장음표시 사용
91쪽
A Iocant quo nulli non quadret membri magnitudini,mobilia faciunt. Ac de reliquis quidem sta.
eiuris haec nosse,cum iis,quae Hippocrates praecepit,sat fuerit. De Curandis Fractaris ossium, quae in Capite consseunt. CA P. o. DE iis vero,quae in capite accidunt, Hippocrates certe integrum volumen scripsit,ubi omnia praecipit, quae in js sunt agenda:& nos,cum huic operi finem imposuerimus,enarranda eius Opera aggrediemur. Ad praesens Ueris,qm in hiS commentarηS,Sc quae supra ea, quae ille dixit, sunt inuenta,adi cimus:& quae indesinite dixit,definimus:necesse est primu de cauis excisoriis scalpris, quos graece Cycliscus vocant,mox de iis quos a lenticulae specie Phacotus vocant, post hos de an gustis scalpellis,demum de medicamelorum usu,aliquid agamus. Ergo de fracturis caluariae quae oam usque ad secundam laminam,quam graece Diploen vocant, perueniui: quaedam Usq; ad internam ossium faciem: quaedam etiam simplices fraeturae: quaedam contusiones: quaeda vestigia coorum,quibus inflisia plaga cst. Quae igitur simplices fracturae ad secundam usque laminam perueniunt, iis, quos modo diximus,angustis scalpellis indigenti Xpedit autem hos ut numero multos, ita magnitudine impares esse,nec ubi desit, quod operi sit commodissimum: postea vero nudato , prout fieri solet,vitiato osse,Utendum primo quidem latiore: secundo loco,eo, quod illo eltangu
B itius mox ita reliquis deinceps usq; ad angustissimum. Hoc vero in ipsa diploe est utendum.Post
haec tum protinus,tum adfinem Usque is ccis medicamentis est medendum quae ob id ipsum graece, id est capitalia,sunt dicta. Ea componuntur ex iri illyrica, S erui farina, manna,ct aristolochia,ct panacis radicis cortice 'in summa,Omnibus, quae extergere citra morsum possunt. . ci Duanania Eeneratio carnis,naturae opus est itaq; araro ad ea rem nihil opus est arte medica. Vt ait 'Cod )mpressi Pe 'er
iem, OUenit caro, coalescat circum haereatq; Omni ossis parti, id inde maxime eueniet, si neq; sordes super co sit,iacc oleosa quaepiam pinguitudo. Id fgit est, quod aegris medici ad carnis yductio nem praestant,ut totus locus siccus sit, tum quaelibet uitiati ossis pars plane pura. Atq; haec quidemotum fra fiurarum,cum caro in his produci incipit, communia sunt.Ex fracturis uerd, quae ad cere L. A ll. i. s. .e., bri Vs J membranaSperuenerunt,iissim pleX tinfra 'iurasia,iam dicitis scalpellis angustis utendu: .i & squam esel. 81. g Sin cum contusione aliqua,quod contusum est,eXcidi debebit, idq; uel terebellis prius in circuitu , perforatum,mox deinde scalpris admotis,Uel protinus ab initio cycli scis. Ac, quae per terebellam stiquidem ratio fungitur, parum tuta est propterea, dum audacius eam tractat, duram membrana, quae ossi substernitur,non raro uiolani: Quod uero per cycliscos opus administratur, ne id quidem Oino uitio caret, cum quatiat immodice caput, quod potius quiete postulat. Mihi igitur hic qUQq3 ὸ Ζ λC placet,si magnae sint fratcturae , ossa, quae fracta sunt,Vehementer mota: cycli sciS Uri, quippe Pau Io ocis excisionibus facies lenticulatis excisorijs locum.Sinfirma plurimum olsa sint,foranda terebella ri
sunt. Quidam aut, quid minus usquam aberrent,eiusmodi terebellas excogitarunt, quae mergi non possint,quas ab argumento Abaptistas dicunt circumcurrit enim parum supra terebellae acutam cuspidem circulus quidam parum extans. Sane eX pedit complures id genus praeparatas habere, ad omnem caluariae crassitudinem. Nam crassiori longior terebra convcniet,UOcO autem ita,cu1US spatium, quod inter summam est cuspidem,& circulum qui extans circumcurrit, maius est tenuiori breuior, est autem hic quoque, quod interest inter cuspidem,S quod circumcurrit,minus. Ali qui verὀ siue illos his timidiores, siue tutiores appellem etiam ijs, quas Choenicidas Vocant, sunt. vii. T U LIero, si neque improuidus eorum,quae fallere possunt,sis