장음표시 사용
191쪽
Apostea,quam agglutinata membranula est,facile eximas. Eorum vero,qui thapsia praeputium ad ducunt,quidam rotundum id e plumbo fecerunt, veluti solenarium quoddam: mox illi extrinse cus praeput 3 cutim circuntendunt,ac molli loro deligant . Fueritq; Sc id non nunquam utile,utiq;
quibus multa defit cutis: quibus autem exiguum est,quod deest,iis ut comprehensum est sola me-hra nuta circundata sussiciat: ubi autem circundabitur cuti,&agglutinabitur, subtus imponi sole 'narium prius oportebit. Ego vero, cum nihil horum praesto est, modicum chartae inuoluens,im mittere pro fulcimento praeputii soleo,Vt postea, cum plane coaluit, quod foris est circundatum, exempto,quod fulciuerat,facile meiat is,qui curatur. Constat Vero hoc quoque vitium ex eo mor horum esse genere,quod naturalem magnitudinem est egressum, alias putrescente praeputio incidens alias ab ipso ortu minore, quam par erat,congenito. Subiicitur autem duplici chirurgiae ra tioni,interim in superna pudendi parte circulo incisa cute,qud videlicet eius unitate soluta, tenus deorsusia trahatur,quoad glandem cooperiat interim vero scalpro ex interna parte,qua glandis initium est,excoriata,mox deorsum tracta,ac deinde ut supra comprehensum est molli quopiam de ligata. Dicemus autem Zc de eiusmodi rationibus in sermonis progressu aeque profecto, ut de cur iis id genus, quae Colobcbmata Graeci appellant: quippe ita vocant, quae in labiis,aut narium alis, B aut aure deficiunt.Nam methodo quadam curantur haec quoque,primum quidem eXcOriata utrinque cute, deinde adductis coniunctisq; inter se cuti umoris ac utriusque, quod callosum est,detra 'O mox, quae reliqua sunt, adstitis atque agglutinatis.Eiusdem generis sunt,'c quas in maiore oculi angulo te hoeadas graece vocant,utique vel impensius minuto, vel prorsus perdito ipso angulo . At prorsus quidem perdito eo, i nino insanabile relinquitur vitium:minuto verὀ ius,quae modice adstringunt,curatur,si tamen totum corpus primum ante purgaueris,dein caput. S unt medio criter adstringentia medicamenta,dic quae e glaucio componuntur Sc croco,& quae nardina Vocantur: dc in primis,quae ex vino sunt confecta. V t vero summa complectar, quibus perit aliquid sub stantiae,maxime quidem id agendum, ut ei quam simillimam faciendam curemus: si id fieri nequit,saltem aliquid, quod eundem praestet usum,machinabimur erit autem profecto ocid eatenus simile. Etenim, cum ossis tibiae saepe excidere portionem magnam cogimur,ad alteram loco eius substantiam producendam,carnem gignentibus medicamentis naturam ipsam prouocamus: quae utique inter initia velut dura est caro postmodum calli durioris firmitudinem accipit: ac temporis spatio roborata,ad ingressum,ossis loco, it habilis. Quin etiam,vbi internodia digitorum excidi
mus,in excisorum loco alteram, qualem praediximus naturam prouenire cernimus. Quod autem C venas quoque sensibiles generatas aliquando vidimus, prius est dieium: verum has non tam simi-Ies ηs, quae prius perierant,quam easdem, renasci dixeris: Ueluti in cauis Vlceribus carnem. Cica ..trix Verd, quae in hac calli modo durata gignitur, ea cliti quidem est quam timillima, cutis tamen non est: quando δc densior ea visu tactu que sentitur: di ratione ex eo, quod pilos non edit,intelligi
tur. Haec igitur si praesid tibi ad manum semper erunt , quae tibi in curationibus peragenda sint ,
De Reliquis curandis FcIIbin,quia praedictagonera referuntur. C A P. I .
M I hi uero iam tempestiuum est ad alia morborum genera transire, sed quibus est cum supra
comprehensis societas . Ergo serpens vicus,qui Herpes graece dicitur,is eiusdem est generis cum exulcerato erysipelate Ramex verθ Quam Sarcocelen uocant cum scirrhis. At uitia, quae
Ophiasin, Alopecian, ct in appellantri eo sunt morborum genere, in quibus naturale alia
quid est amissum,atque nin Am,ut Myrmecia eorum est, quae toto genere sunt praeter naturam. Porro triplex omnium horum cst differentia. Quaedam nanque ex mutatione coiistunt solidarum Partium: sicut myrmecia,& leuce,& vitiligo, di ossis caries, quam sphacelon vocant, di elephas, D dc scabies,& lepra. Quaedam,cum prius omnino non fuerint,postmodum sunt orta: Ueluti melice Tis,Zc atheromata, steatomata: atq; alio modo helminthes, oc ascarides,& certabita enim uocant longam latamq3 helm initia: omniaq3, quae supra diximus in abscessibus quibusdam,callosae substantiae,aut lapillis,aut ossibus,aut pilis,aut at is quibusdam id genus similia inueniri. Itaqi atten- - tum esse semper opprietjn omnibus quaci raeter naturam habentur atqa diligenter aduertere, ex Io ea gener fiat .li modo illud recte a nobis dictum est,primam facie rum indicationem, Unde ad omnia,quae deinceps sunt administranda,initium capietur,a genere ipso sumi. Herpetanan Jihiliosus procreat succus: quo sit,ut eatenus eiusdem sit cum erysipelate generis, atq3 huius quoque magis etiam cum eo, quod exulceratum est. Differt autem ab erysipelate humoris tenuitate: est. n. admodum tenuis, qui herpetem excitat,adeo profect6,ut non solum omnes interioreS partes, quae Vtique carnosae substantia sunt, transeat, sed etiam cutim ipsam ad summam usq; cuticulam Epidermida Graeci vocant, quam solam propterea, ab ea remoratur,tum erodit, tum eXedit: quan do,si hanc quoq; sudoris vice transsiret, haudquaquam ulcus excitaret. Quippe id ulcerum,que eXmordente humore oriuntur, quae nimirum spontanea vocant, commune eli, humor,qui ea facit, sistitur in exitu ac tardat. Porro ex eo, i, alter humor altero sit ictauior crassiosue, vicerum dimerentiae,quae ex profunditate spectantur, proueniunt.Huius certe generis est, quae Plaagedaena G rae
Septima Classis. mmmmmmm iiii cedi-
192쪽
ee dicitur,5 eXulcerati cancri. Quorum omnium communis curatio est,ut inhibeatur primum his Emoris confluxio, post sanetur Vlcus: propria Vero cuiusque luna cX membri inUcnit vir natura, tum
ex humoribus non solum specie, sed etiam quantitate. Attcnuissimus quidem in eiusmodi humo tibus cit is, qui exulceratum herpetem eXcitat:crassiissimus,qui cancrum: proximum ab his locum occupat, quod ad crassitudinem attines,qui Phagedae nasci cat. Harum species quaedam sunt,quae Ch gir ωnia ac Tclephia graece dicuntur. Iam aliae quaedam ciusmodi appellationcs sunt,sed inuti tes superuacuae liquidem ad curationem pernosci oportet humoris tum copiam, tum crassitudinis tenuitatisq; eius modum, luna potentiam: Veluti statim in herpete, quoniam humor tenuis est, ut qui ex gencre flavae sit bilis Vbi summam culiculam in transitu perrupit, utique,cum digestius is est,pcrmitti cicatricem Ulceri induci. Ita AUe,il uis toto prius corpore purgato, mOX, quae
in fluctatem humorem reprimant regerantq3,medicamentis utatur,tam herpetem curauerit. Sinnemirum horum fecerit, sed tantam ca,quae cicatricem inducunt, adhibuerit, Utique exulceratam cuticulam ita fanauerit proXimae tamen illi,quo minus exulceretur,non consuluerit. Post odum
