunt, sed ani-clesiam teneat; quae Deum patrem omni- mo quem de malo in bonum verti posse potentem, de unigenitum filium eius Ie- certum est, deputaturi Sed de ulteriussum Christuvi Dominum nostrum, εc iste scrmo, qui resurrectionem carnis spiritum sanctum concordi 8c consona praenunciat, tum mam totius persectionis substantiae rationc profitetur, filiumque succincta breuitate concludit. Quamvis Dei natum ex virgine, passum pro salute etiam de hoc non solum a gentibus. sed humana, de resurrexisse a mortuis in cadem etiam ab haereticis fides imyugnetur Ec- carne qua natus est credit, eundemquet clesiae. Nam Ualentinus re urrectionem ventu tum iudicem omnium sperat, in qua carnis omnimodo negat, dc Manichaeus, Ec remigio peccatorum, de carnis resurre- sicut superius ostendimus. Sed de isti quietio pridieatur. Verum de remissione p - Esaiam Prophetam dicentem quidem: catorum suiscere deberet sola credulitas.' Resurgent motini, ec suscitabuntur qui
Quis enim causas aut rationem requirat, in monumentis sunt, audire noluerunt;
'i ubi indulgentia principalis est Et ta- nec Danielem lapientissimviri omnium men cum terreni regis liberalitas discuia prophetantem: Quia tunc resurgent quisoni non sit obnoxia, ab humana teme- sunt in terrae pulucre , hi quidem in viritate discutitur diuina largitior Solent tam aeternam . hi autem in opprobriurienim cum irrisione dicere aduersum nos de confusionem aeternam. Iude vel in pagani, quod ipsi nos decipiamus, qui Euangeliis quae recipere videntur, discere
putamus crimina, quae opere commissa debuerunt a Domino saluatore nostro
sunt. verbis posse purgari, M aiunt: Num. Sadducaeos docente dictum: Quod autem quid potest qui homieidium commisit, resurgant mortui; non legistis quo modo homicida non esse aut adulter non vide- dicit Moyses in rubo i Deus Abraham,ri, qui adulterium perpetrauit Quo mo- Deus Isaac, de Deus Iacob Deus autem do huiusmodi criminum reus; sanctus non est mortuorum sed viventium. In vobis ιν essici subito videtur Ec purus 3 quo etiam quae sit de quanta resurrectiois Sed ad line, ut dixi, melius fide quam ra- nis gloria in supelioribus niemorauit,
tionc respondeo, Rex enim est oirnium cima dixit et In relurrectione autem mor- qui promisit. terrae caelique Domi m. Sest. tuorum neque nubent, neque nubcntur,
qui haec pollicetur. Vis ut ei qui me ho- sed erunt sicut Angcli Dei. Resurrectionis
minem ex retra fecit, non credam quod ergo virtus Angelicum hominibus contertex criminoso me faciat innocentem ric statum, ut qui de terra resurrexerunt, nota qui me, cum essem caecus, fecit videre; iterum in terra cum pecudibus , sed in cum estem surdus, audire me fecit; qui caelo cum Angelis vivant, quos tamen ad
mihi claudo reddidit gressum, innocen- hoc ratio vitae prioris admiserit ibilos scili
tiam mihi perditam non poterit repara- Cet, qui iam non carni seruiunt, sed re Et tamen veniamus ad ipsius naturae animae sua , carnem callis pudicitiae fro- testimonium. Occidere hominem non nis tu obedientia sancti Spiritus subiuga- semper criminosum est, sed malitia non uerunt, de omni eant vitiorum labe te- legibus occidere, criminosum est. Non eru nuatam, Sc ad spiritalem floriam sancti-go factum me in talibus, quia interdum ficationis virtute mutatam , Angelorum Ac recte fit, sed animus male contulens quoque meruerunt consortiis inferre. Sed damnat. Si ergo animus in me, qui cri- infid Ies reclamant & dicunt: Quomo
minosus effectus st, & in quo origo fuit do potest caro, quae put rcfacta ditatuitur,
vitis corrigatura cur tibi non videar pos- aut in puluerem vertitur maris etiam
se innocens essici, qui prius fumum cri- interdum profundo sorbetur , fluctibus-minosus Si enim, ut supra ostendimus, que dispergitur, recollisi rursum de redintegrari
666쪽