futurus,neq; plus,q; satis est, timidus,commodissime cycli scis Utere & primo quidem aggressu,tatioribus postea magis angustis, donec ad crassam membranam perueneris. Caeterum, quod excidi oportet,id totum circulo cycli scis nudandum non est, sed ex ea maxime parte, qua fractura est grauillima . Nam praeter alia, etiam membrana ipsa ab ossibus, quae uehemeter sunt afflicta,celerrime recedit, adeo, ut nullus sit metus eam, quae iam seiuneta est,tctigisse. Si uero unam semel nudaveris partem ac scalprum, qui in cUD spide praefixam habet obtusam laeuemq; lenticulae speciem, aciem uero per logitudinem erceiam, submiseris ubi latam partem lenticulae super membranam statueris,series malleolo,ac sic caluaria diuides.Euenient enim ita agentibus,quae requirimus,omnia. Nam membrana, ne si dormitans quidem quis agat, lata tantum lenticulae parte occurrens uulnerari potest: q, sicubi adhaereat calua viae, huius quoque adhaerentiam innoxie dirimit ipsa lenticulae rotunditas: subsequitur uero praeeuntem eam a tergo ipse scalper caluariam secans. Quare,nec qui minus cum periculo, nec qui colerius perficiatur,forandi modum alium inuenias. Maxime autem hunc invehemetissimis fra fiuris laudabis quas Utiq3 recentiorum nonnulli medicorum graece Engcissemata Sc Camaro snose minant Engcisomata quidern, quae in medio sui membranae innituntur: Camaromata Uero, quae eandem ipsam partem, exaltatam habent, caeterum, qua primum ab integris ira 'iurae partibus di duci aegra coepit,intro magis recedunt, ac membranae innituntur. Qt Iippe celerrime in ratibus, quod aegrum est, totum exciditur Utpote cum promptius subintret lenticulati scalpri finis in iis, qPlurimi im a naturali habitu recesserunt. Quin etiam instrumento, quod Ostagran vocant,aliqui hUSOmum, quae uehementer sunt comminuta, uel exaltatis, uel conuersis, ea potissimum parte,ut demittatur lenticulatum scalprum, praeparabimus. Magio fasto succedunt deinceps omnia, quibUScit Opus cum securitate simul ac celeritate: ut ferme dixeris celcbre illud dicium in quidem reli
Septima Classis. 1 ffffis ii quis
92쪽
quis omnibus probe se habere: Dimidium faeli, qui hcnc coepit, habet. hic Vero non totius dimi Edium, sed vel totum, 'cl paulo minus totum habeas,Vbi lenticulatum scalprum immiseris. Atque
haec optima cli 1 acturarum, quae in caluaria sunt,manualis Iractatio quam Ch&rurgian vocant. Quantum vero cxcidcre convcmat eius, quod alaceium cst,deinceps exponam. Qilod vchcmetercit conii adium, id totum cli auferendum. Si uero ab eo fragmenta quaedam longius excurrant, quemadmodum aliqn cernitur accidere haec persequi adfinem non expedit, illud persuasum habentibus, minime futurum,ut exco noxa sequat Ur Vlla, modo reliqua omnia rite sint peraeia. Nos enim non semel aut bis, sed plane persaepe,sic iacientes uoti compotes fuimus. Indicatio vero agendorum hic quoque ex natur a ipsarum partium aflediarum subministiata est. Nam deligaturam, quam maliis fracturis,ccu maxime phlegmonas arcetem,ratio inuenit, capiti adaptare no possis: itaq; nec, quod affluit rcpi inacre ncc,quod in aegris partibus continetur,expiimere queas: suae quihus praelidius iacc rcliquorum ossium ullum seruari sanum potest Nam pone in brachio ad medullam Vsque traditum oscite,neminemq; postea pro fracturae legibus id dcligasse omnino iacccisum erit saniem non sbium, quae foris sub cute Sc sub musculis cli colleeia, sed etia,quae in medulla con
