장음표시 사용
161쪽
Α ci bonitatem opportuna utili,ue. Quorum omnium nihil in aquosis vinis est, minimum enim ex se horum substantia in sanguinis mutatur speciem.Scd,cum fulva caput feriant, quae aquosiora sunt, nusa id contristant: urinas aut praeter caetera vina mouent . A quibus secundum locum obtinent, γquaecunque sutuorum maXime sunt tenuia: quae et ad syncopas potissimum sunt deligeda.Tardius / chis deducutur in corpus, quae fulua sunt, Sc crassa quana ea quoq3 austeris omnibus magiS sunt penetrabilia. At vero nutriunt haec magis, o tenuia, ac vitiosos succos omnium Uinorum celerrime, hono sanguine generando corrigunt.Ergo institutum sermonem denuo repetamus. De t fectibus tum in Spiritu, tum m Partibus corporis, quibus vires Dduntur,
o sncope exoritur, remouendis. CA P. s. ' QVM syncope praeceps virium lapsus sit,id ab alius ante medietum est. Sed, cum essentia Ui
rium,quibus regitur corpus, tum in spiritu, tum in solidorum corporum temperamento cen P-Mc- l' sistat, haec nobis, S ubi integra sunt, seruari: ct ubi corrumpuntur, ad integrum reuocari omnino debent. Ac, quemadmodum tueri ea per sanitatem conueniat, in opere de tuenda sanita- Mia σα - -
latιone uetera, dicetur ue o et in praesieris . ea tam uerb et Linacer videturcon illo omi
te est praeceptum. Quemadmodum Vero S in morbis, traditum iam aliquatenus & in praecedentibus commentariis eit. on tamen adhuc res tota ad talem, qualem exigit, contemplationem re-dduntur B est perdueia: nec talem methodum habuit, qualem priora. Quod igitur deest,id nunc ad inciamus. qμψῶ het: visi S piritus substantia una cum solidis corporibus sic nobis custodienda in morbis sunt, Ut tum qua litate, tum quantitate, quoad fieri licet, naturaliter se habeant. Ac,si quidem sic prospici liis posset, ut nec substantiae eorum quicu aut vacuaretur, aut prorsus immutaretur, id esset optimum: sed, quoniam in commentariis de sanitate tuenda ostendimus fieri non posse, ut id generabili corpori unquam contingat, id agendum est, Vt,quae substantiae portio defluit,hanc apponendo farciamus: quod alterascit. in debitam temperiem per contrariam alterationem Uindicemus. Si igitur tum Uacuatio,tum alteratio sensim paulatim que fiant,etiam correctio utriusque sensim administrabitur: quod munus ad artem sanitatis tuendae spectare est: monstratum. Sin confertim Sc semel ac magna sisse. aliquando vacuatio, vel etiam adiectio incidat, Sc morbus ita emciatur,8c medendi methodum ad ' σύνοψ ιν:. eorum sanationcm requiremtis. V cluti enim mutationem in non naturalem habitum, quae sim sim paulatim q3 irrepit, corrigere, sanitatis tuendae artis sunt partes,ita eam, quae multa simul irruit, sarcire, ad medendi peritiam spectat. Ergo animalis spiritus cerebrum veluti fontem esse, clare ostendimus: qui partim ex inspirando, partim ex eo, quod reticularis plexus suppeditat, irrigatur atque alitur. V italis spiritus non aeque euidens demonstratio erat: sed tamen in corde eum 8c arte . C rijs contineri existimare,alienum a ratione no est eundem que nutritum maxime quidem ex respi ratione, sed tamen re ex sanguine . Quod si naturalis quoque aliquis spiritus est, urique is quoque in iecinore S venis continebitur. Sane dictam fusissime de virium essentia est in libris, quos de Hippocratis Sc Platonis placitis scripsimus. Solidorum vero corporum substantia certa esse quantitate proculdubio desiderat: eo que nutrimeta mortale genus tuentur. Sed nihilo secius di clemcnta, ex quibus componitur, mediocri esse temperie requirit: dictum que subinde est, quemadmo dum temperies ea sit tuenda. Caeterum, virium lapsus, de quo nunc agere institui, qui quidem solidorum corporum substantiae digerendae succedit, in longissimis morbis subinde incidit, ani mante ex frequentia atrophia, id est nutriendi defectu, extenuato: ' praeterea in ijs flabribus acu- ttis,F quae corpus liquant: ii Vero ex substantiae temperie mutata, prouenit, cum Uel immodice V, pcrs ipsa fuerint calefacta, vel frigefacta, vel madefacta,vel siccata,aut horum aliquibus copulatis aste-- - ΟΡ- cia. Alteratio vero in spiritu, tum ex vitiosis prouenit succis: tum ex ambientis aeris malitia , qui alias alia de causa in hanc est mutatus: praeterea venenatis facultatibus, aut animalium, quae Virus eiectant,venenis. Verum haec a praesenti instituto seponantur. Ipsius vero essentiae spiritus corruptio,& quae futura timetur, quae iam adest, quae tum ex assectu animi incidit, tum ingenti dolo re, tum pluribus motibus, cuius generis vigiliae sunt, tum ex immodica citas tenuitate, Sc conti D nentium cum corporum raritudine, tum vero ante haec omnia ex ipso respiratu prohibito, Oc nu trimenti defectu,diligentius corrigi profecto postulat. S unt porro aste 'ius animi, timor subitus e cvehemens,quem Ecplexin Graeci vocant praeterea, quae contraria huic timori est, VoluptaS ma Xima, Graeci Perichars an Vocant,quatis excessum gaudi ldixeris. Scimus cnim amborum occasiO- ὸ ne perii de quosdam.Iam reliqui quoque magni tν mores omnes,ec cu his maximae voluptates, etsi non iugulant,at certe facile resolubilem infirmum q3 spiritum reddunt.Tristitia 'Vero, re anxieta is mles, Zc ira, oc cura, eo genere sunt noxiae, quo frequentes vigiliae, quoniam Vires resoluant. Ac in Z , iis quidem omnibus ipsa per se ipsam mouetur anima, in cfrporalibus autem actionibus ipsa cor Pus mouet resoluitur autem eius robur utroque motuum suorum genere, si modum eXcedant. De laboribus vero quid attinet dicere, quo pacto Sc vehementius aucti quosdam iugularint, dc Omnes certe laeserint, tametsi non sustulerunt In omnibus eiusmod1 casibus manifeste videntur libui clim .d' aegrotantes, tum animo linqui, tum viribus resolui: non nulli vero ut dictum est etiam mori, sci- 'licet alias spiritu ipso deperdito, alias alterato, aliquando ex parte digesto, non raro haec Utraque
perpesso. Tractatum autem fusius dehiscit cum in aliis libris, tum vero in iis, quos de Hippocratis Δί Platonis dogmatis prodidimus. Ad rem vero propositam, modum, quo singula laedere sunt
162쪽
re stini nata, disquirere necesse no est, ita imo,qudd laedum, ab ipsa cuidcntia accipere. ac eo ad vires fruendas in morbis salubriter 'li. Pari modo, ec si spiritu Um,qui nolirum corpus regunt, substantia ali in plus itillo extenuata fueris,Viroque proscciid modo imbecilla tuerit, ex tanu temperie altera ia,ec tan s disii pabilis, Vel exhalabili S,Vel, quocunque modo libct appclla fle,rcddita. Eadem nimirum ratione, di si lothim cor PUS transmutatum in immodicam raritudine fit, facile spirituum subialiantia digcrctu Q.ipsa lenulum partium sit,& col pus cana non contineat. Ergoncc rarcfacien dum immodice aegrotantis corpus cit, li spiritum retineri in ipsbltudes sed nec,quae inco sunt. pcrcom cstaec bibita valcnter extentianda. Iam Ueid, ipsorum quoque ciborum ac potionum no te uis habenda sit cura ad robur virium ruendum, Ut videlicet tum quantitate modici, tum qualitate
exarati quiliti q; sint,id nemincm latcre arbitror: Sicut illud proieci id cliiq3 perspicuum, Q ctiam