d integrati in unum ,&corpus ex ea hominis reparari Ad quos primam interim responsione in sermonibus Pauli faciamus, v. 3. die entes eis: Insipiens tu, quod seminas non vivificabitur nisi prius moriatur. Et quod seminas, non corpus quod fututum est seminas , sed nudum granum tritici,
aut alicuius coeterorum seminum 1 Deus
autem dat illi corpus prout vult. Quod
ergo in seminibus quae tu in terram iacis, per annos singulos neri vides, hoc in tua carne, quae Dei lege seminatur io te ta. ra, futurum esse non credis. Cur, quaeso te, . tam angustus 'e inualidus diuitiae potentiae aestimator es , ut dispersum uniuscuius que carnis puluerem in sua in rationem colligi & rc parari posse non censeas; cum videas quod etiam mortale ingenium demersas in profundum terrae metallorum
venas rimatur, Ee artificis oculus aurum
videt, in quo imperitus terram putet Nec tantum quidem concedimus ei qui fecit hominem; quantum homo qui ab ipso n. ctus cst, assequi potest y Et cum auri esse
propriam venam, εc argenti aliam, aeris
quoque longe disparem, fetisque de
plumbi diuersas in terra species terrae Iatere, mortale deprehendat ingcnium diui. na virtus inuenire posse ac discernere non putabitur uniuscuiusque carnis proprium sensum, etiam si videatur esse dispersum 3
Sed adhue tentemus animas, quae dcficiunt in fide, naturalibus rationibus adiu.
nare. si quis diuersa semina in unum permisceat, & haec indiscreta seminet vel passim spargat in terram ; nonne i ' unius cuiusque seminis quocumque loci fuerat satio, competenti tempore secundum na turae suae speciem germen producit, de culmum suae formς suique corporis repa.rat Ita ergo de uniuscuiusque earnis substantia quamuis varie Ee diuerse dispersa sit, ratio tamen ipsa quae est uni euique carni immortalis est. Tempore quo se mi
natis in terram corporibus primum verbum Dei voluntare cum arriserit, colle
elum de terra, de attractum substantii sui sensum reddit ac teparat in illa specie, uam mors aliquando dissoluerat. Et itat ut unicuique anime non contusum, aut
extraneum corpus , sed suum quod habuerat reparetur: ut consequentet possit pro agonisus praesentis vitae cum anima suae aro vel pudica coronari, vel impudica puniti. Et ideo satis cauta de prouida adiectione , i fidem Symboli Ecclesia nostra
docet, quae in eo quod a caeteris traditur,
carnis resurrectionem, uno addito pro no mine traditi Huius carnis resurrectionem l .
Hvrvs sne dubio, ,' quam is qui pro .fiictur, signaculo erucis fronti imposito contingit, quo sciat unusquisque fidclium,
carnem suam si mundam 1eruauerita pec lato, futuram vas esse honoris ό utile Domino ad omne opus honum paratum: sucro contaminata fuerit in peccatis, suturam esse vas irae ad interitum. Iam vero de
ipsa resurrectionis gloria, de de promisso num magnitudinc si quis plenius scite desiderat, omnis paene diuinis voluminibus inueniet indicari , ex quibus nos comis monitionis tantummodo gratia, pauca in praesenti loco memorantes, finem in iuncti a te opusculi faciemus.' Igitur Apo solus Paulus , 3 quod resurgant mortui, talibus asserit argumentis, dicens: Quods resut rectio mortuorum non est , ergone e Christus resut texit. si autem Christus non resurrexit, inanis est praedicatici nostra, vacua est fiucs nostra. Et paulo post i Nunc autem Christus resurrexit annot tuis primitiae dormientium. Quoianiam quidem pcr hominem mors, 5 per hominem resurrectio mortuorum. Sicut enim in Adam omnes moriuntur, i ita At in Christo omnes vivificabuntur, unusquisque autem in suo ordine: initium Chri
