장음표시 사용
171쪽
A peranti succo sit accommodata,corrigitur Dictum porro di de hac est in ea parte operis de sanitate tuenda, quae de praecauendis morbis est instituta. Illinc igitur huc ea transferas,oportebit,ac consi deres,quo nam ex ipsis uti maxime expediat . Siquidem, si iam febricitet aeger,nec exercitatione vacuare exuperantiam licet,nec via filone, quae excalfaciat: sed nec multa frietione,nec balneo: immo sanguinis missione una cum inedia,vel purgatione aliqua. At, si nondum febricitat,omnibus iam dictis utare, optimum quodq; ad id, quod instat, deligens. Illud enim patere,vel me tacente arbitror, eum,cui crura phlegmone laborant,non esse uel ambulatione,vel cursu exercitandum: sed nec sta e illi esse iubendum immo sedenti plurimum fricari,mox manuum motu exercitari illi cst satius. At,siicui in supernis partibus coeperit pars aliqua phlegmone tentari,huic motus ex inambulatione aut cursu est salutaris. Similiter ct frictio his quidem ea potior est, quae cruribus adhibet: illis,quae in supernis partibus administratur: quippe praeceptum in contrarium revulsionis,in ominnibus talibus commune est. N eque igitur,cum vel circa sedem,vel aliquam huic vicinam partem initium phlegmones incidit,aluum de icies: neque, cum in vessica,vel cole,Vel renibus est coepta, Pharmaca,quae Urinas prouocent,bibenda dabis: nec, tisaraulieri in utero vel pudendo insedit,men ses huic prouocabis: sed ad partes, quae maxime longinquae sint, semper reuulsionem facies, aestia B mata scilicet tum phlegmones magnitudine,tum corporis totius statu. N am,ii plurima succorum abundantia sit,nec excercitatione,nec balneo sine periculo utare: sin exigua sit, licet, P per haec vacues. Caeterum quod dixi haec tum in ea parte operis de sanitate tuenda,quae morbos praecauet, sunt scripta tum in libro,qui de plenitudine inscribitur: tum in iis, quae de phlebotomia, sitic incidenda Vena: tum, quae de purgantium medicamentorum facultatibus edidimus. Sed,quod ad commonefaciendum tantum de iis sit satis, nunc etiam abunde est dictum. Itaque ad propriam de phlegmone disputationem nunc est Ueniendum. In qua primum merito verba faciemus de phlegmone, prout ab aflectu partis,cui insidet,oritur: quippe satis constat aflectum illum principio tibi esse sanandum. mox quicquid ianiphlegmones est factum. Porro interim asdem praesidη sanabo tolluntur: vcluti cum ex flatu lento spiritu densitate particulae dolor quispiam est ortus. Hoc enim casu eorum, quae modice calefaciunt quae etiam Chalastica,id est relaxantia, siue remittentia vocamus usus cli commodus: Vt qui pariter ec conniventia corporis laxet, ct flatuosum spiritum tenuet,' , quod phlegmones iam conflatum est,digerat . Ad eundem modum, ec ii ex frigido do
minante intemperies sit oborta nam tunc quoque calefaciendo non solum intemperantiae, sed etiaphlegmonae,una medeberis. Itidem, si calor vehementior intemperiem fecit,refrigerantibus prae C sidiis ambo iistes:siquidem intemperantia contraria fiam per requirit: Vacuatur autem, qUOd im Pletum est,non modo medicamentis ijs,quae digerunt, sed etiam,quae adstringunt Sc rcfrigerant.
Magisq; prolacio ad incipientes phlegmonas frigidis adstringentibusq3,cb iis, quae digerunt, est
utendum atque etiamnum magis bicrat Ium,quod conii uit,non est. Sed, si sanguis in particula, quam phlegmone prehendit,uehementer est impactus, non est amplius repercutientibus Vten dum: sed tum digerere cst tempestivum. Vbi autem ex animalis punctum orsaeue dolor incidit, ' duplex sedandi doloris ratio est,uel virus ipsum Uacuando Uel, quod dolorem excitat,alterando. Sane Vacues id eorum medicaminum ope, quae vehementer attrahunt: altereS sis,quae sunt contraria, idq; uel qualitatibus, uel tota subitantia. Monstratum nanque est in libris de medicamentis quae dam esse totis substantus inter se contraria quaedam solis qualitatibus. Sed Sc illud indicatum sque est, eorum, quae contraria qUalitate sunt,methodus quaepiam iit: eorum,quae tota substantia sunt aduersa, methodus non sit,sed omnia sint per experientiam inuenta. Tu igitur, quaecutique metho do curandi explorentur,hinc disces: quae experientia iantum deprehendit,ea in iis operibus, quia hus de medicamentis agitur, sunt collecta,uno, quod de facultate eorum inscribitur: altero, quod de compositione: 8 tertio,quod de facile parabilibus inscribitur. In quibus operibus ostendimus, P quaeiam ex sola experientia quae iam ex sola ratione Sc quae iam ex ambabus,inuenia lint phar maca. Ergo methodus, quam hoc opere tradere institui,in doloribus uniuersis,qui Vci ex anima lium medicamentorum te noxa excitantur, duplicem indicationem habet, nempe eiuS, quod dolorem creat,Vacuationem,atque alterationem. Vacuant id tum calfacientia omnia tum quae citra calafactionem vehementer trahunt,veluti Sc cucurbitulae, caua cornua quaedam, quibus nonulli cucurbitularum vice utuntur.S unt autem, qui ore suo virus extrahunt,aegrae Videlicet particulae admoti, ipsamq3 labiis complexi. Huc sane pertinet &cauterium,& medicamenta, quae cauis terijssimiliter eschara e ciunt . Atque haec omnia totam eius, quod infestat, substantiam exina niunt. Alterum auxiliorum genus est eorum, quae qualitatem per contraria alterant, scilicet cxhi hentibus hobis,si vehementem calorem aeger vel in ipso demorso loco, vel in toto corpore sentiat, auxilia refrigerantia: sin frigus sentiat, calefacientia.Docuimus autem Vtraque in iis operibus,qus de medicamentis sunt scripta. At tales quidem omnis phlegmones communeS medicationes sunt: Variantur autem pro laborantium particularum ratione. Etenim id iam quoque ostensum est, ubi de ulccrum curatione egimus: nec longo sermone est opus ei, qui meminerit eorum, quae ibi sunt
dicta sed sat erit paucis ea transcurrisse.
172쪽
InHcationes tum ex Similaribuspartibω, ti ex nomenta40, in In ammatio/mim curatIonepraeberi. C A P. Na itaque indicatio ex ipsis similaribus accipitur partibus altera ex instrumentariis. Et ea, qua ex similatabiis sumitur,modum calfaciendi, resrigerandi, siccandi,achum ecflandi deter minat Quae vero cx instrumentarηS,tum locum ipsunet,per quc in vacuare oportetrium Vacuatio nis rationem num velo in similis speciei medicamentorum usu ipsum pluris minorisq3 modum. Ac de limitarium quidem partium indicatione supra,vbi de ulcerum curatione est traeiatum, di Nimus de in lirumentaria vero hic agemus. . In Insammationibus Vacuandi indicationem,indicationem Refrigerandis p rare, contra In Erysipelatis. C A P. y.