substantiae, quam inspiramus, habcnda fit cura, Uti scilicet ium Optima temperie sit: tum ab omni inquinamento purissima,nec aliqnid cX mcialliS, aut caminis, aut barathris libi admisceat: aut ali quid ex putrcdine leguminum,Vci Olerum,uel animalium, vel cuiuscunq3 rci contrahat aut halitus ex stagnis,uci paludibus, Vci fluuio rccipiat. His itaq; Oibus prospiciat,oportet, qui vircs illaesas tueri volet. Ad hoc etiam ipsorum corporum solidorum, in quibus utiq3 vel maxime colisi cre virium substantia videtur,non parua habenda prouidentia est,Ur s. ano temperamento sint atque hoc qui. Fdem omnium pari iii comune com Odit m est. Ad robur autem Virtutis conseruandum, de ad synco palem accessionem,quo minus de repente incidat,cauendam, singularc praesidium csi tempcrameti custodia,ante omnia quidem trium principiorum: mOX Uero reliquarum partium, quaecunque in consortium at cetus, principia secum ex facili trahunt: cuiusmodi est ventriculi os, quod propter exquisitum 'sensum tum alia symptomata non pauca, tum Uero syncopas accersit. Pori O memora ius iam crudorti humorvastedius, ii οἱ copia sua hi vires premant, Sc propter tu multitudinem iucrassitudincm exiguos aialis meatus Obitruant,iam multis nOibUS exitialis est, ac syncope opportu nos reddit nempe dc Q animal sub eo non nutriatur, Z sustocetur, δύ q, mediocritas temperamenti eius no solum alteretur, scd et corrupat. Quippe crudi succi nutrire prius,*fint concocti nequcut: ijdem q3,cum multi sunt,grauant ii vero spiramenta, quibus pcrspiratio agitur,obstruant, calorem extinguunt quod ii nec obstruant, iacconcrent, syncopen id certe non inserunt, sed animi deliquia, quasi cipopi ychias Graeci vocant,siquidem resoluuntur eiusmodi aegrotantes, nisi frequentius nutriantur. Porro exhiberi his Oporrebit non copiose semel, nec quae cratia frigida ue potestate nutri mcnta sint, sed, sicut dic tum prius est, qUae eX genere extenuantium calfacietium cl3lint. Ad eunde modum dc medicamenta, quaecunq; saltem medicamenta sumere febricitans homo pol. extenuan Glia calcfacientia q3 sunt offerenda. His Sc aquosum vinum idoneum ab initio statim est, si in vehe menter non febricitent quod haud sanet frequciater in hoc a mediu fieri astolet magis et, si, qui labo rani, senes sint, praebendum ηs post quaq; cibatione Vinu eii, magis 43 et, si interposita quietis spatiamcdiocria sint. Sanc,qui ex eiusmodi succis laborant, hos quotidicacceisones exercet, praecipue q3 ad Uelpcram,o noctu,non mane,nec usque ad meridiem. Atq3 de his quidem hactenus abunde. De curanda SIncope in lys, qui tenui imosficcos,'quifacillime
AGe modo transeamus ad eos, qui contrario quidem huic laborant affectu, scd tamen syncope
similiter opprimuntur, nisi quiS scdulo illat sensus. Histini, qui praetenues luccos habent sic, ut OcyTι me exhalciat. itaque citam diUcrssea iam dictis ratione sitiat curandi. illos nanque paulatim assidue vacuavimus propterea, quod multam simul uactuationcm ferre non poterant: at,qui sic se habcnt, hos paulatim & assidue nutriemus. QitCdli a principio hos viribus adhuc valentibus,cu
' . quibus nunc agere instituimus, insanabiles sunt existimandi, si viribus iam languentibus aliquod H' corurn viscus phlegmone inscitetur: quando neca isti duchos nutrirc fascit, scd tantum in remisi ei H Vsionibus,nec seruarc eos, si non nutriantur,licet in eiusmodi a flectibus mortifera illa species in fa- recMκ e I prcg. g. '. cie celeriter apparci. ls Nasu S ac Ut US, Oculi caUi, ec reliqua, quae deinceps sunt adscripta. Nam, siues iri, muli Um CXcernant siue Uigilent, ii Ue tristentur, siue non cito nutriantur, protinus eiusmodi facicina
hab crat. Porio, ii alicuius horum, atat etiam Pi Urium occal Ione tales esse vidcbuntur, minus esse imalum putabis I si absque hiscillant emaciati . linabsque his tales appareant, pernitiosum iudica
-- , a bis atrii hoc amplitis,si a principio morbi eam habcant spcciem,neq; cnim,dum concoquatur, sui ' sciciat. Atq; ob id Hippocrates dixit, siquid eiusmodico scias crit, minus subcsse periculi putandii. cel la morbi nanq; principio ut praedixi) ctiam ii cum aliquo dictorum in colint statu, haud quaqua
id bonum est caeterum minus id pcriculi minatur,quam si cum horum nullo,immo ex spiritu ipso prompte digesto. Non solum auicin extenuatis ad eum modum spiritu horum S sanguine, dige itio saepe incidere assueuit, sed etiam cxpultrice Ut per univcrsam corporis molem immoderatius cocitata. Id quod incidere maXime ex hccillitate retentricis solet. Sane nutrire, quicquid horum inciderit cli neccist. sicut etia corporis scamma dens arcnon secus,l priorum rarefaccre. CV m enim maxime
163쪽
A maxime ii assedius inter se dissideant, etiam praesidiorum speciem diuersiissima requii utiErgo frigidum iis aerem adstringentemq3 comparabimiIs: qui, quemadmodum fiat, prius est cluditum. Via gendi praeterea sunt adstrictiorijs Unguentis. Tum cibi iis dandi, qui non admodum prompte di Liluant,non aqua mulsa,no pii flanae cremor, sed panis,& sorbitio ex alica,Wfruditus aut seri, & quino facile corrumpatur, tum ipsi per se,cum Uero cum pane:et alica, quae in aqua iit codia. Dabis G verd 'aliquando ijs Noua, praecipueq3 eorum Vitellos, album enim eorum aegre cocoquitur: praese in multisterea gallinaceorum, qui lacte stat alti, testiculos itemq3 suillum cerebrum, sed vel dilige ter assum, qMdecρά. grae quando,si h cruentum detur, summopere laedit) vel in albo iure legitime clixum, porro anetho 'ς - iniectis.Deniq; omni ratione agendum,ut di succorum materiam crassitorem reddas, cutim denses, Oc exhalationem inhibeas. Vinum vero as aquosum necessarium ii inter initia est, sumptum post cibum . Quod si ex sententia nobis omnia responderint, etiam carnei ηs aliquid nutrimenti vpost alia dabimus, potissimum post quartum diem, succis, qui febrem eXeitauerunt, iam ad concoe ι aiatione γectionem venietibus. Tali affectu laborantis iuuenis, in decimo libro meminimus,quem Uti dixi) im. quotidie nutrivi,id q3 ante accessionem potissimum rium, quemadmodum, semel dedita opera no . . -- exhibito illi cibo accessio cum syncope inuaserit,memorauimus. Ergo in omnibus eiusmodi cu uε ha AB rationibus, ii iam deprehensis syncope cubans eit,omnis ilicitudo medentis ad ' symptoma verti- impresseis ἐνωρ ' , - ν tur: sin nondum ea premitur,utriusque curam habebit, ec ut symptoma non incidat, Sc Ut morbus paulatim discutiatur. Celerius autem hunc discuteremus, si nullus symptomatis subesset metus. Quippe, qui multitudine crudi succi grauatur, hunc,si modo iustam semel vacuatione ferre polset, est in manu- nec metus aliquiS syncopesina penderet, semel arbitror, vacuatum a morbo explicaremus: cum 'p 'Rψ- L
illi morbum certe non rcdderemus. Ac de hs quidem haec mihi dixisse siti satis. CJI re Dereliqitas Syncopes Causis: acprimum de A sectibin, quibus Doloressuccedunt. C A P. NVnc reliquas occasiones,quibus syncope succedunt, deinceps reseremus. Hae sunt numero quatuor,dolor' vehemens, vigiliae, immodica Ventris inanitio, ac in iis, qui aliena loquun- 1h,sutiri Ebὸ L,
tur, aliquando motus. S ed 8c quintam, si non displicet,addas, nem pe principiorum intemperiem: gr his antiquiu
de qua in calce libri agemus, idcirco maxime, Q dupliciter prouenit,vel quia in nudis qualitatibus ae
Particulae alterantur: vel quia vitiosus aliquis succus in has recipitur. Deinceps igitur deoibus, quae 'memorauimus, est agendum,initio a doloribus sumpto. Ergo, si causam ipsam,unde dolor excita tur, adimere possis,ita vinue contra symptoma non pugnaueris, sed aegritudinem curaueris: sedi G si qua occasione prohibitum affectui stibinouendo intentum esse non licet,Vehementia doloriS mi 'ne e α - ἡ ligabis. Verum,qm nec dolorum causas submouere,nec Vehementiam eorum remittere,fa Sest,nosi intellexeris,cuius vitio is dolor in cubantis corpore excitetur, perpendendae prius tu causis dolo rum sunt tum vero ligna, quibus hae dignosci queant: nam,cum sensui pleriiq3 parii pateat,hoiem, qui in tali speculatione sit exercitatus, nimiru postulant.I taq3,cum nobis in alηs o peribuS non pauca de dolorii generatione fini praecepta,ipsorumq3 omniu opportunum tempuS iam Venerit, necessum arbitror tota eorum ratione summatim percurrere . Quoniam igitur in alatis corpore omni hus consentientibus sectis,non omnes partes sensiles sunt, manis ellum est, quae prorsus sunt in sensiles, eas non dolituras. Igitur, cum sensilibus duntaxat dolor accidat, sequens est,ut pes imemus, eiusmodi ne corpora perpetuo sint dolitura,an uno aliquo tempore, cum Uidelicet Orius in his crucians affectus sit. At, si ipsaeuidentia nos docet multum esse temporis, quo nihil Omnino dolea- , mus, non obscurum est certo aliquo tempore, quo scilicet eXcitatur in finguliS, quae dolent, cru- . . ..cians affectus, necesse esse ea dolere. Ergo, si inuentum nobis fuerit, quae nam affectio ea sit, qus in sensilibus corporibus orta, facit,ut animal doleat,utique di quod quaerimus, iam fuerit inuentum. Hic igitur ab iis naturalibus notionibus, quae omnibus nobis sunt communes, procedere methodo . . ad id quod considcrandum proponitur,conueniet. Porro naturalis notio nos docet vitium id cor 9poris, ex quo sit doliturum, aut continuitatis diuisionem oportere esse, aut alterationem aliquam.
