장음표시 사용
201쪽
A ad eam explicandam uno indiget verbo,ad vim vero permagna: neq3.n.bene praenoscere possia mus,nisi horum singulorum magnitudinem diligenter pensitemus. Nam,virum morbus lit cxi tialis,an non: Sc qn magis debeat mori, aut sanitati aegrotus restitui nisi Oium,quae dixim us, quan litatem diligentius animaduertens,ad duo redegeris capita,ad ipsius.fmorbi ira agnitudinem,& c-groti Uires,non poteris vere praenoscere. Nam,ii vires adeo validae fuerint,vi possint morbum si Perare, necesse est aegrotum euadere:si vero contra,omnino morietur. Non igitur solum inspicias, qualis sit morbi species ac forma,sed Sc eius magnitudinem aduerte. Non paruam autem hoc exi. Rit experientiam,tum alias ob causas,tum quia neq; scribi, neque omnino sermone cdoccri singulorum quantitas potest. 'Et,si quid in nobis est,ex nulla re adeo possumus ad exquisitam perueni re notitiam,quantum ex crebra exercitatione circa quantitatis conieci iura: hoc quidem in ipsis operibus Sc discere dc docere possibile est quaecunque vero in qualitate determinantur,haec diligenter ac manifeste,* breuibus poterimus verbis transigemus. Tertianae Exquisitae febris curatio. C A P. y. Xquisitam ergo tertianam,ut quae ex flaua bile commota inualescat, quato magis fieri potest, ζ refrigetare oportet ac humectare nam contrariorum contraria remedia sunt,quae quidem qae B superfluum est,reprimant quod verὀdescit, suppleant. At flauae bilis humor inter omnes, qui in corpore sunt humores siccisumus calidissimusq; existit.Hunc igitur, cum ad ventriculum repit,pVomitum educere Oportet cum vero vergit ad inferiora, per inferiorem excretionem laoc quide responte fieri solet in tertianis exquisitis.Per urinam quoq; Sc sudores oportet diuertere. 'tituat aut S per inferiores paries bilis expurgatio. Venter aut mollibuslalysteribus exinaniendus est. Urina vero potionibus,in quibus apium aut anethum maduerunt, prouocanda. Et,si tibi coctionis signa monitrantur,iam cum fiducia absinthium potes exhibere quod alioquin summum est remedium mordicationum stomachi, quae a bile proueniunt,sii praesertim ex ipsius coma, quantum sum ciat, accipiens mclicrato intinxeris.Balnea vero calida ex aqua potabili prosunt, tum quia aliquid bilis educunt,tum etiam quia sua qualitate plurimum iuuant nam huiuscemodi ola balnea humectant, ac potentia refriget at.Marinae autem aquae Sc salsae, nitrosae atq; sulphureae,plus quidem bilis educunt, sed multo minus,l potabiles, prosunt: praestat Verdiaeq3 ipsas utiles dicere, quandoquidem Plus qualitate nocent, , euacuationibus iuuent. Equidem nou quendam corrupto iudicio hisce
balneis uti pcrsuasum,deinde extenuato corporis habitu ad tantam Uenisse perniciem, ut tabe con sumptus interierit reliqua vero Uietiis ratio ad bilem etiam'excernendam exhibita fuerat. Semper Cautem oportet contrarias qualitates illis, quae praeter naturam inualucrint,opponere,cum hoc multo plus iuuet,* quomodolibet euacuare: sed neq; hoc ipse nouerat, neq; alio docetc didicerat. H aecigi tur in balneis intentio sit,ut corpus madeat atq; humes teturratq3 iccirco neque nitrum, neqῖ sal, neq; sinapi inspergere oportet, quod genus mali complures aegrotis asterre videntur) at plurimuolci calidi infundentes ad aquam perducere ac madefacere: λ , si in ea natare voluerint, quantum id facere possunt, permittendum. At,qui balneis admodum delectantur,si etiam his in die lauari per miseris,non abcrrabis sed illud semper habeto in memoria,Ut in tempore id faciant. Si vero etiam coctionis signa ostendantur,tunc,etiam si Lepius laueris,nihil deliqueris. A vino vero ante, quam morbus concoquatur,omnino abstinendum:at, Ubi concoqui coeperisidandum est ab initio tenue, aquosum, ec paucum rubi Verdiam prope est,ut morbus sol ciatur,amplius est offerendum. Cibi autem,quicunq; humectant atq3 refrigerant, omnes Vtiles sunt exquisitis tertianis: quantitasverdinipsis sit tanta, quanta optime concoqui possi t. Ex oleribus quidem attriplex, blitum,lapathum,dc malua,ec lactuca, ct cucurbita ex aliis vero & ptissans succus,5 ex alica serbitioes.Et ex piscibus,
saxatiles ex volatilibus autem, quae mollibus constant carnibus: quae aut talia non sunt, corum alae.
Testiculi quoq; gallorum: S suum pedes, cerebra: paruorum Uero si etiam dederis carne lique A ibidem. g D factam,nihil nocebis. Sed di oua ad sorbendum sunt concedenda, & prssertim vitelli eoru nam hi facilius,qj pars alba,concoquuntur.EX fructibus aut permittendum cst,ut illos degustent, qui non sunt omnino dissiciles concoqui. Oportet aut abstinere a melle, sinapi,& salitis,atq3 omnibus acri hus:& a vinis Zc satis vetustis,ct quae natura sunt calida. Haec quidem sit victus ratio in pluribus veluti ad coniecturam exposita. Qui vero non sunt deliciosi, ijs talis victus est instituedus, qualem nosti me aliquando instituisse in exquisita tertiana secundum sermonem Hippocratis, exsucco piissanae usq; ad crisim. Haec quidem in exquisi iis tertianis seruare oportet.
Tertranae Nothae curatio. C A P. Io.
N ijs vero,quae non exquisitae sunt, prouidendum est pro viribus, ne morbus augeatur : ne ueaegrotantis vires prosternantur,quae longiori tempore debent laborare. Dissicile vero est serua re utrunq3, quoniam inedie quidem,quantum prosunt ad morbi coctionem, ini uel etiam amplius Ossiciunt viribus cibi vero , luantum aegroti robur adaugent,tantum coctiones impediunt. Sed id quoq; noscere opus est,ad quantam magnitudinem perueniat morbus, ac quantae sint aegroti Vixes:Vt ad ea,quae maius auxilium exposcunx inspiciens, inedia quide in valentioribus audacius utaris viribus, ec morbo coctu dissicili largiori autem cibo,ubi vires sunt debiliores, neq3 morbus ad modum concoqui contumax. Haec quide di in Oibus aliis morbis conliderare oporici. In tertianis Septima Classis. Ianniann n verb
la alia re ad imperiectionis venit, quam ex crebra S c. Vide explana tionem Stepha
At Iuuat eni&phas partes urinam. f. de
202쪽
vero non σqtri sitis,neq; sta ima circa i nitia balneare expedit, sed cum iam coctionis signa apparue Erint: neq; quotidie cibum oportet exhibere,sed satis est alternis diebus. Quies vero & calefactio cir
praecordia itiuant. c sarbitiones concoqui faciles,& clysteres non admodum molles. Quod si sanguinem mittere oporteat,neq; hoc quoq3Omittedum, sed ab initio statim adhibita earum rerii, quas scis it melioneina mistendum, quantUm praesens exigit status. Sit autem totius vidius ratio, non quchum effictai J3 rcfrigcrct uniuersum corpus,qualis in exquisitis exhibetur tertianis, sed aliquem modum allumal ad calcfaciendum,atq; incidendum. Plurimum igitur eos iuuat piissanae succus, pipere adiecito vel ctiam hystbpum, Vel origanum, vel spicam nardi mulsa aqua infundens dero lucias,ad bibendum propina: di quaecunq3 alia,quae ciciat urinam, praeterquam illa,quae sum ' rLFra modum calefaciunt atq; cxiccant: maxime vero post diem septimam danda est iugiter absinthii coma. Et quidem oxymcli potione plurimos iuvat: 5 aliquid ex iis,quae molliter ventre subducunt,quibus me assidue uti nouisti. Vomitus autem poli cibum adeo iis,quibus haec febris per duraucii LUtilis est,ut multos sciam solis vomitibus statim prorsus fuisse curatos.