vero illa quoque cicatricc inclusa, quae ipsi continua est,exulceratur: id que longo spatio, ceu serpente malo ipso,sit,donec humor, qui id facit,sit uacuatus. Etenim Romae mulicr quaedam illu- 1 iris,cum herpelcm in malleolo haberct, primum quidem medicamento, quod algam recipit, est Fus a. Hoc cum protinuS cicatrix induceretur, proxima illi summa cutis est excoriata, veluti ex des quammatis. Cui cum deinde superpositum medicamentum est,rursus illi continua est exulcerata. Id quc ita ad id uenerrexit, donec adigenu exulceratio perueniret: cum interim quiduis potius pati,quam medicamento,quod bilem traheret, purgari parata estct. Itaque etiam, quod fieri in talibus assueuit,quoniam plerique culpant non culpanda damnato ex alga medicamento aliud admouerit ullit. Deinceps igitur,quod ex sandice componitur,vtcbamur. Vt Uero .id quoque, quod cxulceratum iam fuerat, sanauit quod Uero nunc eXUlcerabatur,non inhibuit, sed iam ad bu- 1; . ibi hones usque uitium ascenderat,ipsa necessitate coacta, scrum' si lactis sumpturam annuit. Immitin c. .sol. 31.g iciates igitur clanculum minimum scammoniae,inuitam purgauimus,ac sanauimus. Ergo, cuius gratia haec dicta sint,denuo repetamus. Post, quam communem omnium sub eodem gene Te vitiorum sunt indicationcm acceperis, S Ie laor anc in particularibus exequeris, sed reduces
ης Ni sem p rad disterentiam, qurium assectibus, tum linorum cautii fit accor bda sic spoin iacis ossensum est ulceribus. vacuabis nanque eum, qui redundat 'Turnorem, caeterum aliquan do medicamento, quod flauam purgat bilem: saepe eo,quod nigram: modo co, quod mistae est facultatis, quod scilicet bilem simul Sc pituitam educat: Veluti in altero herpetum genere, quem a si Gmilitudine,quam habet cum milio, Ccnchrian graece appellant. Qtrippeis non protinus ulcus facit, quemadmodum alter, sed admodum exiguas pustulas,ad speciem milij quae ipsis interposito spatio in ulcus abeunt. Adeo non sine ratione quibusdam visum est in eiusmodi uitio bili esse aliquid pituitae admistum. Incidunt sane non nunquam citra Uchemcns lotius corporis humo rum tritium in partibus ulcera,quae haud dissiculter medicamentis, quae repellendi digerendi quemittas facultates habent,curantur. Ac repellunt quidem no solum ea, quae adstringunt, sed etiam, quae sine adstric tione refrigerant: digerunt vero, quae calefaciunt. Constat que, ludo in genera tione ulceris exuperare debebUnt, quae repellendi facultatem habent:Vbi non amplius confluit in aegrotantem particulam Uitiosus humor, quae digerunt. Siquidem exiguum Vitiosi h timoris,ctiatri siquis ad viscera magnas uenas retrudat, nullum profecto, quod sensu percipiatur malum committet: at, si eius non leuis quantitas fit, in princeps aliquod membrum aliquando procumbit, ubi scilicet prius naturae viribus totum corpus expurgantis non sit uel per dele fctionem, uel uriatas,uel culina, quae totum corpus includit,Vacuatum. Atque flavae quidem bilis vacuatio cst nocilis: pituitae vero,ac potissimum eius,quae crassior glutinosior que est , item que nigrae bilis,dissi cilior quo magis purgantis mi edicamenti Ope indigent. In herpete uero, quoniam tenuis humor Hest, qui id uitium creat,abunde est etiam aluum leuiter soluisse, uel urinas per ea, quae id modice e riunt, citasse. Verum, quoniam de medicamentorum methodo proditum etiam aliquid insuperioribus est, non pauca autemWin operibus, quae proprie his sunt dicata, satius iit sermone nan; hil ultra proferre: quando satisfacere etiam ei, qui attentus erit, haec possint, neque Uaim nos ea a musis ac pimus. Verum homini,qui prudens sit 8c diligens mente e Erchaius, ipsa Icrum natura, quid agendunum' suggeti vhi uero etiam inueniendi viam ab alio quis traditam ceperit,huic facillimum est per eam ultra progredi. Huius rei amplum testimonium fuerit quod eiusmodi uiri artem maximis operibus illustrarunt: qui uero parum sunt prudentes, η nilail praeterea inueniant,etiam si tota uita in sinitos artis essestus conspexerint. Pluris anqtSinuc Mn- lurcilodi quae si pud maiores nostros non sucred elua: Veluti nunc stomae quidam excogi lavit,q uemadmodum actachordonas N myrmecias ore sanct. Verum de prioribus,utpote a cute cYta abus,minus est mirum: de myrmeciis Verd, potissimum quae cum summa cute prorsus
sunt ae hales,mirum uidebatur. Vcruntamen has quoquc primum labiorum applicatione, ceu sui mi Ad se traheba atque a radice euellebat: deinde primoribus apprehensam dentibus totam si- in ut ex ebat. Sed di scalpro ad myrtacei folii speciem formato, Si erramento eo, quod Scolo pomachaerion
193쪽
κ pomachaerion Graeci vocant,quispiam manibus exercitatus,facile eas excidat: cum propriis linea A. li. .s. 7. mentis a circumposita cute circumscripta discernantur AEque iero di valente aliqua prima circu lo myrmeciae imposita ipsam educimus. Debebit porro pinnae fistula esse myrmeciae crassitudini Par,ut eam undique prorsus constringat:quae postea circumacta, ac simul deorsum impulsa,'celer rime ita myrmeciam etiam cum ipsa radice totam educet. Constat vero, re quod finis ipse pinnae, quae eam circulo secabit, non tenuis modo, sed etiam acutus firmus esse debebit. Itaque ut galli veteris pinna, tum vel magis aquilae, ad hunc usum eii commoda. Abscidere vero ab his tantum radicem versus oportet, quatenus reliquae partis nitula complecti myrmeciam possit. Sane ex ipsa statim abscisione, si modo scire fiat, etiam acumen ipsi comparabis. Atque hoc quidem ratio in Uenit, non casus. Iam, quod haec vehementer attrahentibus medicamentis sursum Uclletur, & pu irefacientibus enecabitur, ratione ab aliquo est inuentum,qui iisdem postea usus, experientia rem comprobauit. Quaedam nanque etiam ante experientiam fiduciam de se manifeste praebent: veluti, quae aculeum ac telum, quod modo infixum sit,eximunt: item que arenulas, si quae oculo inciderunt. Quaedam ratione certe excogitantur,confirmantur autem 'ipso Usu. FQuo autem facilius etiam per te eiusmodi Uiasad curationum comparandam copiam inuenias, non taedebit aliquod B huius generis exemplum proponere . Nominamus autem id genuS, in numero particularum vi lium . Quoniam enim quaedam deficiunt, sicut dens,vel digitus, vel e naso ala, vel auris quaepiam
Particula, vel pudendi pellis: quaedam redundant, veluti sextus digitus,& quae Graece Exostiatas dicuntur, Δ dentium ii, qui naturalibus adnascuntur: adimere quidem, quod superuacuum eit, sane haud di cile est: aliud verd producere, quod simile ei sit, quod desiit, id in quibusdam quidem est facile, in quibusdam dissicile,in aliis plane fieri non potest. Si ' nanque carnosum sit, quod deest,
haud magno negocio id reficias: atque eius rei in cauis ulceribus tradita methodus est. Sin os sit, ipsum q uidem instaurare non est, caeterum aliud pro eo durum essicere,id licet.Dictum vero etiam in praecedentibus est de reficiendis venis, nempe quod aliquando nouas alias sensibiliter progeni-las vidimus: aliquando omnia tentantibuS non prouenerunt. De Resarciendo Piorum defer Tu. C AP. 17.
