C. Cornelii Tacti opera

131쪽

o supra modum exsuli uis, superfluens, ω mminineus videretur. Legisti utiqueo calviin Bruti Cieeronem missas epist ex quibus laetis est deprehendere, cauom quidem ciesroni visum exsanguem de

attritum, Brutum autem otiosum atque di junctum. Minimque ciceronem a calvo quidem male audivisse, tamquam solutum enamem a Bruto autem, ut ipsius verbis utar, tamquam fractum atque elumbem. SI me interrima , omnes mihi videntur verum dixisse. Sed mox ad singulos veniam, uno mihi cum universis negotium est. Ω --rum, quem onesquitatis terminum mn limine, non inscitia , se judissed intinean ad novum dicendi genus se transsulisse. XIX. Nam quatenus antiquorum adinti ratores hune velut terminum antiquitatis eo

stituere solent, quem Rus ad cassium Severum dieiune, quem primum adfirmant flexisse ab illa vetere, atque directa dieendi viarao infirmitato ingenii, nec inscitia uter rum, transtulisse se ad id dicendi genus contendo, sed juviolo de intellectu Vidit namque, ut paullo ante diectam, eum conditio. se temporum a diversitate aurium formam

132쪽

quoque ac qieciem oration1 esse mutandam. Facile perserebat prior iste populus, ut imperitus iussis, Imperitissimarum orationum spatia: atque id ipsum laudi dabatur, si Leendo quis diem erimeret. Ita vero Ionga praeeipiorum praeparatio, & narrationi alte repetita series, multarum divisionum ostemtatio mille argumentorum gradus, qui quid aliud aridissimis Hermagorae inpoli dori libris praeeipitur, 1 bonore erat quod quis odoratus philosophiam, atque ex ea Iocum aliquem orationi suae insereret, In caelum laudibus serebatur. Nec mirum: Erant enim haec nova, incognita ipsorum quoque oratorum pauculani praecepta rhetorum, aut philosophorum placita, cognovem rant. in hercule pervulgatis jam omnibus, eum vix in cortina quisquam adsistat, qui elementis studiorum 4 non instructus, at certe imbutus sit, novis S exquisitis eloque tiae itineribus opus est, per quae oratoris

sudium aurium effutiat, utique apud eos j dices, qui vi aut potestate, hon jure a gibus cognoscunt nec accipiunt tempora, sed onstituunt , ne exspectandum habent oratorem, dum illi libeat de ipso negotiora, uere, sed saepe ultro admonent, atque alio

133쪽

mii redientem revocarit, & festinare Aa

natur.

49 -riorem, visAriorem. XX. Quis vite seret oratorem de infirmitate valetudinis suae prae terna qualia iuvi sero principia corvini. Quis quinque in Verrem libros exspectabit Quis de exceditione tormula perpetietur illa immenisa -- rumipa, quae pro . Tullio, aut Α. Caecisa legimus ' Praeeurrit hoc tempore judex

dicentem is nisi aes cursu argumentorum, aut eolore sententiarum, aut nitore S cultu

deseriptionum invitatusis eorruptus est, aversatur Meentem Vulgus quoque adsiste dum adfluens iam, auditor, adsuevit jam exigere laetitiam, mulchritudinem ora tionis; ne mina perser in judiciis tristem se impexam antiquitatem, quam si quis instena Roscii, aut Turpionis Ambivii exprimere gestus velit. Iam vero juvenes, cinipsa studiorum incude posti, qui prosectus

sui causa oratores sectantur, non solum audi. re, sed etiam referre domum aliquid illustro di dignum memoria volunt. Traduntque in-Heem saepe in colanias ae provincias

suas scribunt, sive in suis aliquis arguta t

134쪽

brevi sententia effulsit, sive laeua exquinto poetico cultu enituit. Exigitur enim jam ab oratore etiam poeticus decor, non Accii aut Pacuvii veterno inquinatus, sed ex Horatii, sirgilii, & Lucani Γλcrario prolatus Horum igitur auribus&judiciis obtem Perans nostrorum oratorum aetas, pulchrior ες ornatior exstitit. Neque ideo minus -- eaces sunt orationes nostrae, quia ad aures ludicantium cum voluptate perventimi. Quid enim si infirmiora borum temporum templa credas, quia non rudi caemento, lasomnibus regulis exstruuntur, sed marmore nitent auro radiantur