f in fiDEinceps de quartanis dicemus,quas etiam ipsas ab initio mediocriter ac leniter tradiare Opor Α.11.lel, nullum forte medicamen aUt euacuationem exhibcntes,nili forte inguis uehementer su F e.6 , . ferabundans appareat.Ei,ii Ucna incisa is qui fluit,niger videat tir ac crassus praecipue vero inisis, qui liciae laborant, huiuscemodi vilitur audacius mittendus est si, si flatius aut ictauis apparuerit,sta
lina supprimendus. Vcnam vero siccarc oportet vel interiorem,vel mediam sinistisi cubiti Et vi et una deinceps institu cre minimc flatuosum, oc optimum: V cntrem, quantum poli bile est,molle facientes iis, quae usitata sunt: QMdd li haec nihil proficiant clysteribus utcndum est, a principio a dem mollibus, postmoduna vero acrioribus. Arcendi sunt autem a carnibus porcorum, atque ab omnibus eduli is, quae tenacia sunt, ct tardum habent exitum, ac quae refrigerant exiccsncque corpus. Vino Uero utendum est albo ac tenui, ac mcdiocriter calido: & volatilibus, quae boni succi libasu, jptu sunt, Zc non in paludibus degunt. Pisces autem adhibendi concoqui faciles,mollibus carnibus ni ius, δες tu , M lut tenax habcntibus praediti. V tendum est autem saliis,ec sinapi. Et certis diebus id mcdicamen,
n Choe Galbnii l. quod Dia trion pepereon Vocatur,Vel quod Dios politicum,eit assumendum: S ,si quotidie piper prehendens. le tantum cum aqua biberen rcete etiam facerent. A fricctionibus autem,ec ambulationibus, Sc bal f ἡ, d. a ricis,atque aliis Vsitatis non suns penitus prohibendi.Et, si omnino possciat a balneis abstinere, solis Athe. Tuo hue conscirii fricitionibuS,q; plurimum ex eo iuvamen admitterent. Ex si quartana febris breuisti ne locu ex placet. q ue admodum violenta,nihil nocuerit, si diebus interiectis, ad consueta exercitia se transferant. 'salsinientii. Haec quidem ab initio, Sc usque ad statum sunt peragenda. Si vero in statu morbi praecipue aegrotus esse uideatur, tunc subtilioris vi eius ratio est adhibenda,cbante vel postea. Statim Uero praeciapicndum est,ut diu conquiesca hac visceribus prouidendum ungendo atque emplastrando ijs,qus mollire ac laxare possiliat deinde medicamentis utendum, quae ciendi urinam vim habent.Ehs1 co citionis morbi indicia apparuerint, tunc purgare oporter ijs , quae humores atros exinaniendi Vim habent,non semel tantum, sed Ac saepius, si fuerit nccelsarium. Vtendum autem Sc vomitibus poli cibum tunc continue Sc , ii nihil prohibuerit, elleborum album est exhibendum,primum quidem 'Atlasia a. pcim istum radiculis Q si nihil secerihelleborum ipsum. Qui Uero nequeunt euomere, hi per inseriora valentius sunt purgandi. Et his postea medicamen confectum ex viperis in potu dandum, di alia, quae ad huiuscemodi febres commendantur: ex quibus est ec illud nobis familiare prae caeteris laudatissimum, quod succum cyrenaicum recipit. Quicunq; vero ab initio aliquod ex his medica mentis exhibuerunt,aut Omnino ante statum, quartanam,quae crat simplex, saepius fecerunt duplucem,aut omnino maiorem ac difficiliorem: ex duplici autem triplicem, aut omnino ambas dissici- Iiores maioresq3 reddiderunt. Novi autem medicum,qui ausus est homini, qui triplici quartana Ia horabat,medicamen ex viperis exhibero, a uado non dum morbus in statu esset,deinde ut par est Hauciis omnibus,sebris continua subsecuta hominem occidit. ιotiaeanae CuratIo. C A P. I a. Votidianam autem cum volueris curare,Utere oxymelite, 'post primos dies,PSc illis, a poL
sunt urinam valide ciere re uniuersum totius visius caput ist ad incidendum emcacius. Cin
ca statum ver6,de ventriculo est habenda solicitudo,ac de eius ore praesertim . Deinceps iubendum est, ut post radiculas &cibos assumptos evomant: iis etiam, quae pituitam subducunt, utendum. Reliquam Uero Vicius rationem ad comm Unes intentiones inspiciens inuenies. Curatio Febrium Continuarum quae Carent accidentibus. C A P. IX. Ita continuis autem febribus,quibus quidem liatus morbi non ultra septimam futurus est, dc vires ualidae sunt,atque aetas praeterea consentit,ijs quidem admodum exquisitus oc tenuis victus est instituendus. Quibus vero vel status totius morbi ultra septimam, vel vires inualidae,hiabini tio solidiori cibo sunt reficiendi prope vero statum,tenuiori. Cum autem iam adest status,tenuissimum uictum seruare oportet deinde rursus assidue solidiorem,ac simile augmentum essicere illi, quod ante statum fiebat,decremento. Sanguinem vero mittere oportet Sc ob morbi magnitudine:
Et quibus rubor multo plus,quam naturae conueniat:-maior, proconsuetudine,torius corpin
203쪽
A rtis tumor, A venae em1nentes atque extensae his omnibus est auferendus,nisi vires, aut artas,aut ali quid eorum,quae supra commemorauimus,prohibuerint. Quθd vero humidus victus in febribus acutis omnibus iuuat,dudum recte dieium est. Succum igitur ptissanae iis,quibus non acescit,ex hibere oportet melicratum, quibus non bilescit:& sorbitiones ex alica,& panem ex aqua,&quaecunque alia eandem aut similem Vim habent. In iis verὀ,quae praeter modum calidae N aestuosae sunt,cum primum videris coetionis signa, tunc audacster aquam frigidam potandam exhibe: modus vero in quantitate seruetur,quemadmodum tempus anni,regio,aetas, Sc natura,&consue tudo etiam exposcit. Talis quidem est,ut in uniuersum dicam,febrium,quae accidentibus carent,
Febr tam,quae cum ccidentibi assigunt, Curatio.