T, si digitus desit, vel tale quippiam, restittiere id prorsus non licebit. Sane proditum Sc de
praeputio prius est, quemadmodum id quispiam inllauret. A t, quae in naso, Vel aure,Vel la hio sunt curta, ea quidem ut refecisse non licet, ita decorem aliquem his ad j ccre licet, siquis diu1sam utrinque cutim mox in unum conductam queat agglutinare. Alia vero ratione huic morbo Crum generi annumerantur atheromata, Sc steatomata, oc melicerides, di astarides, certa, & hel mintes: praeterea,qui in articulos Zc pulmones incidunt, calli, quos poros Vocant:irem que, qui in
renibus ct vesica inueniuntur , calculi: quippe in omnibus his communis est substantiae genera tio, quae ante non fuit. Contra fit in alopoeia, Sc ophia si, S ptilosis, item caluitie, in quibus amissio particulae est, quae utilis fuerat.Tanquam igitur in caeteris omnibus,in quibus gigni quippiam Volumus, id agimus, ut naturae motus liberos minime que impeditos reddamus, eodem certe modo in pilis amissis. Quippe naturae opus est, veluti in sinuolis Ulceribus generatio carnis,iridem in capite Sc palpebris prodiretio pilorum. Ergo, si recordaberis ea, quae in naturalibus libris nostris de pilorum generatione didicissi, viique ex ipsis amissionis eorum causas inuenies . Siquidem ostensum 'in ηs est, quod ex succis, qui per cutim transpirant, quod limo sum est, id pilos tum a principio gignit: tum de caetero veluti succrescendo auget. Hoc igitur quoties vel prorsiis periit, vel redditum est vitiosum, toties pilos corrumpiν est necesse. Corrumpuntur nanque Sc stirpes ipsae duplici de causa,alias nutriente succo destitutae alias non idoneo Vsse. Ac prorsus quidcin perdito eo , qui pilos alat, succo caluicies oritur . Eodem vitiato, tum quas Ophiastis graece vocant, tum alopeciae proueniunt. Ad primum quidem ' ex naturali eorum tum ortu, tum mutatione, γetiam alienam a natura causam inuestigabis. Ab hinc curationis rationem inuenies. ' Qtiae utique per indicationes omnibus iam dictis in quibus vel aliud quodvis vitium, vel etiam ulcus, ex humoris vitio incidit communes peragetur: liquidem Scin hibere, quod influit, Oc absumere ac di gerere,quod iam aegrotantem locum occupauit,conueniet . Ergo, ceu in Ulceribus illis purgatio nem nocentis succi primum adhibuisti, eodem modo in pilis ipsis ab hac primum curationem in choabis, scilicet diligenter prius aestimans, quis color cutis sit, cuius cernis corruptOS pilOS. Nam, si his albidior, quam pro naturae habitu, sit, pituitoli humoris puriationem exhibcbis : sin palli dior, eiusmodi bilis purgationem non secus, quam, si nigrior conspicitur, quae nigram detrahanthilem, offeres. Sane ad vitiosi humoris speciem certius agnoscendam non leue tibi adium cntum Praecedens victus conseret, praesertim intelligenti, qui nam ciborum nigrae bilis succum colligant, qui nam pallidae, vel pituitae. Ergo, cum iam plane purum ex purgatione corpOS existimaS, eum,
qui in cute continetur, humorem digerentibus medicamentis discuties, sic tamen, Ut in iis caueas, ne adeo calida acria que admoueas, Ut cutis exulceretur. Quin etiam ea, quae Ualenter siccant, caue Te conueniet, ne videlicet cum Uitiato humore etiam utilem, qui adfluit, absumas: veluti in calui
cie fit. Haec igitur ipse aduertens,admiscui primum iis medicamentis quae alopeciam sanarent, eXiguum thapsiae. Deinde considerans quotidie, quemadmodum aegrotantis natura ab hac esset aste ilia
I aliquibus an liquis: in aliis
194쪽
CI Hoc i loco inter dictione aliena & log
ca ccdex quidam antiquit simus graecus intercapedine plurium uersuum habet , in qua uox ,
deeste., significat, legitur. t Al καθαπεροι νου τις ιλυς,
icta, bi vel tumefactam plusculum,Vel quodammodo evioriatam vidi, illo quidem dic a medica Emento abstinum licui aurcm particulam Uel galli Vel anseris liquato seuo propterea, quod haec maiaxis tenuium sunt partium, allius descendunt . Deinde postero die, ii quidem aliquid iam dieiotarum remans crat, simili modo ille ui. Sin nihil tale apparUerat, rursUS medicamento sum usus atque, ut id alte demitteretur, etiam cusim prius linteo infricui, quoad manifeste rubra fieret . Verum,si a balneo .u ciusmodi medicamento voles, id ipsum ex balneo factum cernes, quod prius ex frictione habebas. Iam cos quoque, quibus periere ex cliijs pili quos graece Ptilus nominant) simi
libu S gcncre mcdicam ciatis sanabis. De Oculorum et II s, quis ni toto genere Praeter naturam ac de alus Lumbricis. C A P. 1s. DEligcs autem materiam oculis idoneam: nec per negligentiam commilleS, Ut medicamen tum intra iunicas corum confluat. l la Ue sicca tutiora sunt: de quibus aeque,ac de caeneris,in
nostris de mcdicamentis operibus est proditum. Nunc enim quod dixi) abunde est sola genera medicam cniorum, praeter milia particulari materia, iranscurrere, quo minus de iisdem identidem dicere cogar. E rgo,q ua cunq; ab ipsa naturae mod cratione sunt aliena, ea rota toltcre convcniet: quaecunq: Ucro hi sub hac se tenent,γcae teru quodammodo corrupta sunt, ea restituere, quatenus licet,opoltcbit. Sane dictum a nobis est aliqua ambiguae naturseile. Nec illud non distum, Q co Frum, quae aliena sunt, quaedam tota substantia sint aliena, 'logica scilicet inquisitione,nec adcura
tioncs in quibusdam afleetibus perinde utili. Siquidem p terygium a sanitatis habitu alienu esse,
patere cuiuis arbitror: non tamen idem substantiae ratione, quemadmodum atheroma Oc melice i is, cit alienum. Sanatio vero huius, quoque dum paruum adhuc est Sc molle, per ea mcdicamenta, quae detergent, perficitur,cul US generis sunt, quae trachomatica vocant : Ubi magnum durum que
euasit, chirurgiam postulat. Simili ratione &aqvularum quas Hydatidas Vocant quae magnae sunt, chirurgia curabis quae paruae sunt, siccantibus medicamentis iuuantur . At Chalazion est enim id quoq3 ex vitiis, quae oculos in fel tant,unum)cum toto gcnere alienti a natura sit, auferri postulat. Ad cundem modum Oc pus ab oculis,quos Hypopius Vocant: verum id plerunque medica mentis digeritur. Hypochyma vero iam incipiens digeritur: ubi diu constitit, non potest. AEtate verὀnostra ocularius quidam medicuS, cui iusto nomen erat, ctiam concussione capitis multos hypopius sanauit. Collocans enim cos in sella rectos, ac capita corum Usrinque a lateribus apprehcndens, mox quatiebat adeo, Vt manifeste descendere pus ipsi videremus. Mansit autem horum pus deorsum propter grauitatem substantiae, tametsi hypochymatis nequaquam manentibus, nisi
admodum ea q uis diligenter impingi cogeret. Etenim leuius est, ac , ut ita quis assimilet, nebulae Gssimilius hypochyma, quam pus: quanil horum quoque ipsorum quaedam hypochymatum dico serosioris humoris sunt. Haec autem punictione ad praescias discutiuntur: interposito tam cta haud longo spatio, ' ceu limus quidam, deorsum fertur. At, quando pus, quod in oculis est, digerere