Vm cnim phlcgmone duplici ratione a natura recesTit, Sc ci, pars ipsa multo sanguine sit referta di Q eadem lit calidior: utiq; Uacuationis indicatio refrigerationis indicationem vincit: contra scilicet in crysipelate, in illo nanque refrigerationis indicatio magis Urget,l vacuationis. QtIan utriusq; affectus curandi commui te caput cit infeltantis humoris vacuatio. Ideoq3 post,Φm Teisigcratum cryli pelas est,ad ea,quae digerunt,medicamenta conuertimur. In phlegmone igitur 'laniis per est rcirigcrandum, quatcnus,&ad incremetum eius listendum inhibendumq; est com- Fmodum. Elcntiri,cum immod cratus calor dolorem excitet,atque etiam aliquid ad aegram partem attrahat,Viroq3 nomine augescere phlegmonen accidit. Ergo, quantum refrigerationis phlegmonae, ceu calido morbo,congruit,tantum certe incrementum eius inhibere est aptum. Idem pare gratiam praestat, ec cum repercutit id, quod affluit. Quod vero ex eo,quod in laborante membro continetur, quidpiam in proximas partcs repellit, hocphlegmones iam genitae medela est. Simili modo,dc quae modice excallaciunt,utraq; interdum ratione prosunt, quoniam Sc dolorem sedent, ct ,quod contentum in laborante particula est,digerant quippe dolorem mitigando,augeriphleg monas vetant digerendo, quod carum iam conceptum est,sanant. ιatuor esse in totum Vacuationumgenera, quae ex Partium natura oriuntur. C A P. s. QVoniam igit momentum omne curationis laborantis phlegmone partis, in redundantis in ipsa sanguinis vacuatione conisistit vacuatio autem hoc gcnus affectorum excogitata est duo plex, aut translato ad alias partes, qui in aegra continebatur sanguine,aut foris a corpore expulso satius profecto est utraq3 ut obseruantibus diligenter, nequa ex accidenti laesio sequatur. Ergo, cum gemina sit dictarum Uacuationum utraq3, quadruplex in uniuersum nascitur vacuan tium aUXiliorum genus.Translationis. n. sanguinis ad alias partes alterum genus est, ubi ipsa pars, Gquae phlegmone laborat, sanguinem abigit alterum cum eae, quae in rcgrae sunt,ad se trahunt. Eius aut, quae cxtra corpus educit,alterum sentibilibus effluxibus alterum ronc ina contemplabilibus perfici tur. Atq; id,quod sensibilibus effluxibus peragitur,alias per ipsam fit partem, in qua phlegaraone rcsidet aliaS' per ea, tuae una cum hac aperiuntur.J- Proinde etiam dissectionum notitia ad eiusmodi consortium intelligcndum est opus. Ergo tum hae indicationes phlegmonarum curatio nem immutantes a partium natura praeliantur tum supra has, quae tum ex politu, tum figuratione 'sumuntur quas nimirum laborans locus, qua in lirumentalis,non qua similaris est,indicat. De reliquis Indicationibus Similarium se Insfrumentaliumparitum communibus. C AP
SVnt etiam aliae, quae tum instrumentalium tum similarium communes sunt: sicuti cum actio nem earum inspicimus: praeterea an rara pars sit,an densia: an acuti sciasius,an hebetis. ' Ad quae
id X ius. u intentum esse oportet,qui recte curare studet.
Ratio Reuesiendi, Deriuandi, ac omnino Vacuandi In ammataspartes, iecisors exemplo. CAP. I I.
QVoniam vero ut semper testati sumus) non satis cst ipsa tatum uniuersalia nouisse, nisi quis
etiam in particularibus se exerceat, ita utique oc nos nunc faciamus, non tamen omnia par- ticularia percurrentes, scd ea tantum, quae nobis satis esse icctori videbuntur. Propona- Htur itaque iecur iam phlegmonen contrahere incipere: tum, quae nam mali eius commodissima sit curatio,quaeratur. Omnium ergo primum ab ius, quae retuli incipiens,an totum corpus inani tione indigeat,conliderabis. Quod si indigere inueneris,mox aegri uirtutem aestimabis, possiti ne semel iustam vacuationem tolerare. Primum ergo valida esto. Ab hac aestimabis aetatem. Nam, si puer sit,quae per disicciam venam fit ut supra est monstratum vacuationcm non seret: Uerum, cum pubertatem attigerint,iam Pu et i misi donem sanguinis tolerant. Ergo pariter tum reuellen dus,tum educendus,qui ad iecur fluit, sanguis est,interna in dextro cubito insecta vena propterea,v-e regione, di ampla uia cum Uena,quae caua dicitur,societatem habeturac non apparente, media secanda est quὀd lincc ea se ostenderit,reliqua ac tertia est incidenda. BIoedum vero Vacuatio nis tum ex redundantiae modo, tum ex reliquis, quae in supcrioribus diximus, inuenieS,aetate,na rura,tempore anni,regione, ecconsuctudine: tum ante haec,ipsa laborantis virtute. Haec enim in omnibus sunt communia. illud Verd,interna ne,an media,an humeralis vena, secanda sit,an ea qus
iuxta malleolum est,an quae in poplite, id vero ex laborante particula indicatur. Ac definitum iam cst in iis,quae de incidenda vena sci ipsimus, de vacuationibus id genus omnibus: diceturq3 nunc, quantum sit ad rem Propositam opportunum: primumq3 hoc ipsum, Non eile scilicet solum illud satis:
173쪽
Attis,quod vacuandum sit,inuenisse: Veluti sentiunt,qui amethodon sectam colunt quibus nulla de laborantium locorum differentia habetur ratio. onm. ratio solum, verum etiam Ulus ipse indicat aliam alii parti vacuationem congruere. Siquidem ex iis,quibus oculi tentari phlegmone,coeperant,non nullos sola purgatione per aluum,uno die sanatos vidisti. Quam rem liquis iaccre in ieci nore,cum phlegmone laborare incipit,lentet, maximam excitabit Phlegmone,aeque Ut, sit, cum Ic-nes aut Veiica phlegmone tentari coeperint,qUae Urinas cient, medicam eta exhibeat aut,si cum Ute rus phlegmone laborat,menses deuocet siquidem longissime' a tentata fluxione parte, F quod re dundat,reuellere,nequaΦ ad eam trahere conuenit. Hac itaq; ratione,nec li ventriculum aut in te stina phlegmone occupare iam coeperit medicamine, quod aluum deiiciat,uti conueniat.Eandem cum his indicationcm 8c uterus sortitur,ficuti cum urinae vatis,pudenda. Atiomitu uti pudibun dis laborantibus, in diuersabreuellens auxilium est, raeci Antipasticon vocant. Eadem ratione in omnibus, quae circa caput accidunt,medicamentum,quod aluum deiicit, ad contrarium auertit. S iqua vero circa fauces,& palatum,aut linguam, aut deniq3 in ore, phlegmone laborare incipiant, in his omnibus cauenda sunt,quae pituitam per os euocant, ApOphlegmatismus vocant: quippe cum id simile sit,ac si deiicere aluum intestinis aegrotantibus VeliS:aut UrinaS mouere,cum renibus B aut Veii caesit aegre.aut vomitum lacessere,cum partes stomachi sint affli iae. Satius igitur sit, ubi parteS,quae in Ore sunt,phlegmonen accersere incipiant,deriuare ad nareS. Pari modo venam quo que,Vbi hae partes sic laborat,incidere humeralem in manu si ea non cernitur,mediam: Vbi iecur, Pecii US, pulmo,aut cor sic assiciuntur,internam: In anga ina,quam synanchen graece vocant, primas in manibus secundas eas, quae sub lingua habetur: At iis, quae in occipite sunt,affli 'iis, etiam eam, quae in cubito es nec non eam, quae habetur in fronte Icenibus Uerd,& vesica, Sc pudendo, Sc ute i Olic habentibus, eas, quae in cruribus sunt ii tae,ac potimimum, quae circa poplitem sunt: lin minus, eas, quae iuxta malleolos: Ac perpetuo quidem in Omnibus eam, quae e directo esst: ubi iecur phleg mone invadit,quae in dextra sunt manu ubi lienem,contra. I taq; itatim prima vacuationis diuersi ras pro particularum diuersitate variatur: constatq; communem indicationem non magis esse uti litatis, O nox ae,causam. Siquidem, , Vacuanda sit,id communis indicatio est: Unde autem,aut quomodo, vacuatio sit facienda,id aeger ipse docet locus. Ad eundem nanque modum,ubi pedius,aut ventriculus, aut partcs circa collum caput ue, phlegmone laborant, excogitatum est artus vincire.