linetur, tum ipsam primum ac maXime corrumpere, tum cum ipsa OS Uni Ueisum: quando etiamnunc quoque omnibus rue peraeitSaliquando talia contingunt. Quomodo ergo non vel magis in fCapite ca accidant, cum nec deligaturam, quae frac iuris debetur,admittat: Z omnis sanies prona se ratur il c,Ut super membranam Uniueis a coaceruetuid in alijs igitur haeturis deligatura cum rite adhibetur tantum abdit,ut superuacuam aliquam humiditatem colligi inlaeso Olle patiatur, ut et gracili Us,q; pro naturali habitu,membrum reddat: in capite Vero ratio, quae per deligatura est cxcogitata, ncc pol cis ita tum os ipsum contractum, tum, quae illi circuitant,siccare,Vt neq; phlcgmonen contrahant, ncque penitus ullam emciant saniem nec medicamcntum cit vlltim, quod vel in aliis quidem partibus citra deligaturam os fraetum,quatenus nunc dietum est,siccuin atque absupcruacui S purum reddere ualeat. Necesium igitur cit nobis primum fra turae aliquid nudare, quo Uidclicci detergere dc ablucre saniem a membrana liceat: post Uero,cum phlegmoncs lcmpus praeo terint omniaqῖ licca ad unguem sunt, carnem producere,ac cicatrice locum includ cre. Non esi hic scrmo nudus,rcrumq; vacuus, cuiusmodi est ille sophistarum, qui operum artis nescii quaerut,cur capitis fracturae callum non ducans.Ducunt enim, Uiri boni. VOS Jῖ tam dementes eliis,Ut corum, . - . . Gia. quae non sunt, tanq; sint, causas assignetiS. Nouimus enim aliquando sincipitis os frac tum quod au tomos huic ossi protinus succedit, temporis OSVocatur, in quo ipsas squamatim compactas com irati iturasci se accidit incoluculenta fractura longissime periincbat: quam ipse cquidem minime Gconlingcias, sed tantum sincipitis OS excinden S, hominem sana Uislc,Ut nunc quoq; multos iam an
nos vivat. Quod ii sincipitis quoquc os dimisissem, putruitici citius, quae illi suberat,cerebri membrana cir callum fracti ura duxisset. Nam,si nulla extariis partibus sanies intro conflueret, superfluue lictos excindere. Ergo illi, prout solent,nugentur. Ego vero in alia limiliter se hab diate ii adiura
cogitaram supernum os dimittere,ac, quod a lateribus erat, quo sanicS defluerer, eXimere: mox,cuec crallitudinem eius Sc duritiam aestimassem,Utilius iOre iudicaUi stipernum os potius eximere, quam ob defluxus solicitudinem cerebrum valentcr concuterc. Cogitaui praeterea accidere posse,. viiii a latcrc magnum scrct in ossibus soramen, promin cret fortassis hac parte ccrebrum. Est porro dc in latcribus non uno in loco etiam neruorum, horumqῖ non leuiS momcnti, quidam cXorrus: cum insupernis capitis neminimus quid cm Usquam oriatur neruus. Psis admonitus abstinui ab eximendo Oisc,quod in latcre capitiS ellat. At callum semper duXit, modo rite curaretur. Ac iam,
quod disquiramus, hoc fere superes quae nam sit, postq; foratu Oses tUm medicamelorum, tum uniuersae diligentiae nostrae praecipua omniuro . Utrunt ne blandissima, de quae maXims voluptati cubantis subscribat, Vcluti qua nunc plerique Usuntur an quae huic maXiiDeest aduersia,nepe quae e. i' Go, per medicamenta,qus Vehementissim ess cccnt,pci scitur: cuiusmodi ec Meges Sidonius laudat, HS ciuis quidam nollersempere it Vsus hic, Vt etiam emplastrum, quod Isin vocant, ilico nudataemcmbranc ina poneret, dic super hanc foris oxymeli. Sane is senex erat satis exercitatus in hac artis parte caeterum neq; alium quempiam his Vsum Vidi, nec ipse uti sum ausus. Tantum tamcn testi
sicari Eudemo pollum nam id sciat nomen erat magis fuisse seruatos, qui ab illo curabatur, i qui ab iis, qui blandis utebatur. Aggressus Vcro fuissem aliquando ipse quoq; experiri eiusmodi curationis rationem,si perpetuo in Asia mansissem: sed ,cum Romae plurimum agerem,ciuitatis more sum siccuius, permissa iis,quos Clitarurgos Uocant,maxima ciusmodi operum parte. Caeterum ipsam rei naturam aestimans, talem quandam determinationem longa nostra experientia confirmatam concipio. ui auditorius meatus dicitur, non solum usq; ad cerebri duram membranam pertinet, sed etiam neruum contingit, qui in ipsam a cerebro descendit. IS autem, quamquam ita positus in Vicino, tamen vehementissima sicut
dictum prius est medicamenta tolerat. Nihil igitur miri sit, si post so
rationes crassa cerebri membrana ante, Q notabiliter phlegmone occupetur,valentissimis gaudeat medicamentis, ceu lico
cam naturaliter substantiam habens .