QVae vero cum accidentibus sunt,non aeque simplicem exigunt curationem. At pro viribus
metiendum est,quanta sit febr1s,quantum ue e3 accidetibus periculum immineat: atque ad id,quod vehementius ac dissicilius est, intendendum,non posthabita Omino etiam alterius B cura. Age enim siquis febricitet,et adsit plethorica dispositio,verum ex recentibus cruditatibus sit,ac morsum sentiat affliictumq; os ventriculi vel sit etiam humorem aliquem malum euomuerit, in huius transitu non parum fuerit offensus, adeo ut grauiter se habeat atque anxie: nunc quid hic ad febrem respicientes solam multitudinem euacuare tentabimus, quod alioquin sine mole-Bia faceremus, an prius ori ventriculi prouidebimus, ac deinde, postquam circa hoc benese ha-hUerit, quam contigerit,totius corporis euacuationem faciemus: Mihi quidem ita agendum inde tur . Multos itaque saevius uidi,qui ita affecti erant,quosdam interiisse,non ad extremum periculum fuisse pardueios, cum medici eos euacuare tentassent,antequam OS Ventriculi corroborassent. Sed nequc,si fuerit febris cum profluuio ventris,alia est opus euacuatione: verum haec sedi sum cit,quamuis non sit pro multitudinis ratione: quicunque enim his plus adimere fore necessarium Putantes,aut sanguinem mittere,aut Uentrem mouere tentaverunt,in grauiora pericula duxerunt. Sed neque, siquissimul Sc distentione neruorum laborauerit,o sanguinis eguerit mimpiae, huic tantum semel mittere oportet, quantum exigit nagrbus sed aliquid etiam accidenti est relin quendum cuius causa saepe sudores eueniunt,ae vigiliae molestant,quires aegroti debilitantur. Ita etiam, si vehementissimae vigiliae aut dolor intensius aegrotum infestant,cauendae sunt si ibitae ac C multae euacuationcs. Ipsa pra crea ambientis aeris temperatura, loco accidcntis cuiusdam habenda, tuando exquilite calida ac sicca fuerit, ' qualis eit tempore medio Pinter Canis ortum Sc Ar - eiuri. Atque ideo omnes, qUibus medici nihil omnino de remporum statu cogitantes, sanguinem abstulerunt,interierunt. Si etiam valde frigida fuerit,tunc quidem sanguinem mittere est formidandurn cum non ignoremus non parua ex similibus sequi pericula. Interierunt autem non nulli, qui in calidis admodum conititutionibus non recte euacuati sunt,ex syncopa vocata,& dissolutio ne si frig1dis vero, cum accessiones incipiunt, nimium refrigerati non amplius releuantur. Ob haec igitur neque in locis supra modum calidis aut frigidis sanguinem mittere audemus: sed, si re, gio ipsa S temporis status consendunt,omnino abstinemus: cum Uero non cosentiunt, euacuamus quidem, sed multo minus,quam sis neutrum prohiberet. Tanquam etiam accidens quoddam, ae grotantis ad patiendum facilitatem considerare est necessarium: multi enim neque unquam sunt evacuari,)neq3 euacuationem Ullam integram,aut inediam longam possum perferrc: sed alii qui dem ex his in omnimodam corporis imbecillitatem facile incidunt quidam vero statim os ventri culi male affectum habent,adeo ut cibos abhorreant: si eos cogantur assumero, aut non retinent, aut male concoquunt. In hac dignotionis parte etiam aegrotantis temperaturam contemplari oportet: quicunq; enim calidi θc sicci natura sunt, hi omnes facile ab imegris euacuationibus ostenduntur. Et consuetudo quoq3 non parui momenti est, tum ad Omnia tum praecipue ad euacuationis indicationem: quidam. n. nunt antea fuere euacuati, neq3VnΦ cuacuationem integram per tulerunt, multis cibis Vli sunt: non nulli contra, nem multis cibis usi fuerunt, euacuationibus sunt assueti. hos igitur intrepide euacuare oportet, quando ec reliqua etiam consentiuut, csteros verd nempe insolitos nec si omnia alia id suaserint. Eodem pariter modo Sc corporis habitus consi derare oportet nam,qui densa ec solida carne costari his habitus haudquaquam facilis pati: quareno oporIet Vereri ipsos euacuare ex toto,ii quidem di alia id iubent. S ed qui mollem,& humecta, diffluentem habet carnem,hi mirum in modum sunt ad intiendum habiles: quare, Sc si reliqua omnia sanguinem esse minuendum persuaderit,non tamen id facere audendum est sed θc aliis euacuavombus,quantum moderate Sc caute fieri potcit,vsendum est. Eodem modo,& quicunque supra modum crassi sunt aut macilenti nam dc his venam incidere cauendum est, aliasq3 euacuationes integras vereri oportet.His etiam ec aetas annumeranda eii Ueluti accidens quoddam,quod p-hibendi intcgram Va ationem vim habet neq; enim pueri neque seniores hanc sine noxa tolerat. Hosce igitur omnes,quὀd diximus, ubi dispositiones hortentur, non semel, neque ex toto, sed Paulatim oportet euacuare inedijs moderatis, frietionibus, Si clysteribus mollibus, humesta
Septima Classis. . nianniann ii tionibus u
'Ast quidem in impressis cod. i
et omnino hae detur me- ό- - .lior lectio. ' 'At multitudo,
t Manuscripti tame quidam codi hiit, qui
tione integra pertulerunt,&multis cibis usi sunt&c. Sunt et codi. qui liabeant,quidam
204쪽
tionibusq;β cataplasmatis. balneis: quorum singulorum indicationes rursus ab iis, quae antea Ediximus, Iuni assumendae . Ita etiam , si quando duo contraria accidentia consequantur, inspicere oportet, utruin corum sit sortius. Eodem modo,si duo morbi eundem hominem obsederint,qui inuicem pugnantes habeant indicasioneS: nam di tunc quoque aduersus illum,qui magis urgeat, instandum,neque alter Omnino negligendus. Eas vero, quae habentur ex accidentibus di mor- his indicationes,non simpliciter, scd secundum causam,a qua singula fiunt, considerandum: qu lia sun t defectus animi, Zc dissolutiomam consueuere medici de una re haec duo nomina dicere. Est
unum quid cm ic Sipsa,cuius sunt plures causae.nam animo deficiunt di ex choleris nominatis, re ex profluuiis ventris, dissicultatibus intestinorum ac laeuitatibus,& muliebri fluxu, vulneri bus dc sanguine per ora venarum, quaS Graeci haemorrhoidas appcllant,emanante,aut per superiora edtwio,aut pcr nares aut alios meatus: Oc eX enixarum purgationibus immoderatis.Nonnunquam vel odi vehem cras cruditas animae descetum attulit: & iunc praesertim,cum ventrem supra modum soluerit. Et,quibulimus appellatur,nihil aliud est, quam animae desectus. Omnem praeterea, quae cX utero prouenis,strangulationem, desectus animi antecedit,sicuti ad uteri versus superiora recursus,fc ad latus inclinationes, atque inflammationes, plerunque consequitur . Antecedit autem morbum attonitum, di comirialem,cum malignus existit,& dissolutiones, di syncopen, F& tabem. Sed Sc in pi incipiis febrium non admodum paucarum aduenthei tunc praesertim,cum modum aut siccum, dc squallidum,aut plenum immoderate corpus extiterit.- 'Et nonnun- sibi. h vhi quam etiam limul cum febre incendente atque maligna inuasit. Et quibus extremae corpori parsimul suasit et tes in principii sic brium plurimum sunt refrigeratae. Et quicunque ob inflammationis magnitu β, 'V hvβ vcl hepatis,uel vcntriculi,vel stomachi febricitant, his etiam in principiis accessionum non&e. Na de iis nunquam animi dcrect US adueniunt, illiS praesertim,quibus humores crudi Oc incocti redundant,