sua, deinde hi qui sunt Christi in aduenatu eius, deinde tinis. Et in consequentio but addit etiam haec : Ecce mysterium vobis dico: i 3 Omnes quidem resurge mus , sed non omnes immutabimur. In . momento, in ictu oculi, in nouissima tu ba. Canet enim tuba, Ac mortui resurgent incorrupti, it nos immutabimur. Sed Aead Thessalonicenses nihilominus scribens dieiti Nolo autem vos ignorare fratres de dormientibus, ut non contristemini sicut At caeteri qui spem non habent. Nam si credimus quia Iesus mortuus est. de resurrexit: ita Ze Deus eos qui dormierunt per Iesum adducet cum illo. Hoc enim vobis dicimus in verbo Domini quia nos qui vivimus, ' qui relicti sumus in aduentu Domini non praeueni cmus eos qui dormierunt. Quoniam ipse D minus in iussu, in voce Archangeli, intuba Dei descendet de coelo, Λ mortui qui in Christo sunt, resurgent primi: dein de nos qui vitiimus qui relicti sumus, simul cum illis rapiemur in nubibus ob viam Chrisso in aera, de ita semper cum Domito erimus. Verum ne existimes hae a
Pauli lius praedicatione i ' quasi nouelis
667쪽
pheta olim petSpiritum praelocutus sit: Ecce, inquit, ego aperiam sepulcra vestra,&educam vos de sepulcris vestris. Iob quoque mysticis redundans totus eloquiis, audi quam euidetcr resurrectionem praedicet mortuorum Eli, inquit, arbori spes, si
enim abscissa fuerit, iterum pullulabit, Ee
virgultum eius nunquam deficit: quod si senuerit, in terra erit radix eius. Si autem in petra mortuus puerit truncus eius , ab odore aqui ressorebit, de faciet fruticem quasi nouella. Vir vero si mortuus fuerit, abiit: & mortalis si ceciderit, ultra iam nouerit 3 Non tibi videtur in his cum quodam pudore arguere homines N dicere : Ita ne est stultum hominum genus , ut cum vi deant ' exscisae arboris truncum iterum pullulare de terra , te lignum emortuum iterum vitam recipere 3 ipsi nee lignis simile aliquid de semetipsis , nec arboribus opinentur Vt autem scias quod velut interrogantis modo , legendum sit quod dixit, Mortalis autem cum ceciderit, non resurget 3 de consequentibus probat, subiungit namque statim : s autem mortuus
fuerit homo , vivet. Et paulo post dicit Expectabo usquequo iterum fiam. Et iterum idem dicit Qui refluscitaturus
est super terram pcllem meam, quae haec nunc haurit. Haec quidem dicta sunt ad comprobationem professionis nostri, qua confitemur in symbolo huius carnis resurrectionem. Quod enim adiunctum est, Huius, vide quam consonum sit omnibus his, quae de exemplis diuinorum voluminum memorabamus. Quid enim aliud indicatur in dictis Iob, quae superius exposuimus, cum dicit Qui resus ei tabit pellem meam quae ha C nunc haurit, id est, quae ista tormenta perpetitur, nonne aperth huius carnis dicit resurre ctionem futuram huius, inquam, quς tri
bulationum & tentationum Cruclamcn
ta nunc sustinet. Sed de Apostolus eum dicit. Oportet enim corruptibile hoc induere incorruptionem, de mortale hoc induere immortalitatem : nunquid non corpus suum quodammodo contingentis, de digito palpantis est vox Hoc ergo quod nunc corruptibile corpus est, resurrectionis gratia incorruptibile erit, 'ee hoc quod nunc mortale est, immorta. litatis virtutibus induetur; ut sicut Christus resurgens a mortuis, iam nommoritur, neque mors ultra dominabistit: ita qui & in Christo resursui, nec coliruptio.
nem sentiant vltra , nec mortem non natura carnis abiecta, sed conditione eius di qualitate mutata. Erit ergo corpus quod resurget a mortuis incorruptibile& immortale, non solum iustorum , s edet iam percatorum. Iusturum quidem, ut semper possint permanere cum Christo: peccatorum vero, ut Mabsque internecione sui debitas luant poenas. Quod autem iusti semper eum Domino Christo permaneant, iam &insuperioribus edo cui mus , ubi ostendimus quia Aposto. lus dicit: Deinde nos qui vivimus . qui 'relicti sumus, simul rapiemuticum illis in nubibus obuiam Christo in aera , & ita
sempcr cum Domino erimus. Nec mireris si sacrosancta sanctorum corpora in tantam gloriam resurrectionis mutabuntur, ut in occursum Domini suspensa nubibus & aere vectata rapiantur; cum ipse A uostolus exponens quantum conferat Deus his q ii diligunt cum, dicat: itransformabit corpus humilitatis no- ρLIP.Lstr , ' conforme corpori fieri claritatis suae. Nihil ergo absurdum est, si sancto. rum corpora uicantur nubibus in aera si1.