93쪽
Ventriculi exemplo uniuersas Partium Intemperies curare doce siue illae quidem Simplices,siue cum Succorum assiuxu, consistant. Galenum υeritato ac sisntiastudio in ammatum ad Exercitationem tantum , ac ob Amracorum preces, hos, ct resiquos omnes libros scrus e. C A P. r. Edendi methodum,Eugeniane charissime,quam olim in Hieronis gratiam scribendam susceperam, postea,* illum subito logum iter ingredi coactum non multo post die ob osse nunciatis,ipsi quoq3 psequi desitimus. Tu.n.mi hi conscius es,neq; hoc me opus,neq3 aliud ullis,popularis aurae studio fuisse aggressum, sed quo vel amicis gratificarer,vel me ipsum stimul utilissima rone ad rem .ppositam exercitare,simul' ad obliuione seni jJ- ut Plato inquit comentarios mihi reponerem. Quippe multitudinis laus,comodum ad vis non nullos infirm viventibus aliquando est: mortuis certe nihil prodest, sicut
neq3 vivetium quibusdam .Nam,qui vivere in traquillo optarunt,ac fructum ex philosophia ceperunt 'c iis,q corpori curando sussiciunt, sunt contenti: iis utiq; impedimeto no paruo est apud vulgum fama,Vt q eos a rebus pulcherrimis plus iusto transiersos auserat:Velutiime quoq; no ignoras ab iis, i sint molesta,sic non nuna taedio astectum,ut bono interim spatio ne tangere quide librum posuim.Ego Verd haud scio qua rone ab ipsa usq; adolescentia mirifice,siue inspiratus,siue furore percitus,tiue quomodocunq3 dixisse libet,& vulgi famam contempsi,dc veritatis scientisq; studio flagraui,nullam esse hoibus nec honestiorem nec diuiniorem possessionem ratus . Atq; idco nulli
librorum meorum nomen meum praescripsi immo vos sicut ipse testis es)rogaui,ne me immodi ce ut soletis apud homines laudaretis:nec nomen meum operibus, quae proderem,inscriberetiS . COb haec igitur ola Sc medendi methodus,quam inceperam, a me est deposita,cum capita inuento rum breuibus commentariis mihi ipsi scripsissem,nec ullam pleniorem docendi rationem etiamnum adiecissem. Nunc, qn-tu, ec alij ex amicis no pauci exigitis,quae subinde me opere insgris peragere vidistis,ut ea in commentarios redigam,adij clam huic Operi,quod reliquum est. ιid Superioribus libris eu actum, quid Sequentibus agendum: se quod Imbecillitatis asse ritum Empirici es Dogmatici non recte intesiexerunt. C A ' a. F RRO in horum commentariorum tertio, luarto, quinto, dc sexto,quemadmodum similarium B , instrumentaliumq; partium coem morbum curari coueniat, scripseram, idcirco nimirum ab eo auspicatus, & conspeetior reliquis esset,ec euidenter oes propemodum priores medicos, qui certa methodo artem tradere polliciti,amethodi in ipsis curationibus deprehenduntur,confutaret. am,cum ab Hippocrate discesseris,qui nobis omnium 'salutarium praeceptorumγsemina prae huit,reliquorum certe nemo uel conatus est genus hoc morbi methodo curare. Postulant aute,&quae Hippocrates ipse reliquit,non malos agricolas,qui ea tum seminent commode, tum aUgeant, tum perficiant. Id autem fecisse ante nos neminem, sed