poplux dit io' aut qui aliquam praecipuam part cm obstructam habent. Animo etiam desciunt, quibus os Ven-1ui' hiis 44 triculi male aflectum est,aut humorum Uitio mordicatur aut crassis,vel lentis,uci humidis, vel si maligni ex- frigidisy humoribus aggravatur. Quidam etiam in vehem entibus animae assectibus animo defecerunt,sed praecipue senes, qui alioquin sunt imbecilles: ctenim plures eorum tristati, auctae-iati, uni Σὰe tati aut irati,animo deflaceruiat. Sed roridae humiditates quaedam aliquando his ita affectis haud in tempore superuenientes, animi desesium inducunt: sicuti, & qui magis robusto sunt corpore, ex immoderatis sudoribus idcm patiuntur. Et, si abscessus quispiam rumpatur vehementer ei, qui non admodum robustis sit Viribus:ac tum praecipue,cum materia simul tota ad ventriculum, vel ventriculi os,aut thoracem defluxerit. Et, si quando etiam nos absccisus secantes totum simul Gemittere pus tentaverimus,animi defectum subsequi est neces arium. Et, si quandoque purgantes,aut clystere abluentes,aut quomodocunque euacuantes, id aliquo modo vehementius, quam oporteat,egerimus. neque enim in morbo intercute tota limul supersi uitas, quamuis sit praeter na turam,potest sine noxa euacuari: sed tunc quoque neccifarium est hominem deficere animo. At vero ex uehementia dolorum veniunt distatuitones, cum morsus q uidam ac tormina, aut ilei, aut
intestini crassioris amet tus,subito accidunt. S ed neruus percussus, Sc musculi caput animi desectum intulerunt,ec maligna in articulis Ulcera,omni,que gangraenosa,ec depascentia,& immo- l. derata frigiditas atque caliditas,uitali 3 roboris dissolutio. Hae quidem sunt defccstus animi cau- sae. Singulae uero earum propriam curationem desideram,& de omnibus quidem non contingit inunc scribere nam, ae passionibus assident,sine illis curari non possunt. Tantum igitur in prae- isenti sermone de ipsis dicemus,quatum quispiam de eis edoctus, possit iis, quae repente ingruunt, accessionibus occurrere: Veluti quod eos, qui ex choleris, ec ventris profluuio, ec multis alns uniuersim fac iis c uacuationibus dissoluuntur,aqua frigida spargere oportet, ec nares apprehendere, ec os uentriculi perfricare,ac iubere Ut evomant, stomachum iritando digiti vel pennae immissio- , i. sine sed neque malum manus Oc crura alligare. Oportet autem nexus fieri plures ac sortiores circa H e. ι 'sorii l. timanus,quando per inferiores partes fiunt evacuationes,quemadmodum,quado perora venarum haemorrhoidum sanguis profluit, aut Ventris profluuia adsunt, aut cum per uteros eXeunt in mulieribus menstrua nam,si tunc crura fortius ligentur,saepius aliquid ad partes inferiores attrahitur. Contra autem fit in fluxibus sanguinis factis per nares atque vomitibus, in quibus crura sunt v hementius alliganda .Et quidem,quibuscunque in vulneribus sanguis emanat, eodem inod si ext - - superioribus partibus accidit, inferiores: si ex inferioribus,superiores, vinculis sunt astringendae. Si tum quoque aliquem in aduersum tendentem parti expcdit inuenire, non tamen hoc multum 'fat nam,si nimium tendatur,atque hoc fatigetur,nihilo minus iritatur, Φ si inclinaret ad eun-. κ - dem locum. In Universum autem,aut ad communia membris patientibus in aduersum retrahere oportet,aut ad ea, in quibus est evacuationis origo. Atque ideo uehementes euacuationes, quae eπυteris fiunt,cucurbitulae iuxta mammas appositae statim sedantiquae uerὀ ex naribus, hepati ac spleni secundum narem patientem: quod si ex ambabus naribus subito ac multus sanguis efflueret, utriq3 visceri sunt adiiciendae. Vinum etiam aqua frigida temperatum curat eas,q ex magnis fiunt evacuationibus,dissolutiones,& tunc praesertim,quando ad ventriculum fluunt humores. Sed ad
uertendum est,an aliquid sit quod prolubeat huiuscemodi exhibitionem: veluti si aliquod unu ex visceribus
205쪽
A viscetibus 1nflammationem patiatur:aut caput vehementius doluerit: aut passio aliqua, quae delirare cogat,affuerit aut febris incendens in morbo crudo: magna enim Sc quasi insanabilia ex potuvini in huiuscemodi asseelibus nocumenta proueniunt. Quod sit nihil prohibeat, postmodum
aegrotantis naturam, & consuetudinem,& aetatem, dc ambientis aeris temperaturam, distinguere oportetiad haec enim respiciens,vel frigidum vcl calidum potum exhibebis. Nam,qui aflueti non sunt potare frigidum,aut manifeste ex ipse offenduntur, di quicunque natura sunt frigidiores, Scqui in extrema sunt sene 'ute,oc loco natura degunt frigidiori,tempore hyberno cauere frigidum oportet:at qui contrario modo se habent,hisce intrepide osterendum est. Sit vero vinum in fluxio nibus,quae ad ventriculum fiunt,calidum 8c tenue, quale Lesbium: in sanguinis autem fluxibus crassum ac nigrum-acerbum. Ipsis vero locis imponere oportet, veluti ventriculo, 8c utero, Ocstomacho,& thoraci,quae corroborandi vim habent capiti autem Zc fronti praeter haec, illa etiam, quae refrigerant. Et,quibus in summis partibus, in naribus vena aliqua dirupta est,medicamen aliquod ex ijs,quae sanguinem supprimere possunt, imponendum. Balneae vero influxionibus quidem ad ventrem aptissimae sunt, sanguinis vero fluxum acriter tritant. Et, quicunque ob sudo .: ' i i multitudinem animi defectum patiuntur, iis etiam plurimum nocent horum enim adstringere '' - 'φ' B refrigerare,non laxare cutem:8c vinum frigidum praecipue his exhibere,6 nihil omni
no calidum osterre. S ed neque etiam crura ac manus ligare oportet,iaeque cogere ad Uomitum,ne que olo modo mouere ac ventis refrigerantibus aditum praeparare: aerem quoque domus altera
re frigida atque astrinsente qualitate,myrtorum foliis,vitium capreolis,ac rosis,pauimentum con sternentes. Nihil vero horum confert,ubi ad ventrem fluxiones sunt:nam,quo magis cutem densa ueris,tanto ipsis magis augciatur. Iis igitur, qui ex euacuationibus distatuuntur, ita confestim succurrcndum est: At,qui ex multitudine, non ita: verum in illis artus quam plurimum fricare oportet,calfacere,atque alligare a vino Uero Sc cibis abstinendum, & balneis etiam, si febricitauerit iustissicit autem, si eis dederimus melicrati potum,in quo ebulliuerit thymus, vel origanum,uel Pulegium,Vel hyssopus: conuenit quoque Oxymet, ligare ac fricare manus potiuS, quam crura.γ E t,quae etiam ex utero laborante exolvuntur,non aliter curandae sunt,excepto oxymeliter fricare etia atque alligare magis crura Oportet, iu manus. Et,queadmodum in multo effluxu cucur hilas iuxta mammas imponimus, sic, quibus sursum aut in latus tractus est uterus, inguinibus eccoxis adhibebimus. Et naribus quidem ea, quae foetidissimum odorem habent:Utero autem Odoin rata, ea,quae laxare ac calefacere possint,medicamenta asteremus. Si uerdos uentriculi fueritim Checille, atque ideo animi sequatur defectus,ea,quae roborandi vim hahcnt,oportet emplastra adhibere,qualc cst, quod si t ex palmulis,Vino,farina hordei croco,aloe,ac mastiche: madefacere autem ijs, quae constant ex absinthio, Scoleo melino, mastichino, ct nardo, ct ornanthe,&vino: Et, si ipsum aestuet, miscere ex refrigerantibus aliquid,Veluti cucurbitae succum, atque lactucae, ct por
