장음표시 사용
141쪽
8 Protinus vero aIter paratam habens sindonem ipsi iniiciat, ac deinde aliam .F Tum in Iectulo coI- locatus,primum spongiis detergatur , deinde mollibus linteis Nec committent,qui eum deterge-hunt,ut uiolentius eum contre fient,sed,quoad fieri potest,blandissime. Post haec via fium ac velithus amisium,rursus superiei tuto in domum,ubi cibatur,reducent,ac nutrient. Sane dieiunasti praest in horum commentariorum septimo, ubi siccam ventriculi intemperiem sanauimus, domum
halneo debere coniungi. Ac de balneis quidem satis quod ad rem propositam spectet) hactenus.
De Alimentis eorum, qui Hectica correptisunt,ac de Curandis Heri is,quae Mara oris appetuntur, C A P. II.
SEqui praedicia videtur,ut de nutrimenti facultate praecipiam. Sane frigidum esse, ac humidii,
quod hecticis febribus iit conducturum,nemo nescit. Eiusmodi vero sunt tum ptistanae cre- n Or,cum frigidus sumituri tum alica similiter piissanae cremori condita,id vero est ex aqua, &exiguo porri, anetho,tum sale,oleo,& aceto . Commodus praeterea iis, qui sic laborant, eli Sc exi guus in aqua frigida panis . Caeterum nullius horum pura frigiditas esse debebit,sicuti potionis. . Quippe haec mature tum incalescit,tum per corpus digerituralia,cum plusculum temporis in Vc triculo morentur,ipsum fortassis refrigerant,si fuerint immodice frigida. Vbi vero febris iam mo-B ram traxerit,dandum quoq; asininum laceit, sed diligenter obseruato,ne in ventriculo cogatur. Id verὀ1nterim ipse nos aeger doccbit, utpote suae ipsius naturae peritus: interim id nobis inuenienda est, paulatim ad eius usum accedentibus ac expedita quidem ratio est ad symptoma declinandum, si mel illi admisceas,aut salis,quo vescimur,exiguum. Caeterum abstinendum quoad fieri potest in liccticis febribus amelle est,atq; idcirco etiam a mulsa: quippe protinus vertitur in bilem, Zc sic ciores acriorisq3 caloris febres reddit. Dandum itaq3 principio est asinini lactis non plus cyatho,Veluti a me datum vidisti sed inducta in ipsum cubiculum asina, quo nullum ips interponat, sed aeger id protinus bibat,contemplantibus diligenter nobis accoferentibus arteriae motum, quia sumpto lacte agitur,cum eo, qui ante id sumptum,fuit. Si.n.corruptum sit,eiusmodi inuenieSpulsus,cue . iusmodi in oris ventriculi afflicticliae accidere nosti in autem corruptum non siit,Amaiores Sc Valentiores redditos inuenies.Itaq3 etiam licebit,cum postea exhibebis, mensuram ladiis dimidio cya , illo adaugeas,ac deinde rursus alium dimidium adiicias, sicq3 sensimus 3 ad mediocrem mensura
addas . Mensurae vero non laetistin, sed et reliquorum ciborum omnium metae,quibus attentus eris, in septimo huius operis,ubi ventriculi sanauimus intemperies, sunt traditae. Nam,cum primuin eo libro frigida ira eius intemperiem hactenus inueteratam proposuerimus, Ut totum ia corpuSC gracile reddiderit,indicauimus,quo pasio quis simul ambo probe sit sanaturus,tum Uentricultan temperiem,tum corporis gracilitatem. Ideoq; fortasse sit satius, qud minus multa scribamus, ad illum te librum pro reliquis omnibus cibis remittam: cum .ia. stimules asseeius lint, similia nimiria remedia postulant. Verum, quanto hecticarum febrium affectus est calidior,tanto utiq; frigidiora requirit auxilia: Sc simul maiorem solicitudinem,ne valentibus auxiliis utentes,quic* lardamus. At,
qui iam marasmo urgentur,cos,sicut dictum est, lavabis quos uero hectica premit,non dum in marasmo tentatatur,eos, licet etiam hine sindone subiecta laues,utpote viribus adhuc ualentes. Inserri .
in hos in domum uel super lectulo,uel saltem alio quopiam idoneo coueniet: mox ipsos se ipsis Veh uio. ingredien tes ad calidam duci, quo in ea morent. At,qui ex his minus sunt valentes eos non tu tu est permittere in frigidam natationem descendere, sed foris potius ipsbs perfundere, primum tepida, secundo frigida. Esto autem tunc praeparata in labro aqua frigida quanta . s. ex eo semel hausta 2 fundere simul totum iam lauatum possit ea frigiditate,ut nullam euidentem qualitatem necorsus frigidarum nec tepidarum aquarum pserat, sed quale ea,quae fontana vocatur, quae oc frigoris qae ferit,& teporis qui resoluit,est in medio. Ac,siquidem omnia curiose administrabuntur, tum quae ad balneum,tum quae ad nutrimenta spectant,utiq; sanandi iam eius, quem marasmus consumit, D spes est sinerror vel in uno committatur,is reliqua subuertitola: quippe,cum exitialis horum affectus sit,ne leuissimum quidem errorem tolerat.Ac,si as taliu est seruatus, huic carnosam portionem arasmus occupaveratnipsis uero solidis siccatis fieri nequit,ut homo*rsus perfanet: sed omnino vel statim eum sebris ipsa iugulauerit,uel post,Φ in eum astectum est translata,que senium ex morho vocamus.N am primum eiusmodi iebrisypriam partium humiditatem,eX qua nutriunt,depascit: hinc vero ad carnosum genus transit, quod circa,tum fibrosas,tum membrano fas partes solidorum corporum haeret ita deinde ipsas solidas populat.Siquidem in singulis simplicium ac primarum, quas uocant,partium ut in dissectionibus es contemplatuc alia portio substantiae eorum est
veluti fibrosa alia membranosa,alia carnosa. Sicut, exempli causa,cu Uena Unam tunicam habeat, eam tenuem,licet fibras in ea inuenire multas,quae sint araneolis quibusdam intersitis contextae:
quibus utrisq; ipsa ypria venae substantia adnascit .Haec alia in aliis partibus habet, nec ullum coenomen est nacta: caeterum docendi causa nihil vetat,eam carnosam substantiam Voces,vel certe huius particulae quandam carnem, quae in ventriculo quidem sit alia,in iecinore alia, similiter in arte via Sc musculo. Vocae autem caro ti ea,quae in musculo est reliquarum nullam holes carnem UO c nt, praeteri admodum pauci: sed, quae in visceribus,ceu iecinore, renibus, liene, dipulinone Uis tur,ea. Parenchymata quali affusiones dixeris .graece uocant: quae in intestinis,ventriculo,itOSepuma Classiis. iiiiiii in macho,
142쪽
macho 5 utero sunt,sine nomine relinquunt.Tu in de nominibus non laborabis Illud potius H, E;
telli es linc ularum particularum subitamiae molem LX tali maXime completam esse natura, quae uti ut insinuosis ulceribus Uidere licet S perire,b regigni potest. At vero nec fibrosa,nec nera Dota membranos a uenatura eandem gnationem habere cerniernec fas est eiusmodi singularit paratium fibras a malignis febribUS liquari,sici si carnes: qn animal ipsum prius, cphae prorsus sint sic catae interemerint. Sane sunt, di quas marasmodes febres Vocant, ni Versae ex earum genere,quae colli quantu ed in eo dist crunt,u,quae portio carnis in his colliquatur, ea semper vaporis vice dige riuir. in illis defluit in Uentrem. Cernit hoc etiam in carnibus,dum in craticulis torrent,euidenter
fieri liquidem ab aliquibuγ plurima liquatio defluit, decidit 43 in prunas largiter: ab aliubiis nihil omnino, quod utiq; sentias,defluere Uidetur,ei iam ii par iit prunarum subdita copia. Quippe feris
suibus aut nihil oino,aut plane minimum esst,quod delii Iat,cicuribUS Uerd plurimui: quantoq; ma- . sis vel adipe,vel carne,animal abundat,iato profecitd, quod ab iplis carnibus, dum in craticulis horretur dcfluit cernitur copiosius. Ad eundem itaqῖ modum in calidis limis labribus,si carnes humidae ac molles cu adipis copia fuerint,eas sensu liquari deprehendas in sine adipe 8c siccat sint,inrasmodes febrcs transeunt. Clari Timo huius rei argumcto stini infirmi,qui per aluum quod liquatur.cxccrnunt qui,nili priuS vel morbi Violentia, Vel medicoru inscitia moriantur, inmarasmodes Ffebres incidunt. Siquidem,quoad materiam Vbercio hias, hanc colliquant: Ubi illis tum adeps, tum caro mollis defccit, duras ct aegre liquabiles carnes siccant,a quibus pla siccitatem nihil defluiti velusi nec ab iis, quae sale sunt liccatae,liquis has quoque torrere parans,pari cum alijs igni admoueat: nam sicciores earum carnes 1 cddciatur,ex corii ritu durabuntur nec defluet ex his vlla sentibilis Iiquatio. Haec igitur cum scias,ci ianvcolli quantium febrium ij idem methodis curam ages,tum ad frigidam exhibendam quam primum Properans, tum ηS, JUae humectent Sc refrigerent,nutriens. Mulsam verό inimici Timam censebis qua tam cia Uti plerosq3 medicoriam in ciusmodi febribus vidcf. Vcrum de colli quantibus flabribus disserere inpostcrum licebit, aeque,ut de iis liceticis febri hus,quae in pestilentiis contingunt: cuiusmodi ea est, quae nunc publice grassatur: dicetur nanq; ct de hac intcr pcltiletes febres. Reliquarum Uero tum hecticarum,tum quas marasmodes vocamus, abunde mihi sanationis methodum tradidisse vidcor.