Qiuippe ipsis m, quod phlegmone infestatur, vinciendum non est: sed, si in manibus Phlegmone
C Ra zo si frigerandi ac ringendi inter initia In ammat.u partes. C A I a. C Ednec refrigerare inter initia, aut adi iringere, citra laborantis particulae indicationem, Villita otis magis, nOXae, sunt cauta. am in partictilis, quae circa artus sunt, sat fuerit citam spongialo ei ex frixida aqua, cui paululum aceti sit immisi una,vel ex aqua sola madentem, imponere: licti testaria cXVino aliquo austero in iecinore Verd, si phlegmone laborare coepit, nemo compos Idni Shis uratur: innmo,nec si melino infundas,aut myrteo aut mastichino, aut nardino, aut lentiscino, aut aliquo oleo, quod adit ringa haut etiam alio quopiam, cui absinthium sit in cocitum, ne horum qui dem Ullum convcni et higidum, sicut nec ullum cataplasma frigidum. Sed,si mala praecipue coso nea Vino incoquenS,cataplasma ex eo praeparaueris, si iecur phlegmone laborare adhuc incipiat,ne id quidem admouebi sit 1gidum veluti nec oleum, ut dictum est, praeparatum, Vel oculis, et Oris Partibus,ticubi haec tentari phlegmone incipiant. Auri Vero, etiam si acetum cum rosacco infundas,nihil offendes. At non cit hoc oculis phlegmone laborantibus utile,Ueluti nec medicamen, qaeeX moris conficitur,aut aliud quippiam eorum, quae Stomatica graece dicunturi sunt enim eiusmodi omnia Oculis tristia , quanquam genere siliat ex iis, quae indicentur. Glandulis Vero phlegmone tentari incipientibus, saepe solum oleum calens sat fuit. D . Eid disserat VicZin ratro, Iecinore, aut Ventriculo, or Giandulis, ac t riuum
partibuου In ammatis. CAP. ISEd Jc reliquus victus ordinandus iis, quibus glandulae,aut etiam aliquid circa artus phlegmo
ne tentatur,Unam tantUm indicationem habet, quae tot ac talia exhiberi iubet, quot Sc qualia facillime concoquentur.Nec quicw refert,alicam,an piis fanam,an mUlsiam, an punicum,an malum, an tale quippiam exhibeas. At,si iecur phlegmone infestatur, exquisitissimoiictu est opus: aeque profecio, si ventriculus sic laborat. Quippe munus eorum toti animali est commune accedit B Omnibus animalis partibus maximum incommodum, siue non probe concocitum alimentum fit, siue non rite in sanguinem conuersum. Artuum vero partes iiii alimenti capiunt, quanto sunt nu triendae. Quo fit,Vt, siue ex malo, quod probe in ventriculo sit concoctum,alimentum ad eas pcrueniat, siue ex alica,sive ex piislana, non multum intersit. In iecinore vero quantum reserat nutrimeniorum differentia, tum Q maximam in Utranque partem vim habeat, hinc discaS, licet. Autrimenta medicamenta ue assumpta Iecinoriis in ammationi conueniant. CAP. I .
NAna expelli e iccinore oportet, quicquid in eo tum amarae bilis, tu saniel, quae ex phlegmone prouenit,est colledium. Id vero scri nequi sinis1 8c vasa, quae sunt in Visccre detergeantur,ct meatus,qui ad ieiunu pertinet,sit aperius Ergo alica,cum Sc huic inhaereat, Sc vasa,quae in viscere
Septima Classis. Illilli iij sunt
174쪽
sunt cond1ta,obstrint, praecipueq3 eorum ora,& bilem in intestinum descendere,qaIimentum in Eltotum corpus digeri prohibet. Poscit ergo tum iecur ipsum,tum os meatus, qui bilem transmittit, cibosti pharmaca, quae Obstrudita recludant. Talia vero omnia sunt,lenta quidem minime ita te riui consilientia,θί qualitate mordente. At Ucro ab hiS,utpote mordentibus, phlegmonae tritatur. 13are, quae citra morsum ea detergeant,indigemus,cuiusmodi. s mulsa est. At nouimus dulcibus omnibus tum iecur tum lienem maxime intumescere. Supersunt igitur,quae culpa vacant,ut in cis his pilisana quippe quae line morsu deterget,ut in pharmacis oxynaesi aqua mistum.Nam punicum,c malum, se caetera,quae adstringunt,dum bilis meatus os areiant,b1lem ipsam excerni proinhibent atquc inde iccinoris phlegmonis sunt incommoda, praesertim ηs,quae in cauo visceris consistunt quibus ad angusti as, quas iacit ipsa phlegmone,etiam ea, quae ex adstringentibus 8c lentis fit cibis,accedit. Ac, quae mordent ea phlegmonas ipsas, quae in cauo sunt visceris,magis tritat: quippe ius,quae in gibbis eius consilitInt, mutata iam Ueniunt ea,quae assumpta sunt,ita,ut nec,quae ad liri litoria sunt, limiliter adhuc adstringant nec, quod moescias est, similiter mordeat: nec, quod Palentorem in angustis vasis haerebat,similiter etiamnum maneat lentum. Est autem his occasio mutationis dii plex, ec Q prius sunt concocta: di sanguini,qui in iccinore prius erat,sunt admista.CaUo autem iecinoris phlegmone obsesso, protinus etiam venas, quae in mesenterio sunt, una phleg- Fmone laborare est necesse, quando ex ea,quae ad portam pertinet,Omnes lint Ortae: protinus etiam,
quaecunque oscill IS earum incidunt,vim suam ostendunt. duersus t trimn GMethodicum qui Theagenem Onicum in ammatione Iecinoris D borantem relaxantibus cataplasmates s enecauit. C A IF.
AN tibi ad communem phlcgmoncs curationem parua ex particulis ipsis accedere disterentia
videtur AIihi sane maxima videtur: quamuis ii, qui Thessali stupiditatem aemulantur,com munem indicationem solam satisfacere pulcnt. Placet autem nunc ad memoriam reuocare tibi egregiam eorum curationcm, quam Theageni philosopho Cynico adhibuerunt: siquidem hanc norunt plurimi propter inri famam,ut qui publice disputare in Traiani circo quotidie sit solitus. Erat, qui hominem curabat,unus ex Sorani discipulis,nomine Attalus. Is imposuit quotidie ieci nori cataplasma ex pane melle, haud intelligens viscus hoc mediocrit cr adstringi debere propterea, in animalibus altricis facultatis principium sit,ec Venosum ab hoc oriatur genus. Ita igitur Vi E i sbi., scus curauit, sicut bubonas,meris. s ct solis relaxantibus victas, cataplasma ex pane ct inelle imponens ac prius oleo calente perfundens tum sorbitione ex alica cibans. Haec nanq; tria ferme omniabus nunc amethodis istis Thessalijs ad acutorum curationem suffciunt. Visum autem est mihi Gseorsum Attalum monere,ut adstringens aliquid admisceret, nec nudis uteretur rclaxantibus. Ac de visceris quidem natura nihil eram homini dicturus id enim fuisset plane almo fabulam narra re sed, quod me persuasurum homini arbitrabar,& cui omnes homines facillime assentire video, id tantum exposui nem pe longam experientiam medicos docui ite, Ut iecur milia medicamentorum materia curarent eam autem scriptam inuenturum in iis medicorum libris,qui sint de mede di ratione conscripti. Si ergo,inquam, tibi videtur,misce aliquid de abis nil, si coma diligenter tun sa,cataplasmati oleo Uerd, totius herbae aliquid, modice id,quemadmodum alios cernis in illo inco quσὸ amyrsi quelites. Cataplasmati vero Myrobalani 'picsma, ct irim, ct iunci florem,aut narditidos herbae ι ηρ U radicem,aut cyperi miscebis: non inutile sit, ex Uino ea aliquando praeparare,ac miscere interim rct i iμm ςsi de faece ipsa: quin etiam aliquid adsitringentium incoquere malorum, cuiusmodi cotonea sunt,5 quae vocantur struthia, praeterea, quae Romae abundant, Vocata cestiana. Oleum verὀ nam id quoque video miscere te non quodlibet esto, sed Ucl hispaniam,vel histricum, uel crudum,uellentiscinum,uel myrteum,uel melinum,Uel nardinum unguentum. Porro aliam materiam plurimam csse dixi eorum, quae incoquere liccrct nam ct lentisci tenera germina,ct myrti, ct rubi,ct vitis praesertim sylvelitris, a qua Cenanthen vocatam dccerpimus. Non alienum etiam sit 8c atticum H oesypsi, leget hyssopiIm tum cataplasmathium etiam ceratis miscere: nam di cerata quaepiam illi ex eiusmodi
seq*k-ς triateria imponere post cataplasma suasi. Et apponere illi tentabam uniuersam deinceps curatio nem, quo scilicet etiam,quae a mediciS graece Epithemata vocantur,ex milia materia componeret.