tulacae,&s lani, A sereos, ct Uuae acerbae: haec quidem non solum refrigerat, sed etiam astringit. A qua etiam frigida aestuantiori ventriculi plerunque prodest, sit in tempore detur,alioquin pluriamum obest. Atq; iis,qui ventriculi os imbecillum habent,vinum calidum potius oportet exhibere,si nihil sit aliud, quod prohibeat. Plurimum vero iuuat eos, qui ita laborant,etiam frictio eXtre morum. Quod si ex his remediis nihil melius se habuerint, exaestuantes quidem Φ primum ad balneas ducere oportet: qui vero aliquid frigiditatis sentivi, medicamen dia trion pepereon nomina tum,atque ipsum piper solum,atque ablinthium bibant. Qui vero ex vitiosis humoribus os ven triculi mordicantibus dissoluuntur, hos post aquae calidae aut hydrelari potum fac evomere: quod si
dissiculter evomat,prius concalefacere oportet, quae Os Ventriculi circunstant,loca, ec manus, pedes qudd si neque hoc modo possunt euomere, digitos aut pennas demittendo tritare oportet: si neque sic evomant,rursus his oleum calidum quam optimum exhibendum. Solet autem Lepius oleum non solum ad vomitum iritare, sed etiam ventrem molliorem facere.Est autem hoc prae sentibus rebus non parum utile:quare nisi sponte accidat,arte procurandum est: praecipue vero Scglandibus supposi iis hoc tentandum est facere. Quod si ex istis facilius fiat,etiam absinthii comam in melicrato decoquens ad potandum exhibeas, atque deinceps uinum: ac omnibus modis meminhra oportet corroborare partim ijs, quae extrinsecus apponuntur, partim absinthii potionibus. Non tamen id in principijs faciendum suadeo,sed postea,quando partes,qus circa aluum sunt,fuerint expurgas perquando uerὀ adhuc humores in ipsis continentur,non dum adstringere, sed latum concalefacere ut antea diximus)conuenit: Ubi vero multa pituita frigida in ore ventriculi fuerit aceruata, fouere quidem plurimu oleo,in quo absinthium ebullierit, postea vero etiam melicratu exhibere, vel hyssopum,uel aliquid simile infundendo: dandum etiam Oxymeli, aut piper,aut dia
trion pepereon,aut diaspoliticonmedicamen: uniuersum vidius rationis caput incidendi uim habeat. Quae uerὀ ex nimia frigiditate ueniunt exolutiones,eodem modo curandae sint, quo buli mi, omni modo calfaciendo. Vinum igitur eis exhibere oportet calida temperatum,ac cibos, qui calefaciendi naturam habent,fricare q3 ac calefacere ad igne timul. Qus vero cx nimio calore accidui, iis,quae refrigerandi,ac corroborandi vim lint,curandae sunt: hae vero maxime euentut iis,si in aere
sutacante ac balneo commorans.Statim igitur ipsos corroborabis,si aqua frigida sparseris, fla Septima Classis. nnianiann in bellaueris
206쪽
beIlaueris ad venitim conuersos, Sc Os ventriculi perfricueris atq; agitaueris, ac postmodum inno Eciboin refeceris. At, qua ob ira flammationis magnitudinem,aut vehementis febris malignitatemetio prinςipilis animi deiectum patiuntur, ' ct in principiis accessionum refrigerantur, his artus fricare sortiter, dc Calenccre,cruraq3 ac manUS alligare,ac Vigilias,cibiq; dc potus omnimodam abstinentiam, prae' cipere oportet. Optimum Uerd in his,quid futurum lit, praecognoscere,atque haec ante accestionem iacere anticipare. EOS eliam, qui eX siccitate in principiis accesssionum syncopam sunt incursuri,optimum eli praeuidere nam,il duabus aut tribus horis ante accessionem exhibito cibo, manus ac pedes constringi tui Ieris,non interibunt. Oportet autem cibos este concoqui faciles,& ven triculo aptos. KAt ii magnum imminere periculum fueris stispicattis,uinum dare anticipabis, vinumqS praesertim in alicam elixa tam infusum : qudd si aliquidi panis loco alicae exhibueris, idem valebit. At,si mediocris syncopa experitatur,vino parcendum: sufficit enim tunc mala punica,aut Pyra,aut poma,vel aliqvcm alium fruetum astringentem cibis admiscere:&,si ad haec mediocriter tulerint acccisionem,cum rursu Scibum obtuleris,non erit necessarium fructibus vii. Haec quidefacicnda sunt,siquid luturum praeuideris . At, qui ex inopinato in periculum inciderint, vinum calidum cum pane est cxhil, cndum, paululum aliquid cum co alicae calidae: nam, si iis, qui ita A.li 4- es. i. aflecti sunt,amplius obtuleris,aut cibos dissiciles concoqui,non modo syncopam patietur, verum Fci iam penitus lirangulabuntur. At, qui animo deficiunt cx mcmbri principalis obstructione, his oxynaci dare oportet atque eX hyssopo,Origano, pulegio, Sc melle potum: cibosq3 incidendi naturam habentes,nam cra ill ac tenaces magnas in similibus afferunt noxas. Sed neque dcterius fuerit artus perfricare atq; alligare. Prodest etiam illis potibus uti, quae urinam ciendi vim habent, veluti qui ancilium, ex foeniculum, S apium, oc petroselinum,S ami, Sc daucum, spicam nardi recipiunt quae ubi manitet te iuuerint, iam vino Utendum cit albo 8c tenui, non admodum antiquo. Nosces vcro liuius ccmodi obstructiones cum ex aliis inaequalitatibus pulsuum: tum ex his praeci-Pue,quae secundum magnitudinem paruitatem,ac vehementiam,dc debilitatem fiunt,ubi findro me id est concursus, quam plethoricam vocant,non adsit nam istius quoq3 communes sunt. Fiuntvcro in huiuscemodi dispolitionibus,cum vehementes lucrint,pulsus intercidentes. H aec quidem in libris de pullibus a nobis latius explicantur. N unc vero tras rediamur ad eum sermonem, qui superesi de reliquis exolutionibus,veluti, quae ex abscessitum diruptione, aut sectione contingunt aut ex supcrflua euactialionc in iis, qui aquam inter cutem patiuntur : confestim quidem hi optimis odoribus Iouendi sunt, paulo poli auic ira sorbitionibus concoqui facilibus sunt reficiendi.
Si vero ob tristitiam,aut gaudium,aut timorem,aut iram,aut terrorem cXOluantur,odoribuS 2 na- Grium apprehensionibus iunt reuocandi,cogendiq3 ad UOmitum. Eodem paritcr modo, qui cX Uul'At ncribus,aut purgationibus,aut doloribus, qui in articulis, neruis, δέ musculorum lcndonibus cucia xi: Lupus. niunt,e coluuntur, statim sunt reuocandi post modum Uero conuenicias passioni curatio cit afferenda. Animi vcrξ defectus,qui intestini laxioris doloribus,aut ilei,aut limitibus vehementibus cruciatibus sunt, ex patientium locorum concalefactionibus frictionibusq; extremorum praecipue curantur. At,quae cX propria imbecillitate Virium, qUae regunt corpus, eueniunt CXOlutioneS, ex intemperatura vidclicet iasiae partium,de quibus Vires proucniunt, contrariis curarc intemperaturis oportet frigidaS quidem,concalefaciciates calidas Ucr6,rcirigerantes atq; in aliis eadem ratione. Virtus igitur,qilam Uitalem Vocant,quam ex corde prodeuntem Oirendimus, ex pulsuum debili tale cognoscitur: At, quae ex hepate oritur,ac naturalis dicitur, ex sanguineis egestionibus ab initio, aquoli S atque tenuibus, postir OdUm Uero crassis ad modum fiscis . At, quae ex cerebro originem ducit,quam praecipue nonnulli animalem appellant, ex motuum voluntariorum imbecillitate deprehenditur. Scd de his quidem dispolitionibus proprio tractatu separatim tibi scribemus:permulta cnim ab ipsis medicis sunt praetermissa. Curatio Capitis a varidis cause s mole fati. C A P. I 1.