ID EST DE MORBIS CVRANDIS GLIBER UNDECIMVS
Indicationes Omnes explicat, quaecunque in curandis Putridis Febribus aestimantur ac pertractat de Cataplasmatis,Persius onibus,& Balneis, quae pro
ratione inflammatarum partium adhibentur.
Suid Acrumsuperioribus libru,quid hoc agendum: ac de Primis communibus
Fontibus curatiuarum Inaecationum. C A P. I.
Ebri lim,quas putrescens accendit humor,primae remediorum indicatisnes dietae prius sunt: quo loco,eas quemadmodum Sc duas & tres cssicias,docui: etiam si velis,unam. N unc Verd, quod in aliis febribus fecimus, ut ex primis generibus didustis,ad Vltimas usque species diuidendo perueniremtIs,idem L in proposita disterentia faccre tentemus,illud prius admonentes,qSetiam Hin libris depulsuum disterentia ostendimus,liue primas disterentias, siue prima genera, siue maxime generales ideas, siue quomodocunque aliter appellare libeat,modo exaetam rei notionem scrues,nihil interfuturum. Ac febriuquid c ira ipsarum quemadmodum eaS, quas diariaS UOcam US, cures, in horum commentariorum octauo exposui pari modo quemadmodum continentes,in libro,qui illum sequitur: atti; etiam lucinadmodum tertias, hesticas scilicet, in eo, qui illi succedit, qui totius operis est decimus. In quibus non propria modo cuiusqr, sed etiam communium pleraq3 explicaui. Nunc,quemadmodum, quae ex putrescentibus humoribus eXcitentur,methodo sint sanandae,aggredi statui. Que curationem indicant, prout in duo diuiduntur,afl ecitUS quem curamus,& partium aegrotatis temperies sunt. Licet autem,ca vidi ''Una est Sc Una summa interprctemur,dicentes unana esse omnium morborum commvncm curationiSindicationem,nepe contrarietate ipsam qua rursus diuisa,duas exilitere, morbo, s ex iis,quae sibi contraria sint,adhibenda remedia indicante: laborantis vero tem P cric una cum ipso morbo,contrarietatis mensuram definiente. Porro dictum in illis est ambiente quoq; nos aerem unam ciscere indicationem posse: Et,cum primam festione in duo im facimus, ambientem vel aegritudinis causis,vel sanitatis,annuimerandis esse.At vero cum sanitatis causae sint omnia.
143쪽
sanitatem essiciunt, una certe earum est,quod auxilium, remedium ue vocatur: quod
pro variis notionibus & vltima Sc prima sanitatis causa redie dicitur.Qtiippe tempore ultima erit, propterea,v temporenatura Sc ars Sc sortuna priores eo sanitatis causae sunt: prima vero est, quatenus id laboratis corpus tangit, alteratq3 eius affectum:ac pa alterationem,quam id facit,cum aegra corpora ad sanitatem perducuntur,ars Sc artifex ' sanitatis causae sunt,non Q hsc morbos primum submoueant, sed alia materia ad id commoda intercedente, quod auxilium appellatur. Siquidem sanguinis missio,quam phlebotomiam Vocant, ipsa quidem per se hoc, quod iam dictum est,nomen possidet:at,cum homini malum asteri, ex causis fit morbificis contra, cum prodesto,ex salubri-hus. Ac propterea,cum proficit,vocatur auxilium:sicu secto Ois materia,quae quomodolibet corpus alterat,quo iste iuuat,auxilium dicitur. Ad eundem modum-ambientis proprium M natura ilia nomen est aerirelatus tamen ad nos,alias auxilium sanitatis causarum una emcitur: alias iis contrariarum,nempe morbificarum. At,qiii aeri tum ex praesente coeli statu,tum anni tempore,tu regionis natura,suae in humido sicco calido S frigido mutationes accedui, ex illorum rursus uno quoque aliae particulares indicationes oriuntur. Ac fortuna quidem,&ars, dc artifex, materiarum interuentu agunt natura Uero per se ipsa. Ea ex tribus his partibus completur, ex spus,ec partium, B quae vere dicuntur solidae,substantia,quas alibi ex semine genitali conditas esse monstrauimus: octertia ab his carnosia,quae cuiq3 particulae est sua. Singulae autem iam dictarum trium .ppriam Mnatura sua tum qualitatem lint,tum quantitatem. Ac qualitas quidem earu ex congrua temperie humidi sicci calidi θc frigidi consistit quantitas vero solidarum partium par semper manet,sed iis,qui
adhuc inaugentur,numero duntaxat: qui Uero absoluti iam sunt,etiam magnitudine. Carnosae Vero substantiae magnitudo Variatur,et si praeterea non augeat animans. Pari modo ec spus substatia, im non quolibet momento,tUm minor, tum maior cospicitur Ergo etiam supra ea,quae indicationes pstare prius diximus,uirtus vel sola iis tribus substantiis, quas modo comprehendimus, simul enumeratis additur. Uet,ii temperies seorsum sit discreta,in ipsa. Atque haec ipsa rursus bifariam quoq3,vtolle sum est,scinditur,oc in originalem nati iram, o in acquisititium assectum, sic nimiru, ut existis, ex aliis, quae prius dicta sunt, ypria quaedam cuius 3 remediorum sit indicatio. Saepe aut adscititia temperies ad em cientes causias reducta,illis indicatione concedit. Ad hunc itaq; modu eX aetate,vitae initituto,& consuetudine, indicationem remedioru suggeri diximus, consentireq3 interoes iam dictas indicationes: si quide in iis, quae magis sunt speciales,contineri seriist, quae magis sint generales agi vero in Vsum, quae magis sint particulares, Lex magis gnatium scelione inuentas. C De Indicationibus, quae ab t ectu febrispraeLiantur ac quid disserat Putridarum
curatio a reliquaru ebrium curatione. CAP. a.