placet,collyrijs, quae myrrham habent,maxime utemur: quae utique ec Diasmyrna Graeci proprie vocant: his certe minus, sed reliquis melius faciunt,qua Dia libanu vocant. Quae vero impense sic cant, ad praescias certe valenter Vacuant, sed, quod reliquum est, ita cogunt, Ut aegre resolui possit, veluti de scirrhosis tumoribus prius est comprehensum. Subinde Uero multum simul puris vacuavimus diuisa tunica ea, quae cornu est specie, paulo supra locum, quo committuntur inter se iunicae uniuersae. Nominant porro locum graece alii irin, alii stephanon eid si coronam. Quo si, ut hoc quoquc vitium tribus subijciatur vacuandi modis, ec chirurgiae, quae simul multum aut totum expellit per medicamenta, quae paulatim recei, quae ad alium ignobiliorem transfert lo cum, veluti inconcussione. Sunt profecto Vt dixi ex genere eorum, quae tota substantia prae ter naturam sint, & ascarides, Zc helm in thes, siue eae teretes sint,siue etiam latae. Quocirca oc pror
sus eas expelli e corpore conueniet. Expelles autem, si priuS enecaueris.Necabis autem ama ris mcdicamentis : Uiuentes nanque Obssiiunt intestinis adhaerentes , at mortuae expel-
. luntur una cum stercore. EXpelluntur cum hoc etiam vitiae, sed stupefaeiar, &,ut Hita quis dixerit, semimortuae factae. At teretes quidem absinthium perimere potest. Latae Vehementiora medicamenta desiderant cuiusmodi est filix: FPari modo, quae As καρὶς graece dicitur. Verum de medicamentorum copia dicere non est prae
sentis propositi. Quare hic iam huic quoque libro finem imis
195쪽
Docet Rationem Curandi, febrium exemplo, quae vel absque putredine, vel cum ipsa hominem inuaserint: Item propositis symptomatis, quae
frequentius aut vehementius laedunt.
De communi orpropria Hominum Natura dignostenda, ac ex quibus IHedendi uia ac ratio connituatur . C A P. LVod quidem non communem tantum hominum naturam medicum cognoscere oportet,ὀ lauco,sed & uniuscuiusq; propriam, dudum ab Hippocrate ii redie traditum est, Sc nos in ipsis artis operibus vino sti) circa id sumcienter studuimus. Non tamen propriam fingulorum naturam aeque,atque commune, possibile est scribere . Verum scripta contrario modo se operibus habent, tum in pluribus atqs rebus, tum praesertim in iis,quae ad praesente pertinent intentionem. Petiisti enim a nobis ,Ut tibi uniuersalem quandam medendi viam ac rationem, quasi per figuram 8c quoddam compendium , ostenderemus: haec autem qualitate ct quantitate singulorum auxiliorum perficitur, nec non 8 modo eorum usus, Zc temporis Occasione, quae prae omnibus est cognitu dissicillima: circa quam praecipitem admodum existentem quemadmodum ii quodam in loco etiam scribit omnium ho norum nobis author Hippocrates Vides plerunque medicos non modo vulgares, sed S prscellentes,aberrare. Quin & quod magni etiam momenti sit, si quantitas bona coniectura viribus accom modetur, i idem vir pariter scripsit. Cum igitur ad recte medendum plurimum conferre & tem poris occasio, ct auxiliorum quantitas, Videatur : inuenies autem haec Unicuique aegrotanti propria,nihil autem proprium possit sermone explicari laoc pacto, quod commune est, cogimur scri Dbere, quamuis id sit usu secundum. Nam ecquosdam aliquando aegrotos visimus , cum quibus' dum sani essent, non eramus versari: quo fit, Vt neque, quem colorem, quam habitudinem, aut natiuum calorem, aut quem arteriarum pulsum, a natura habuerint, agnoscamus: quae si sciremus, magnitudinem morbi satis aliquando iudicare possemus: nam, quantum unumquodque a natu rati statu recedit, ad tantam morbus magnitudinem peruenit: quantum vero recedit, seliis ille sci re potest, qui naturalem statum eXquisite cognouerit. Cum igitur hoc in ipsis fucrit nobis igno tum, ne omnino haesitemus, ad commune confugimus, quamuis ad Usum secundum locum obii neat: hic vero artifex plus aliquid, quam ij, qui arte carent, assequitur. Quid vero hoc ipsum plus sit, primus omnium,quos nouimus,e hoc memorauit H ippocrates plenius autem de hoc scripserunt, qui H ippocrate fuere posteriores, atque illius scripta accurate legerunt: ex quorum numero unus fuit' Mnesitheus Atheniensis, vir tum in aliis omnibus, quae ad artem pertinent, sum cienter doctus: tum vero, qua via ac ratione medendi scientiam Oporteat exercere, nemini peritia secuti dus. Hic igitur Mnesitheus a primis atq3 supremis incipiens generibus, putauit secari illa oportere in alia genera species Sc disterentias: haec rursus in alia diuidi: ac denuo ista eodem modo, do, nec ad talem peruenerimus speciem, post cuius diuitionem in Unum numero, individuum de sineremus. Mihi vero,qui ad te scribam,fatis est breuibus meam explicisse sententiam. Nam ridi culus
theum refert Plutarchus in causis nat 26. sensisse eos in peripneumΟ-
196쪽
cui us videri possem, si tua velim docere, tanquam non multo antea a Platone illa didiceris: neque E enim ut te docercm, quam Uiam ac rationem in diuisionibUS seetari oporteat, haec volui meminis Ase, sed quoniam mihi ad sequentia omnia plurimum conducere eXistimaui. Et, cum a me exigeres ediscere causam, ob quam medicorum plurimis aberrare contingit, non allicr tibi ostendere poteram : etcnim, quae in aliqS haeretibus contingunt erraia, ec quae multi medici, nunc in aegrotant ni in curatione d clinquunt, hanc primam atque praecipuam causam habent, diuisionis scilicet prailitatem. Quidam enim in primis Δί si Premis generibus stant, solum, quae ab illis sumuntur, indiacationibus coniciari: quidam vero Usque ad aliquid diuidunt, non tamen usque ad finem pcrue nitantulon nulli vero etiam Vitiosis Utuntur diUilionibus. iii iero ct omnia, quae sunt secundum naturam, quae praeter naturam,ad eiuscemodi methodum reducit, atque ab omnibus his per di, ii ilionem inuentissum cientes sumit indicationes, hic solus, quantum humanis permittitur viri hus,m edendo no errabit: atque illOS quidem, quorum habet noritiam, tractius curabit, quam alios: ignotos vero proxime illis,quoad fieri poterit, ad sanitatem perducet. Siquis enim primum distin
Nerit eam, quae secundum intaieS, differentiam : deincepSautem eam, quae secundum temperatu φ ras atque potcntias, caetera que omnia, quae hominibUS in sunt, colores dico, atque calores, habitu . rn . IRA 'r' fi dinos que, pulsuum motiones, exercilia, assuetudines, atque animi mores: his quoque adiunxerit Fcam, quae maris aicemina, differentiam res , quaecunque ad regiones, anni tempora Derinde,
alias que citis, qui nobis circunfunditur, aeris constitutiones recto modo distinxerit: hic ad propriam laborantis naturam agnoscendam proxime accedet. Sed eX his omnibus non nulla quidem in libris de pullibus: nonnulla vero in ijs, in quibus agitur de temperaturis, sunt determinata: Sicuti, quae praeter naturam sunt,uniuersa quomodo inter se speciebus, & generibus differant, in libro de pasctionibus est praefinitum. Nunc vero de ijs solum aegrotis dicere proposuimus, quo
rum natura,antequam morbum contraherent, nobiS erat eXqui iste perspecta: cum quibus tamen
reliqui omnes intelligentur, qui nobis erant ignoti: nihil cnim dissicile ab eo, quod est perfecte distinctum, id, quod non tale et inuenire . De Causs es Signis Febrium Ephemerarum . C A P. a.