QVoniam vero sermonem de accidciatibus hucusque fecimus, rursus ad primum institutum
redeamus,unam in Omnibus communem intentionem habentes, causas nimirum, a quibus
sunt eorum singula, considerare: hae si quidem tibi conuenientem curationem indica hunt: V eluti si quis doleat caput, si quidem os uentriculi illi mordeatur,& fastidium sentiat,iuben dum et ut evomat nam uel bilem euomet,uci pituitam, uel utrunque. Quod si nulla insignis appareat in uentriculo passio,consis derandum,nunquid multitudo , vel obstructio, aut inflammatio aliquarum capitis partium adiit.inuenies vero primum quidem, si interrogaucris, nunquid dolor Per totum caput extendatur,aut alicui particulae fortius insideat: deinde nunquid cum grauitate, vel imbone,vel mordicatione,vel pulsu.Nam, qui cum grauitate dolores fiunt, multitudine ostendunt. qui autem cum mordicatione,vel Vaporis Uel humoris acritudinem cum pulsu Ucro, inflammationemrat cum lcnsione,si quidem line grauitate ac pulsu, spiritus crudi ac flatuosi multitudo: si vero cum pulsu, corporis membranosi inflammatio: at si grauitas adsit, multitudo intra mem-hranas contenta signiscatur. Cum igitur omnia distinxeris,causam,ex qua horum singula fiunt,
considerare oporrebit illa enim tibi modum curationis ostendet. Veluti si multitudo vaporis atthumoris
207쪽
Ahumoris cont1neatur, aduertere oportet, nunquid ob magnitudinem febrium humores dissuli aeveluti effervescentes ad caput ascenderint, an propter eius partis imbecillitatem, an ob totius cor Poris plenitudinem . Hanc enim totius corporis euacuationibus haud di culter curaueris eum vero, qui ex partis imbecillitate contingit, partim quidem in contrarium retrahedo per totum cor
pus, partim ipti parti remedia adhibendo. Ac retrahes quidem,clysteribus acribus, nexibus, et e trictionibus in partibus inferioribus plurimis, ii expedierit, aliquid etiam sanguinis abducen
do.Partem autem sanabis eo tempore, quoad uniuersum corpus retrahis, JSVtcns perfusionibUS, quae a capite Uim repellendi haben hac deinde euacuantibus,postremo Vero corroborantibus.Re- μPellit autem Oleuira, quod omotribes,id est immaturum, nominatur,aut tale aliquid simile di quod boxyrhodinum, S rosiaceum vocatur,ipsum per se ipsum: & quaecunque ex capitibus papaueris, S teneris olivae germinibus, Y hederae corymbis, mentaq3 Uiridi,Wiisymbrio parantur. Vten dum vero ipsis in multitudine quidem crudiore ac frigidiore, tepidis: in calidiote autem Zchillo Al affectu. ,ssore,fi igidis. Euacuat autem atq; dissoluit 8c oleum calidum ipsum per se ipsum, magis l3, sis anti es o Her et triquum fuerit,uel sicyonium aut anethum in ipso ebullierit: nam multitudo humorum, qui non admodum sunt crassi atq; tenaces, sum cienter per huiuscemodi euacuatur. Sed,& si spondylion, vel B serpyllum intus decoxeris,aut puleg 3 comam,vel calamentii vel metae,vel sisymbrii, ita etiam id, quod crassus est,euacuabis. Haec vero ipsa, virium etiam aliquid membris adiiciunt, di, quae debilia sunt, roborant utendum igitur ipsis deinceps usque ad integram fartitatis restitutionem . Et, si Oportuerit, per nares etiam palatum expurgabis: ct sternutamenta excitabis . Et,ssi ad balneas hominem induxeris, siccis sindonibus caput est perfricandum, satq; nitrum &ssinapi sine oleo imponendum. Hae quidem sunt ex particulae debilitate doloris capitis medicinae. At, quando ex
magnitudine febrium accidit,& medicamenta adhibere est neccssarium, frigidae qualitates ac vi Tes, k, qtiae ex hydrelaeo, IL Oxyrhodino,&papauerum capitibus constant, infusiones expediunt. In dolore autem capitis, qui sanguinis fluxum aut vomitum decretorium significat, non sunt re , gmedia quali eda neque enim accidens quoddam, sed bonum signum potius tale quicquam est exiti imandum,sicuti & multa alia, quae ante cris es contingunt quae plurimis quidem terrorem incutiunt, bonum tamen quoddam ostendunt. Optimum vero est posse dignosccre,ubi corpus pertur ba tua ,natura cum alias eXcretioneS,tum praesertim vomitum, di sanguinis fluxum moliente, quorum inseparabile indicium est capitis dolor. Diximus autem plenius de hisce omnibus alibi: nunc vero,quantum poterimus, primum sertiantes institutum, breuiter de ipsis transigemus. Considera C igitur primum quidem si mes icbrium, si calidae sunt atque vrentes: nam hae per excretiones iudi cari consueuerunt . quem adrnodiam, quae molliores sunt ac Ucluti submersae , diu durant, Jc saepius feruntur in abscessus. Secundo loco,si morbus sit ad saltitem decliuis: quis enim bonam critim in morbo pernicioso expcetauerit Tertio ad haec,totius morbi lcmpus considerandum: si cnim principi j vel augmenti fuerit signum,non dum autem status neque conco filonis signa apparucrint in Urinis,Vel sputis,uel alui cxcrementis,non expediandum est bonam fieri crisina. Haec sunt, quibus sperauerit quispiam morbum per excretiones critim habiturum. Eius Ucrθ, quod iam instat,neq; iam ctiam futurum cst, haec signa sunt. Dissicilis quaedam tolerantia omnem critim antecedit, si quidem in die cratis esse debet,noctii si auteria noeiu in die. Si igitur tale aliquid videas, conii de xandum ei quotus litaegritudinis dies. Sunt enim, di qui ad crisim apti sun vel paruo etiam mo
iu 2 natura accepiO multi Uero in magnis motibus nequeunt Omnino magnitudinem perturbatio nis inspicere,nunquid sit secundum u1 ei naturam. Nam septim Us dieSetiam ex paruo natur&ap Paratu ad critim per uacuationem mouetur sextus Veio magno apparatu indiget, &saepe neque
cita in eo fit critis quὀdii fiat,neque sine periculo neque sidcliter accidit. Sic autem Sc unicuiqued scrum aliorum quaedam inest propria natura, quam, Ubi de diebus decretorris agitur, dchni ui D mus.Age,iam iit dies pro magnitudine periurbationis: deinde oportet conis derare, qualiS erit cri si s. De ali s igitur nihil in praeientia dicere oportet. At,ii vomitus, aut sanguinis fluxus ex naribus futurus en nam huiuscemodi crilibus unum diximus esse lignum, dolorcm capitis ex his maxi, me distinguere oportet. Primum quidem, si statim ab initio non inuasit, sicut quoddam aegritudi ' παμnis accidens, sed inperturbatione, Quae ante crisim fit. Secundo loco,ctiam si ceruix compatiatur,
Sc hypochondrium retractum ii aut anhelitus dissicilis repente superuenerit, thorace Ueluti angui stiore facto: si enim post haec omnia pulsus in tumorem subito elati non reciderint in paruitatem, neque debiles facti fucrint,l iatim critis expecitanda est. S i vero non modo no deciderint, sed etiam in altum attollantur, θ Uchementiam assumpserint,iam faciem aegrotantis inspicere oportet. Na, si aliqua ex iis, quae in ipsa sunt,partibus palpitet aut venae, quae sunt in temporibus,pulsent .aUt genu,Uci nasus, vel oculus rubidior facius fuerit magis etiam critis expectanda est. Si vero Sc inviti, lachrymcnt aut marmarigas,id est splendores videre imaginentur ac manus naribus veluti scalpetes admoueant: tunc non iam fluxurum, scd iam fluentem sanguinem inspicies: nam, ubi semel aut his scalpserint statim crumpit. Neque vero ex his perterrearis,li hominem desipientem,aut resilientem Inspexeris nam ctc haec humorum repentium ad partes superiores indicia sunt, quemadmodum di anhelitus dissicilis, di hypochondrium retraetum, eccollum simul cum capite aggra- - .
208쪽
Uatum. At tibi una cum his indicio etiam sit desipientia. Et haec quidem lassicere signa possunt. ES cd accedit q uandoq; aegrotan IiS aetas,qnatura, quae spem magis confirmat, ac praeterea anni tempus, di praesens constitutio. Nam,ii aegrotus fuerit adolescens,aut alioquin natura calidus,aut multo languine abundauerit,magis adhuc de hoc sperandum crit: ct ,sictiam saepius antea,clumsa nus estet aut aegrotaret, sanguis ex naribus fluere visus est, hoc vel solum sufficit fluxus sanguinis spem a S rre. dii vero Y tempus anni initatem videris,uel non quidem aestatem,alioquin tamen calidam praesentem constitutionem, non ne ex his aliquam indicationem assumes Qtiod si 8c plures eo tempore critim ex sanguinis fluxu.habuerint,ti hoc tibi spem vehemcntius augebit: & si corpus plethoricum extiterit,oc consuetae excretiones fucrint retetae. Mihi quidem non modo non videtur dissicile eum,qui tot talia habuerit indicia,futuri sanguinis fluxus praecognoscere, verum etiam absurdum 8c magnae impericiae,non praecognoscere. Osiri vero temporis medicorum indiligentia ea admiratur, quae admiratione digna non sunt naim,sive ex dextra nare,siue ex sinistra,fla Nurus sit sanguis,nihil dissicile ex nuper dictis praenoscere: plures vero medicorum hoc no solum dissicile, sed neq; omnino pos sibile existimant. Tametsi has Oc alias excretiones omnes praenosce relicet,li haec duo tantum considerauerimus, Sc Unde naturae motus agatur, & in quam partem: Dam, V que ecficiunt adiuuabimus, δί quae immoderate feruntur coercebimus,si iii a nouerimus: FVctu ti,verbi gratia, finguinis fluxus ex splene,magnae cucurbitae sinistro hypochondrio suppositae facile i e trahunt at,qui eX hepate prodeunt,deXtro S ,qui ab alηs mcmbris, eadem ratione: namcx uno de omnibus colligerc poteriS, Uniuersale contemplando. Qilare Sc ego hoc in loco praesentem finiam sermoneni dcinccps autem de febribus, quae ex inflammationibus accidunt, tibi transi gam,dcq3 alijs passionibus,quae in singulis partibus corporis constituuntur. Phlegmonae autem, id cir inflammationcs,a Uctcribus Vocabantur,qus sunt veluti phlogia, scis,id est inflammina,vel incensiones: a iuniori biIS autem non omneS: neq; enim hei petas,neq; erysipelata,neque tale aliquid quicquam inflammationibus annum crant: sed uni tantum asse qui ex calidis, qui sit cum tumore
duro atq; dolore pulsatili, hoc nomen accommodant. Non tam cia ad hunc solum febres di dolores sequi videmus, sed ad omnes limpliciter calidas ac Veluti enervescentes passiiones . De his igitur, atque aliis is milibus morbis sequenti libro Verba faciemus.