P Rima nanq3 oium curationis indicationum, quae ex ipso, qui curatur,morbo accipitur,contrarietatem praescripsit. At, 4na morborum plura sunt genera, cuiq3 eorum sua erit contrarietas. Verum caetera in praescias omittant. Proponatur aut nobis ad piatem disputationem dutaxat mor-hi,quem curam Us,genus in intemperie positum.Id igit per contrariam ipsi intemperiem sanabit. At,qm uniuerii rebrium generis intemperies elit calor, nimirum per frigiditate curabit sic, ut oesin dicationes 1nter se concordent. N a, siue dixerimus absoluto sermone febrem p ea, quae contraria sunt,sanandam esse,siue adiecerimus, per ea,q contraria sunt temperamento,nulla pugnantia in sermone erit: similiter nec,si per frigida sanandam febrcm esse dixerimus. Sed nec,si diuidentes id,dicamus aliqn, sanare nos febrem per ea q aetts,aliqn Ac per ea quae potestate,aliqn Sc per ea quae ex accidenti refrigerant: aut etiam ilia coniugentes: nulla pugnantia cum iis,quae dicta sunt,in Iermo ne erit.Pari modo nec,siquis dicat, quae actu,vel potestate,vel ex accidenti calfaciant, ea febres deteriores reddere,cb prius fuerant: contra,quae actu, potestate, vel ex accidente refrigerent, ea febres sanare. Quippe indicatio,quae ab aflectu sumitur,in tot numero particulares indicationes elio didu- Dcta .Hae vero rursum ipsae particulares indicationes materias inueniunt iuxta eas methodos, qvs in opere de medicamentis sunt traditae: qn illarum principium id est, in quo finita est curadi affectus diuisio. Ac maxime quidem propria in soluendo morbo intelligitur curatio, sed per abusionem etiam mistum genus tum ex Vera curatione,tum prouisione, quam Prophylacen appellant. Ac diariarum quidem febrium,quemadmodum 8c hesticarum, vera θc propria curatio est . Earum Verὀ,q ex putrescentibus excitantur humoribus, vocata curatio a phylacen quoq3 sibi adiunxit: cuius officium est causam,q morbum creat,adimere. Sane nominatur haec ipsa quoq3 artis pars,cu
ratrix: quae Utiq3 ab ea, quae pure syncereq; prophylactice dicitur,in eo distincta est, Q sub hac iam sensibiliter ex ipsa causa morbus est genitus,in prophylactice vero est futurus. Atque nominibus
quidem quisque, prout volet,Vtatur, id enim semper monere oportet)sed remediorum indicatio nem,quae a rebus tingulis praestetur,seruet: quando,si vel Unam aliquam earum praetereat, ad Por tionem tum magnitudinis illius, tum facultatis,curatio claudicabit. De Curationum modis,qui ex Indication/bus ab aegroti Viribus sumptispraefantur. CAP. R.
Porro,quemadmodum ab assectu ad materias praesidiorum peruenimus,eodem modo ab singulis reliquorum generum primorum descendendum ad eas est: veluti a virtute. Nam eamQrbo ceu aduersatrix est opposita: propositum cla medico est huic omni ratione opitulari ac sub-
Septima Classis. iiiiiii iiij uenire.
144쪽
Uenire.Eroo quis primus cssa Uirtute scopUS,aut quae nam Indicatio prima nam hic quoq; Ioqui Elpro arbitrio pollis, virtutem ipsam Unum scopum ac Primum statu cias: qtIod Uerdab ea indicat, d alterum ci secundum. Itaq3,cum monitratum sit Virtutem sui custodiam praescribete,sicuti morbdr se tollendum, erit rursus in Uirtute secundus scopus,ipsius cultodia sicut in morbis,ipsorum subla-
tio. At vero custodia limilium exhibitioncm indicabit: sublatio contrariorum. Qiloniam vero vi, rium subitantia tum exspu, tum eX carnosa specie,tum solidis ipsis completur, ex iis, quae similiarici sunt, moliri cuiqῖ suam Diamonen, i. custodiam,conueniet Spiritui cX respiratione, ac transpiratione, ec,qui ex sanguine attollitur,Uapore liceat Uero hic quoqῖ Volenti,Uel graece Aerissin, quasi ae rationem dicas, vel sanguinis attenuationcm,Vel in halitum solutisnem, Vel,Utcunque libuerit,appellare. Solidorum vero generi, ex solido nutrimento: Quemadmodum carnoso generi, per cam .. itaturam, i in medio humidorum ac solidorum corporum cit. Porro cuiusq; horum mensuram ex '' .. ' , ' conscruandae stibstantiae quantitate in Uenies: qualitatem Ucro cxipii US temperie. Cum vero horu
cuiusq; vcl optima tcmperi cs sit,uel aliquatenus Vitiosa,quae 8dem optima cit, semper seruari de hebri Quae vcrdoino vitio non caret,haec in sanis quidem Vel seruanda est, vel alterada in aegris vero seruanda cli,ca ipsa,s. ronc, Qua prius Oilendimus maximam esse a consuetudine indicationem, quippe vel temperamentum originale ipsam scrvare,vel adscititium inducere Praelitari uerd utp- Fdicium cli mcnsurae auxiliorum indicationem eX eo temperamento, quod iam praescns sit, ita ni mirum,sicut cX aetate,non quam aeger prius habuerit,sed quam nunc habeat: Cum vero diuersitas non parualit in partium atalis temperamento, propriam cuiq3 mensuram fore corum,quae ipsi sint similia nempe ei, quae terrea magis est, corum, quae magis sint terrea: Sc ci,quae humidior est, corriquae situ humidiora ad cundem modum Cc ei, quae magis aerea est,eorum, quae plus huius substantiae in se habeant sicuti calidiori,eorum, quae magis substantiae igneae participent: Hinc uero iam materias particulareSOmneSin cibis, potione, aere, omnibus peragi solitis,Finueniendas esse: it. Vbi vcro siccum pugnauerint indicationes aliquae, superiuS comprehensa methodo ad ea, agenoda sint,inueni cnda utendum csse,perpentis scilicet indicantium scoporum tum magnitudine, tum dignitate. Ostendimus. n. cligendas eas indicationes esse quas scopi digniores maiorescis; praescri-hcnt ac dignitatem eorum,uci vitae,vel sanitatis respediu iudicandum: Magnitudinem vcro duplicem csse,vel propriae substantiae ratione,Vel declinationis a naturali habitu. Ergo ab his iam methodis age dum cxercitemur in genere febrium, quod ex putredine nascitur. Indicationes, quae ab in Iu ipso, quiputredo es, in Continentibin Putriri,praebentur. CAP...