plerosq3 etiam semina, I reliquit,corrupisse, iis, qui animum aduerterunt,clare monstratum arbitror. Itaq3 hoc morbi genus uel continuitatis D solutionem,uel unitionis,uel qualitercunq; est libitum,appellare cuiq3 permisimus: qn de nOibus nec in hoc opere,nec in alio medicinalium ullo laboramus, sed quo pasio artis maxime fine cons quamur. Revertamur aut nunc ad morbum eum, qui Oium est primus, nempe, qui in similaribus nascit, quibus. f.primum animantis funditones referuntur acceptae. Siquidem monstratum in aliis operibus est,quemadmodum insti alium quamq; partium aliquid agere dicamus, Veluti oculu vi dere,aut crus ambulare: Esse enim sicuti id, quod pcipuurn est aetionis cruris,non cruris totius, sed musculosi in eo generis:ssic visionem non oculi totius, sed crystallini in ipso humoris: ac in reliquis quibusq3 organis ad portioncm .Porro ostensum in secudo horum voluminum est genus hoc morhi non solum cognitu esse maxime necessarium, sed etiam neminem ipsum rotae curare posse,qUi Prima corporis elementa non norit Praeterea non intelligere ea,quae dicant,non nullos eorum, quironales se nominant,quoties imbecillitatem esse dicunt Uel ventriculi,vel intestinorum, vel iecinoriS,Uel oculorum, 'el alterius cuiuslibet partis. Si nanque ita notant infirmitatem impotentiamq3 ad naturale opus,nihil plus plebeio intelligunt quippe que dicere audias imbecillum sibi uentriculum csse,non enim concoquere eum vel minima leuissimaq3, quae sumpsit. Quod si imbecillita. te, quae est in Ventriculo,astectu quempia esse aiunt, interpretent, quaeso,nobis, luensna dcm Umhuc ae volunt,queadmodum in phlegmone feceru t: na Empirico sat fuerit, si symptomata labo
Septima Classis. fiffis f in raniis
94쪽
rantis partrculae exposicrit,nempe tumorem praeter naturam,& renixum,ec pulsatilem doIorem, Eiciationem, ruborem, aliaq3 id genus imponit 3 non nunc bbretiitatis docendi causa cunctissimul colle diis unum nomenalcuti comprehensis iam phlegmonen. Dogmatici Vcro non itidem, sed is tam morbi naturam inspici ut, qua symptomatum illoru colle 'tio necessario sequit. SiquideE rasistrato videtur sanguis, qui in arterias incidit,Vbi spu impellitur,in exitu earum impactus hae rerc, id Q; phlegmone eise. At par arbitror erat Vel Erasistratum ipsum, vel alique exsectatoribus eius simili modo,afiectum, qui in imbecillitate cuiusq3 partis subest,interptari. Tani. n. de phleg- mone, ut quid nam translatu S naturalis partis habitus iit,cXplicuit,ita ratio exigebat, ut Sc trastatio cuiusque particulae in imbecillitatem ab eo eXplicaret. Non.n. cum pro naturae ratione est affecta, ad propriam actioncm cit imbecilla sed accessitoino aliqua praeter naturam occasio,quae cadissoluit deiecitqr, Δ mortuae similem effecit. qua Utiq3 nec Erasistratus diae: t,nec Herophilus, nec alius quispiam medicorum, qui de primorum corporum natura ausi aliquid pronunciare non sunt.
Communis ethodiris Intemperiei Dignoscendae'curanda . C A P. R.