Nam melius, inquam,est sublato cataplasmate aliquid super viscus esse. Attalus uero sermonem meum interpellans, Nisi multum inquit tibi tribuerem,nihil horum tot eiustem: nam,in quibus superiores medici passi naufragia sunt prius, quam vera medicina inuenta a nostris esset, ea mihi veluti ignaro suades. Caeterum tres inquit aut quatuor dies ii ne me Theageni ex mea sententia Prospicere, Z sanum eum penitus conspicies. Sed quid,inquam, si, cum subito pauci 5c hi lenti apparuerint sudores, moriatur, recordaberis ne, quae promiseris,ac de caetero sententiam mutabis cAtq; Attalus post haec abiit irridens,nec quic b praeterea respondens,lic,ut neq; de alica quicquam me consul ei e permitteret: sed nec quod eX iis,qus Urinas cient,miscere aquae paulo post Oporteret, , scilicet iccinoris gibba essent afflicta.Nam,sicuti iecinoris cauum per aluum purgatur, ceu paulo supra diximus,sic gibba eius per ea, quae modice Vrinas mouent,cuius generis est apium. Proceo dente autem tempore, Vbi phlegmone iam concoquitur, etiam ualentioribus uti licet, assaro, Scceltica nardo, ec Plau quod vocant, ct petroselino, oc smyrnio, di meo: sicut etiam per ventrem
175쪽
Avacuare,si cauum assicitur,cnico cibis admisto,& urtica,& mercirriali, V epithymo,& silicula omnibus praeterea, quae modice aluum deiiciunt . M agisq3 in remissionibus tum his ipsis audacius lante utendum,tum vero quae his sunt Ualetiora, partim in ptissana incoctis,partim tunsis,aclin mollissimum puluerem redactis:exhibenda vero Zc haec sunt vel ex ptistana,vel ex aqua.Ego nanque etiam silicular aliquid in ptistana aliquando incoxi, nigri veratri corticem.Etiam clystere Vacua re eos conueniet,inter initia vel sala,vel nitro,vel aphronitro aquae mulsae admisto, contentis: in re missione vero,potissimumq; siquid scirrhosum relictum e phlegmone est,etiam valentiora medi camenta miscentibus quippe hysib pum eo casu aquae incoquimus, origanum, col6cynthida, re minus centaurium. Opportunissimanaque ad scirrhum sunt iecur.lienis, 'sive quis parum habita de his ratione,glutinoso cibo Utatur,sicut Attalus, qui Theageni quotidie alicam exhibuit: Liue nihil osterat,γquod tum obstructiones eximat,ium detergeat. Verum, quod contigit Thea geni, vel potius Attalo,dici est tempus. Vt enim promiserat post tres dies daturum se hominem aiecinoris phlegmone liberatum,tum magis,* prius, calente oleo viscus plurimum perfudit: tum cataplasmate frequentius est usus, hac diligentia foeticius sibi curationem cessuram sperans responditq; percontantibus de Theagene gloriabundus,meliora.Caeterum contigit,prout ipse praedixe-B ram,subito hominem mori. Et, quod omnium maxime dignum risu fuit,ducebat Attalus secum ex iis,qui de hominis statu rogassent, quosdam,quibus ostenderet adeo recte eum se habere,ut iam esset lauadus laetusq; cum multis ingressus est domum,in qua iacebat cum Theagenem mortuum quidam ex amicis,qui Sc Cynici quidam erant, alioqui philosophi, lauare ex more pararent. Itaque etiam usque ad mortuum accedere,idq; Una cum spectatorum coetu Attalo contigit: Utpote cum nemo intus lugeret. Nam Theageni nec seruus erat, nec puer,nec mulier, sed cum eo soli amici philosophantes versabatur: qui iusta quidem mortuorum, citra tamen omnem luctum obi hant. Atque hanc laudem Thessalius asinus interim ultos spediatores est consec. Vus, ostendens ex plicatum a pii egmone hominem intra quatuor ut pollicitus est) dies. Re iqui vero methodici, cum innumeros quotidie iugulent,adeo rationem curandi mutare adhuc nolunt, Vt,quae a medicis sunt scripta, qui artis operibus vere insudarunt,ne vel semel experiri velint:adeo indelebile vitium vehemens ignorantia est,praesertim si cum superbia sit coniuncta. Eiusmodi igitur in omnibus sunt Thessali sectatores. ratione Viscera quaedam facile Scirrhosis assectibus corri tantur:ac de ea, quae a
Particulispraebetur, In Icatione. CAP. I .
G I Tobis a uicin vitandi eiusmodi errores sunt ac, si nihil aliud suppetat, saltem'ipsi experientiae L ci edendum . Id quod ipse perpetuo suadere non desino iis, qui circa rationem parum sunt exercitati. N am melius profecto iis est,quando oc rudes sunt, ct simul in rationabili methodo, quanOS nunc Prodimus,minime exercitati,Ut nihil penitus ex ratiocinando accipiant. Quippe iccinoris subflantias cirrhis maxime opportuna est , Utpote quae naturaliter lutosum quippiam conti Dei, eluit medicus quidam nostri temporis per iocum dixit. Lienis vero rarior substantia,*iecinoris ei:, carteiuna crebrius scirrhosis vit14 Sastligitur, propter nutrimenti quo utitur, speciem. Monis rarum nanq3 est,q, crasso nutritur sanguine, qui veluti limus purioris est, facillimccl3 nigrabilis etiacitur ideoq; etiam ipsum,melancholicum liue atrum)appellamus excrementum. Atq3haec duo viscera scirrholis tumoribus tentari,vel experientia ipsa clare indicat.Renes Vero, Q con diti sunt,ta 'tum estugiunt caeterum hos quoq; facile scirrhis deprehendi ratio docet,atque idcircone phritidas' alias facile solubiles,alias aegre solubiles esse cum renes, ambo habeant, quae in Viscerum utroque praedicta sunt inesse,ium substantiae qualitatcm, tum excrementorum, qUze per eos dilabuntur,vitium. Quo fit,vi,qui crassi succi cibis vescant, calculi utio corripiantur.Ergo,quato trium horum viscerum scirrhoii affectus dissicilius curantur, tanto magis esse solicitos oportet, nequis in hos incidat. Maxime autem ut dictum est incidunt,qui ipsis phlegmone vexatis, iis cibis Uiuntur,qui crassos lentosq3 succos emciant. Quin etiam eiusmodi affectuum medicamina inter omnes conuenit ea esse,quae dissecent,& distatuant,dc frangant: quae utique eX eorum sunt gene re,quae obstructiones eruunt di detergent,caeterum viribus valentiora. Plorum non sbium niateriam, sed etiam facultatem in opere de simplicibus medicamentis exposuimus. Itaq3 etiam breuior ΠUnc ero,contentus generali facultate,& sola methodo,cum paucis exemplis. Naiar,cum Sc facUltatum materiam iam habeas praeparatam: Sc, quae curationem una coindicent, sint praedicta: nilail nunc aliud superesi,nisi ut proprias cuiusq; morbi indicationes commemorem. Coindicantia igitur Uoco Virtutem,naturam,aetarem,anni tempus,regionem,S consuetudinem ,δc liqua sunt id genus alia.Proinde de ea,quae a particulis sumitur,indicatione deinceps dicam,initio ab ea, quae a te cinore sumitur, sumpto. Quippe,ubi id phlegmone laborat, quae extrinsecus applicantur,ea mi liae esse facultatis debere postulat,idq; no in generatione phlegmones modo, est enim id omnium Phlegmonarum commune: quando etiam,siquis repellentibus tantum illo tempore utatur,no peccet sed etiam cum nec affluat amplius quicquam,nec repelli, quod in laborante particula conti Hetur, possit. Accidit enim hoc quoque multis de causis. Sane in principio tum parum est, quod .snuiuium magna ex parte tenuius tum partis ipsius,quae recipit, UirtUs non nunquam Valentior,
Septima Classis. Illilli iiij utpote
Non nulladem exeplaria grςca habent, ut Linacer uertit: impsia aut
neglexerit, uel glutinoso cibo utius fuerit, sicut AttaluS,
les, alias ςgre admodum Q-lubiles.