Ita etiam non incommode dictum is est: qui cx insectilibus, vel in sensilibus, vel inco pactibilibus in elementis corpus componunt, affectum, unde dolor nascatur, prorsus inueniri 'non posse. F
Quippe, quae tantummodo tangunt,eorum nihil videtur dolorificum: at talia corpora tantum se inuicem tangunt. Quod si non contingant modo, sed etiam se inuicem in concursu frangant, ad dolorem creandum nihil plus conserunt, si, quae franguntur, insensilia statuuntur: nisi et lapides, cum diuiduntur,dolore assici dicemus. Verii de his latius tum alibi, tum in quinto de Asclepiadis Placitis disseruimus.Nunc autem confessum hoc principium sumentes necet se ei ut affectus, qui dolorem excitet, Ues diuisio lit, vel alteratio,illud etiam memoria repetamus, ne alterationem qui
dem ipsam sensim irrepentem dolorem afferre animali posse: sed quae dolore animal assiciet,ea mu-
tatione tum conferti m factam, tum Uero violenta else debere. Vident enim corpora non solum, . λcum in habitum contra naturam confertim aguntur, tristem mutationem sentire, sed etiam in ipso ad naturale statum suum reditu,nisi eu paulatim accipiant,cruciari.Scimus enim, qui in Uchemeti frigore iter fecerunt,eos cum sese non sensim, sed semel calf cere properaret,dolore circa Ungui una
radices adeo vehementi affectos, ut serre non possent. Illud vero inquirere, an ipsum, quod Velie
164쪽
scin aliquibus odia ς cis &ita videtur esse
menter excalfacit, aut refrigerat, diuisionem aliquam continui cssiciat, longiore sortasse disputa, Etione egct: dc utique hoc ostensum a nobis est in commentariis de simplicium medicamentorum facultatibus. Verum quid agendo, quae Vehementer vel excalfaciunt vel refrigerant, dolorem inferant, quaercle, ad rem Propoli tam minime est necesse: sive cnim ut substantiae senisibilium continuitatem diu id cntia, ii Ue Ut eam semel ex contertim alterantia , id ad corum inuentionem, quae dolorem leuabunt, nihil reseri, modo s ciamus, quod violenter Uel excalfacit vel refrigerat, id sentientia corpora dolore assicere. Ergo,ii coepi ila ab cui lentibus convcniet: euidente autem videntur, eorum,quae corporibus nostriS propinquant, haec sola esse dolorifica,qquae vehemeter vel incalfaciant vel refrigerent, ct quae substantiae continuitatem dividant, haec autem sunt, quae vcl contundunt, vel incidunt, vel distendunt: Ulique curationiS corum inuentionem quaeremus via aliqua inlistentes, quae a quaerendorum natura iit accepta, quae methodos appcllatur. Rursus igitur supra repetentes diccmus. Quoniam id quaerimus, quemadmodum in morbis dolore abfligamur, Ubi nihil nobis extrinsecus tritie appropinquat, necetium est, aliquam talem causam in corpore quaeramus, quae scilicet Uehementer excalfacicns, vel refrigerans, vel diuidens substantiam sensilis alicuius corporis, nos excruciet. Ac primum illud speculabimur, cuius nam esse naturae debeat, quod continuitatem diuid c t. Necesse igitur esit vel ruptionem, vel contulionem, vel Ferosionem, esse aflectum eum, qui diuisionem continui faciat. At Ucro ruptio ex disiciatione quadam : contulio ex gratiante: ciolio ex mordente prouenit qualitate. Ergo, cum nihil extrinsecus lit, quod vel diitendat,vci grauet,vel erodat, sed ex seipso horum aliquod corpus sciatiat,neminem latcre potest, disiciationem ab aliqua intrinsecus subitantia, quae multitudine sua corpuI se conti. ncns distendat, aut immodica siccitate, prouenire contulionem ex eo, quod aliquod corpus ab cxte rno superceciderit, quod vel durum, Vel magnum, vel graue, vcl limul ambo fuit: erosionem vero cx succo aliquo, cui mordens natura iniit. Igitur, Vbi Vehcnacias dolor Vrget, scrutandum no bis est, an succus plurimus, an spiritus cui non is t existis, an grauis moles, an mordens humor, an siccusast cetus subiit ad haec, veluti inter initia est definitum, an aliquid, quod Valenter excalfaciat, vel refrigeret. Quorum ipsorum quoque rursum causae vel in spiritu, vel in humoribus, vel insolidis ipsis sunt statuendae: quicquid enim corum vehementer cxcalfactum refrigeratum uefit,quando, quod vicinum cst, tangit, dolorificum illi redditur.Igitur, quemadmodum lingula,quae comprehendimus, agnosci possint: tum Uero quod non omnium habeamus manifestas notas:
quod que, ii aliud qtricq uana, etiam causarum Sc astediuum,quae sensum fugiunt,agnitio ex multa exercitatione, ct curiosa Omnium perpensione nobis tandem pariatur: alibi monstratum est. GNunc vero id considerare propoli tum nobis non est,immo solam ipsam medendi methodum per sequi. Ex qua scienter perspecta quantum auxilium compendiumq3 medicis non ad praestidiorum inuo curationum que facultatem, sed etiam ad affectus aliquando agnitionem comparetur, saepe vobis in ipsis aegrotantibus manifeste ostendi: quorum iam duos tres ue, qui haud pridem sunt sanati, referam. Vnus enim,Ut scis, quadragenarius erat: qui cum colo laborare putaretur, non modo nihil est a fomcntis tum humidis tum ii ccis leuatus, sed nec cataplasmatis, nec clysteribus, quihus scilicet publice uti in eiusmodi affectibus solent, Uerum etiam a plurimis eorum exacerbatus . N am a rutaceo oleo per sedem infuso deterius habuit,item q ue a calloreo : quin etiam, ubi mel corium cum pipere alium piit,extremis doloribus est amistus: iam, cum cremorem cocti s Oenigraeci Una cum melle accepisset,Uchementer est tritatus. Ipse igitur, Ubi mordentes succos in tunicis intestinorum immersos conieci, qui scilicet secum una corrumperci tum ea, quae per inferiora essent infusa, tum ea, quae per os sumebat,exhibui homini nutrimentum, quod non facile corrumperet . Dcinde, cum minus eum cruciarum intellexi, vitiosos humores purgandos iudicaui. Cum vero aptissimum ad ciusmodi vi tiosos humores esset medicam elatum, quod ex aloe coponitur, quodq3iana Vulgo picran appellant, 'tique semel hominem iuste purgare non sum ausus, ci, doloribus incdia duobus mensibus coniectus esset: verum ex quibundam interuallis moderate id faciens, Hquindecim circiter diebus hominem ut scis prorsus sanaui,idq; nullo praeterea adhibito praesidio. Atque hic quidem illo primum tempore sic cli vexatus, nunquam prius intellini dolorem ex-Perius. At alius iuuenis huic quidem aetate prope par, sed qui saepe ante colicis cruciatibus suerata ficctus,accepto scammoniae sicco fuit purgatus. Cum autem bene largiter fuisset Uacuatus, primo quidem die Vesperi in balneo lotus, mox ptissante cremorem sumens, post pisce quoque come denS,nocte ea, quae ceperat, euomuit Secundo die itidem lauatus, comedit primum lactucam,mOX auium carnis aliquid in albo iure clixae: ab hac alicam ex aqua simpsit vino austero iniecto. Vbi verὀab iis mcdiocriter se habere cit visus, etiam tertio die nutritus similitcr eli. Reddidit iamen Per aluum plura,quam pro ciborum poritone, ea que cum morsu. Deinde quarto die etiam magis dolere sibi ventrem sens it: Z , cum se in balneo alicubi frigus accepisse imprud cntem putasset, I U- taceum sibi oleum per sedcm infundcias, non solum υchementisIime est vexatus, sed etia liquidam deiectionem copiolis L. inam excrcuit: quod facile declarauit aliquid a toto corpore ad loca Ucntris deferri .Post deinde per circuitus similis redibat cruciatus. Audientes aut eius symptomata, intelle/Almus no a m ex scammonia in ill1S maxime intestinis procubuisse,quae prius etia fuerant imbecilla sic,