I Nitium igitur sumemus a febribus: quoniam tu in his praecipue curandi artificium habere
cupiebas.Et primum quidem de his sermonem habeamus, quae simplicissimae sunt, quas Hip-4 Aph 6s L pocrates it ephemeras, id est diarias,appellat. H. e Uero sunt,quae propter lasTitudinem clieniunt,ec
ebrietates, atque iras, furc rcS,atque moerores, atqUe aliaS animi curaS Uehementes. Et, quae ex bu- Ghonibus febres ortum habent, ex hoc gen cre sunt, praeterquam sit absque ulcere sant manifesto: tunc enim suspicionem asserunt, nullo modo mites sunt. Et vigiliae plerunque simplicem se brem induxerunt, licui frigefactio, oc exustio quandoque. Riquchae Onancs febres soluuntur facillime . Oportet siquid cin eos confestim ducere ad balneas , atque ad aliam consuetam victus
rationem: quandoquidem, qui per tritum illum sermone medicorum triduanum terminum ad . mittunt, saepius acriores febrescii ccerunt, quamuis, aliter praeterea desin quant quemadmodum cernis ex eispluies in quolibet ingressu delinquere ita, Ut manuia tas plane faciant aegritudines. Sed curatio quidem harum febrium in promptu est, sed earum dignotio maiorem exigit diligenis A. II. . f I. t. I.
tiam, de qua nemo ante nos,quantum oportuerit, scriptum reliquit quare minus mirandum com PlureS tbnium in medicinae Operib US aberrare, quantum etiam cognitione falluntur. Saepius enim
quidam ab initio casu aliquo in graues morbOS incidunt, Veluti vino pleni, aut Sole cxusti ,aut frigefacti,aut lassitudine oppi cisii, aut vigilias passi, aut ira concitati, aut quavis alia causa, quae per se nocere natura sit apta,correpti: deinde torum in causa antecedente conlittere, neque aliam subesse dispositionem arbitrati, circa victum negligentius se habent adeo, ut se ipsos latcant in infanabi . Ies, aut aegre curationem admittenteS morbOS prolabi. Ob haec igitur ante omnia curare oportet, Hi Progn. t. i. quemadmodum etiam Hippocrates il admonet, Ut non solum futura prae cognoscamus, sed praete- ' λῆ' ς rita etiam atque praesentia. N am, L quod nunc proponitur,ad eam artis attinet partem : quod pro viribus maniscite trademus. Neque enim parua eis differentia, si laueris iam aegrotantem, se curum esse iusseris, aut eum per omnem custodiam securitat cm que traduxeris . Cum igitur ad regrUm accedes, primum a maXimis, quae circa ipsum sunt, conlideratio incipienda, deinde Zc abal is, adeo Ut nec minimum aliquod pro Uiribus omitiam US: nam Ut magis aut miniis ci , quae fit ex maximis, indicationi credamus, ex aliorum fit adiunctione. Maxima quid cin in omnibus febricitantibus signa, in pullibus atque Urinis consistunt. His Verd addere oportet, ct luscunque alia circa faciem Hippocrates scribit: accubitum quoque, S respirationem: item ea, quae per superio ra vel inferiora excernuntur Et siquid aliud accidens circa aliquam corporis partem , aut opera
tionem conii stere videas, qualia ille mille in millibus scripsit: neque ex his ullum aliquod negli-. genter praetereaS.Haec quide omnibuS febribuS communia sunt . itaq; etiam in simplicissimis , de 's,' 0 ς' quibus praescias est sermo,nihil horum relinquere oportet. At, postu ex pulsibus atq; Vrinis febris spe e seu sei naturam perceperiS cum pulsus nullum inflammationis signum habuerit, neq; omnino inaequa, mam. litas in una arteriae compulsione apparuerit,aut si hoc astueri omnino sit imbecille: urinae aut oino
197쪽
ai similes iis, quae secundum naturam se habent, aut non multum a naturali statu recesserunt: tune ec ad rinia illa, quae antea a nobis sunt dicta, accedere oportet.Et, cum veluti chorus quida omnia concinne loquuntur, iunc etiam fidere oportet, ac, si libeat, interrogare, nunquid aliqua manifesta antecesserit causa. Siquid enim huiusmodi aeger fateatur, expectata prima sebi is solutio. γ Θ . ne, statim oportet lauare, eum tunc certior tibi sit facta dignotio, di ex ipse solutionis modo. Nam ae arteriarum motus in hoc in totum assiimilatur ei, qui in sanis deprehenditur: cum in nulla alia hre ad naturalem habitum reuertatur, neque si multum temporis inter primae accessionis finem di secundae principium intercidat, quemadmodum in tertianis atque quartanis:in illis enim febris is
remanet lignum,in ephemeris autem in totum aboletur accessione cessante. Plurimis Uero earum
ct humidi quidam vapores, &quibusdam etiam sudores optimi apparent: aut omnino quidam plurimus veluti vapor ex intimo corporis erit. S ed & urinae quoque multo nunc meliores, quam circa febris principia, videbuntur. Et si capitis aut alterius partis dolor simul inuaserit, neque hi amplius persistet. AEgrotantis quoque in tolerando facilitas, magnum/ipia signum, tanquam sigillum quoddam, ultra omnia alia signa,febris bonitatem tibi indicabit.Et, si,dum lauantur, neq3 horror quidam insolitus molesta uerit, neque alia tristitia affuerit: ct , si post balneum deinceps bene se habere perseueret, tunc ne verearis cibum offerre . V inum quoque sine sormidine ad potandum exhibe, adhibito tamen,Ut praesentia exigunt, modo. NOS autem, Ut te non latet, eiScau- .