176쪽
σθαι. i. Inc pe corripi. t Non aute in parte anterlo re, quemadnis
utpotc non dum lassata tum qUOd in afflicta continetur parte,non dum violcnter impactum. At, Ecum phlegmone in vigore suo iam consistit,tum mulsus in ea sanguis continctur,1 sq; crasmior sub inde. ac vehementer in Paci US tum Virtus partiS iam est debilior: quam alioqui valentcm requiri inus qud scilicct a Ie supcruacua amoliatur: quandoquidem haud satis potens est adstringentium praelidiorum vis,quae lola Ios Umessiciat. Iippe Potest haec cogendis ac constringendis, veluti d cnfandis: cxprimendis corporibus,quae tcnuiora consistentia sunt, ad circumpositas partes expcllcie caeterum niti etiam laborasis Particulae VirtuS aliquid auXilietur, nihil adeo magnu emciat. Tunc init, quae a phic mone sumat,Una duntaXat agendorum eli indicatio: hanc Graece Diapho relin vocant Jatine digellione evaporationcm ue dixeris: haec luimoie, qui in phlcgmone obscisas arte contine P pcr m carus insensibiles educit. Quae vero ab ipsa sumitur parte, ea in diuersam nos partem trahit, scilicet robur cius seruari iubens. Coeutibus igit una contrariis indicationibus,com positu quoq; clia medicamentum oportet. At,scmur is phlegmone laboret, aut tibia, aut cubitus, aut brachium,aut, tu 1 in his sunt,ad cnes, causa non est,cur horum robori consulas. Haec tibi con munis indicatio sit in omnibus iis partibus, quarum munus eiusmodi est, ut toti corpori sit ex usu.. I de Si nili et dissimilia ue t e came; ta, Uajoris quoque ac minoris ratio,
cst Locus et acuationi aptus, In centur. CAP. 17. FE go nec licnem tantum relaxantibus curare Oportet, cum hic quoque exiecinore, quicquid limos uindi melancholicum est, expurget, propterea scilicet, ex eo humore nutritur. Idcirco quoties obstruestio quaedam in cum incidit,aut phlegmone, potissimum cum scirrhosa sit, tum ea, quae obstructiones eximant, tum quae dissecent, Uehementiora exigit. Nam,quale medicamentum iccinori cit ablinthium, tale es t liciat capparis corteX quale rursus iecinori , quod Uocant cupatori ut, tale est liciat scolopcndrium. Si quidem limitia genere medicamenta,antho Viscera postulant caete-rtIm ian O Ualenti ora licia, quanto crassiore utitur alimento. Scirrho igitur laborantibus ipsis con- Uentcntia nutrimenta sunt genere quidem eadem, sed maioris minorisq3 rone disseretia. iraq3, 5 si cappariS eX OXym clite edatur, Vtilis sane cii viriq3 visceri,caeterum nec ipsa pari modo ncc similiter millum habes Oxyrncliniam.ipsa copiolior, Cc ex minus diluto oxymelite lieni erit utilior. Atq; iraec distercntia cs quae ex maioris minorisq3 ratione accepta cli. At similium genere,vel specie, aut quomodocunque dixisse libet, praesidiorum, eNaetione Sc compstilione indicatio sumpta est. A societate Uero cum vicinis partibus, quod idcm cum situ est,illa capititur, Q gibba iecinoris per rencs expurgari Oporteat ca Ua Uero per inferiorem Ventrem. In liene vero alteram duntaxat esse supciflui Vacuationem cum, quae per renes agatur,nulla huic uiscet i uacuando uia pateat. Proin Gde, ubi phlcgmone premitur,deiectoriis id medicamentis tum detergemus, tum lacessimus, quo dimittat relaxetq; superuacua. Sane duplex ratio cit eiusmodi mcdicamcntorum Usus. Cum par tes silperius potitae laborant, per ea, quae eduntur ac bibuntur : cum Inferiores , per id, quod sit per clysic rem iniustum. Quandoquidem, quae eduntur ac bibuntur, eorum Uis ante,q; ad inferiores partes pcruciatat,rcs luitur: quae infusa sunt, ea omnino ad iciunum Usque ascendere non possunt: immo, ctiam si admodum nitaris,fortasse tenue tantum intestinum contingant. Ergo illud quoque cx partium pol itura didicimus, nempe inferioribus intestinorum aliquid esse per clysterem infimdendum : supcrioribus Ucro, atquc etiam ipsi ventrictilo, liciat, Zc stomacho, superne aliquid ex hi hendum. Voco hoc loco stomachum,gulam, quam proprie Graeci stomachum appellant nonnis quam enim ita etiam Vocant os Ventriculi: veluti cum stomachice animal in quibaliquos dicunt.
Verum gulae, quae proprie vocatur stomachus,cataplasmata stiper spinam dorsi imponimus: ' noautem ad peetus idem facimus,cum os Ventriculi phlegmone Urgetur,siquidem spine gula super iacci, per collum dc pectus deorsum usq; ad trentriculum porreeia. io pacZo disserentia Remedia indicet laborans Locus. CAP. II. NEque igitur haec nouere, quid licitatum imitantur,idcoq; Oes Una ratione curant neq3uiiqi Hillud, i, omne membrum phlegmone laborans, nisi cutim sibi circundatam habeat spissam,icnuis saniet foras aliquid dimittit, ac laxat. Eo fit, ut ex iis, quae in ore, dc naso,ec faucibus, ec sto macho, ec intestinis, dc uentriculo, Jc uisceribus omnibus sunt,aliquid foras effluat. Ad eundem modum ci iam ex interna facie peetoris, cum phlegmone premitur,eXcernitur aliqua sanies. Quemadmodum igitur lienis ipse, eclecinoris caua per intestina: gibba vero iecinoris, dc renes,Pcr urinas purgantur ita pectus,ubi interna eiuS phlegmonetcntantur, per membranam, qua te
gitur Hypetati,cota uocant aliquid in medium sui pulmonum D spatium trasmittit id autem ex Purgari per eandem,qua pulmo,uiam debebit. Dabiiraus igitur iis, qui sic laborant,medicamen ta , quibus tentiatoria is i uis,quibus 8c Viae aperiantur, &, quae deferenda per eas sunt, dissecentur ac dilsipcntur , praesertim cum uel crassae conlistentiae sunt,uel glutinosce, qualia in iis sunt, quos cmpyOSIlocant. Dcligenda tamen ex ijssunt, quandiu adhuc phlegmone inualestici quae medio
cria sunt cum Uero plane iam decreuit,aut pcnitus cessauit, dc educi excrementa postulant,quae Va lentiora sunt. Ergo mediocre in hoc genere est tum pilisanae cremor, tum mulsa: Valentius autem
cc urticae sic nacia, mulsa, in quam coniectum fuit paululum aliquid acrium herbarum, quales
sunt Origanum, echyssopum, eccatam in the di pulegium,ecillyrice ircos radix. Qtiod si vel plus
177쪽
Α horum admisceas, vel irin m mollissamum puluerem tunsam cribratamq3 in mulsam immittas, maxime incidens medicamen habebis. Ad eundem modum Sc quod ex marrubio conficitur,oxyme li, alia Φ eiusmodi valenter crassiora excremenia, quae in peeiore & pulmone continentur, incidere possunt. Omnium eorum copiam inuenies in operibus ij s, quae de medicamentis edidimus'.