165쪽
A Ia sic, ut quasi fluxionis quidam exortus esset assectus.Ergo,quemadmodum hunc quoque sanauerim, scis. Abiicere enim iussi praesidia colica,alicaq3 calente,quae cocta in aqua ellet, nutriri,immissis ei mali punici granis. Cum autem tota nocte citra dolorem dormiuisset, miratus profecto est re traedii nouitatem:rogauitq3,quid esset bibendum.Dedimus itaq3 bibendum dilutum rhois cremo rem: quo videlicet, siue aliqua esset in summo intestino facta ulcerosa affectio, eam adstringeret: siue etiam ex consuetudine aliquid ex superioribus locis in partem amictam conflueret, id reprimeret: prandio que eodem uti iussimus. deinde ad Uesperam coenare pane puro madefacto in vino aliquo naturaliter quidem austero, sed veteri . ConcessiimVS praeterea, ut austerum quaecunq; vel let,fructum sumeret,iiue malum,siue pyrum, siue punicum. Simili ratione etia tertio die cibatus, in quarto theriacen bibit,sanus que omnino est redditus:ac de caetero ad consueta reuersus,nullum sentit incommodum. Simili genere δc alteri cuidam in aestate affecto, cum sitibundus admodum esset, supra alia, quae memoraui, etiam frigida potione Uri permisit. Ergo, ne requiras in omni afffectu ciusmodi notas, quales inpleuritide vel dysenteria apparent. Quippe scientifica est morbo rum id genus agnitio, certis Videlicet definitisq; notis comparatarcum eorum, qui proxime sunt di Oi, coniecturalis agnitio iit,ac solis iis inueniri potis, qui exacte cuiusque morbi propriam curatio . P c υB nem norint. Quare,quoniam de hac proposita nunc disputatio est, ipsam per se absoluamus . Nec
affectuum agnitiones attingamus: maxime quae ex coniecturalibus notis incipientes, cum eorum, quae prosunt obsulit q3,cognitione sunt coniunctae. Methodum enim in iis,atque etiam exercitationem, in morborum agnitionibus seorsim per se fecimus: qud scilicet arte quis instructus, in omni , agrotum locum, qu1 affligitur,tum ipsius ast ectum, sicuti nOS,inueniat. . Ratio CuranH Duores. CAP. S.
F Rgo reuertanatur ad astectus, qui dolores excitant. Si sanguinis abundantia sit, quod disten dat, veluti profectis in phlegmone fieri solet, protinus, ubi vires aegri valentes sunt, sanguis imittendus est. Sed, si is vel sanguinis missionem timeat, vel imbecillis viribus sit, tum reuellendus g. - - in diuersumJ- sanguis est: tum pex propinqua F derivandus:dictum q3 nobis prius est, quemad- α ernetu
modum haec neri couueniat. Quod si his peractis dolor etia perstat, patet profecto in aegrotante particula impactum esse,qudd contristat. Patet Vero non minus,&q, curatio ipsa per digerentia medicamenta sit molienda. Pari ratione, di qui ex flatuoso spiritu dolores fiunt, curabimus, sed simul in his potius tum extenuantibus cibis, tum potione, tum per sedem iniectionibus, tum cataplas matis, tum humidis siccis que sementiS, auXilianteS. Sin moles aliqua grauando contundendo ve C dolorem excitet, moli ipsi est medendum. Sin mordens humor est, qui affligit, aduertissima huic sunt,quae extenuant ec calfaciunt. Postulat nanq3 huius generis afiectus, si modo curandus eii, ut ea,quae contristant,vacuentur:li id Oino fieri nequeat,ut per epicrasin sanet : sin id quoque fieri non posit,ut, quae torporem 'inserant,medicamenta exhibeantur. Quae quanu sunt reliquorum com munia, minus tamen hos affectus, talios,laedunt. Quippe tenuis consistentiae, di calidarum Virtu, ataplurimi talium humorum sunt: quae autem ex Papaueris succo, ct alterco,&eo modo frigidis com . - posita medicamenta sunt,simul omnino re refrigerant ec siccant qua ratione non solum, ut sensui 'ntia atque crassantia, e ' - ,
torporem inducentia,salutaria sunt, sed etiam Vt humorum tenuitatem cogentia atque praeterea vehementem calorem refrigerantia. bi verὀcrassa glutinosis 3 humores alienissima sunt, quae torporem inducunt: cauendusq; magnopere in eiusmodi affectibus eorum
usus est. S ed nec alioqui comitatur eiusmodi succos, modo soli sint, dolor vehemens. Si verdex accidenti aliquo coniunctus his halituosus spiritus est, qui ex iis , quibus continetur, corporibus erumpere prorsus non potest, grauissimis omnino doloribus, qui ita se habent, cruciantur. Porro accidit id illis duplici ex causa, vel obstructione, vel calore: nam oc obstructio spiritum cohibet, nec exire permittit: dc crassa glutinosaq3, cum calefiunt, flatuosum spiritum gignere solent. Eius D modi sane affectus iis,qui se cibis natura frigidis, Zc consistentia crastis ac glutinosis referserunt,qn in ipsis intestinorum tunicis flatuosus spiritus continetur, potissimum incidit. qam,cum iis du-α liplices sint,vhi medio earum spatio eiusmodi collectus humor est,in flatulentum mutatur spiritum. Σ S ane is oc crassus, ec frigidus, Zc tardi motus est . Vbi igitur tum retinetur: tum tunicas distendit:
tum succus, Vnde oritur intestini partes, quas contingit, Uehementer refrigerat: duplici occasione affliguntur, qui sic laborant. Ac ad tempus quidem, Vbi torporem faciens medicamen biberunt, prorsus indolentes redduntur, caeterum aflectus his omnino fit maior: nam Sc intestinorum tuni aecae medicamentorum frigiditate densiores, minus que flatui transmittendo habiles redduntur: dc humor ipse tum crassior, tum ad motum ineptior euadit. Itaque&spatio longiore ad aegri curatio Vnem, S medico,qui egregie in arte sit exercitatus,est opus. Nisi enim certa ratione postmodum curationem aggredietur,verendum erit,ne succi secundo in statuosum spiritum verti, eundem dolo rem renouent: unde rursus stupefacientium aliquid medicamentorum exhiberi sit opus, eadem scilicet necessitate Urgente: ac pari modo tertio, is quarto, Si saepe deinceps, quoad homo insana hilis essectus, in malum totius corporis habitum perueniat, post longa tandem taedia pereat. Quo pacto igitur dolorescos, quos frigidus humor in medio intestinorum interclusus excitauit, sanare conuenictrbane non perfusionibus Oc cataplasmatis, quae Valenter excalfaciatiquippe lenti
166쪽
omnes crassi R frigidi humores ab iis, quae calfaciunt,nisi etiam valenter digerant, Iiquantur,ae E
in flatum mutantur. Contamis igitur eOS incidere ii m Ul& concoquere: quas res tenuantia medicamenta praestabunt: potissimum tamen,ii calida Vehemeter non tint. Quod aulcm horum quoq; ipsorum ea maxime deligenda sint, quae magis flatum discutiant,magis que sicccnt,nemini potest dubium esse. Saepe que cX plebe non paucOS audias minus libidolere colon assii mantes, cum nee ipsis cataplasma imponitur, nec Oleo ali QUO Perfunduntur, nec per clysterem aliquid infunditur. Et sanc: qui generosi animi sortes que sunt, is mcdiocri UtuntUr Uictu, tutius longiore in tempore pei curantur, quam qui Violenter Ut diei tam est calfacientibus Utuntur. A nullo enim in eiusmo- έ di succista meit mctuendum quam a calore, qui eos liquet, atque in flatum Uertat, sed digerere non G valeat. Vidinatis nanque ex agrestibus Operis, quempiam, qui, Ubi coli dolorem sentit, protinus se; . cinxit,cum cingi ante non soleret: comedit autem cum pane allium, nullum dimittens consuetum