Cffici una immorandum in his diutius non est, cum praesertim abunde prius monstratum sit genus hoc morbi utilis inum esse,quod a medicis disquiratur: Δ ,qui commode id sit ira elaturus, huic ncccsse prius esse de clementis conis derasse. Itaq3, qui nobis habendus sermo est, isto Fius ex prius demonstratis elementis absoluet: de quibus Unum Ut scis)volumen edidimus, quod de Elementis sim Hippocratem inscriptimus. Sane eadem opinio de corporis natura eli tum Diocli, tum Mncli ilico, tum Dieuchi, tum Athenaeo, tum probatissimis fere quibusq; medicorum, itide ut praeliantillimis philosophorum: Vt qui ex calido, frigido, humido, & sicco mista putet tum alia corpora univcrsa,t Um Veio animantium in primis. Caeterum ei, qui de his Oibtis primu pronuciauit,demon sit rauitq3,iuitum est,arbitror,reddere, quod inuenit. Ideoq; et nos ca sim Hippocratem clementa vocamuSaetiam si maxime Chrysippus, Aristoteles ue,aut alius quispiam medicus, philosophus ue,similiter de iis sit opinatus.Erao,qm Unaquaeq3 animalis particula propriam actione edit, quae tian ab aliarum actionibus differt,quantum ipsa particula ab aliis,qillas edunt,cit diuersa, disieri vero ab alijs particula quaeq3 co,q, calidior,Vel frigidior,vel siccior,vel humidior sit: aut binis horum quibuslibet fit an ecta, qui tueri actionem Uuis,hic temperamentum earu custodiat, oportet. Custodiet aute,si id, luod ad calidius est conuersiim,refrigerabit: quod ad frigidius inclinaium est,calfaciet: Pari modo,si, quod ad siccius est alteratum,humectat,1t: &, quod ad humetius est versum, siccabit Rursitis quoq3,si siccabit pariter ac calfaciet, quod humidum est: rcdditum, dc frigid una siccabit pariter Sc refrigerabit, quod humidius simul Θc calidius euasit: ec in reliquis duabus GconiugationibuSad portionem.Semper. n. pro eo, quod exuperat,inducendum eo usque contrariuest, quoad particulam in symmetriam, θί naturalem habitum Vindicaueris. Ac genere quidem,ois aegritudinis,quae in similaribus consiliit iam dicta mihi medendi cst methodus. Cum . n.octo earis sint disserentiar,veluti in libris de morborum differentia est traditum, octo nimirum erunt 8c medendi rones, quarum una quo medentis consilia diriguntur curationis meta cois es ipsius similaris corporis alteratio: quandoquidem et morbUS ipse ex intemperie naturalis temperamcnti ai teratione cst ocius. A t,quae membratim medicatio agitur, ex his duobus conficitur,nempe materis copia, α huius congruo VsU. Ac medicamentorum quid cm copiam tum ex libro de simpliciti medicamentorum Uiribus, tum eX ea, qUae de cortina compositione praecipit,mcthodo haurias,licebit: Eorum,quae ad victus rationem pertinent, hinc lumimus. Sed quemadmodum cuius 3 moerbi intemperiem agnoscere Oporteat,eX tribUSO Perib US intelligas. primo eo, quod de Temperamen iis secundo co,quod de Partibus afflictis: deinde co, quod Ars medica inscribitur. Non est igit ad ea, quae nunc ordimur, ij S, qui prudenteS nat Ura sunt,ac cogitationem in primis eXercilarunt, mul iis praetcrea OPUS cui neutrum horum adcit, huic certe ad praesentem disputationem non parua re est opus. Quod si in prauae doctrinae secta prae terea sit altus, hic geminum tempus requirit,alteris, Hin quo prauas Opiniones dedisca tralterum,in quo melioribus se exerceat. uid Rationatis curatio Intemperici, quae in Veutriculo est, deerat ab Empiricorum curatIone. C A P. M.