Disserre Curatione In ammationum, quae in summo se inprofundo sunt corpore: ac de
Reuulpon ro ration artium laborantium . C ia P. I p.
on solum autem iam dictam remediorum differentiam ex laborante loco didicimus, sed etia L illud, q=, quae in summo corporis phlegmone laborant,ea propriis phlegmones remediis curentutiquae in alto sunt corpore, si cum his aliquid acrium medicamentorum lit immisium, re soluuntur enim eorum vires, dum alte descendunt. Hac ratione Zc cucurbitula strenuum plane auxilium) est inuenta, tum ut foras euocentur, quae sunt in alto: tum Ut eXimantur atque eruantur, quae iam in scirrhum abeunt. erum Utendum cucurbita in ipsa parte, quae Phlegmone urgetur, inter initia non est, immo postea, Φ totum corpus Vacuaveris, ac necessarium sit, eorum, quae in inflammata parte continentur, aliquid educas atque eruas, aut etiam seras versus attrahas . Gene i B randis autem adhuc vitiis, minime ipsis membris, quae laborare incipiunt, sed iis, quae continuata his sunt,cucurbita imponi debebit, auellendi in contrarium causa. S ic nanq; ad mammillas cucur hilam imponimus,cum sanguis ex utero profluit, defixo maxime in ipsis communibus pectoris Scuteri Palis, cius ore. Sic,si ex naribus sanguis profunditur, praecordiis maximas cucurbitas assigi mus. Sic Sc omne aliud sanguinis profluuium ad contrarium per coes Uenas auertimus. Quemadmodum rursum 8c sanguinem si ita est opus) attrahimus: si quidem cum messes euocare in animo est, in pube Sc inguine cucurbitam sigimus . Praeterea cucurbita in occipite defixa discax est re medium ad oculorum fluxiones. Vacuari tamen prius totum corpus expedit: nam, si ' resertum sanguineJ- corpus sit, in quacunque parte capitis cucurbitam defixeris, totum ipsum implebis .
Ea dedicamenta ad curationem Usurpanda, quae noxiam qualitatem cum ea, quae conuenit, admixtam non habent. C A P. ao .F Rgo haec omnis phlegmones communis indicatio haudquaquam similiter in qualibet parte
administratur. Accedit ad omnia, quae praedicta sunt, pro non leui portione, ipsius exhibendi medicamenti natura. Neque enim absolute, si adstringere incipientem phlegmonen est opus, quidlibet adstringens in iis, quae deuoranda sunt, adhibebimus, sed ea,quibus nulla corruptrix admista vis est. Nam calchantus inter praecipua adstringit, sicut etiam misy, dc fori, Sc chalcitis, cic diphryges, ct aes ustum, ec squama eius flos: Uerum haec medicamenta deuorata , noXia sunt: quocirca stomaticis ea miscere tutum non est, defluit nanque interdum ex his aliquid ad Uentricu lum. Sed nec aloen probe miscueris iis medicamentis , quae phlegmones alicuius causa, quae intus constiterit, deuoranda sunt: quando huic quoque admitta purgandi vis quaedam est. Caeterum,ubi Phlegmone prorsus inclinauerit,siquis paululum aloes admisceat causa deiiciendi ve tris, qui prorius non deiecerit, nihil laedet. Verum sati us est mercuriali, aut urtica, aut cilico,aut talium aliquo, aluum stic laborantium subducere.In summa Verd,siquis eam, quae a partibus ipsis praestattur, indi. cationem adimat,nihil obstat,quo minus medicinam non sex mensibus, sed sex diebus totam per discas. At vero,nec si,quae a partibus sumitur, indicationem adincias, iam totum, quod exigitur ad curationem, habeas,nis1 etiam methodos de medicamentis didiceris. Itaque eas aggrediatur,opor tet,quisquis consummate sanaturus est morbos. unc enim, si alicuius medicamenti meminimus, id ut saepe testati sumus) exempli causa fecimus. id disserat Phreniticorum or Lethargicorum curatio: ac de Loco Principὼ animae facultatis, adversm Thessalisectatores. CA P. a I. SEd adiiciamus adhuc ea, quae de indicatione, quae a partibus sumitur, non dum attigimuS, Thessaliorum istorum sectam cuidentissime praecipitantes: qui, cum nec dissectionis ratio iacm attigerint ;ncc partium actiones usus enorint, iamen, cum floccos carpentem quenquam cernunt, Oc sestucas legentem, audent oxyrhodino caput madefacere, nostro exemplo. Nam cur, quaeso,non thoracem potius c si quidem indicatorie remedia inueniunt. Sane fieri potest, ut etiam corde affecto phreniticus quis efficiatur.Empiricus nanque ab experientia se ait eiusmodi medica mentorum nactum inuentionem. Qui autem Zc hanc vituperat, inquisitionem de actionibus refugit, huic unde, quaeso, succurrit, Vt pro thorace caput in phreniticis madefacere eligat: Caeterum , hec ipsum Oxyrhodinum, quod capiti phreniticorum applicamus, ceu quidam ex amicis dicere solebat, non solum amethodos istos Thessali sectatores, sed etiam reliquos manifeste redar guit Vniuersos, quicunque principem animi partem in corde statuunt. Nam,cum aliquando vidissem quendam ex Athenaei discipulis caput aceto Sc oleo mistis perfundentem, prohibui: iussit cla pectori admotiere id remedium: quippe laesam in delirio esse partem principem, eam autem esse authore Athenaeo in corde itaque non recte relicto pectore caput eum,integrum praesertim membrum,U are,esque negocium facessere,nunc Ἀyrhodinum infundendo,nunc radendo, tu spondylium, aut serpillum,aut id genus aliquid admouendo, immo vero, si malum traheret, etiam castoreuma
178쪽
storeirm, aut certe etiam cucurbitam: quippe id esse perisimile, ac si, cui in femore phlegmone sit , E
calcanco remedium applicet. Quin etiam in lethargiciS nemo est, qui capiti non applicet auxi, A. ibidem.b lia: nam di id vitium contrarium quodammodo secundum speciem phrenitidi cst. Gignitur aut cerebro patiente: in quo scilicet princeps animi pars residet. Ergo, cum humor,qui in cerebro re,dundat, frigidus cst,insensibilitas immobilitasqῖ hominem opprimunt: cum vero calidus est, per petuus potius motus, Una cum rationis ΠOXa. Accidit enim, Vcluti monstratum in libris de his est, ex frigore segnitia: cX calore immodicus motus: eX humoriS Ucro vitio dementia . Itaque incidon da in talibus affecitibus vena est statim ab initio, ii modo tam Valens virtus sit, ut sine noxa missio nem sanguinis toleret: ac nihil prohibeat eorum, quae de secanda vena retulimus, sicuti vel crudi humoris copia, vcl puerilis aetas, Vel anni tempus, Vel regio, in qua sit extremus calor aut frigus. Atque hoc quidem commune virique vilio,& ei, quod cu sopore, re ei, quod cum vigiliis incidit. Commune praetcrea utriusque est,Vt oxyrhodinum in principio admoueas. nam repellcndus a capite humor est, quisquis is fuerit. Quae sequuntur, contraria sunt: nam, quae cum vigiliis coniun cita sunt, ea lenire expedit: quae cum immobilitase, eXcitare. Iure ergo, cum in summo incremeto sunt, iis vitiis, itiae peruigilio dic delirio intestant, perfusiones eX papauerum capitibus applicabi mus : odorem quoque naribus Obii ciemus ac narium alas intus, Vel frontem, ex similibus medica- F .mcntis illinemus. Qilippe sopire ac stupefacere principem facultatem oportet, cerebrum scilicet, quod supra modum incaluit, rcfrigerando: In contrariis autem Uitiis excitare: ac nox a humoris, qui citra putredinem, citra flabrem altos sopores inuehit, crassitudinem incidere,atque cxcalfacere. Tales nimirum altos sopores, Apoplexias, dic Carus, ct Catochas graece vocant'. Quod si ali quando humor putrescat, Vtique cum sebri incidunt ea genera: Vocatur q3 morbus graece Letharis gus. Inco luciates igitur in aceto thymum, re pulegium, Sc Origanum,alia cl3 id genus,naribus sic affectorum admouebimus: qud vapor ad cerebrum sublatus, crassitudinem humoris dissecet. Mox etiam palatum valentibus Racribus medicamentis Ungemus. Ab his vcro etiam sternuta torijs vlcmur.Tum capiti similes praesidiorum facultates imponemus, adaucta scmper eorum te ad ipsum usq; sinapi vehementia, si vitium diu trahat. in etiam cucurbitis ad Utrunque vitium,li:diutinum sit,utemur itemq3 castoreo, quippe quod ipsum probe concoquit,si debito tempore sit adhibitum. Qtiare hic ad communem rursus curationem redeunt lethargus de phrenitis f. Ergo in eiusmodi a fidelibus manifeste redarguuntur, Sc qui Thessalum sequuntur, omnes, quisquis medicus principem animi faculiatem ita tuit in corde. Non solum enim iam diciorum praesidiorum destituentur copia, sed etiam, cui ea parti accommodabunt, non intelligent. N eque enim, G tanquam in ophthalmia, Vel pleuritide, vel angina, tum ab ipso aegro a flectus locus sentitur: tum nobis partim tactu, partim visu innotescit: sic in lethargo, oc phrenitide, di epilepsita, delirio, Scconuullionibus, & tetanis,praeterea eo, quod proprie Vocatur catoche, se habet. In quibus omni bus praelidiorum formula ex affectus in Uenitur natura: locus vero , cui maxime sint applicanda, ex praen Olcendis tum acitionibus, tum Ulibus partium. a Ratrone extrinsecm medicamenta Capiti, aut oculis apponenda sint: ac de Communibuspraeceptis
istarumpartium curandarum, ac de Arteriarum secZione . C A P. aa.