opus nec toto die quicquam bibit, sed Vesperi meracius ab his ec tota nocte dormiuit, mane ab omni dolore plane libcr surrexit. Est enim proiceto allium ex eorum ciborum genere , qui Zc fla-- tum discutiant, ec minime istim inferant. Sunt, qui parum id experti existiment maiorem, quam
cepas,illim excitare, sed plane errore. cum non modo non maiorem, quam cspae, sed nec omnino i
i lim faciat. Idem Omnium plane eduliorum maxime flatum discutit. I taque ipse certe agrestium the F - , i iacen id appello. Ac, liquis vel Thracas, vel Gallos, vel denique qui frigidam regionem incolunt, vesci allijs vetuerit,non leuitcr ηs hominibus nocuerit. Ac, quos ex supradicta causa vehemens in testinorum dolor citra febrona exercct,rjs 8c allium cise licet: Sc theriacen bibere, quippe quae eius modi asteictibus magnopcre subucia it. At, si cum febri una talis dolor aliquando incidat, princi. χ . Pio quidem, si id ferunt, fomentum liccum cx milio est adhibendum . Si ab hoc non quiescant, se 2 men aliquod, quod flatum dissipet,in oleo,quod tenuium sit partium, coquere: mOX per linteum, quo purum sit, oleum colare: deinde anseris scuum in oleo liquare ,& per sedem infundere opor Z-- ebit. Si anseris sevum non iit,gallinaceo est Utendum: in primis que curandum, ut sit expers salis,
Issesto autem nec admodum vetus licet Uero Sc recenti vi praeserti manserino. At,si neque ex hoc re mittuntur dolores, secundo rursus in iciendum idem est, adiecta etiamnum castoreiec papaueris p succi, utriusque fabae non amplius magnitudine: olei vero hemina mordiis esto. Excipitur8 lanulae λ ex hocmcdicamento aliquid debebitq; appensa sorti filo, quam penitissime in rectum intestinum fli atho. dimitti, qtId Utique,ct cum libet, id facile recipiatur,ec euidentem conferat utilitatem. Ad eundem quo etiam P ' modumo oculorum aurium dolores, qui ex huiusmodi humore aut spiritu flatulento in febri excitantur, sedare conuenici tum fomento ex milio, quoniam id omnium ec leuissimum est, piri u gisse, at maxime siccans, quod qUe ab co defluit,innoxium cXpers q3 morsus est: tum auribus medicamen
i caiioreo ec papaueris succo conficitur, infundentibus: quo scilicet ad talia uti so
. . ius salivi lamus. Liquor,quo h Ac liquantur,sapaesto,quod apud nos Uocant Hepsema: pleritq; medicorum totietu. Siraeon graece appellant. Quod si imponi cataplasma aliquando oportebit, papauerum capitibus in aqua costis, ac foeni graeci, Vel hordei,Uellini seminis farina aquae immissa,cataplasma conficies. e G S-autcm licet medicamentum, quod castoreum recipit, non solum aurium sedare dolorem, sed ei iam oculorum & dentium, is auribUs initilletur. Iam vero collyria, quae ex opto fiunt, vehemeiavtissimos oculorum dolores remittere Omnes norunt: Vtendum que ut praediximus his est, cum maxima neccssitas urget, illud minime ignorantibus particulas ipsas non nihil laedendas, imbecil lioresque in reliquam Vitam cX refrigeratione tui Uras,caetcrum saluti hominis in praesens, ipsam potica noxam pol habentibu S. Siquidem non paucos eorum, qui his sunt usis, eo infirmi
tatis venitie,ut at 3 iere nihil omnino Viderent,alii propemodum surdi forent, id omnibus iam no tum est. itaquc nOS, ii quando cogim Ur his Uri, poli modum in sanitatis tempore particulas ipsas ex calfacimus iacmpe auribus oleum id, qUOd solum cali Oreum habet, infundentes: oculis vero collyria, quae tantum cxcalfaciant: ad quod scilicet munus maxime id probamus, quod ex cynnamo Hmo conficitur . Ac de doloribus quidem, qui ex crassis glutinosis ue aut frigidis succis, vel etiam flatuoso spiritu excitantur, hacten US abunde. Similis nanque eit eorum Omnium curatio , Ut quae per com prchen fas iam materias persciatur,nili Q is, qui spirithim flatuosum comitatur, propriam quadam curationcm cst sortituSex cucurbita cum flamma copiosa subinde admota. Videbitur latibi praesidium hoc in huiusmodi a ficetibus incantamcnti cuiusquam simile quid e cere, si uchi in intestinis,sive in qua uis corporis harticula sunt excitati. ilico enim cucurbita admota, qui spiri tu ita tuoso cruciantur, tum a dolore liberi, tum omnino sani redduntur. Quos vero non spiritus modo flatuosus, sed etiam humor quispiam, unde is oritur, male habet, ηs ilico ad tempus dolor sedatur, redit tamen vel in sequentcn Oete, vel postridie, vel etiam tertio die similis dolor: ac potissimum, ubi in vi eiu aliquid deliquerint, aut i ortunius particulas excalfecerint. Tibi vero hoc quoque maximum indicium a siccius erit ac curationem pro ratione prosequeris,nec impense particulam excaliaci cns,di tenuatoria curationis ratione utens. Quod si in ventre quoq; talium quippiam incidat, mirifice hi ex acrium iniectione leuantur. Sed percuranda in his primum doloris acces Ito cli, ad mola scilicet cucurbita, quo ventosus digeratur spiritus: poli id vacuandus humor est, infula per scdcm eiusmodi medicamentorum aliquo.Ego vero oleo quopiam tenuis subitaliae uti
167쪽
A uti assuevi, rutam incoquens. Porro aliqui in tali curandi ratione, ubi oleum acceperunt, maximo dolore cruciantur : postea exiguo interposito spatio excernunt humorem vitreum, atque ex hoc protinus simul 5c a dolore & ab affectu liberantur:quippe sublata causa, quae spiritum flatuosum gignit,omnia conquiescunt.His humoribus contrariam maxime naturam habent, qui tenues suntati acres,sed similem dolore inserunt. non nuna autem 5c conuulsiones crebras accersunt, Utique cum in ore ventriculi sunt collecti:veluti dudum illi contigit, qui paulo post aeruginosum humore euomuitiS alius vero sit non aeruginosum ipsum dicere,sed exadiam plane aeruginem: talis nanque erat,qualis pulcherrima est aerugo . Verum huic adolescenti cum conuulsione dc syncope, etiam guttae quaedam frigidae, dc pulsus in summo gradu parui erant. Ex quibus cum coniicerem in ore Ventriculi, quem publice stomachum vocant, mordentem aliquem contineri humorem, dedi illi aquam tepidam bibere: post quam protinus tale quid euomuit, quale si ipse facere velles, floridis simam aeruginem aquae misceres. Cum igitur talis humor in ventriculo consistit, vomitu est expel. lendus: cumin:intestinis,lnij cere persedem conueniet, quod eluere eiusmodi humorem sit aptum. At id deterfluum sit omnino, oportebit . Cum aute talium plurima mordeant, commodiimi me eXiis aliquod deligitur, cui morsus absit: eius generis maxime est plissanae cremor . Cibi vero exhi- Bbendi his sunt, & qui boni sint succi, nec facile corrumpantur: quorum etiam