stoli , cum ad formam eorporis Christi quod in dextera Dei sedet, dicantur essercformanda. Sed &hoe sanctus Apollo. lus, vel de se, vel de caeteris sui loci, vel metiti addit 8e dicit. Quia coexitauit nos cum Christo, simulque fecit sedere in caelestibus. Vnde cum haec Et horum similia quam plurima in tepromissionibus habeat resurrectio iustorum e non erit iam dissicile credere etiam illa quae Prophetae prsdixerunt : quod iusti fulgebunt sicut Gl, & si eut splendor firmamenti in regno Dei. Cui enim dissicile videbitur, eos fulgorem solis habituros,&sderum ac firmamenti huius splen- 1so. 3.dore decorandos; quibus vel vita S con uersatio Angelorum Dei paratur in caelis , vel conformandi dicuntur ad gloriam eorporis Christi Ad quam gloriani
saluatoris ore promissam respiciens sanctus Apost ius diciti Quia seminatur corpus animale, surget corpus spiritale..ta .i Si enim verum est , sicut certe verum est , quod iustos quosque de sanctos An gelarum consortiis sociabit diui na digna tio , eertum cst quod de corpora eorum in spiritalis corporis gloriam vertat. Nec hoc tibi contra naturalem corporis rationem videatur esse promissum. Si enim secundum ea quae scripta sunt, quod accipiens Deus limum terrae plasmauit, hominem
668쪽
hominem credimus. & hsc est natura corporis nostri, ut volutate Dei terra verteretur in carnem quid tibi aut absurduin aut contrariti videtur, si eisdem rationibus, qui lutum profecisse dicitur in corpus animale, rursum eorpus animale in corpus proficere spiritale credaturi Haec quidem atque his umilia multa inuenies in scripturis diuinis de resurrectione i storum. Dabitur autem fle peccatoribus, ut supra diximus, incorruptionis Ad immortalitatis ex resurrectione conditio: viscut Deus iustis ministrat ad perpetuitatem glorie, ita pcccatoribus ad prolixi tatem confusionis ministret & poenς. Sic enim propheticum definit eloquium. Cuius & paulo ante meminimus, ubi dicit: Et multi resurgent de terrae puluere r hi quidem in vitam sternam, hi autem in in confusionem & opprobrium sternu. Si ergo intelleximus qua veneratione Deus omnipotens pater dicatur: quove sacramento Dominus noster Iesus Christus unicus filius eius habeatur, du qua perfectione sanctus Spiritus eius nominetur, 3ς φ utque sancta Trinitas unu sit per substantia sed affectu personisque discreta:
quid etiam partus virgnis, quid Verbi in
carne natiuitas i quid sacramentum crucis, que utilitas diuini ad inferna descensus: 'us telaricctionis gloria , es anima
rum ae infernis reuocata captiuitas, quid etiam ascensus ad coelum: & venturi 1u
dicis expectatio i sed & sancti Ecelest
aduersum vanitatis congregationes, qualis haberi debeat agnitio: qui sacrorum voluminum numerus, qui ve hqreticorum vitanda conuenticula: utque in peccatoria remissione diuinae liberalitati nequaquam ratio naturalis obsistat, Eu ut Carnis nostrae resurrectionem non solum
diuin et vocis, sed At ipsitis Domini de sal
vatoris exemplum AI consequentia naturalis rationis assignet. Si , inquam, haec secundum traditionis supra exposite regu Iam consequenter aduertimus t deprece. mur ut nobis du omnibus qui hic audiu ut concedat Dominus, fide quam suscepimus custodita, cursu consummato cX pC-ctare repositam coronam iustitis, & inue. a se Α, niti inter eos qui resurgunt in vitam aeter nam , liberari vero a confusione ἐά opprobrio sempiterno, per Christum Dominii nostrum, per quem est Deo Patri omnipotenti eum sancto spiritu gloria & imperium in iacula saeculorum. Amen. D. Cyprian.