sam, que antecesserit, solemus dicere,neque expectamus,ut illam aegrotus anticipet enarrare: quod maximum est argumentum, illum non errare,qui talem sit adeptus facultatem. Si igitur remanen tibus adhuc animi allecibus consideratio habeatur, tunc ex pulsibus maxime tentanda digno
tio, quemadmodum in libris depulsibus scripsimus, post hos vero ec ab aliis dignotio est petenda . Quod si illi iam quidem cessauerint, remaneat autem dispositio, paruum quidem ex pultibus habebis indicium earum,quae febrem attulerunt, passionum: lassicient autem tibi Θc sine pultibus
reliqua. Communiter quidem omnibus urinae rufae. Adiungitur vero iis, qui propter triliuiam febricitant, acritudo potius, quam abundantia caloris: quemadmodum e diueris iis, qui propter furorem. Sed Sc extenuatio corporis in iis, quos tristitia, quam in iis, quos cura vexavit, conspoetior existit: Oculorum praeterea cauitas, ac quaedam inconsueta decoloratio. Haec quidem sunt di in aliis, qui quovis modo diu cogitarunt, communia. Maxime autem dc ex oculis distinguere oportet: nam ex his etiam in sanis animae mores possumus coniectare: at in aegrotis, liquis diligenter inspicere queat, sunt indicia certiora. Sic quidem eos, qui propter disciplinas, aut contempla tionem aliquam diu cogitarunt,ab iis, quos tristitia corripuit, discernere oportet. At eos, qui Uigilarint, distinguit forma palloris: nam in iplis facies est sub tumens: dc oculorum motus manifestus, vix enim palpebras attollunt: incit etiam palpebris humiditas, nam, qui tristantur, aut cogi
tationibus detinentur, his exiccantur. Cauitas Uero est commune accidens omnibus, moerori, Ut
gilii s, cogitationibus, non tamen furori: in hoc enim neque oculorum cauitas,neque pallor manifessus, ct plus caloris,atque celerius ex imo prorumpit: ncq3 pulsuum magnitudo destruitur, quemadmodum in vigiliis, tristitia, Zc cogitationibus. Quare haec a furore apertissime distinguuntur: abinuicem Uero, quemadmodum diximus antea. Eorum autem, qui ex lassitudine in febrem inciderunt, cutis est siccior, quam in alia aliqua ephemera febre. Sed hoe quidem omnibus ex Ianlitudine febricitantibus commune existit in tempore accessitonis, donec consistit: post hoc vero pluribus, modo non sint sapra modum labore vexati, quidam humidi vapores, aut calidus vapor, ex intimo corpore effertur: quibusdam vero , etiam postquam febris conlistere deiij t, siccitas per seuerat: quod maxime accidit iis, quos superfluus labor opprelsi, aut refrigeratis, aut a Sole exu stissimul eum lassitudine. Et quidem pulsus non eodem in utrisque modo te habent, quia paruiquidem iis sunt, quos superfluus labor vexavit: in aliis vero magni . Quae vero cure condensa ta accidunt febres condensatur autem haec aut ex frigore, aut ex qualitate aliqua, quae Uim attrita I gendi habet, su bito ei adueniente, velut illi, qui aqua aluminosa se lauit, accidit hae quidem ex 'ALInsolita. omnibus febribus solae sunt astricta passio. Has verbiactu cognoscere licet, quemadmodum rearentes febres, Oc quae ex lassitudinibus ec exustionibus sunt : nam neque harum dentitas eos queat latere, qui tactum habent exercitatum . S ed 5c caloris motus nescio quo pactio resurgit, qui
Diitis quidem in princio tactu sentitur: acris autem, si plusculum tardemus. Non tamen oc his vri riae sunt rufae, neque corporis moles concidit, neque etiam oculi caui atque aridi fiunt: quoniam
etiam quibusdam humecti magis atque prominentes apparent, quam ii , qui secundum naturam se habent . N eque sunt pulsus minores, cuiusmodi in moeroribus, curis, aut vigiliis, aut valde im
modicis exercitus apparent. Febres autem, quae ex bubonibus fiunt, pulsus habent maximos,ve
Ioces,atque frcquentes: multus*illis calor inest: ac, postquam febris constiterit, statim ex profundo quidam emergit humidus Uapor,calidus quidem, sed mitis, acrimonia enim oc mordacitas minime omnium labrium, huic generi febrium adest atque ut plurimu facies rubicunda illis Sc ma- istumens:vrindeq; subalbidae. Communis autem omnibus huiusmodi febribus est pulsus squatas nam paucae admodum ex his febribus eam,quae in uno ieiu inaequalitatem ostendunt, di ncl
fae satis aperte ac manifeste illam prae se serunt. Talia quidem sunt ipsarum indicia.
198쪽
in antiquis luit, uicta haec noti leguntur.
De Curatione Febrium Ephemerarum. CAP. CVrare aute oportebat Omnes quidem balneis. At, qui ex dcnsitate cutis aut ex bubonibus febricitant, si in acre balnei morari iusseris, haud quali nocebis reliquos ocsq; citissime oportet ala ac re sic mouere: si vero diuti US in aqua immorari Voluerint, permittendum. Olco autem tepido ec multo ec manibus mollibu S pertii care quam plurimum oportet, praecipue quidem, qui ex lasmi iudine febricitant: secundo autem loco, qui meatus habent adstri flos S tertio,qui cx bubonibus febre incurrerui sta pius aut isIOS lauare oportet, in quatum coligerit. Cibis 'aute assumere, qui ex las situdine febricitat, pollunt multoties,no eque in , qui ex denilia te cutis aut bubonibus scbricitant: at his utrisq; tenuis victus eii optimus. qui Vero eX lassitudine febri crint, praecipi e dum csi, ut cibos allumat coco qui facitcs,ac crudita tepcipue de Uitct. Sed ec Vinii potare, quatum possunt conuin cere, sunt permittendi. Mesurae aut ratio, qu cad modis in aliis Oibus, ex viribus, ct aetate sum ita groiantis,nec non cae naturali lcPcrat Ura,ec Praeterea eX consuetudine, Oc anni tempore, regione, atq, alijs huiusmodi. Qtii vero cx bubonibus flabricitant, arcendi sunt a vini potu, donec buboncssoluantur. At, qui cutis soramina habent adl triclita,Vel refrigerati sunt, si1 no multum hoc asscctu la horct,neq; plenum corpus habeant, non itini a Vini potu prohibe di: at, qui pleniore corpore sunt, vel multum rcfrigerati, prohibere utile est. Qui vero ex Uigiliis aut aliquo animae asscsu febrici ant, pol tu balia caucris, cibo humectante ac boni sicci rcficere expedit. Vinum crὀ oibus, sed FPraecipue iis, qui vigiliam passi sunt, intrepide Ofierendum est, nil l capitis dolore premantur, aut Pulsum Ucnarum in t cmporibus sentiat. liquet aut, cpetia in aliis eadem obseruanda sunt. Sc i& ijs, qui ira, aut moerore aliquo a Ut cogitatione febricitat, vinum est cxhibendum:& qui furore febrici tant, in Oino ab ast cetu quicueruiit, prius Vero non tutum est Uti Vino. Tentare aut oportet δέ contrari u scmpcr ast erre ei, quod mole ita Clabori quide, quiete. Vigilijs Uerd, somnii: irae aut,Wfurori, atque tristitiae, ea animi iocunditatem, quae ex sermonibu S, actionibus, spectaculis, enarrationibus Percipitur Sic, qui cogitatione laborat; Oino ratiocinationes omittat: di, qui ex bubone flabricitat, Prius huiuS curationi in tedat, ac mulso prius, Ulceris Unde Originem habuit. Hec quide febriu ephemerarum indicia atq3 remedia sufficienter se habeant. Reliquae vero febres non nullae ex inflamationibus, no nullae ex humoribus, accedunt. Et, quae eX inflamationibus fiunt, sunt veluti quaedam accidetia paritum phlegmone laborantiu Sc morbus magna eX parte ab instrumeto patiente deno minatur Phrenitis,aut perit neumonia,atque pleurilis,aut aliquid tale: sed de his postea dicemus. De Febribus Putridis. C A P. . .
A T quae ex humorum putredine febres accendunt, hoc ipso nominant febres, de sunt non acci
dentia morborti, sed ipsis morbi. Ex his Uero no nullae quide sunt is ne accidetibus ct quae mi iis simae sunt quaeda vero simul cu accidctibus inscitant. N Os Vcro de prioribus dicam us iebribus, quae accidetibus caret: in quibus maXime, si fieri possit, primo die, qualis sit febris,an acuta vel longit cmporis,cii cognosccda:&Vtru ex iis, quae intermittetes dicunt, an cotinua. Qtiod si primo statim die fieri non pol, secundo salte forma inuenire cit tcntandum: Q si neq; in hoc aliquid firmu aut sta hi te sciatur, in tertios alte aliquid mani scitius apparebit na paucae omnino sunt, quae, Ut exquisite dignoscantur, quartism desiderent. Ego Vero, se breuissime potero, indicia explicare rentabo, ex quibus speciem febris intelliges : planius aulcm ac man1 se situs de omnibus alibi disseruimus.