eXempla in priore libro iam tradita habes. Quoniam vero etiam eorum, qui ex siccitate Uehementi tendunt crucianturq3, mentionem feci, fatius fuerit de his et aliquid apponere.Scire nanq; licet eiusmodi assectum, si modo curabitur, hui nectationem poscere,caeterum curatu perdissicilem esse, Vel potius, qui cu- ex si Ni rari omnino non possit, si febris occasione est contractus. Succedit maxime exitiali phrenitidi . V ita ec sanatu quem piam ita conuulsoru aut ipse vidi, aut alium narrantem audiui . Nam temere coinNullio Vel ex repletione neruosarum partium incidit, qua rone eos,quos magna Phlegmone premit,adoritur:vel' ex mordente oc tenui humore, qui neruosa corpora rodat: vel ex ingenti frigo re, quod tale quippia, quale gelu,essicit. Atq; hae tres conuulsiones subinde percurantur: sed, quae eX neruosaris partium iiccitate prouenit,insanabilis est. lippe etiam in libro de marasmo docui mus selidoru corporu siccitate omnino else insanabilem. Quo minus adiiciendum quicquam de eiusmodi symptomatis praeterea puto: sed nec de hs , quae υ1tio immodicae vacuationis Ues per al-UUm, Vel per Uomitu, vel sanguinis profusionem incidunt Q Sc antea de his mediocriter sit dictum,oc posthac dicere iit necessum,potissimu cum mihi de tumoribus, qui praeter natura incidunt, erit agendum. Itaq3 libru hunc iam claudam,qn de symptomatis iis, quae utiq; tractatu maxime erant C necessaria, ct praecipue quae cum febrium affectibus ipsis sunt connexa abunde disserui. '
ID EST DE MOR BIS CURANDIS LIBER TERTIUS DECIMUS.
Inflammationes,ac Reliquos praeter naturam Tumores curare docet, id que Indicationibus diligenter adscriptis, ac i)s maxim e, q uae stim untur ex affecta parte. uid Hactenis hoc opere actum est,quidHoc iuro agendum ac de duplici In ammatione. C A P. I. VO iam genera morborum, quemadmodum quis methodo sanet, docui m Us, alterum in intemperie positum, cui antiqua est appellatio: alterum cui nos nomen indidimus continuitatis solutione . De qua prima in tertio quarto, quinto, ac sexto horum commentariorum praecepimus. Post eam de iis, quae in intemperie consistunt,usque ad duodecimum egimus. In hoc Vero totius Operis tertiodecimo de tumoribus, qui praeter naturam incidunt, disse rere incipiemus, in quibus scilicet partes a naturali habitu in quantitate re cesserunt.Sane,sanitatem,an naturalem habitum diXeris,ad ea,quae nunc pa.
ramus,nihil interiit. At,cum plures specie arsectiones in his sint, primum agemus de phlegmone . ως ονομα Γ' Expedit enim ab hac coepisse, di . frequentillime incidit,&q, febres alia que symptomata Pericu losissima excitet. Cum aute veteres Phlogolin qua inflammatione interpretere) suhinde phleg monen appellant, sciri volumus non hoc loco nos de hac phlegmone disserere, sed de ea, quae supra i afu i si inflammatione, tensione quoq; in particula facit,qua non modo ipsi lac iudeprehendamus, sed etia ' quasi se Ars
ipse aeger ' proprio sensuFaduertat. Quin etiam pro tensionis modo tangenti quoq3 remittit pars uli 4 Phlegmone obsessa,auctiorq3 est, Φ pro naturali habitu: nec dolor illi deest, maior minor Ue: cum quo non nunq*pulsationis est sensus cum s malum amplius increuit ac potissimu cu suppurat. RuUOT
168쪽
rixone laborant ii iis .rcita mnino videtur
'In e gis tabor quoque in parte, quae phlegmone laborat, maior minor e semper insitur. ' Semper aute E.
omnia partibus inflammatis in funi=adco,UI siue in ipso pedis vestigiO,siue in parte interna manus magna phlegmone incubuit,haec quoque magi S rUbra Uidentur, quam ante. InicaIIoves, quae exstentibio ve aiatu In ammatiombus praebentur. C A P. a.
FTenim ostensum est phlegmoncn omnem e sanguinis conliuxu confistere : qui alijs statim
calidior est, quam pro natura fuit: OmnibUS certe in ipsa parie, quae Phlegmone VeXatur, cali dioresticitur. Atque hoc omnium stelarum commune cit, liue impactum tantum sanguinem mfinibus vasorum, phlegmones causam velint siue intercidcntiam eius paremptωsin vocant) inlisa ricrijs, siue Obstructionem aliquam,sive in raritatibus ratione contemplabilibus relisiciatiam. Quo sit,ui ct curationis indicatio omnibus sit communis,nempe Uacuatio redundantis in particu la platcgmone obsella, sanguinis. phlegmones Ucro, quae in generatione adhuc est, duplex indica tio ess,Veluti in reliquis morbis omnibus,quicunq; in gignedo adhuc sunt, nec dum absolutionem sunt nasti,oliendimus. Nam,quod corum generatum iam cs t, id medicinae artis parti, quae morbos curat, subiicitur: quod in gcneratione adhuc est, parti, quae futurum morbum praecauci. Atq; idcirco diximus non simplicem sed compolitam esse totam de ijs aegritudinibus,quc in generatione ad lauc sunt,mcdentis licitudinem, cxcas. quae prouidce, ea, quae curat. Sicuti etiam, stomnino FPhlegmonc laborare adhuc non corpcrit, sed tame appareat iam stibelse in corpore genus aliquod corum, quae Phlegmoncia cxcitare possint,in talibus quoque omnibus sola prouisio indicatur. At, si nulla adhuc in corpore causa subalitur, iis, qui ita se habent, ea, quae sanitatis est tutrix, prouidet. Ergo, qUX' causae phlegmonen accersere videntur, has, cum iam in corpore is ni conceptae, sed tam cra exiguae adhuc incipientcs,utique ne maiores fiant,inhibere conueniet. Atq3 hoc praecauentis phlegmoncia eit ossicium. Cum Ucro ea magnitudine sint, ut iam phlegmonen creent, eaiasub Oucre Operscs,ac, quantum iam phlcgmones genitum eli, sanare. De ortu In ammationum. CAP. R. C communis omnium phlegmonarum generatio ex sanguinis influxu est , copiosioris s. parS postulet: Ueluti tum in libro de tumoribus praeter naturam ostendimus: tum in eo, qui de inaequali intemperie est inscriptus. Sane copiosisor sanguis influit alia quapiam, alijs te particu llis aliquando eum mittentibus,ac ea, quae phlegmone laborare incipit, recipiente: aliquando par ticula,quae affligitur, hunc ad se trahente. Partes, quae mittunt, alias Ut copia superuacuum, vel Ut qualitate moleitum, alias Utroque nomine, succum propellunt: quae attrahunt, ea naorboso calore
trahunt. Porro in doloribus incipit quide causa ab eo,quod affligitur, sed quicquid est phlegmo- G
nes, id superpositae partes emciunt. Ergo, ν ad partem excalfac iam vel tralauntur vicini succi, Ut nos censemus) vel confluunt ut Asclepiades pia tabat) euid crater cernitur: Gc constet hoc loco ex ipso,quod cernitur,sermoni fides. At vero, quae dolent, ccrnuntur ea quoque phlegmonen ex dolo re pati: sed causam eius quidam omnino non assignant: quidam nullo modo probabilem. Nostra vero sententia talis cst. Docuimus in eo opere, quod de naturalibus facultatibus edidimus, Vnam essenatui stacultatem,quam excretoriam dicimus. Ea suo munere tum fungitur,cum triste aliquid sciatit. Vnum vero quiddam est ex ijs, quae eam contrisitant, ipsi, quae dolorem excitat, causa, quae ' cunque in sit. Planc 'igitur eiicere dii properat, phlegmonen interdum in particula concitat. Cum enim primis suis conatibus nihil prosecit, vehementius aggressa, quod inscitat, expellere, sangui- 'nis 8c aliquid spiritus ex superpolitis partibus in affli fiam limul cxprimit. Atque hinc iit, Q cx do