SAne te scimus S ex iis, quae in uniuersum dicta sunt particillaria p te inuenire posse: dc alioqui
multos id genus morbos a nobis percura lOSVidit Iesic,Ut Utraque ratione particularium tractationem minus requiras. Sed qiii Ut Plato aio non possunt, quae scripta sunt,non e manibus excide re, lud, siquando liber in alterius non exercitatae ronis manus deuenerit,facilius hunc doceat,ad ij ciparticularium quaepiam oportet: ex quibus et Protinus clare id, quod proxime dixi,intelligetur fieri pol ut per te ipsumγparticularia inuenias. Siquidem ipse ea pcr meipsum Oia inuestigaui, rone ipsa viam monstrante: qn, si praeceptores secutuS fuissem, ipse quoq; uentriculo imbecillis sua sissem,ut cibis adstringentibus Sc subamaris Vterentu Vilao quoque limiliter atistero: prsterea ab sinthio,ec quod ex mali cotonci conficitur succo, alijsqῖ eiusmodi, quae deuorantur, medicamen tis. At Ucrd, quod ad ea pertinet, quae extrinsecus applicantur, primum perfundi Ventriculum cxablinthio dc oleo crudo iussissem: mox hapsum lanae tum ex ijsdem ipsis, tum Verdex unguentis mclino, A mastichino, di nardino imponi:abus ceratu ex iisdem copositum: post alia pharmaca,
95쪽
A viij ceratis valentiora,quae a medicis Vocantur epithemata.Ea tum ex dictis unguetis, tum ex iis, quae similem vim obtinent,medicam entis componuntur: in quibus est aromatum quoq; multitudo non parua, spica nardi, amom um,S calamus aromaticus, iris ,& ladanum, δί malabathri folium οἱ styrax,& bdellium,& opobalsamum,& bclsamum, Sc xylobalsamum, reliquusq, aro matum catalogus. Quod si horum nihil profecisset, commune olum remedium, quibus imbecilli tas nocet,in fine adhibuissem,nempe rubrificationem, φοινιο μο, graece vocant,)qus vel 2 thapila, vel sinapi, vel tale aliquid excitatur deinde ad usum aquarum calidarum ablegassem. Cutippe vltra haec Empiricus nihil nouit,veluti commentari3 corum docent. Quintus Uero iis, qui de cruditate aut inappetentia quererentur, primum quidem exercitari suadebat:tum esse, quae & conco fiust facillima essent,& non multa:quibus haec non contulissent,cogebatur ipse quoq; ad Em piricoru dogmata confugere. Nam quis nescit,quemadmodum calidum,frigidum, humidum, Zc siccum, mordere sit solitus,balneatorum esse nomina die itans sine quibus in methodo curare partium ini hecillitatem Oino non est. Quare per hos nihil obstitit, quo minus ipse quoque eadem institissem via in eiusmodi affectibus sanandis. V erum ratio me docuit Octo imbecilli ventriculi curationeS. o Z i, - , cul a Vidisti igitur Sc tu quosdam uno die,vel potius hora, frigidae potione leuatos: quorum ali js non B aquam modo dedi fontanam recentem, sed etiam,quae nive esset refrigerata, Veluti Romae praepa rare solent, callaciens scilicet prius,quam ipsi dicoctam appellant: cibos praeterea ad eundem mO Calesiacientes dum refrigeratos identidem me illis permittere vidisti in Quibus est,& uua Melcam vocant,unus
is quoque Romae laudatorum ciborum,veluti etiam Aphrogata sed Zc frigidae facultatis fruetus,
similiter refrigerans h sdem dedi, Y ptissanam probe coctam, pari ratione refrigeratam,aliaq3 id ge clam vocat, sic nus sexcenta. in quibus Unam rem mihi proposui,ipsam.f. refrigerationem. Vetui autem abitin thium, Sc quicquid adstringeret,contingere: Ueluti alios rursus a refrigerantibus abstinui. Calfeci eocta, est quo aut omni rone,vinum Vetus ex eorum genere,quae facultate Ualde calfaciunt,eXhibet S cuiuS maxi . ψςς . , i. me generis sunt Falernum, di Surrentinum tum nutrimentum, quod calfaciendi vim haberet, cu 'largo pipere. In non nullis oe consilium curationis ad siccandum direxi dabamq; iis tum cibos,qui μ ε /natura ciliant sicci,ac probe assati: tum prorsus exiguam potionem. Iniunxi aut oc