Voniam putredo Uel aequaliter in omnibus subsistit vasis: Vel in maximis, maximeq; prin-GA ecipalibus,ca porro sunt inter alas ct inguina: 'el Una quapiam particula, quae vcl phlegmone in se habet vel etiam citra phlegmonen,Veluti in foco quodam,principium febris in se coontinet in singulis his disterent asseorsum exercitari conueniet. Ac primum eam tractandam propo nemus, quae uel in maximis valis, uel simul omnibus consistit. Qtrae igitur ex tali assediti oritur se i hris, plane necessum est synochon,ideli continentem,esse. Neesieri potest,ut ea sanetur, nisi inhibi' ' ta prius putredo tit. Porro ea inhiberi, causa manente,non potest. Q mare submouenda ipsius causa
est,si modo putredo ipsa prior,moX post ipsam febris,sanari debebit. Ergo quae causa putredinis
et quae sic per omnia vasa aequabiliter diffundit Sane reuocare in memoriam prius conueniet,l quae nam alias putredinis indicata sit causa ac deinde,cur pari modo in omnibus animalis partibus fiat,inquircre. Ergo ostensum es Vbi morborum causisS reddidimus, illa tantum putrescere cor . . . . . Pora, quae,cum calida humidaqJ natura sint,neque perflata neque uentilata, in calido humido quei loco mancant. Quod si in motu sint, Ventilenturm ac pertientur, posse ea non putria integraq; ser ari. potissimum quaecunque corpora sua ipsorum natura reguntur,vi animaliumct stirpium: ea nanque sicut inop cre de naturalibus facultatibus est proditum)ab initio congenitos secum motus habcnt,quibus superflua excernant. Ostensum non minus Sc in alijs duobus libris est, quanta sit Hlum respirationis tum pulsuum utilitas ad perflatum Uensitationem que corporis, atque eius nati uiam calorem tu cndum . itaque, siquid in eo manifeste putrescere debebit, dictas transpirationes impcditas esse oportet . At vero qui fieri potest, Vt illae per totum animal sistantur,nisi vel finibus vasorum stipatis,uci tota cuter Porro accidere in finibus vasorum stipatio potest uel ex uehemen. ii extrinsecus refrigeratione: vel ex succorun qui extrorsum in ipsis consertim ruerint, crassitudinc,multitudine,vcl lentitia. Accidit hoc illis dieXηs exercitationibus, quae in palaestra, vel alias, obcuntur,& itinere laborioso,Vel ambientiS statu,cum ex rigore in aestum subito est mutatus. Novero feruentes ex ira succi,ac foras simul impetu ruentes dictas stipationes effecerunt. sis- sanaturus est febrem,hic simul causaria eius adimat oportet: simul calorem, qui in animali excitatus ab ea est, refrigeret. Ac, qu cmadmodum quidem ille sit refrigerandus, prius est dictum . Causam vero adimi oportebit propria cuiusque naturae inuenta contrarietate: utiquc, si ex frigida causa stipatum densumq3 redditum corpus esi, relaxato eo, omniqῖ ratione rarefacio lin cx obstructione ita est affecti una, hac reclusa. Quod Vcro recludet,hic quoq3 ad contra rictati radicationem attentus inuenies:Vbi nanq3 abundatia humorum est,hos vacuabis: Vbi cras
si sunt α glutinosi tenues eos ac fluxiles enicies. Si plures causae aliquando coibunt, omnibus per contraria
145쪽
Acontraria occurres: siquidem fieri potest, ut Sc coarctatum corpus sit, re exigui meatus densati dc multi simul ac lenti humores subsim. In eiusmodi auicna causarum complexu, si recte, quae prius comprehensa sunt,meminimus, episse a sanguinis misitione conueniet: acabundantia vacuata, tu ad extenuandos humores venire: ab hoc ad remittenda, quae sunt constricta, dc rarefacienda quae sunt densata. Atque haec quidem a morbi affectu indicatiue sunt sumenda . Indicationes a Viribus eorum, qui Continente Febre Putrida correpti siunt . P. RViribus autem qui has cibi,potiones, dispiritus certa mensura Zc apta qualitate exhibita seruabant,inuentus aut est quantitatis eorum iragdus ex virili substantia: qualitatis vero a tempe ramento nimirum aestimari debebit,quemadmodu Vircs,q corpus regunt,in his se habeat. QuipPe, si valentes sint,audae er vacuantibus praesid is uteris,haec aut ab astediu morbi fuere accepta lininfirmiores sint redditae,vacuantia remedia cautius administrabis. Sed θ: nutrimenti m sdus hinc tibi est desumendus. Quippe,cum vires legitimum robur suum habent, Zc morbi summus vigorhreui futurus expectatur, tenuissimo victu licet uti: cum sunt infirmiores, non licet sine graui noxa: sed adiicere ad nutrimenta tantum oportet,quantum eist de robore virium imminutum. Atq; ex his scopis accipiendus est nutrimenti modus. Qualitas vero ex morbi astediu,una cum solidoruB corporum, quod tum est, naturali temperamento: ab aflectu, si is obstrudito est, quae extenuet: a naturali ipsorum temperie, Una cum cosuetudine,prout etiam prius est definitum. Tempus ve- exd nutriendi,quod quide ad reliquas speciat febres, quae ex putredine Oriutur, in progressu sermo- . . 'nis dicetur. Quae vero unicam tantum a principio ad finem accessione habent, de his nanq3 prae sens est sermo in his facilis toleratio Ac consuetudo spectari debebunt: quando cibus illis eo tempo ire est offerendus,quo facilius, in in caeteris,morbum tolerant:eoq3 potissimum diei tempore, quo prius in sanitate cibari erant sueti: etenim facillime cibum serent, si ex his considerationibus assu- , ment. Quod aut frigida quoque iis,qui ita laborant,sit exhibenda,cum stam succi cocoquuntur,ec crassάtudo eorum praetenuata est, id ex ijs, quae prius sunt comprehensa,manifestum arbitror. uid Coe habeant Continentes Fures cum Diardis,se reliquis, quae ex putredyne oriuntur. C A P. F.
Siquidem,cum eiusmodi febris coia quaedam cum ambabus habeat,tum iis, quae ex humoru or
tae putredine circuitibus quibusdam accessiones habent, tum iis, quas diarias vocamus: merito in utroq; genere de ipsa metionem facimus,cum Unicam accessione habeat,Vt diariae,caeteria ex putredine orta multos duret dies. Itaq; Unum cum diariis coe habebit duo cu iis, quae ex putredine ortae multos durant dies.Reliquu continentiu febrium quas synochos vocat genus duo habet cum C diarijs coia, nempe oc-sine putredine sit, & Q absque circuitu: tertium vero commune non est, cum subinde in quintum porrisatur diem. Atq; harum quidem cotinentiu febrium prodita prius curatio est . Continentium Uero, quas putredo eXcitauit,curatio,cum utriq3 generi cois esset,et nos in ambobus de ipsa differere coegit. Caeterum substantia earu tota q3 natura ex eo est genere, quod nunc nobis proponitur.In Uno autem eorum,qus ipsis accidunt,cum diariis conueniebant.Id fuit, quod una in totu totius morbi accessio erat. Ergo oc curatio earum Vnu hoc duntaxat coe cum dia rus habeat,oportet in reliquis aut omnibus bifariam diducatur. Atque aliae quidem curationis indicatisnes ex communi genere earum,quae eX putredine sint ortae, accipiantur aliae ex propria ea rum substantia. Ad eundem vero modum caeteras natarum ex putredine febrium ditarentias sanari conueniet: nempe' sicut tape prius dictum est indicatione tum a communi ipsarum genere, tum vero a cuiusque propria disterentia desumpta . pol in Totussim Primae Febrisi Putridaru Disseretiae,ex quibin Pete da ea Curandi ratio. C P. 7.FRgo denuo repetentes dicamus primum, quot sint febrium, quas humorum putredo accen dit,in uniuersum differentiae deinde quae nam sit ipsius generis earum, communis Utilium auxiliorum indicatio: mox quae sit singulatim cuiusque propria. Par est enim profecto, ut quod omin,
tem aliquam diffusa putredo sit . Tertia, quatenus cum phlegmone est, aut citra hanc . Igitur conin assiderandum nobis eli, quid nam commune habeat indicatio, quae a causa sumitur adhuc manen te: quid nam ea,quam putredo ipsa praestat ab his deinde quid indicatio putredinis,quae per totum . . sdiffunditur animai aut certe maxime principalia in eo vasa quid eius,qus in Una colistit parte: mox deinde earum,quae in Una quadam parte sunt,aestimabimus disterentias. Quippe aliam esse indica tionem eius,quae cum Phlegmone coniungitur,ratio est:alia eius, quae sine hac consistit. Rursus in his etiam ipsis aliam esse praesente adhuc est ecfirice causa: aliam vero hac submota: Postremo cuius que causae adhuc manentis disterentias, per omnia, quae in specierum diuisione sunt inuenta: siquidem hic iam desinant,necessum est,indicationes,quae ex curandis sumuntur aflectibus. Post has Ue- Q eas nimirum, quae ab iplis curandis suggeruntur particulis, pro iam dicta methodo sumemus . Quibus si eas, quae a viribus praebentur, adiecerimus, absoluta nobis methodus de febribus omnibus t sanandis erit.
146쪽
De Putredine eius Causa curanda. CAP. δ.