π Llud autem, quamuis in sermone aliquando omittatur, saepenumero prius dictum es , meminis- I se oportere nos eorum, quae sim ut indicent. Cflcrum in praesciati eam, quae a partibus sumpta est, indicationem propositum est persequi: Vetusi statim in iis, quae ad caput pertinent, etsi non aliud, saltem illud nolle cuiuis est promptum,obiectam nobis ante cerebrum et se crassam membranam, quae corijs litis externis lit alsimilis: post hanc et cranium. Itaque resolui in densis obicibus duris, praesidiorum,quae imponunIM,Vim eli necetierac,nili suturas in capitis osse natura ipsa fuisset mo lita, nihil adeo aestimandum emceret pharmacum Vllum extrinsecus impositum. Sed, quoniam etiam suturae, ec in his praecipUe coronaria non solum impoliti medicamenti qualitates, sed etiam substantiam, si tenuis est, iacile intro transmittit, merito multa circa cerebrum vitia ab extrinsecus Happlicatorum remediorum iacultat e iuuantur. Ipse enim in me ipso expertus memini, cum infula deretur ros acetam frigidum,citis sit me clarissime q3 sensisse me in syncipitis loco eius intro penetra tioncm . Qtiin etiam plurima diuersitas suturae huius in hominibus, si inter se conferantur, etiam ante disseditionem manifeste apparet. Vidimus enim in ijs, quibus rasum caput fuerat, inter man dendum , commissionis ossium in coronati sutura manifestum motum sic, ut facile appareret hominibus illis laxam esse eiusmodi ossium capitis compolitioncm . Merito igitur ad hanc maxime partem applicant omnes medici capiti infuliones, videlicet accepta quasi per manus a primis in Uentoribus ratione,ad id opus Uenientes: sed , ipsi, quicunque non negligenter sis, quae fieri asso lent, attendunt, cernentes, ec quemadmodum sutura ea liquido moueri appareat, quemadmodum celerrime homines hac parte , siue ab externo admoto quopiam refrigeretur, siue excalsat, id sentiant nam preter reliqua etiam tenuissimum est hoc loco cranium, S rarissimum .Ergo, quo lics medicamenti cuiusqua Uim Vehementer descendere voles, hoc maxime loco impones . Commodius etiam fuerit, si Sc cum infrietione id facias, aut tonsis capillis, aut etiam plane abrasis: quod
si humidii fit, quod applicandu est, si id ex alto effundas ac veluti, fontis ritu illidas quippe penitus
179쪽
A intro ab 1ictu magis compellitur. Sicut autem hic vehementior humoris casus conducit, ita in ocu lis est contrarius in capite nanque os est, quod feritur: in oculis membranosa quaedam imbccilla hacorpora.Et in capite quidem aliud est, quod ictum excipit: aliud quod curatur, quodque, ut ictu non sentit,ita facultate,quae eX incussu ad ipsum peruenit, fruitur: at in oculo non est, quod feritur, diuersum ab eo, quod curatur:sed idem ipsum,quod est curandum, valenter icitur . Ad haec os capitis sensu caret: oculus acerrimi est sensus . Ergo infundere huic medicamenta oportet, primum superiorem genam blandissime attollentes, mox minime, quemadmodum in capite, incutienteS . Inueniendi praeterea humores mitissimae minime que mordentis naturae, qui cum medicamentis sint infundendi. At mihi quidem magna cum consideratione videntur veteres ad otii deuenis ehumorem, eledio scilicet ex eo, quod & mordens minime esset, & glutinosum. Nam ex eo, quod minime mordet,modo dictam indicstionem ijs compleuit: ex lentore autem, ad indolentiam non nihil confertur, quippe lenire eiusmodi humores possunt asperitates omnes, quascunque acris fluxio excitat. Accedit, quod erasius mediocriter ac lentus humor constantius, quam tenuis Sc aquosus, in loco permanet . Sane quod lentum id, quod absque morsu sit, cum modice incaleat, do Iorem maxime leniat, id profectd ex mordentibus in aluo deiectionibus didicisti: in quibus inici, B ctum sevum ilico dolorem mitigat. Quod autem permanere quoque in laborante particula eius modi humidum expediat, manifestum est. Siquidem in iis, quae in ventre accidunt, per clysterem assidue infundere molestum est : in iis,quae in oculis, genam attollere. At vero cxquisitus membri sensus laeue esse, quod iniiciendum, nihil que debere in se asperum' fabulosum ve habere,omnino indicat . Hinc igitur excogitatum commode est,tum humido oui utendum: tum, quae terrea cor pora ophthalmicis, id est oculariis, medicamentis miscenda sunt, ea esse cum summa diligentia ad unguem leviganda. Quoties tamen dolores his accidunt vehementes, repetitis ijs, quae de omnium dolorum generatione accepisti, disquires, quo nam ex his affectu dolere oculos in phleg mone, de qua nunc sermo proponitur, contingat . Nam aut ex vehementi acris confluentis hu moris moriti: aut quod eorum tunicae plenitudine distenduntur aut propter crassorum humorum flatuosi e spiritus extensionem, vehementes in his excitantur dolores. At morsum quidem tum purgantibus medicamentis, scilicet di deorsum reuellendo dc vacuando curare conuenit: tum ipsi Particulae oui humore infuso, quo per eum acris fluxio sine offensa eluatur. V bi autem prius coia cocta iam phlegmone ipsa fuerit, ec simul corpus vacuum, tum utique lauationes in balneo his sunt aptissimae: nam ec dolorem statim sedant, δέ fluxionem, quae ad oculos fertur , fistunt, maxi Cma quidem eius parte inter lauandum per totum corpus excreta, reliquo vera diluto. At Verddistensisonem, quae ex repletione prouenit partis, missione sanguinis, oc alui deiectione, dc infernarum partium frictione, curare contieniet quod sit necessitas aliquando urgeat,ligandis artubus: mox fomentis ipsi Iaboranti particulae ex aqua dulci modice calida adhibitis. Atque humorum vel flatuosi spiritus -extensiones curabimus vacuato prius in his quoque toto corpore sed Sc humorum momento deorsum auerse. Mox localibus remediis Graeci Topica vocant utendum, noniamen medicamentis iis, quae repercutiant ac reprimant, immo iis,quae euocent. Fouendi igitur sunt, ficut modo diximus: ac foeni graeci decoctum ijs infundendum, sed lauato prius curiose sceno graeco, nequid illi vel pulueris vel fabuli adhaerens clam lateat. Est nanque medicamen hoc maxime omnium, quae Oculis applicantur, sine ostensa digerens. Meminisse vero in omnibus,qus membratim docentur, communium praeceptorum oportet. Quorum unum id est, digerentia medicamenta,ubi redundantia in toto corpore subest,si particulis quibusdam applicentur, imple Te potius, quam Uacuare. Ergo tum reliquos morbos,tum vero phlegmonas de quibus agimus sicubi curas, nullo evaporante auxilio prius fidenter Uteris, quam totum corpus