Signa Febris Tertianae . C A P. Vae igitur cum rigore inuadunt, non ab re ex earum numero esse iudicabis, quae per circui tum infestant.Tertianae enim atque quartanae in totum cum rigore faciunt accessiones. Sed, tertianae quid c m in primo insultu cum Vehemenii saepe rigore incipiunt: quartana mucro non vidimus cum Vehemcnsi rigore incipientem, sed po it tempus magnitudo illi stiperuenit, praeter id, i, neq; statim ab initio hec iebris Vt plurimum solet inuadere, sed aliis, quae antecesserint, subsequi. Quartana itaque ea S, quae errabundae aut terraticae dicuntur, 'insequitur. Quotidiana vel ὀ raro aduenit quin os Uentriculi patiatur: quemadmodum quartana ex male affecto splene generatur : tertiana cXie coi e laborante. Quae quidem cum Valido rigore incipit, magis febrem ter i lanam, Q aliquam aliarum febrium, fore par est. Si vero Oc alia, quae postea dicentur, signa atteiiciatur, hanc proculdubio in prima die tertianam cisse cognosces. Qtidd si cum paruo rigore inccperit, tunc magis alia stigna attendere mente Oportet. quoniam non quotidiana tantum atque quar tana, sed cisam hemitri laeus, id est sic mitertiana,aut aliqua alia ex continuis esse potest. Alia verd si gna ec cx caloris qualitate di quantitate, dc arteriarum motu, sumunt: ex ipsa etiam rigoris, qui scia litur, forma, ct anni tempore,& regione, di temporiS statu, atque ex natura & aetate aegrotantis, dccx praecedentibus causis, S iis, quae concomitatur Nam calor quide, multus & acris este debet Pul sus aut magni, fac calidi, FVehementeS, Veloces, atq3 frequenteS, Omni Sinaequalitatis. praeterquam febrilis, ex pericS: Rigor autem, Veluti it a re aliqua acuta magis, quam frigida, cutis pungeretur: cum ij, qui quartanam aut quotidianam patiuntur, potius frigidum rigorem sentiant: et emptis autem anni aestiuum, sicuti 5 locu S, praesens constitutio calida. Sit autem S aegrotantis natura calidior, biliosior, diaetas iuuenilis: dccxercitationes potius, quam ociositas, antecesserint: magis
de ultio, quam frigefactio: di parcitas cibi portu S, quam crapulae: vigiliae quoque, moerores, atque lassitudineS,
199쪽
AIassitudines,5 intensae cogitationes ad eundem perducunt effectum . Quod si multos alios eodem
tepore laborantes contigerit tertianis corripi febribus,hoc quoque maximu praeter ea, quae nuper diximus,signum erit. od sit,cum haec omnia affuerint indicia, aut falle quae maxima sunt & longe praecipua,sitis quoq3 Vehemes adiungatur:vomitus q3 bilis,aut sudor,vel utraq; superuenerint: tunc etia aperte manifesta erit. uod ii post haec a febre quieuerit homo,hac inqua,qus in suo motu est oc o1bus nota propria vero febrium inaequalitas in arteriarum motu relinquatur: tunc certissime poteris, esse tertianam febre enuciare,aeque,ac si per tertium diem accessionem feci illa vidisses.
QVartana autem nam es huius signa tibi scribere oportet manifestis imum sui praebet in
dicium in principηs accessionum, quando rigent adhuc, qui quartana laborant . Nam eo rum pulsus satis tardi sunt ac rari. Cum autem consistit sebris', aut etiam augetur, necesse quidem est, ut veloces fiant atque frequentes.Seruatur tamen tunc propria ipsius tarditas ac raritas,si additam velocitatem atque frequentiam accessioni,ratione perpendaS.Etenim, si compara ueris quartanae febris consistentiam tertianae consistentiae, non paulo Velociores atque frequentiores in tertianis pulsus ostendere arteriae Videbuntur. Et ipsitus unius motus inaequalitas in qua B tana febre eius formam ostendit: nam, quae omnibus communis est febribus, in Uno pulsu arteriae r
inaequalitatem in hac manifestissime licet comprehendere : multo enim velocius principium finem que motus inuenies, quam medium.Non tamen in tertiana ita se habet: breuis etenim in ipsa est velocitatis excessus,atque in consistentia praesertim. Verum 8c caliditatis indicia diuerso modo se habent nana tertianarum calorem &aestum di veluti seruorem, in quartanis haudquaquam in uenies. Haec igitur signa maxima sunt. Reliqua vero extrinsecus nam neque haec sunt omitteda, sed & aegrotantis' natura est inspicienda, si in ea atra bilis abundat: Sc tempus quoque anni, ii autumnus:& praesens constitutio, ii inaequalis: sic vero & loci natura, Zc morborum peruagantium populariter: ec ii lien intumuerit, febri, que sine ordine antecesserit, & aetas 'senior, quam conii itentium: 5 licum sudore febres definant. In his vero bilis flauae vomitus minime est expectan dus, quemadmodum nec in quotidianis: hoc enim tertianarum proprium est. At, cum febris cella uerit,i1 adhuc signum febris remanserit: pulsus que his,qui secundum naturam , rariores ac tardio res fuerint: quartana proculdubio erit huiusmodi febris. Signa adsotirianae. C A P. V.FEbrem vero quotidianam vel ex his maxime signis agnosces. N am eius caliditatem humidio
rem cum quadam acritudine esse oportet, non, cum primum manus admouetur, confestim occurrentem, sed per moram: nam quaedam fumosa caliditas cum multo vapore commista exire
videbitur: cum magis ignis in multo humore sustbcetur, quam ipsum possit conuincere. Sed Jc . . . his multo minores sunt pulsus pultibus quartanarum, quam istarum pulsus pulssibus tertianarum. Rursus vero tanto rariores sunt in quotidianis pulsus ius, qui in tertianis, quanto illis pulsus quar tanarum ac tarditas in Utrisq; eodem modo se habet. Minus vero siticuloia haec febris est: tantummeam quartana excedit, quantum istam tertiana. Lingua vero Sc totum corpus siccissimum cst in tertianis: at in febribus his humidissimum. Et vomitus pituitosis.Et,quaecunq3 per ventrem e cernuntur, frigidiora sunt, atque humidiora, 8 crudiora,aquosioira, Sc pituitosiora. Vniuersum cor pus denique in hisce febribus plenu crudis humoribus inuenitur.Ideo q3' aetatibus,naturis, anni q3 temporibus, regionibus, ct temperaturis humidioribus accidunt. Nam iuuenem biliosa ac sicca temperatura nunquam vidi huiuscemodi corripi febre. Pueri autem,& maxime paruuli,5 ex his, qui iam perfectum corpus habent, pituitoli habitus crassi, atque ocio plurimo dediti, crapulis, ebrietatibus, balneis assiduis post cibum praesertim, utentes a quotidianis facile capiuntur. Loca etiam humidiora,atque ex anni temporibus hybernum,atque ex costitutionibus humidiores, hac D praecipue afferunt febrem. Quod ii sit etiam populo communicata, tunc praeter ea, quae antea di ximus signa,hoc quoq; non parum ad eam dignoscendam conducit. Non tamen harum febrium declinationes,quemadmodum tertianarum ex quartanarum, sudoribus terminantur. Quare neq3 ad integram quietem manifeste exceptis paucis )perueniunt. Vrinae verὀ, quae procedentibus ipsis adueniunt, totius morbi tempora docent:quae autem in principiis videntur, febris etiam spe ciem indicabunt.Nam in quotidianis vel albae sunt 8c tenues,vel crassae Sc turbulentae, vel rubidae. ' Aliter &In tertianis autem rufar vel subrufae. In quartanis vero variae quidem, sed crudae omnes. Haec quiadem febrium intermittentium sunt indicia. Indicia Febrium Continuarum. C A P. y. FEbres' autem continuas ex eo cognosces, quod nullum eis adest ex signis, quae intermittentibus oportere adesse diximus. Et si citra etiam quatuor&viginti horas non cessauerit febris. Si vero inaequale habuerint incrementum, hoc praeter alia signa longius etiam tempus ostendit.