FRm ordiamur ab eo, quod primum in diuitione indicans fuit, ea erat humorum putr do: ac
consideremus,quibus maXime indicimibus, quibuSq3 indicationibus vli, curationem eius m. Venire pols mus Principium Uero inuentionis,ipsa erit rei natura, qua de agi turretenim id quoque in demonstrandis methodis didicimus. Quaenam igitur cit putredinis natura Nempe mutatio - totius putrescentis corporis substantiae ad corruptela, a calido externo. Non. n. prosec id a proprio calore corrumpitur quic*, immo contra proi sus, quicquid in rebus subsistit,id gliscit,roboratur, sanum est,ac vivit,dum proprio calore regitur. Veluti nimiruipsa animantiu corpora,tametsi plurimam substatiae suae portioncm humidam dc calidam sunt sbrtita , magnu in annoru numerusine Putredine. ac sana Vivaq3 exigunt,ii seruetur Ut monstratum cit eorum proprius calor, in cordis quidem corpore, per respirationem in reliquis omnibUS partibus, tum per communitatem, quam . . habent cum corde tum per aliam quandam respirationis speciem, qUae per totam a8itur cutem, Sc tra spiratio perspiratio e dicit: his vero laetis,una et naturalis calor laedit. Alter vero quida alienus, in ac praeter naturam in corporibus cxcitatus, primum quidem ipsbs succos propter humiditatem ocputrefacit Sc corrumpit, spatio vel ὀ tum adipem invadit,tum et carnem.Tanquam igitur in iis cor POIlbus, quae non Uiuunt,ac putrescunt, primum,qLIantum eorum iam computruit, separant, dein Fei, quod reliquum est,in frigidum aercna sublato perspirationem refrigerantem moliunt: ita utiq3Jc putredinem, quae in viviscit orta, sanabimus,id scilicet, quod iam corruptum est, omni ratione Vacuantes: quod reliquum est, moderatis mortibus, & refrigerante perspiratu, ad exa fiam symmetrian reducentes. Ac vacuationcm quidem illius per Urinam, dei editones, vomitum, ac sudores, moliemur: post hanc dimottiones mediocres, una cum ambientis bona temperie, adhibebimus. Quemadmodum aut horum quodq; rc sic adminiiirandum sit, paulo post alitimahimus. Nuc adsecudum in diuitione transeamus,nempe quemadmodum quis causae, quae putrcdinem eXcilauit, . ' adhuc manentis remedium facillime inueniat.Est aute neq; in hoc dissicultas ulla, quippe cum per/ conssaria tollatur. Itaq3, qtan transpirationis prohibitio, putredinis occasio fuit, hanc, arbitror, sub-n κω ' V . Inouere oportet. Ar,ea cum Uarijs generibus est orta, ct densatis eXsguis incalibus, & constrictis A. ii. . si . t. . . corporibus, & humoribus tum abundantia tum crassitudine tum leniitia sua obstruentibus, iiiυ gulae harum astestionum curandae per contraria sunt, dentitas,per ea quae rarefaciunt: constrifilo, Per ea, quae fundunt.abundantia, per ea, quae vacuant: crassitudo, per ea, quae dissecant: Sc lentor, Iis, quae detergent. Ac, si quide totum corpus dic toru iam singula Occuparint,et toti corpori per co traria elisuccurrendum: sin una partem quampiam putredo inuaserit,illi adhibenda iam dicta suis remedia. Sanc non easdem omnes partes vacuationes medicamenta,e requirent, cum Sc temperamentis, posituris,& forma, omni denique constitutione natura q3,inter se dissideant . De curandis Putridis FebrIbin per medicamenta Purgantia, Balnea, InuncZiones, est Potus . CAP. y.Rgo, quemadmodum lingulis lit opitulandum, id postea pro conueniente sermonis ordinendii quiremus: cuius initium a putredine, quae totum corpuS Occupet, quae ipsa continentes quoque lebres, quas synochos vocant, excitet, faciemus. Ergo a corporibus,quae is cassiciuntur, expellenda, qu e putruerunt, per Urinas & aluum di sudorem sunt: q, si ad os ventriculi aliquando tuat ponte impetum capiant, etiam per Uomitiones: aliter autem non est, quod.ea praeter na tu iam iri teS. Ac eorum quidem, quae iam dictas vacuationes promoueant, non parua materiae
copia est: sed maior coriam portio, cum calida is cca q3 facultate sit, febrem auget. liaque delige
da medico sunt ea,qua citra calfactionem siccasionem que valciatem supradictas Uacuationes prae
sient cuiusmodi sunt cremor pti: Ianae, aqua mulsa, di oxymeli,5 a pomeli, Scapti radix in aqua, - Ua: POIUi datur, incocta. Haec aut cm ipsa ventri quoque sunt idonea: qui si nihil reddat,in 3 cien da pcrclytterem aqua multa cum oleo est. San otum corpus prius quam id vacuaris, rareface . - re non CXPedit. Vbi Vacuatum clit, urique licebit id medicamento aliquo, cui calor tepidus insit, ra. refacias cui ut modicit, quod cX chamae melo conficitur. In hoc tempore si vinum quoque aquo- ruina bibatur, id omnes. vacuationes promouerit: idem faciat & temperatum dulcis aquae laua crum. Que dii appositum aliquando indictione vocabulum dulcis non sit,utique id subaudire de bebis, certo sciens de eo nos in febricitantibus lauacro semper loqui, non bituminoso, aut sulfu . . . vi , aut aluminoso, aut chalcanthode,aut saluo,aut ex marina ipsa. Caeterum, ubi magnitudo se . ' , coiitidientibus, nec vino eii utendum, nec lauacro, nec iis, quae habitum rare'
HGah f. V iaciant, Unction: bus: scd aqua frigida, sicut prius diximus, pota in his febribus est aptissiyia, ni si lamen aliquid eorum, quae praedicta sunt, hanc quoque prohibeat. Quippe ipsius febris frigi
da Pola perpetuo eit remedium, non tamen putrescentium humorum per aluum, UrinaS, Vel tu dorem Uacuandoriam. Quo magis exercitatum esse in i js, quas nunc tradimus, methodis oportet: ac in aegrotantibUS considerare, S quae sint ipsius febris remedia: 8 quae ipsius, Vbi per se sola subsistit, putredinis quae rursus e scietis hanc causae atque huius quoq;,cum per se ipsam substitit., Quippe non semper inter se consentiunt haec omnia, sed plerunque aduersantur. QUO casu memox res eorum, quae didicimus,ld, quod maximum omnium est,aggredi oportebit,atque ei Vel soli,Uel
inagis,li caeteris, subuenire . Sane scire licet dissicile esse acri que iudicio indigens febrem, putredi
147쪽
A nem, At effectricem causam, ubi sipsa quoque adest,inter se coserre: dissicilius in est, si vires, quoq; -, lcum illis una conferre velis: qu Utiq3,sicut ante coprehensum est,pa vitae ipsius respectu semper est
necessarium aliqn vero S ex accidenti, sicut ad morborum sanationem. Hoc Vero meoste surum ... t promissi.Siquidem, quod putrescit,si vestis esset,aliud e inanime corpus,utiq; ex iis duntaxat,qus praedicta sunt, indicationem caperemus. Nunc,cum in Vivente corpore putredo concipitur, quod tum alterare potest,tum concoquere,ium Vtile reddere, quicquid putrescentium,veluti scmiputrescens semimalum que est,utiq3 facultatem eius, qua naturaliter concoquit excitans firmans q3,quae putrescentia sunt,sanabis.Itaque et tum maxime eos cum fiducia Vel in balneo lavamus Uel iis,qus - habitum rarefaciant, medicamentis utimur:Vel aqua frigidam,vel vinum bibendum damus, cum e notas humorum concoctionis cernimus. Nequc. n.pulsus duntaxat vires ad eiusmodi agenda sar- si . . γmas requirimus,veluti nec eius facultatis, quae voluntarium motum praestat, sed, sit cui est dictu, ip - sitis potius concoctricis.Ergo, si ec vires cunctae Ualentes sunt,&febris ardentissima, ct concoctio nis notae plane euidentes,s rigidam homini dare audacter debebis : constat nanque talem homine senem non esse, ex quo omnes illi virtutes Ualentes esse proposuimus. Quod si etia bona corporis