m Calvo, Caelio, C. Caesare, muro eoru

Ciceronisque carminibus, da ni OCorvino judicia. XXL quidem fatebor vobis simpliciter, me in quibusdam antiquorum vix risum , in quibusdam aulam vix somnum tenore, nec unum do populo canuit aut Arida Furnio &Τoranio, quique alios in eodom valetussina rio has ossa Achanc maciem probant. Ipsa mihi calvus, cum unum & viginti, ut puto, libros reliquerit, vix in una aut altera oratiuneula satisfacit nec dissentire cetero ab i

lio meo iudicio video quotus enim quisqua

135쪽

calvi in Asitium, aut in Drusum legit Athereule in homilium studiosorum manibus

versentur accusationes, quae in Vatinium i stribuntur, ac praecipue seeunda ex his oratio est enim verbis mala, &sententiis auoribus jussieuin aceommodata ut scias Ipsum quoque calumn intellexisse, quid messus esset, nec voluntatem, quin sublimius 2 mitius d ceret, sed ingenium ac vires defuisse. Quid ex coelianis orationibus nempe hae placentis non universae, at partes earum, in quibus nitorem altitudinem horum temporum adinoscimus. Sordes autem verborum, & hianseompositio, & inconditi sensus redolent a

liquitatem nec quemquam adeo antiquarium puto, ut coelium ex ea parte laudet, qua a liquus est concedamuis sane c. caesari, ut propter magnitudinem cogitationum, o inpationes rerum, minus in eloquentia esse-eerit, quam divinum ejus ingenium postulabat tam hercule, quam Brutum Idillosophias suis relinquamus. Nam in orationibus minorem esse fama sua, etiam admiratores ejus latentur et nisi forte quisquam aut Caesaris pro Decio Samnite, aut Bruti pro dotaro rege, ceterosque ejusdem lentitudinis ac t

'una libros test, nisi qui earmina eomu

136쪽

dem miratur. Merint enim es memina, ein bibliotheeas retulerunt, non melius quam cleero , a sesielus, quia illos secisse pauet res sciunt Asinius quoque , quamquam propioribus temporibus natus sit, videtve mihi lator Meneniosis Appios studuisse pacti rium certe, & Acelum, non solum trago diis, sed etiam orationibus suis expressit a eo durus o siceus est oratio autem , sicuteorpus hominis, ea demum pulchra est, hi

qua non eminent venae, ne offa numerastis

tur, sed temperatus ae bonus sanguis implet membra, Cexsurgit toris ipsosque nervos rubor tegitis decor commendat. Nolo coris vinum insequi, quia non per ipsum stetit, quo minus laetitiam nitoremque nostrorum temporum exprimeret: viderimus, inquam, iudicio ejus vis aut animi, aut ingenii fusi eerit. Ciseronis Ludes Moisia. XXII. Ad ciceronem venio, cui eadem pugna cum aequialbus suis suit, quae in ivobiscum est. Illi enim antiquos mirabantur,

ipse suorum temporum eloquentiam anteponebat nec ulla re magis eiusdem aetatis oratores praeeurrit, quam judicio. Primus animineotuit orationem, primus de verbis dei

137쪽

stari adhibuit, & compositioni artem Ioc quoque laetiores attentavit, & quasdam se . tentias invenit utique in his orationibus, quas senior iam Juxta finem vitae compo. suit, id est, pos quam magis prosecerat, us quein experimentis didicerat, quod optimum dieindi genus est. Nam priores ejus orati ne non arent vitiis antiquitatis r lentus estia principiis, longus in narrationibus, oti

fas circa excessus, tarde commovetur, raro

incalescit pauci sensus apte cum quodam lumine terminantur et nihil meerpere, nihil referre possis & velut in rudi aedificio, finis mus sane paries & duraturus, sed non satis expolit in splendens. Ego autem oratorem, sient locuyletem ac laudatum patrem famialiae, non eo tantum volo tecto tegi, quod imbrem ae ventum arceat, sed etiam, quoavisum oculos delectet non ea solum I