Et quidem si oc proprium febrium signum in pulsibus manifestum habuerint . Si vero & inordinatio quaedam, uel inaequalitas ipsis,Vel inconcinnatis adiit, Sc hoc etiam indicium erit simul magnitudinis ac continuitatis.Si vero in hoc statu permanentes, tertio die maiorem accessione Osten cerim, aus eXcrementa urinae omnino crudae apparuerint, non possunt huiuscemodi febres ad
200쪽
septimum diem iudicari. Si vero S quarta dies tertiae diei similis fuerit, & febris quodammodo Et
submersa,neque facies aut reliquum corpus collabatur quicq,huitricemodi febris ad longius tens pus extendi consucuit. Tales quidem sint differentiae earum febrium, quae accidentibus carent. Curatio autem carum deincepS scribetur,primum quidem intermittentium,deinde continuarum. Ex intermiticialibus vero breuissima quidem ac misissima est tertiana. LongissIma,aute, ac, quanium in ipsa eli, haudquaquam periculosa, quartana. Quotidiana Vero, longa, 8c non sinc periculo.Qtiare ab initio statim ad univcrsim aegritudinis tempus inspicientes, ronem victus instituemus: nam aegritudinibus,quae acutae sint,ac celeriter ad statUm Ueniunt, si valde tenuem vidisi exhi Lucris,haud magnum afferes detrimentum. lae Uero sunt diuturniores, nili ab initio grandiori cibo relicias, hominem cum morbo pariter perimes:aut intempe itiue Uieius modum comutabis: ncque enim oportet statu ad Uentante grandiorem, q; priUS, cibum offerre, sed cotra potius, tenuis simum vii tum, qui in toto morbo exhibeatur, ad statum reseruarc. Hoc igitur in omnibus flabri hus commune praeceptum. Sed oportet praeterea, quae singulis febribus intermittentibus propria
sunt, conliderare. V eluti confestim in tertianis neq3 enim male ab his initium sum cndum ) primudistinguas, ii cxquisita su febris,dc ut quispiam diceret legitima: aut non exqui lita, sed velut no tha. Nam, quae exquisita eli, in septena, qtIOd longissimum eis, circuitibus iudicatur, praener id, q, et Fminime periculosa est: alteram ' vero, qVae non eii exqui lita,Uidi qnq3, cum in autumno inceptis et, in vere dclincre. Deinde Uero, Vt par est, in tempore adeo longo, tum quia aegrotus medici praece piis parcre noluisset, sed in aliquo deliquit icta una quia ex hyeme laesus citet lien vald cintumuit, ct prae cc rdia flatibus sunt oppleta, & iam sub tumida quaedam erat decoloratio in facie, ac praesertim circa crura: adeo ut nobis deiuvcne dubitare contigerit, ac maioribus uti remediis fuerit necessa-Sic igitur nihil simile habet huiuscemodi tertiana cum exquisita. Quare Zc ab initio cas di
stinguere oportet: quantum enim natura differunt, tantum rationabile est rationcm victus permutare. V t igie cas optime sciamus distinguere,quae adolescenti acciderint,mihi sat erit scribere: quae, veluti quoddam exemplum ac monumenta tibi futura flant earum, quae non exquisitae tertianae sunt. Erat tempus anni medium inter occasum pleiadum& aequinoctium antecedens . Inceperat autem febris cum horrore adolescenti circa aurora fere,Vt neq; in caliditate similis tertians istideretur,neque in pullibus sed neq; vomitus bilis subsecutus es neque sudor sum ciens, praeter in
die secundo tantummodo circa horam tertiam quidam pauci humidi Uapores exierunt: ex quibus febris quidem transpirabat, at ita pedetentim,Vt ViX circa Uesperam expers febris vidcrctur: nam febris signum satis manifetium in pulsibus manserat in reliquis vero circa vesperas satis bene se ha- Ghcbat: dc pcr totam pariter noetem .Rursus vero circa tertiae diei auroram secuda accessio facta est, omnino, praetera in tempore, similis Primae nam nocte superueniente paululii ante diem vapores humidi exhalarunt,ac circa quartae dici aurora febris cessauit. Ac reliquo deinceps autuni tempore atque hyemis,quo aegrotauit,alia Oia δί hora accessionis di solutionis febris eundem moduseruauerunt. Agebat aut adolescen S circiter decimumOctauu aetatis annu, albus aspeeiu,di pinguis,qui saei pius ante in ocio degerat, crapulis balneisq3 plurimis di repletionibus Usus erat: quare neque bene cibos cocoquebat. Simul aut ad Ucnit ei durus pili sus, in prima quidem die atq; secunda mediocriter in tertia aut Z quarta atqὶ sequentibus Vsq; ad se prima,ad tantam peruenit duritiem,Vt quispiam, qui soli crederet pulsui, m Ultorum fore mensium aegritudinem iudicaret talis aut perdurauit usq; ad vernu aequinoctium, in quo coepit mollescere. Et rursus postea quadragesimo dic omnino aeger a tertiana cit liberatus, tendente Paulatim ad molliticm pulsu,ac minore quotidie sente accesse 11one,vrinisq; bonam habentibus sublidentiam, etenim hae quoque in priore tempore erant admodum crudae. Talis quidem est tertiana,quae alteri eXquisltae maXime contraria existit.R eliquas Vero intermedias haud numero paucas, ex extremis determinatis haud dissiculter inuenies . Quae enim in principio sermonis tertianarum febriu indicia scripsimus, si omnia affuerint, exquisita red Hdunt tertiana cuius accessionis tempus breue est, quatuor nimiru horarum, aut quinq3, aut seX, aut
quod longissimum est undecim,aut duodecim. Huiuscemodi praeterea febrium urine tertio die, aut ad summum quarto,coctionis signuOstedunt. Hoc pacto quidem exquisita aut non exquisita tertiana cognosces eade quoq3 rone Oc quartana Sc quotidianam. Cui enim ota insunt indicia, quae in quartanis febribus antea scripsimus,haec Vera atque exquisita quartana est cui vero minime, spuria est, ct nequau exquisita ec quotidiana quoqῖ,cui Oia, quae diximus,insunt,exquisita est: cui autenon, non exqui illa. Non igitur sicuti exquisitae quotidianae ec quartanae, ita et non exquisitae, sunt diuturnae,sed, queadmodum exquilita tertiana breuis est temporis, sic & quartana 8c quotidiana exquisitae,diuturni. Haec quide in ius,qui 2 circuitu quendas ebricitat,oportet co siderare. In aliis aut sebricitatibus Urinas atq; cxcremeta atq3 Vniuersum corporis habitu inspicere oportet: calorem quoq3,atq3 arteriar u motu, es quaecunqὶ alia praeter haec Hippocrates, Zc longus Usus inspicere tu
bent, i Uctuli regiones,anni tepora, costitutioneS, G aetates, corporu temperaturas, cosuetudines, eccausas antecedentes,Z quae simul cum morbis inuadunt, dc quae in medio tepore apparent. Iam totum,ut cuiq3 videatur,admonitu est, non in re Uera ita se habet: na quoddam maximu et inter haecoia breue tamen dictuino dum scriptum est. Quid vero hoc est, morbi quantitas ac virium,res,qus ad eam