habitudine sit, quod σαρκον Graeci vocant, tum status coeli calidus ac siccus, etia si in frigidam na B tationem hunc dimittas, haudquaquam laedetur. Eiusmodi nanq3 temporis opportunitate vii , qui se se in frigidam coniecerunt,& protinus oes sudarunt, re non nullis eorum aluus bilio a reddidit. At,si mediocris est febris,dc vires non validae,sed cum notis concoctionis,lis qui ita se habentibal neum prodeii, Sc vini potio tum vero ex unctionibus eae,q rarefaciunt,id cl3 multo magis cum am- ηδ hiens est frigidus. Neque. n. aut frigidam in balneo lotionem , aut frigidam potionem in eiusmodi coeli statu fere expetunt,utpote inspiratu ipso assidue refrigerati cum, siqn in frigido ambiente vehementer uri aegrotum contingat, eXigua salutis eius habenda spes est. Si vero nec concoctionis habeat signa, nec vircs validas, seruari is plane non potest: quo minus aut idem lauandus in hauneo est, aut medicamentis is, quae rarefaciant,ungendus, aut vinu illi dandum, frigida ue onereia da . In quo enim desperata Oino salus est, imprudentis consilij fuerit, apud vulgum infamare praesidia, quae multis fuere saluti.I pse liquidem aliquos noui ex amethodis istis medicis,qui, cit ea, quae nos gemimus, essent imitati iasdem cl3 praesidius in ijs, qui prorsus morituri erant, vii: adeo nihil profecerunt,ut etiam tepcstiuum eorum usum suspectum formidolosum*reddiderint. Verum nos tempora praesidia q3 4s, quos seruari spes est, scribimus, quando aegris, qui insanabiles sunt, iis nec tempus Vllum opportunum,nec praesidium est. Atq; hoc mihi per oem sermone teneri memoria C velim, qud minus praecipua illa prima q3 omnium curationis iudica'tio conuelli aliqn posse videatur. Quippe, cum dicat Hippocrates s Contraria esse contrariorum remedia,quid Vetat omnibus Lib. de Flatia febricitatibus frigidam uno ordine exhiberer V erum nec exhibenda est, nec subuertitur eo tepore generalis omnis curationis indicstio. V nu enim ex iis,quae a stu refrigerant,aqua frigida est. S ed ol. 1 . a. E t i. alia plura sunt,quae partim potestate vidi sitim est) rcfrigerent, partim ex accidenti: quorum de Nacuranu. alqs propter concursum pugnantiu intcr se indicationUm alias Utimur. Porro tradita iam metho
dus est eius,quod conducit,ante alia semper deligendi. Ostensum praeterea est ipsius febris, prout febris est,aquam frigidam semper esse remedium: quod ver ue ad alia spe flat,no semper: veluti cum
ex obstruictione glutinosorum 8c crassorum humorum putredo Orit. Ponatur Uero cu his redundantiam in toto esse corpore,tum virtutem non imbecillam. In eiusmodi nanque complexionibus cum multa praeter naturam in corpore sint, quaedam eorum praecedentes causae erunt, veluti redundantia cum glutinosis ec crassis humoribus horum .n.Vitio obstruetio est orta,q morbus instrume- talis est eorum, quae obstrusia sunt,corporum .Hanc symptoma secutum est,ipia transpirationis reientio: quam rursus putredo humorum excepit,ipsa L febris antecedens quaedam causa.
Putredinis Causae ibim Indicationes int,'quae Remedia praescribant. C A P. ne erunt indicctiones, ut re quod putredinis iam faetum est, sanes: oc quod in generatione adhue est, sistas. Porro, quod in generatione est, id adiapneustia, id est perspiratio impedita, facit: nihil enim deterius fuerit clarioris dodirinae gratia ita eam nominare. ita ab hac quoque aliae duae indiacationes nascentur, tum Vt, quod reicium est, Uacuetur tum, Ut quod retinendum est, prohibeatur. VS ane prohibebitur ijs praefid 3 s, quae obstructioni medentur. Cuius rursum ipsitus, quod iam factum est, sanandum est quod futurum est, inhibendum. At curabitur quidem, quod obstructionis iam factum est, per ea, quae obstructa liberant: inhibebitur, quod futurum est ,si affluxum ob struentium succorum compescas. Ergo,quod ultimum in ipsa resolutiva methodo est inuentum, id primum omnium in curatione est peragendum. Ostensum enim in prioribus libris est , si ijs
auxilijs, quae obstruction ximant, Vti non vacuata prius abundantia velimus, fore, Ut non mo-
do nihil proficiamus, sed etiam assec tum maiorem reddamus, pugnantibus scilicet inter se indi
cationibus. At.11 Uacuata orius multitudine ad curandam obstrusi1onem accedamus naedicamen .
cationibus. At,si vacuata prius multitudine ad curandam obstructionem accedamus,medicamenii. ijs,quae obstructiones expediant, erit opus. Verum,quoniam horum plurima calida sunt metus cst
148쪽
Quare, quoad licet,id agendum,Vt,q minus calfaciat,materia deligat: aut, liqua inueniri Pot, quae non calfaciat, quemadmodis in hoc casu balneu: Viq3 ea est petenda.Hoc vero tae et vires roborare, quo putredine superates, succos cocoquant, liudebimus. Qtidd vero febris ipsius iam facturia eat idirefrigerabimus. in a UXiliorum. n. inueni edoris ordine Ultima cli,q ab hac sumitur, indicatio, quavis aha ratione iit prima: quippe cum a febri coeperit inueniendorum praesidiorum methodus. Ex Syngtomat superuenIentibus nunc Protrahi, nunc Peruerti febrIum curationem. C A P. II.
AC, si nullum quidem interim vehemes incidat symptoma, prohibeat quo minus auxilia ab initio morbi ad finem ita procedant, celerrime finiet febris lin tale quippia incidat, quod tota aci se curatione reuocet,necessc est,scritis adueniat curationis finis. Siquide, quod ita ini cruenit, oino Vel cotrarium cst remediis, J antedictu causaru,aficequis,& symptomatu ordine sanet:vel omo nihil salte confert.Enimuero, i eius, quod interuenit, fanatio antedi bio pstidioru ordini sit cotraria, necesse est interim cuncta deteriora reddi: sin nihil originali aflectui interuenientis obiter mali correctio nec Ossicit,nec prodet totius curationis celeritati in mora erit: si aute nocet,necesse est aut viii Fuersam medicatione in logius spatium trahi,aut aliquod subsequi periculum, aut et fore utrunque. Finge nanq3 exempli gratia,afflicto interim stomacho syncopen incidisse, cui succurrere coacti cibu intepestiue dederimus,ac Uinu cui frigida Ex horu . n. Usu tu obstrusi ionem,tum corporis coarctatione, tum putredine,auctas esse necessum eit atq; ex harum auctu ipsam etia febre: Verii, ubitu virtus fatis Ualens cit,nec quicu interuenit,cuiusmodi,qua modo diximus ex vitio stomachi or iasyncopen sed nec, quae aliqn accidere poliunt,aut sanguinis profluuiis,aut vigilia, aut dolor, aut error aliquis vel iplius aegrotatis,Uci eius familiarium: Ubi inqua nihil tale accidi t, totus, qui proXDme dictus est remedioru ordo holem profecto sanabit. Sed nec ipse in quocunq3 remedio Oia, quae praeter natura sunt, sanat. a aqua mulsa, quod ad crastos succos extenuandos, & glutinosos deteringendos, eceXcretione promouenda attinet,optimum plane medicamen fuerit in iis synochis, quos habitus coarctatior,& putredo excitarunt: quatenus Uero calorem febris adauget, est noxia: unde, si hic immodicus sit, parcendum aquae mulsiae est Utedum q3 ptissanae cremore: dd ii dissiciles ac contumaces elie obstructiones iudicaueris,etia