expositionem symboli Apostolorum. i Mihi qui gem fidelissime Papes Laurenti. Dis
quidem pra ne quidem. 1 pothinum vero haeretieum i De L. mai Macvst. irare. 4s in Elipha. hin. r. sin aurem matia
ν super singulos quoque Apostolos Fubm su
eranum. me. eod. pra ea quia erat: nullae linguae
669쪽
as in eompetentibus locis. J me ei sti Erilis.
3o Deus secundum quod opinati potest. J su
at filii intellige patrem. J Ista o iam leta etini res- L et G. M. γ/sa. Ex ιlti vos Q , ρ. es t. ae, qui filii, supradictae si imago substantiae, pra, lupra dictui. 31 Quomodo autem J plaus cir sti in is, Desine. Leone es me ingeias, trar inseras, ex to: in profundi huius arcanum. hares, in prosundo arcani, ra quo G te ndiam fresa: in profundum huius areani. 3i nitendum. J si vie um, itan uas m Aj-
38 Constituit autem, &e J rara haι p/massus in aera quoque supphiau. item pisubpost iliail : de Seraphin. 39 Sabaoth , qui erat. J me mirasim nas edi ιI5ιν
. inuisibilem & impassibilem. J F am ιδεδ εαια , pro eo quia vivili invisibile de impassibile. M M.nI. inuisibili & impassibili. i Constat enim filium non patrem in carne ti
que filius sit omnium auctor , Draude sibi mn42iam ipsus tamen auctor est pater. dee. ιὰδ dAὸ stium sane, qώὰ .mnia titi non hab/ώρ. 6 Ad hoe ptimo omnium illud di imux Vuueti.que ex diri H μι .pra: Ad haec, Re . dieeitatis. ν Ita di sine exemplo est dimis maiestas I ia;
3 Si ergo in substantiva sein illa. quq ignia est,
uer per eam, quonis dominus Deus astael tras bii
rit, ra: dixit. 13 Vide ergo eooperantem sibi inuicem Trinita. tem: l c. sti sim antia erat: simplicem Titui.
18 Sed dicetit sottassis quia possibile quidem
Mis f. sed gicunt, quia possibile si suetat . t.: .ed L possibile quidem suetat.
670쪽
go solis dueitur in iniuriam. J llud ex AG , 3 aducetur iniuriis. si ab absolutione. J Non fabra PI: ab .
pheta dieit) tenderet ad populum inciedibilem. J
quod si tu tur di ea veto parte quae sub terram demergitur .iosetna sibi reetia subiieetet. 6' quoniam ecee venit J Aυιtimus: eeee, e v I sis P, via siti : rectitudo, teriam illua λιοι ro. 68 contumaciae poenas. J sit seri ιώm Maritis: contumeliae. cs ideo obedientiam , flee J Longe aliter Fraten. -. Ait. ideoque prius etiam suscepta morte seruanda docuit , ipse hare primus moriendo sit-uauit. O .i diuina si ii Dei virtuti J Hum Aram antrae./νvr imum ex sitis ν 3Muimus . εροψ Mil. r Grat , ergo , ut , er ι ηυa r possit: iri at posset. i velut eseam trad dii ,3 c J F ,M . velut eneam ira Aens . hamo eum diuinita:is militi secus teneret insertus . ex prosusoris immaeulati sanguinis s solus est enim qui peecati maculam ne citin omnium peccata deleo it. V t. o aras remus: ve lut escam tradens hamo diuinitatis intrinsecus tenetetur insertae, de pro sone immaculati lan guinis . de e. omnium peccata geleret, merum no stra praeli.
aut abnuite. st post haee : Aeeepi linquid triginta argenteos & misi J Rines isti . um o. uas
M oportebat eum J inquam sie I g. sua , trai
ss pet aquae baptismum. J Iliram M. e aquam
aos 11 citti si ea uetoni in laeu. J IEF, laeum , a prius h.i Pt Io. 1 os de dabo malignos in sepultura. J III, pro lis i. in sepulturam.