Rettio curandi omnes praeter naturam A flectus, qui communi nomine Inflammationes dicuntur. De Generibus ac DIsserentidis in ammationum. CAP. T.
E iis autem,quae in singulis corporis partibus sunt passones,d T lauco,dcinceps dicem us,ab inflammatione incipientes . Etenim saepius haec fit, pluri masci; habet disterentias,ex quibus omnibus solent febres contingere. Cois igitur in olbus immoderata caliditas, Sc veluti phlogue,sis, id est inflammen, unde & phlegmones.i.inflammationis, nomen de ipsis asterre antiqui cosueuerunt. Propriam autem in singulis disterentiam inuenies, ex qua eius specie agnosces,5 conuenientem assequeris curationem. Aliter.n.qui herpetes,ali Hter quae eryti pelaia,atq3 aliter quae phygethia vocant, ac reliquas inflammationis species curabis . I taq; hoc et in loco antecedit ea facultas, qua possumus recte agnoscere pas siones: tibiq; hoc primum conabor scribere,oes ab initio distingues inflammationum differentias. Prima igitur inflammationis differentia es, sim quam hanc quidem humidam, hanc vcro siccam, et se contingit: humidam quidem,quae ex calida fluxione membrum occupante contingit: sicca Vexὀ,qn nullo humore influente calor naturalis ignescit . Hoc autem usq; ad aliquid quidem veluti febris est membri cu vero iam ad immoderatam caliditate ac siccitatem peruenerit, corruptio atq3 extinctio omnimoda fit. Quare neq; in plura secari potest, quemadmodum disterentia altera fimquam quosdam influere humores particulae dicebamus. Multae. n. sunt huius species: nam fluente sanguine,altera: flaua bile,altera ambobusq3 simul humoribus,alia tertia. Et quidem in earum sin Rulis, Vel iam putruit id,quod influit,aut in membro constrictum putrescit: & Uci crassum cit,uel ' icnuc S vel optimum,uel ac re. Sanguine 'igitur optimo ac mediocrem crassitudinem obtinente ad particulam aliquam uniuersim fluente,atq; ob multitudinem conculcato,Uelicinens dolor arripit hominem,nisi membrum scia sum omnino hebetem habuerit : pulsus l3 in profundo molestus accidit, tendiq, omnino ac contundi membrum apparet: di vehementem calorem persentit adeo,
209쪽
Λ ut eomburi videatur,& refrigerari desideret: talis que rubor per summa viget, qualis ex balneis ad
uenit, aut ex igne, aut quouis alio modo calefac qis. Haec quidem passio totius generis nomen accipit,atque Inflammatio nominatur, sicut multae aliae species nomen generis acci piunt: sito assidue ex omni fere occasione.Nam-Uulneribus, couullionibus, θί contutionibus, δέ diruptionibus, ec defatigationibus ob exercitationem, Si ex articulationibus,atque fiat iuris, & spontaneis ulceri hus aduenit: praeter haec omnia, quando ad immoderatam humorum repletionem Venae pertingunt, tunc superfluum effundunt ad aliquam partem, quae eo tempore recipere apta fit. Om- ' .nino autem haec reliquis omnibus est imbecillior, vel rarior, aut ad attrahendum paratior, velim- mobiliosiquacunque causa fuerit ad has perducta dispolitiones: neque enim de hoc dicere proposuimus. Flava vero bilis, quando sui seruans naturam Una cum sanguine per totum corpuS de fertur. morbum facit,qui Ι 'cros,id est regius appellatur. Sola vero, quando secreta est, se in alis in quo membro consistit,Herpes vocatur. Si quidem crassa sit secundum substantiam, totam exulcerat cutem Usque ad carnem suppositam atq; hunc assectum Hippocrates nominat Herpetem exe dentem. Si vero tenuior fuerit,id,quod in superficie est,tantum veluti deurit:atque haec species generis sortitur appellationem, cum limpliciter Sc sine additione Herpes vocetur . Nam ex duabus B alijs speciebus, i Liae quidem nuper dicta est, Herpes exedens nominatu reliqua Uero altera, milia
Herpes huiuscemodi ex bile quidem ei ipse, sed minus calida&acri,*iint priores. QIJd si exsanguine& flaua bile calidioribus, oporteat, mista fluxio fuerit: vel exsanguine quidem , sed σή
feruescente A tenuissimo secundum substantiam: Erysipelas passito vocatur, multo inflammatiO- ne calidior, magis que colorem flauum repraesentans. Et, si tetigeris,facile sanguis subterfugit,rura sus que illabitur exquisite tenuis, S aspectu rubidus. Non tamen dolet hoc,veluti inflammatio ne que, Vt aliqua inflammationis species, pulsum, aut compressionem, aut tentionem inuehit similem sed quandoque valde parum infestat,ac tum praesertim, quando per solam cutem distusum fuerit, nihil inferiorem carnem molestans: oc tale saepius accidit, atque hoc est exquisitum erysipelas. Quemadmodum, quod attingit subiectam carnem, neque ex vere tenui fluxione consistit, neque tantum est erysipelas, sed iam dispositio permitta ex erysipelate atque inflammatione . Exuperant autem in ipsa quandoque propria erysipelatis accidetia,atq; hic affectus a iunioribus medicis crysipelas inflammationis participans,nominatur: non nunquam Uero inflammationis, ct tunc ipsum
nominant inflammationem erysipelatis participantem. Quod si neutrius accidentia manifeste
Cobtinuerint, sed aequalia apparuerint,tunc erysipelas atque inflammatio misceri dicuntur tum igitur erysipelas cutis solius passio est,non tamen ipsa inflammatio partium tantum cuti subie eiarum,sed harum quidem praecipue,non nunquam vero' etiam cutis. Et est ipsa quidem dolorem asterens nihilo minus, quam altera, pulsus tamen ei deficit . Cum ' vero sanguis influens calidus in
sum cienter extiterit S crassus, quodcunque membrorum subito occupauerit, hoc comburendo fa cit ulcus cum crusta: quicquid vero circumiacet, in inflammationem leuat, effervescentem grauiter st; dolentem vocatur aute Anthrax,i. carbo, huiuscemodi passio . Cum Vero sanguis influes... a ---
niger extiterit crastus que, ac fisculentus,ac feruens, qualiS, quem antea diXimVS: simula LItem Sc sa- ,
nies nonnullas tenues admistas habuerit pustulas quasdam per summa cutis excitat, similes quae ex igne fiunt, quibus diruptis crustosum sub ipsis ulcus inuenitur: hoc que etiam Carbo est . Instaminationis quidem species tot sunt secundum ipsam passionis diuisae naturam . Multas ve-Yb quispiam praetermissas putaret,deceptus multitudine nominum,Veluti L G raecis bubonas, phymata, phygethia,Ophthalmias,synanchas,peripneumonias, pleuritidas, dc multa alia similibus appellationibus dicta. haec enim omnia inflammationes qucedam sunt, in prioribus compreheniae jpeciebus. Singula veror diuersa sunt sortita nomina, quoniam,qui primi ea imposuerunt, Uno nomine Zc passionis ipsius 8c patientis particulae compolitam intelligentiam interpretari volucrunt . D Sunt enim bubon, phyma, ec phygethlon,partium laxarum quas glandulas,id est ad enas, Vocant passiones: Bubon quidem inflammatio:Phyma autem, quod statim augetur, atque ad suppuratio nem festinat: Phygethion autem est id, quod erysipelas particeps inflammationis, aut inflamma . tio erysipelatis nominatur. Sic autem di Ophthalmia eius membranae, quae corneae inhaeret, est inflammatio Pleuritis autem eius, quae latera succingit: S ynanche autem Lucium: Periplae umonia veror pulmonis: eadem que in singulis ratione. Eas igitur, quae sunt in partibus apparentibus inflammationes, promptum est cognoscere: quae autem in occultis, δέ febres asserunt omnino, non atque discernuntur. At mihi videtur mente egere perspicaci eiusmodi agnitio, ac praeterea peritia naturae membrorum,quam ex sectione simul Sc exquisita scientia operationumq; atque usuum comparamus. De his quidem in alii straetatibus diximus. Nunc vero non datur de his sermonem adiungere, quando tibi repente peregrinandi necessitas ingruat. Quo pacto vero quispiam eas optime curet inflammationes,quae in apertis partibus constant, hoc tibi primum transigere satago, principium sumens ab ea passione,quae plurimum fit,atque idcirco totius generis asseri appellationem. In qua hoc in primis conliderandum existimo, quod oc in aliis: omnibus magnam vim habet, ut morbi occasionem inueniamus.