moxymelite. At hoc ipsum rursus, si1 immodice via re,& intellina radit, di tussim excitat, δέ neruosa laedit. Adeo si dissicile esst eiusmodi aliquod auxilium inuenisse, quod citra ulla noxa magnifice prosit. Id accidit ut dictu est ex coplexione ortoru Gin corpore praeter naturam astectuti,una cum praecedesibus cos causis,& sequelibus symptomatis. Praeceptum hoc, Contraria contrariorum esse remedia, non in t meritibus modosed oin Symplomatis ver, cari . C A P. I a. NVnquam tamen propterea praeceptum illud, quod Contrariorum contraria sint remedia, aliquando Uerum erit,aliquando falsum: immo id perpetuo verum est quando fieri non potest, Ut eoi Um, quae praeter naturam sint, quicquam per aliam Ullam remediorum speciem curetur . Notia ex Usucit semper Olbus,quae praeter naturam sint, mederi, sed cum sola per se subsistunt. Nam, sis cum ali S una incidant, aliis saepe est ante illa medendit: sicut in cauis ulceribus, Vbi ea simul cum phlegmone sunt coniuneta. Qilippe verum in his quoque manet, per ea, quae carne implent, cuiam Urἰ caeter una his Vii prius, o phlegmonen curaueris, non licet. Ac interim, dum haec sanatur, ulcus cauum adeo non melius,u fuit, redditur,ut etiam fiat magis cauum. Quod si iis, quae carne impleant, medicaminibuSUti Uelis,neq; ipsum impleueris, ibi phlegmonen auxeris. Qitae nanque carne implent, ea demum implcre pollunt, quae phlegmone Macat, non quae Phlegmone adhuc sue oppressa. Hoc itaque, quod in dictione tam est breue, nempe, Contraria contrariorum eiIe remedia, potestate deprehenditur maximum. Q lippe omnem medendi methodum confundet, quis Hqui S lianc indicationem neglexerit cum omnia quae praeter naturam sunt ab iis, quae ipsis sint contraria, cUrentur . Cum autem eorum, quae praeter naturam sunt, duplex prima disterentia sit,aliis per se subsistentibus: alijs in ipso . t fic dicam fieri, essentiam suam habentibus,ac Umbrae ritu astqc t Us comi tantibus, anatio quidem asteratium ipsorum est sublatio: hanc vero symptomatum amo tio sequitur. bibus quan ipsis nihil prima ratione adhibetur, attamen in ij Squoq3 perpetuum ill Ud praeceptum mali et, quod Contraria contrariorum sunt remedia: quippe, cum affectuS, quos symptomata sequuntur, sanamus, symptomata nimirum ipsa in contrarium statum perducimus. Quare, quaecunque symptomata exiguorum meatuum densitas inuexit, ea rarefactione tollentur. Quod ii ipsi quoq; symptomati,suod ex dent state spiramentoruni est natu,id est minori,si iustum sit, excremeli effluxui, quod sane paulo supius adia piacus ita vocavimus symptomatu genus aliud contrari Uria Opponere velis,ne sic quide 'delli,qd dixeris P sunt naq; plura iusto dcfluuia,iusto pauctoribus cotraria. Adeo,i Icui in symptomatis ipsis libet Cotraria contrarioru remedia dicere,in iis quoqi ilat i m motus primus olum, i pter natura sunt,curationis index. Veria satius est Ut praedixi mus eorum,quae Uere*primum curantur,id est affectuum in corpore, qui vere sunt subiistentes, contraria esse remedia existimes. Quippe actiones eorum atque et ostentas, ut eas in ipso,Vt sic di
149쪽
A cam,seti esse dixeris,ita absolute subsistere minime dixeris. Na manu extedere aut fle flere,ex iis, quae absolutae sunt,dici non possunt, sed ex ijs, quae sun ima ulto q3 minus ipsius immobilitas, quae ipsa quoq; symptoma est eius,qui in musculis nerui, ue sub eit,affectus sed affectu,qui ex subsiste-
tiu numero est unus,contraria postulare remedia dixeris: Hunc vero solutu, contrariu sequi statu, quae sanitas eli atq; hanc rursus, quandam naturae a stione, symptomatita finitossit contraria . Sed nec no1bus falli, quae saepe alia forma proferuntur, M Vt contrariis conueniat, saepe vero plane non sunt, sed ex ipsa reru natura contrarium inuenire debes, habcns f. qud pro illo discerncdo spe stes, consessum illud,contraria esse,quae sub uno genere plurimum inter se distent. Ergo,si intellexeris in illo genere, quod mediocre est, id vero est, ut saepe monstrauimus, quod inter extrema est me diu m) infinita quanda cotrariarum reru multitudine, quae maioris minoris cla ratione inter se dissideant, ex eo inuenies. Verbi gratia,In affectibus,tenuium spiramelorum symmetria intelliges,ex Utraque parte duo immodica,quae inter se sistat contraria, inuenies in actionibus vero, symmetriam vacuatorum conlideranS,ipii quoq3 ex Vtraq3 parte ametria rcspondet. Veru in paruis spiramentis nomina excessibus non desunt,nempe densitas Scraritas in vacuatis possita non sunt. Eoq3fit,ut cogamur plures paucioresq3 effluxus dicere, ita nimirum, ut si desistatis raritatis q3 nomina no essent, B spiramelorum ipsoru alibi plura iusto esse,alibi pauciora,dicere cogeremur. Ergo sicut diximus)hoc maxime cauere debemus, simul etiam in eo nos exercitare,qud celerius cuiusque sic dicii con- Irarium inueniam US.Non.n. in corporum modo qualitate,Verum etiam in qualitate eiusmodi contrarietatem inuenias qtiam utique Aristoteles oppositione vocat, non contrarietatem. Neq; enim magnum paruo Vult esse contrariu ira, sed in eo, quod ad aliquid dicitur,oppositum: neque multum Paulo: sed nec rarum denso neque relaxatum contracto neque ipsi,'quod secundum naturam est, id, quod praeter naturam est. Verum Hippocrati omnia id genus contrariorum habent appellatio nem,siscuti etiam Platoni, qui generationes ex contrar is esse dicit. Ostensum quoque a me in aliis est nec Aristotelem ipsum suam ipsius legem in nominibus seruasse, quo loco principia eorum, quae natura reguntur, materiam, speciem, δέ priuationem statuit . Verum quod diuinum Platonem secutilem pei testamur) contemnere nomina oportet, 'minime autem scientiam rerum. Ea nanque ad salutem hominum pertinet,errorisq3 in ea finis est pernicies nominibus siue proprie, si Ue improprie Utarc,ad aegrotos id parum attinet. Intelligas id clarius,si non contrariorum contra ria, sed, quemadmodum illis placet, opposita sibi inuicem esse remedia dicas. Siquidem copiam sanat Vacuatio: defectum nutrimenta: in summa, quod cxuperat, ablatio: quod dcficiens cit, adie e C ctio. I taq; etiam in alio opere reete arbitror a sene dictum: li Medicina appoti tio est Sc detractio: de re scientium quidem appositio,redundantium detraetio. Porro deficiunt redundani que quaedam inquantitate, quaedam in qualitate: in quantitate, cum sanguis immodice est a uetus, aut rursus mi nor redditus: in qualitate, cum Uel calidus, vel frigidus, vel crassus, uel tenuis plus iusto minus ueest esseetus. Sive igitur contrarietatem,siue oppol1tioncm,nominare libet, eius indicationis mede di,quae ab omnibus, quae praeter natura sunt,praebetur,semper meminisse debebis, ei q3 esse intentus: potissimum quid cm,ut dictum prius est,in assectibus: sed tamen Scin symptomatis: quamuis horUm nec primum curatio fit,nec proprie contrarietas, sed curatio quide simul, cum affectibus, ex accidenti : contrarietas Uer6,lucidioris f. breuiorisq; do rinae causa loquentibus, abusive.
Indicationes Omnes tradat tum rerum Praeter naturam, tum Secundum naturam, quibus univer s Continentiumst tradarum CuratIo continetur . C P. TR.