purgaueris. Illud quoque attendas in 'omni vitio, nedum phlegmone, oportet, aliquando tinum corpus mediocri D habitu esse in humorum tum qualitate, tum modo: Unam autem aliquam,aut duas earum, quae si prapositae sunt, partium, redundantiam suam ad aegram transmittere: veluti non raro, sed plane saepenumero accidere in oculis videre licet, capite his fluxionem mittente. Manis estum igitur ar hitror in iis quoque esse,ipsum prius caput sanandum esse,explorato eius affectu,qucm superfluo rum generatio comitatur. Et diutinas quidem oculorum fluxioncs curamus oculis 1 piis dimis sis, atque ad capitis procurationem conuersi. Cuius vitium, si ex genere intemperantiarum siti, curationem ex libi contrariis, sicut prius monstratum est, adhibendam indicat. Plurimum igitur vel frigida intemperies caput vitiat, vel humida: nec dubium est, quin etiam ambae congrediantur . RarioreS sunt, quae propter calorem acrem oculis fluxionem immittunt: in quibus haud expedit iis, quae ex thapsiai, sinapi sunt, medicamentis uti, immo contrariis omnino, oleo cru do, ec hispano, ct rosaceo, tum frequenti ex aqua dulci in balneo lauatione . Atque aliquando cerebrum ipsum fluxionem transmittit. debet que huius intemperies totius capitis epithematis cor rigi. Aliquando vasorum ipsorum vitium est,cum venae vel arteriae imbecilliores sunt sic, ut alio rum vasorum superuacua recipiant. Quo casu aliqua earu parte excisa,aut etia totis bene alte praecisis, dura cicatrice,quod interest,intercipimus: qua disiunetae incisiae vatis partes, continuae praeterca sint, nec ex altera in alteram confluere aliquid possit. Caeterum, cum eorum vasorum, quae in Profundo
180쪽
praesertim in uia sacra, quVa templo Roniae ad plateas de iucit Nam Luia sacra fuit remptu Romae dicatu , quod hic die Coim , & Da.niani ti
profundo sunt recondita, ac e superiore ad oculos una cum nermis perueniunt, vitium est, nihil ho Erum agi licet: proinde aegre curabileS Omnes eiusmodi flUXiones sint . lae vero extrinsecus potas ita vasa sunt, ea vel sine chirurgia roborare licet, illitis medicameniis, quae robur inserant, Graeci Tgnica x ocant. Eisdc quando calidus sanguis ac Vaporum picnus, ad caput ascendit, ac maxime in arteriis r cd Undas. Cui Uilloc cogitatum fit uberrimum remedium medicis eii, ut ipsa in cidatur aricria. Oporici aUlcm dcraso capite ciIriose tangere, tum quae retro, tum quae secundum A ibidem gutranque aurem sint,arterias: praeterea quae in fronte, ec quae in temporibus sunt. 41iarum, quae calidiores aliis apparebunt, ac maiorem exhibentes pulsum, hae sunt incidendae: quaecunque vero dc paruae dc prope cutem relident, harum Vel si partem aliquam cXcideris, veluti faccre in crurum varicibus solemus,aptius crat. Nostro que temporc quidam ex oculariis medicis non minimus, eXartcrqs, qUaem temporum summis musculis resident, non cxiguam excidit partem. Ac fere quidem, cum eX cita cit arteria, relique eius partes ad sibi continuas retrahuntur: euenisque id magis in ηs arseritS,quae tum minores sunt, tum minorem exhibent pulsum. Quὀd si inter nudandum apparcat tibi UaS magnum, aut magnum cxhibere pulsum, tutius fuerit vinculo id prius excipere: mox, quod in mcdio est, praecidcre . Sunto autem eiusmodi Uincula eX materia aliqua aegre putre scibili. talis autem Romae cit ca, quae Gaietanorum dicitur, ipsa ex Gallias aduecta: ' venditavcro F maxime in sacra Uia, quae a templo defccndit ad fora. Ac horum quidem Romae facilis est copia: Vitilis me enim venduntur. At,li in alia Urbe artem exerceas,comparetur filum aliquod ex iis, qus scrica nuncupantur. Habent enim cadiuites mulieres in multis sub ditione Romanorum locis, potistimum in magnis Urbibus, in quibus multae sunt mulieres id genus. Sin huius facultas non cit, ex iis, quae inuenititur in regione, illam incolis, deligito materiam, quae minus fit putrescibilis, cuiusmodi cit gracilium chordarum: nam, quae iacile putrescunt, eae cito avalis decidunt. Nos Vc ro poli, quam undique sunt carne impIeta, decidere vincula volumus. Quae nanque caro in ab cisis Ualorum partibus coalescit, ea pro Opcrculo est,ac Osculum corum cludit. Postea vero, quam id facitum cernitur,dcci lac re iam vincula secure possunt. Hi Uero, cum Venarum partem aliquam eXci deris, non eli opus, eas tam imputrcscibili materia deliges, sed suffecerit alia quaepiam. Siquidem in arter ijs perpetuus motus insectivalis ora resoluit in Uenis autem, postea,qua semel sunt utcunq; clausae, liue per deligaturam consit riciae, siue per medicamentum adsiridis, permittunt circum poli tam carnem circa coalescere, potissimum ii, qui curatur, immotam partem seruet, magisq; et,ii toto corpore vacuato ipsam attollat. Vippe etiam Varices ita curamus. Vocatur' aut varix vena di larata. Porro dilatatur in testiculis ec cruribus omnitas. Sed, qUOniam, cum hos adhuc scribcrem comcntariOS, non pauci amicorum rogarunt,Ut in sine totius OperiS Omnia, quae ad chirurgian perti iactat, dc inceps memorem,idcirco tractatio de Uaricibus nUnc dicteratur. Cum vero non pauci speciatim lint oculorum morbi, qui magis specialem curationem deiiderent, ne de his quidem hoc loco pluribus eii agendum. Nam,qui curiose, quae praedicta sunt, legerit, δέ naturali prudentia fueris,llil in omnia inllenire, eo iam ratione sc luctati, nullo negocio licebit. Qui autem tales noti sunt, is latius fuerit Omnium Uitiorum, quae oculis incidunt, curandi rationem priuatim scribere: maxime cum amicorum non pauci ita pollulent.
Dereliquis Tumoribus AffectibuS praeter naturam curandis, sumpta ex singulorum generibus curandi indicatione. iddiferat In ammatio,.EVsipetu. Ct P. I. E tumoribus, qui praeter naturam in corpore consistunt, quot numero, qua les que sint,proditum a nobis singulari volumine seorsum prius est. Quem admodum autem hi methodo curandi simi quod utique docere propria propoliti operis professio cit in horum commentariorum tertiodecimo praecipere coepimus. Et, quoniam in superioribus de omni febrium ratio ne sermo erat habitus, aptius mihi visum est de phlegmone primum disse i cre, ut quae di frequentissime incideret, febres subinde acccnderet. Ac ditactum quidem non nihil fuerat in febrium curatione inter caetera S earum cauissas, citam de phlegmonc: verum absolutus sermo, Sc qui proprie illi debebatur,in libro qui hunc praecedit,cst traditus: in quo methodum curandae eius, qualis nam esse conueniat, tradidimus: nequaquam