lorc particula, pyo portione confluentis in eam humoris,in tumorem attollitur. Tumores ors praetre naturam Ex rei in uetis natura variari et quae sint In amationis causae. C A P. M. Vin etiam 'omnium tumorum,qui praeter naturam sun t,Varieta S eX eius, quod influit, natura nascis. Ubi enim flatu lenta materia copiosior accessit,flat uoti magis tumores fiunt: phlcg-- monae vero magis similes, Vbi sanguis: sicut eris p clati, ubi flauabilis: cedemati, ubi H pituita sis militer scirrhosi,vhi vel crassus, vel vehementer lentus humor est, qui parti est infixus. Sane crassus humor,quodammodo iam melancholicus magis minus is est. Lentus autem ex glutinosis prouenit cibis: sed Sc cx ipsis aliquando neruosis partibus, utique cum multum excrementi genuerint. V crum de caescris rumoribus post dicetur. Nunc de phlegmone agem iis, ac prius, quae Oium sunt coia,addisputationem propolitis, sic deinde, quae solius eius Vitii sunt propria, ad ici US. Cuigitur particula aliqua phlegmone Urgcri coeperit, videndu est, an p p calore alique, qui in illa praeter natura iit ortus,an pa dolorem Uclipsius, Vel propinquae alicuita Spartis, ranc contra- Nerit qUd s. adempta causa, phlegmone non amplius increscat. Poti hanc considerationem proxime illa conic plabere, nunquid vicina aliqua particula sanguinem largius ad parie phlegmone Obsessam transmittat: dc inde num totum corpus ' sanguine nimium abundet, et ληθωροιν Uocant. FIUammationes in Glandosis carnibus facillime excitari: quopacto Curari debeant . C A P. s
NA m ubi arbitror non excidit,utpote saepe a nobis monstratum, superuacanea, quae a Ua
lcntioribus partibus ob redundantiam vel qualitatem expclluntur, ea in imbecilliores procumbere atque hinc accidere,vi glandulae,quas adenas vocant,facile fluxiones recipiat, Oc maxime quae rariores natura sunt. Quippe valentius est arteriarum,oc venarum,d neruorum,oc musculo-- Tum
169쪽
A rum robur,imbecillus autem ac forte prorsus nullum,corporum, quae glandularum sunt naturae. I.lI. 4. 1 4 l. 3. Sic 'igitur'st,ut 8c propter ulcus, quod in manus aut pedis digito sit,eiusmodi glandulae in inguini hus 8c alis tum intumescant,tum phlegmone occupentur,cum defluete 'ad ultimos artus, sanguinem priores exceperint. Quin etiam in collo, Sc secus aures stipenumero glandulae iis,quibus in collo,capite,uel aliqua uicina parte ulcus est natum,intumescunt: nominant autem ipses Adenas: cum sic intumuerunt, Bubones. Quod si scirrhosior earum partium phlegmone aliqn fuerit,haec re aegre sanabilis est, ct Choeras,idest struma,dicit. Qitae nam vero sit strumarum curatio, in pro ximo dicetur libro.N unc de phlegmonis, qm de ius diiserere proposuimus, denuo repetentes dicamus, q, inhibitio earum incipientium,ex generante illas causa tollenda praestatur. Primumq; de iis,
quae ulcera sequuntur,agamus:posea.n. 9 prope magnam arteriam aut venam Ulcus ortum est, celerrime bubones excitantur. Cernitur autem aliqn ipsa quoq; vena per totum membrum rubra,
ct calens, distenta,ac siquis eam tangit,dolens.Ergo, si vel totum corpus sit plethoricum, vel malo succo redundet,dissicilis curatio redditu sin fanum plane sit,facilis. Quippe excalfacere S humectare mod1ce totum membrum,qud dolor mitigetur,oportet nosti autem eiusmodi praesidiorum materiam)ipsi utique ulceri tetrapharmaco in linamento imposito,liquatur id oleo potissimuB rosaceo, vel,si id non adsit,relaxanti aliquo: toto Vero membro, hapso lanae ex calente oleo imbuto circundato. Quin etiam ipsi viceri calidum imponi medicamentum oportet,ac super ipsum,cali dum extrinsecus cataplasma ponere, quod ex farina uel hordeacea,vel triticea,vel ambabus mistis constet humorem autem habeat aquam cum pauco oleo.Non secus vero etiam ipsi adcni,q phlegmone urgeri coepit,ut mitigetur, imponi debebit primo die lana ex oleo calente madens, non aut sicut non nulli faciunt,statim addito sale: poli enim sale utemur, cum Zc tumor per totum membria fuerit remissus, ec dolor viceris sedatus. Quin etiam macedonicum,quod vocant, pharmacum si militer, sicut tetrapharmacum, ipsi viceri imponere licebit etenim similia inter se sunt, solo thure tetrapharmacum macedonico superante. At, sit vel plethoricum corpus sit,uel malo succo rcdun det,curatio per ea, quae sic calent, fluxionem ad membrum citat. Atqui nec alia ulla uti datur. Cogimur ergo aliaS sanguinem mittere, idq; aut vena incisa aut membris 14s, quae laesa non sunt, scari ficatis. Manu enim laborante,scarificabis crura: altero crurum male habente,reliquum. Has nanq3 vacuationes indicat ipsa copia,sicut etiam succorum vitium,redundantis succi purgationem. Ac plerunque poti haec praesidia,glandularum phlegmone desinit. Saepe tamen uel ipsb, qui curat,ad Corporis totius Vacuationem segniore. vel ipso,qui laborat, prae mollitie eam non admittente: earuC phlegmone maior em citur,sic,ut ad suppurationem perueniat. S ed i , quae Phymata quoq3graecea p pellant, memoratis carnibus,sicubi fluxio in eas procubuit,citra Vlceris occalionem accidunt . bi ergo distentae uehementer glandulae sunt, aut alia denique particula quaeuiS,quam phlegmO- ne premit,cogimur toto corpore prius uacuato ipsam scarificare. Sane vacuamUS totum corpus sicut in libro de plenitudine monstraulimus non modo cum in redundantiae succorum est habitu, sed etiam cum med critatem succorum continet,si morbi maznitudo suadeat . Siquidem dolor, ec calor me mbri, in quo phlegmone sedet,etiam si purum ab excrementis totum corpus sit,fluxio nis causae fiunt. Expedit igitur parcius id, hoc casu facere: ac vacuare,prout maxime tum aetati laborantis, tum naturae, cogruere videbitur,aeli imatis praeterea tUm anni tempore,ium regione, tUm ae
grotantis ipsius consuetudine de quibus saepe iam in multis diximus lic,vt,etiam si adhibita in ser mone non sint, subaudire ea conueniat. Ubi vero phlegmones ipse veluti feruor iam subsedit, mitigatoriis cataplasmatis dimissis,ad ea, quae digerunt, paulatim esst transeundum . Ac primum cum mitigatorijs paulum mellis miscendum.Mox triticea farina in totum prorsus auferenda, contentis hordeacea cum melle uberiore . Deinde ad aliquod eiusmodi digerentium medicamentorum est veniendum, quae uel humida consistentia sint,similiter iis, quae in linamentis vel linteolis excipiunD tur Emmota graece uocant vel cerati specie. A duris autem abstinendum est, qualia pleraq3 emplastra sunt nam ec phlegmonarum reliquias contrahunt, Z rursus phlegmonen in aegra parte excitant. Quin, si pus aliquod notabile in suppurante particula sit contentum,non expedit quod nonnulli faciunt)protinus incidere, immo exhalationem moliri medicamentis ad id valentibus, quo rum usus ex affectu sit coiectatus: quippe,cum phlegmones naturae quicquam in membro adhuc restat,acria medicamenta magis irritant,* digerant . Cum vero, quod ex phlegmone relinquitur, scirrhosum effectum videtur,fidenter iam ualentibus medicamelis uteris, sed obseruato his in die, quem praestent enectum,primum mane, secundo vesperi. Quod si balneo quoq; utatur,etiam in eo tempore fiat. Si quando ergo aegram partem medicamenti acrimonia trita tam Videris ita, ut tu mentior,aut rubicundior sit,aut magis doleat, mitigabis eam interea fomento, quod per spongiam administrabis . Id autem aliquando ex aqua dulci esto,aliquando etiam sal habente,Vbi. s.scirrho siores phlegmonae sunt.Sin aliquando puris copia medicamenta superet, nec ea videantur tibi t tum digerere posse, ' secare exitu ei, quod digestioni non cessit,J- eo potissimum loco oportet, quo est editissimum: quippe tenuissimam etiam illic inuenies cutim. Memineris praeterea insectionere alterius indicationis, qus ad effluxum pertinetiatq; ad ambo respiciens,ita, quod suppuravit,in cide.ac deinceps medicamentum aliquod eorum, quae sine morsu liccent,impone. Quod si in