V Erum ad medendi indicationes propositi nobis febrium generis reuertamur: repetamuS que singula genera,quae in nobis praeter naturam sintsno causarum modo, Uerum etiam morborum & symptomatum.Et causarum quidem genera sunt multitudo, ec crassitudo,dc lentor humo ris. Cauia simul & symptoma est transpirabilis excrementi retentio . Simili modo causa pariter re D affectus est ipsa putredo . Morbus vero tum obstructio, tum febris ipsa . Symploma vero est ipsa transpirabilis excrementi retentio . Ergo indicabit ut dictum est) praecedentium causaru quaelibet proprium aliquid: multitudo ipsa, quae ex eorum est numero, quae sunt ad aliquid in praedicamento quantitatis,vacuatione lentitia Uero &crassitudo, quae sunt in qualitatis affectu, sanationem, lusPer contraria perficiatur. Cum vero in pleris in oppositionibus consueta nomina non sint,accidit, ut, qui in rerum scientia minus sunt exercitati,fallantur . Cum .n.vno nomine nequeunt, quod ani mo concipiunt, nominare,id, ceu prorsus no sit,dimittunt, quemadmodum profecto in glutinosisA-T. i. d med. 8c crassis succis faciunt. uippe' crassus succus ex aduerto oppositum habet tenuem: glutinosus vero sicut ipse primus graece nominaui) rhypticon, quasi detersiuum dicas sicuti vero aliquis dixerit, quia solidis corporibus nominandi occalionem acciperet,friabile. Siquidem hoc pacto sena per videtur Artitoteles oppositionem facere,verum non in succis, ut dixi sed in solidis ipsis corporibus. Quod si glutinosi humoris naturam sub ea ratione intelligas, 1, quicquid tetigerit,huic aegre dissolubilis adhaeret, non immerito,arbitror,eum qui nec adhaeret, bc ea quae adhaerent, deterget, contrarium ipsi statues. Et antecedentium quide causarii contrarietates abunde sunt dieiae. In in strum etali vero morbo, qui est obstructio, contrariu ei est graece ecphraxis,qua reclutione puto di Zeris: symptomati vero,qd est traspirabilium retetio, excietio ipsoru contrarium est. At vero in humorum
κ formam. Lib. de Flat. a principio. l
150쪽
mortim putredine cxcretio, ec refrigeratio, & ventilatio, A semipta tridorii cocodilo, exaduer, E respondent rapti usucro febris, refrigeratio oppositio cit. Porrὀ, quibus methodis materiam, lussingula modo memoratorum Perii ciat, inuenias,ia diximus. Pugnantibus igit his sicut diximus aliis aliae tum indicationeS Uincent, tu materie. Indeq; faetu est,ut quida, cum ignorassent una sema dari ex re quaq3 indictationem,ac, ii praetcr natura iit,quod indicet, cotia riuid temper indicare. sinstra natura se habeat, no contrarium, sed simile nec medendi hi,nec sanitatis tuendae, methoducon iti tu crepo lucrint. Siquidem, cuin primisi plis indicationibus suntlapti, multo prose 'id magis in iis, quae secuturae erat,decipi debebant. Debent. n. arbitror aedificiis fundam ciata iaci firma, oc scaphis poni idonea carina, liquid aedificandorum pangendor u q3 in ins futuru est firmur obi. n. prima ipsa balis statim ab initio debilis fuit, qui fieri pot,ut, id sua struxeris, futuria infirma non liti itaq;, qm in continentibus ex propolita iii patione febribus neq3. n. grauari debemus iterum,atq; itcrum sermone repetere, qud nunc salte medicorii vulgus vera methodum condiscat qm, inqua, Septem praeter natura polita sunt,4 quibus indicationes sumunt, humorum ultitudo,crassitudo, iciator, ob instructio, transpirationis retentio, puti edo, de febris carens intermissione: atq; haec conaria o ino esse adhibenda docebant Praetcr haec vero ab iis, quae stra natura se habebat, politae indicationes sunt ex te per amento tu ipsius laboratis partis, tu rc liquar uoium quae principes sunt, ex substantiae ipsaru Fqualitate, S. ex spiritus ipsius subliantiae tu mutitate tu qualitate: horum Uero indicationes no con trariorum erant, scd limi liu ad ista vero licut diximus dignosce da, tu aetas, tu consuetudo, tum Oes quae externae morbo causae iuere, contulerunt, utiq3oriis hinc quoque indicationibus non paucis: Oes profecto inspiccre simul medicum decet, qud Lintelligat, quo na primum ac magis, quo nam minu Sec siccundo, quo nam adhuc di tertio, atque deinceps quo post quod praelidio lit utendum. De Sanguinis mittenda ratione in Proposit ebre CAP.
QVippe, si vires eius, qui ex putredine humor u vi politum eli febricitat,valentes sint, mitten
dus statim sanguis est, si cruditas ventris non sit, statim morbo incipiente. Sin vires infir --mae sint, aut aetas dissuadet, incidenda vcna non eli. Porro dictum, supra est eiusmodi se-hre in virtute imbecillam no incidere quippe synochos bene habiti corporis, ac caletis aetatis, proin Pria est. A t, si in puerit incidat, qui quartu decimu annum hactenus non attigit, mitti illi sanguis nodebebit. 3pterca,q, tantillis, cist praesertim calidi ac humidi sint, plurimu corporis substatiae quotidie defluat, ac digerat. Ita, quod ex incidenda vena moliendu nobis fuerat, id ultro nobis ex curati cor poris natura praestatur. Quὀd si corpus quartum decim vannuexcesserit, aestimanducit, quali naeius natura sit,iati gracilis, di spissa,& dura,& copiosi sanguinis,an contra : atq; ita in priori missio- Gnem sanguinis adhibebis in secunda nequaqua. in etiam modus vacuadi sanguinis ex iisde indicantibus sumes. St. n. cui sanguis mittitur, triginta annos natus sit, sed laxus, ct mollis,dc pinguis, ct albus, ac gracilibus Venis, huic aut plane sanguine non mittes, aut paris detrahes. Et oino quide non mittes in iste aestatis, di regione aestuosa,& coeli statu calido ac sicco: parum detrahes in reliquis
tum anni temporibus, tum regione, tum colli statu. Elcnim,si neque obstrusito subesset, nec putre do, scd sola succorum redundantia, protinus a missione sanguinis, pro naturae suae ratione se haberct. I laqῖ tm succoris in omni tu corporis temperamento, tu regione, tum anni tepore, tum statu coeli detrahi par erat, quantu supra naturale statum fuerat inalicium. Verum, qian nec obitructio, nec
putredo clarari P sanguinis missilonem potest,ut quae alia remedia ceu prius est moni iratum deli- 'derciat, reponi sanguinis aliquid ad curationis spatium debebit, quo minus intepestiue nutrire ne 4 6ia, cogamur. Quantum n aq3 ad eiusmodi pertinet febre, prorsus nutriendum non est si quid eo sicia sum prius cst solum virtutis respecitum elle, qui de nutrimento indicationem praebeat. A t Uer6, quatum ad id, quod inanitu corpus est,nutrire oportet. i ta necessum est duorum alterum, aut icbsc, is nutriS,augere aut Vires, linon nutris,deij cere. Satius itaq; fuerit ut dictum est aliquid sanguinis, quod proprium partibus animalis nutrimentum sit, relinquas: ac ipse paucissimas sorbi- Htiones potion q; exhibere iis contentUS: quibUS Utiq3, ceu medicamentis potius,u nutrimentis, egemus. Nam id quoque supra quo minus multa de iisdem adhuc loquamur) est ostensum. Adversu t ethodicos, qui omissi VenaesecDone Praecordia Cataplasmatis orperfusionibus relaxabant. CAP. I s.
Ib I mo de cataplasmatis ac praecordijs periundendis est loquendum . Quippe pleraq3 medicoru
turba 'num quiddam hoc quoque ex mcthodicorum istorum curandi γ fandilonibus statuit. θε, απι, ις Una ici q*,ilcuti post tertium diem nutriunt, ita etiam oleo prius perfundunt . Inde uno die inter-POli to rursum nutriunt, cataplasma prius imponentes: quod licui aluus est adstricta, etiani hac clystcrc ducentes. Itaque his saltem au thoribus ordinandi victus artem, una hora quis didicerit. V erum non ita se Uera res habet: sed, cum ars ipsa tota sit magna, non leuissma eius pars est scientia ordinandi Vistus. Quae utique ex his maxime remedijs constituitur, cibo, potione, peritatione, cataplasma iis, di clysteribus. uippe ijdem medici, cum sanguinis missionem in principio etiam solam adhibucrint, reliquam omnem aegri curationem victui mandant. Itaque Ut dixi)UniuSh Orgeli Uictus eorum disciplina q, si, qui discit, ingenio valeat, ne huius quide integrae, sed minimae eius
p riis, in qua s. quae nunc dicam, audisse licuerit. Di febricitant, ii valentes viribus sint, omnibus sanguinem