210쪽
F Stigitur una quaedam apparentium inflammationum occallo, quae non admodum occultacit, quae Fluxio appellatur, niti quandoque illis coniungantur, quae aliqua alia ex causa euidenti factae videntur: quando cnim nulla ex iis praecedente membrum confisitim patitur inflammatio; nem ea, quar hanc passionem causa generas,Rheum a d est fluxio, vocatur: ipsa vero passio,dis positio rheumatica.Oportet qῖ in his Inflammationibus pi incipia curationum optima fici i nam, qu sin ipsis errata contingunt, dissiculicr sanabiles, aut Omnino insanabiles, faciunt dispositioncs. Sunt autem haec duo maxima errata, sl nulla de toto corpore prouid cntia habcatur: di si cales at atque humectetur citam membrum . HI aec Ucro duo medicorum plerique delinquunt, non nulli quide im a Methodicorum haereti perstiali, 8c inflammationes omnes csse pastiones altricias existimantes, quas claxare oporteat. S unt vero quidam, qui sine rationc atque ulla confideratione istos sequii rur,x nam excusationem ad male agendum habentes, cum multis delinquere. Sed neque ex Dog Waticis medicis quispiam, neque ex Empiricis ita sensit: sed , quod ratio experientia suadet,
lotum quid cm corpUSeuacuare congruis euacuationibus consulunt ipsam vel dinflammatam partem peii Under caci Uperlinire eis, quae id, quod influit, repellcndi vim habent: id velo, quod in membro patiente conlinci Ur, euacuandi: Uim autem ac robur adiungcndi iis, quae iam a flecte sui, FPartibus. Ad quar vero inspiciente S Oporteat euacuare, iam di antea diximus: sed ec nunc breui ter commemorabimus, Ut in sequciatibu Smemoria seruata, non sit ncccstarium in singulis passionibus eas, quare uacuationes indicant, audire intenti OncS. Huatem igitur, tempus anni, ocre- tonena, dc praesentem conititutionem, di eius qui assicitur, robur, habitum q , dc consuctudinem , atque ipsim aegritudinis naturam ducimus conliderandam: eX hi Senim, quandocuacuare, Vci non evacuare oportet, L Unde, Oc quomodo, in Uenitur: Vctuli in ca, de qua nunc agitur, dispositione, ad genu fluxus deferatur, atque hoc subito plurim Una attollatur: tibi vero totum corpus plenum sanguine appareat, dc Ualida laborantis Vis, tempUS autem anni litter, regio temperata, ager Ue 10 sit adolei cens aut iuuenis is sanguinis c uacuatione e X superioribus partibus indiget. Oportet q3 incidere eius in cubito venam , aut scilicet interiorcm, alii mediam : ii vero aliqua pars sit perior Pateretur, per inferiora sanguis est educendiis, scmper enim fluxionis motum ad contrarium re ira here expedit. Atque emplastrum apponendum cli 'cX semper uiuo dc corticibus malorum pii nicorum in vino decoctis,& rhu, di farina hord ci compo istum: hoc enim in talibus optimum est, atq; ad otrinia, quae facere intendimUS ci lcΘX repellil enim id, quod influit, atq; id, quod continet, exiccat, ex me bra circunstantia corroborat. Mille que alia Hac dicamina codem modo coponere licet, Gquorum compositionis Uiam ac modUm in libris de medicaminibus didicisti. Vnde ego quoquc in lingulis unum aliquod tibi subiiciam, fiat Urum tibi Sc monumentum , R exemplum cius, quae in aliis est, facultatis. Si quidem non admodum doleant, talibus Utendum est: cum magno aut dolore pluxu incidente non sic oporter, ne i Uc aquam calidam, neque oleum, ncque farinae triticeae ca lal l . linata aflcrre haec nim Omnia dispositionibUS rhcumaticis adiici fantur, quamuis ab initio ali lilia iuuare Uideantur. Suffcit at lem in huius cc modi a ficetibus Uchemcntiam doloris tr. itigare
aliquo cx is, quae ex patio, coico rosacco, Δ pauca cera, ictae in Utioq3 fit liques recta, conficiuntur. O porici autem haec lanis excipere sordidis, quae plurimum cclipi habeant: δύ aestate quidem fri Micia, hyei ire allic in tepida apponere: Sicelia in cataplasmata ex arta Oglosso, lente, pane, di rosaceo oleo adhiberc paulo autem stipra Pallentes particilla S apponere spongiam vino acerbo intinctiam, aut aqua ii igida nactius Vero fuerit, ii parum aliquid aceti adiungatui. QCiὀd si haec cura in f igni ter pio luerit neqUcalicti bi puS se ostenderit, empla iti I S, quae ad fluxionem mollia paratur, c sit uten dum . Optima vero ex ri, lunt, qua e iccandidi repellcndi, quod fluit sanguinis, suae dolore viiii habent: quemadmodum ea, qu .c Uchementer intcndunt, atque idcirco dolorc masterunt, plus doloribus obsunt, quam cXiccando prosciunt. Tale igitur Opo itereste mcdicam cn, quale nobis in Hvsucit, quod ex chalcite contra tot coro iaceo di illaturum: livero latiam retundam vino acerbo ma- 'dcfeceris, S exterius apposueris, plus iuueris. Quod si puS se in particula ostenderit, cataplasma imponere oportet semel aut bis: plus Vero in praesentibus iuuat farina hordeacea: adiungendum tamen in his aliquid vel accli Vci Uini. Et post, quam secueriS, 8c pus euacua ueris, cauendum cst deinceps,nc oleum aut aquam imponaS. Et, siquando Vulnus abluere,aut abiici gere oporteat, me licrato vcl oxycrato ec Vino Sc mulsis V tendUm. Superponendum vero , is adhuc inflammetur, ex lente cataplasma: sivcro fine inflammatione fuerit, aliqUod ex ijs medicamentis, quae emplastica vocantur: quibus in huiuscemodi sectionibu S Uti consuevimus, ct praecipue eo, quod ex chalcite conli F. Apponenda vero super haec ex si insccUS spongia aut lana vino acci bo perfusa: quo'd si acerbum non astu crit, tanto aceti aqua temperanda ess, Ut adhuc potari possit, atque hac intingere oportet. Sunt Uero di ad hoc Opportuna ea Vina, que aliquid aquae marinae recipiunt: Δ tu quoque, ubi sit opportunum, potes conficere periPiscendo sal ei, quod astu erit. Vulneri autem nullum ex inedicamentiri quae Cleosa sunt, apponendUm, quale est macedonicum quod tetrapharma cum nominatur nam eX qui iste exiccare eX pedit. Ita quidem sanare oportet, quae cx fluxione sunt,
inflammationcs. Q uae vero alia ex causa fiunt, humectare dc calefacere nihil prohibet. Et, si ad suppurationem