strui supellectile, quae necessariis usibus su ficiat, sed sit in apparatu ejus laurum, &γ-- , ut sumere in manus, & adspicero saepius liceat quaedam vero procul arcea tur, ut jam obliteratain olentia nullum sit verbum velut rubigine insectum, nulli sensus tarda Inertistructura, in morem Annalium,

componantur et fugiat laedam, insulsa

138쪽

Durrilitatem variet eompositionern , ea omnes clausulas uno, eodem modo δε--net. Summam eloquentiae aream esse, auH-rum rura quae ne imitari, o a receneiatis felline reperia miscere.

XXIII. No1 irridere rotam δενι-aes&bus mininum ,- illud tertio quoque se su in omni, is orationibus eo sententia postum, esse videarin famis hoc iuvit is tuli, & plura omisi, quae tamen sola mira

tur atque exprimunt hi, qui se antiquos ora tores vocant i neminem nominabo , genus hominum signasse eontentus t sed vobis usi. que versantur ante Mulos, qui Lucilium pro

Horatio, & Lucretium pro legitio legunti quibus eloquentia tu Aufidii Bassi, aut Se villi soniani , ex eomparatione sisenna aut

Varronis, sordet e qui rhetorum nostrorum commentarios fastidiunt, odorant, Calvi mirantur e quos more prisco apud auiaeeines bulantes, non auditores sequuntur, non populus audit, vix deniqne litigator perpetituri adeo moesti Inculti, illam ipsam, quam j ctant sanitatem, non firmitate, sed sejunio,

consequuntur. Porro ne in eorpore quidem valetudinem medici probant, quae animi an, Natato

139쪽

Hetate contingit, parum est, aegrum non esse sortem, laetum, Calacrem volor prope abest ab infirmitate, in quo sola santitas laudatur. Vos vero, disertissimi, ut potestis, ut facitis, illustrate saeculum nostrum pulcherrimo genere dicendi. Nam te, Messala, video laetissima quaeque antiquorum imitantem & vos,matem ae Meunde ita gravitati sensuum nitorem Mevitum verbo rum miscetis ea electio inventionis, is ordo rerum, quotiens causa poscit, ubertas 3 ea, quotiens permittitur, brevitas, is ompositionis decor, ea sententiarum planitas est,s exprimitis affectus, sic libertatem temperatis, ut etiam si nostra judicia malignitas invidia tardaverit, verum de vobis dicturi sint posteri nostri.

maternus messalam hortatur uis ad latitarier .mem antiquorum, quos fama suasatis laudar, sed ut avfas , cur in tantum ab eorum

eιoquentia praesens aetas recesserit, aperiar.

XXIV. Quae eum Aper dixisset, Agno

estis Ε, inquit alereus, vim, ardorem Apri nostri quo impetu saeculum nostrum defendit quam copiose ac varie vexavit amotiquos quanto non solum ingenio ac spiritu, QTac. . IV. I

140쪽

sed etiam eruditione Marte, ab ipsis mutu tus est, per quae mox ipsos incesseret Tuum tamen, Messala , promissum immutasse non

debes neque enim defensores antiquorum exigimus, nec quemquam nostrorum, quamquam modo laudati sumus, his, quos ins ctatus est Aper, comparamus et ac ne ipse quidem ita sentit, sed more veteri, v

stris philosophis saepe celebrato sumpsit sibi

eontradicendi partes Exprome nobis, non laudationem antiquorum, satis enim iIlos fama sua laudat, sed causas, cur in tantum ab eloquentia eorum recesserimus cum pra sertim centum, viginti annos ab interitu Ciceron1s In hunc diem Essici ratio temporum collegerit. Messala quaedam tamen de an,iquorum nomine, o judiei de calvo, Asinio, Caesare, Caelio, Bruto, ieerone, retractat.

XXV. um usaia Sequar a te pra scriptam sormam, Materne neque enim diu contrad1cendum est Apro, qui primum, ut opinor, nominis controversiam movit, tamquam parum proprie antiqui vocarentur, quos satis constat ante centum annos fuisse. Mihi autem de vocabulo pugna non est, sive illos antiquos , sive majores, sive quo so