Septima Classis. ill illi putruisse
170쪽
ptItruisse portio aliqua suppuratis partis videbitUr, excidi eam csi ncccsse. Sane quidam 1n fis quae si 'in axillis dc inguinibus supputarat,in myrtei folii speclcm scmper excidi cutina iubent, qm in iis lat Exani Q Ha vi ea naturaliter sit,id coci; omne,quod ipsi ad Uenit Prompte rccipiens: ' praeterea ipsa cxl cui oc-ud b. , tib calione Phlegnaonen facile contrahant.FAt ma XimaS aliqui scctioncs faccre solent: quarum occa- phlestimone la sione particula, 'bi ad cicatricem est perdueia,non solum turpissima redditur, sed etiam sit imbecilcile coxi h x- lior,, quae saepe homini ad motus sit in mi 3ra .Haec igitur ipsi vitantes, saepissimc certe sola incisione,& mcdicam ciatis Ualcntcr siccantibus, huiusmodi alic situs sanauimus. Qiiod si aliquando excidere aliquid propter multitudinem non puris modo sed etiam corruptarit m partium, fuit opus, coniciati cramus sic tione, quae myrti folium imitatur, planc non magna.Cum autem in ea cxcisio ne longitudo maior,*latitudo lit,csto in inguine longitudo pcr transuersum ducta, no autem per cmbri rectitudinem quippe ita,cum membrum inticeiimus,naturaliter cutis sibi applicat.Post cxcisam culina,medicamcnto, quod raeci RIannam Vocant,allectam partem implebimus: cii autem ea pUrga ira tum thuris,l cui adstrietione praedita,atq; hoc nomine etiam thure ipso ad no nulla utilior.Thus. n. puris tiara mouendi facultarcna Obtinet, utpote nullam adstringcndi vim habens: magisq; id facit, quod pinguius ex co est,ec magis albicans licuti etiam, quod flauum ex eo magis esI,ValidiUS liccat. Mannae Uero, etiam corticis thuris paululum est admistum: unde. f.adstringcndi Fuim habet. Ipsevcro correxi huris tum adstringit, tum siccat insigniter. Itaq3 etiam ad moderatiores sanguinis perstitioncs co utimur solo sicut etiam ad valcntiores solo usio,sed tunc cribrato, in mollissimum puluerem rcdacto. Qtiin ctiam mitigare prius incisam partem sicut didium est q Uantum poscere 'idcbitur,oportet, fomentis primum,dein cataplasmate, mox humecitate aliquo mcdicamento,aut non siccante tingulis. s. extrinsccus impositis. Nam in ipso Ulcere tum manna,vidicium cli tum ex praeli diis,quae linteolis excipiuntur, primum ea, quae pUScitat: dein ea,quae eXPUrgant, sint imponenda post quar,sicauitas etiamnum sit, quae impleant,adhibenda sunt: sin mi, DUS Ca, quae cicatriccm inducunt graece Synulti, tica Epulti,dica vocant) veluti quod ex cadmia conficitur. At,qna in horum quoqῖ usu plurimis medicorum non si aruum quiddam peccatur, noab re fuerit etiam de iis disserere. Tui nanq; ducere ulcus ad cicatricem incipiunt,ac idonea illi rei medicamenta applicant,ctim iam penitus istina pletum,nec quicΦ illi restat cauuna. Hinc illis accidit,ut cicatriccs efficiant circumposita cute magis eminentes. Qud igitur illi cuti sint aequales,con Ucni et id genus mcdicamentis uti prius, i ulcus ad aequalitatem prorsus sit impletum,imposito super ipsas ulceris oras ex spccilli mucrone medicamelo aliquo sicco ex iis, quae in ulcerum curati ne retulimVS : superi cliquum, linamento dato, quod aliquo medicamento ex iis, quae cicatricem tainducant, di humida lint consistentia,fucrit imbutum. Cedente aut prospere curatione, etiam id amo uc bis ac postea sicco tantum medicamine uteris,lato specilli mucrone ex eoγsuper toto vice re volatato. FOriS autem suffecerit linamentum vel siccum,uel ex vino madens:ac potissimu quod ex mollibus sit clychni lxcuiusmodi Tarsensita sunt,qm haec quoq; ad ulcera, quae supercrescant, submittenda Vim aliquam obtineant. Atque haec duccnte nos rerum societate diXimus. De Curationesingi lorum secuum, qui ad Insammationem excitandam concurrunt. . C A P. cf.
NVnc ad sermonem de phlegmone reuerti dicamus communem omnium phlegmonarum curationis indicationem esse uacuationem. Quae vcrd adhuc in generationc sunt, in iis prior vacuatione cli confluentis ad aste 'tum locum sanguinis inhibitio. Inhibebitur is comode, si ipsam fluxionis causam inuenerimus. Sanc ca duplex est aliquando enim eX ipsa parte, quam phlegmo ne UeXat,orltu aliquando ex alia quapiam, aliis hic. Ex ipsa,quo lics aut calidior est fasia,aut dolo
re sicuti antc diximus Urgetur non ex ipsa, quando vel ab alia quapiam,vel ab alijs,supci fluum ibli transmittitur: Uel ctiam ex totius corporis affectu. Fit igitur calidior vcl propter immodicum mortina,vel aliquem ex Sole a Ut igni lcporem, vel acre medicamentum. Dolore Ucro angitur 5 pro Hpter intemperiem, Vulnus, es contusionem,S distorsionem, di tensionem, praeterea ObstrinfiiOnem quandam, re spiritum statuo sum: Inlcmpcrics modo extrinsecus illi prouenit modo ex succis, qui in ipso habentur corporc.Et extrinsecus,vcl ab aliquo vcnenatorum animalium Vel pharo a , luod Vehementer excalfaciat,aut refrigeret: etiam ex ambiente non nunquam: EX ipso UOTO laborantis corporc, cum id vitiosos succos, qui facultate sint dissimili, congcssit. His igitur omnibus aestimatis,quae phlegmonae adhuc in generatione sunt, earum causas prius abscindes: quae vero iam fac iae sunt, has utique curabis selas. Ergo quid nam medenti agendum sit, sis totum cor pus male sita licetum, dieta prius tum in his non pauca sunt, tum in libro de picnitudine: nunc summaS eorum, quae dicta sint,recensebimus. Vbi enim aequabiliter inter se sacci sunt ad audii, id Sc Plet hos 5c Plei horan raeci vocant: - nos plenitudinem, Sc succiaum redundantiam dixerimus.J- bi vcro vel flaua bili,vel nigra,vel pituita,vel serotis humoribus resertum COIPUS iam lucrit, eum habitum Cacochymian quasi succorum vitium dicas non picthoram nominant. Ergo picthora tum sanguinis missione curatur,tum frequenti balneo, tum eXercitatione,tum frictione praetcrca digerentibus medicamentis: 8c prauer haec omnia inedia: de quibus in iis, quae de sanitate tu cnda sunt prodita,die una abunde est. Succorum vitium purgatione, quae cuiq3 su- Peranti