adstringentium olum usum quem UnUm,qui 1llis citra ronem in edentur,norunt. Alium vero non pride, qui iam is adeo siccatus fuerat,vitii millimum habitum praeferret ijs, qui marasmo marcesciit, sanaui cotrarils Oino exhibitis,13s, quae ilii medici suaserant. Quippe non ex alia occasione ed periculi venerat, cum inter initia eXigua intemperiem ex siccitate, quae madefieri postulabat, habuisset in q, ij, uC cum curandum susceperunt, tum ablinthio potantes,tum amaros asparagos, dc bulbos ededos dantes,itemqῖ mala cotonea, cestiana, ct Punica, post quoq3, Ubi uenter nihil horum continebat, etiarhois succum bibere cogentes, tum, quae paulo supra dixi,extrinsecus imponenteS, paulo minUS, omnis madoris eΣpertem reddiderunt: hunc nos sanauimus omni ratione humectantes,ipsim materiam inuenientes ex ea methodo, quae in opere de medicamentis est tradita. ae Ventricula intemperies Citius a securim quae Longo tempore se cum Periculosanentur. CA P. s. A m, sicu ti in libro de demonitrativa sectat dixi,numerosis medicorii inter se dissidus undiq;
confusus,ubi me ad iudicandum de his conuerti, intellexi prius in demonstrativa methodo θ'
manu scriptis ευρεσεως, i inuentione.
exercitandum me esse. Quod cum multis deinceps annis secissem,singula ipsi dogmata subieci: atq3, prout inuentorum indicatio me ducebat,ita curationes institui. Verum,qii id non oes saltem possvnx expediet iplis scribi per octo curadi indicationes particularis materiae coparandae meditaliones,a Ventriculo rursus sumpto initio, lin huius primum mentionem modo fecimus. Ac facillimae quidem ad curandum alterationes stin x quae ex calido 8c frigido consistunt,propterea,w matat o- me activis qualitatibus corriguntur.figrius curantur, Atiae in humido siccoq; habentur, Q imbe- si di cillis di ut sic dicam magis materialibus qualitatibus eorum curatio perficitur, potissimumqῖ, cu 'At . i. D humectandum esse requiritur. Ac tempus quidem caloris frigorisq; reparandi, par quoda modo est,securitas in impar. 1si enim cuncta, quae ei, quod curatur,circundata sint corpora, valida nessint,metus cst,ne ab iis, quae refrigerent,noxam contrahant non levem.In reliquis duabus qualitatibus securitas limilis est. Tempus curationis insicca intemperiemulto ampliuS:quippe, quod senium in fanis est, id sicca intemperies est in aegris. Itaq3 etiam insanabilis est, sis prorsus sit consum mala. Est aut prorsus consummata,vbi solida similarium partium substantia reddita est siccior. De mladruplici corporum curanda Siccitate, ac de optimo Calesie, 9 Lacre, caeteras Ab cibis,
qui ccatis corporIbus conueniunt, eligendis. CAP. σ
NAm est Sc altera siccitas,utique cum ea,quorum substantia ex humore concreto costat, sicut
caro di adeps, sunt liquata. Etiam tertia, cum propria humiditaS,Unde ParteS nutriuntur, Omnino eli absumpta. Continetur ea in omnibus animalis partibus,ceu ros quidam per eas spar sus de qua dictum aliubi saepe est. Hanc igitur inserere particulis sine nutrimento non est. Ideoq3 dissicillima est omnium eiusmodi affectuum curatio. Diuersa ab iis siccitas est, quae in propriis cu- ius 3 particulae exilibus artersis venisq3 consistit: prouenit Sc haec ex sangu in is penuria. Omnibus itaque his siccitatibus maxime contrarius est austerorum usus, siue ea cibi sint, siue potiones,sive G 'η
Litam medicamenta: quippe quae siquid in ijs superest naturalis humoris, id absumunt, partim
Septima Classis. si fit si iiii ebibentia,
96쪽
cbibentia, partim in sinum venuis per exiguos meatus exprimentia, partim ad continentes partes Eir ud cntia. Curabis igitur ipsisS,is mcalus, qui contradii sint,dilataueris: ac quod in vicinas particu las est compulsu in ,rcucllas praeterea singulas limitarium partium propria humiditate, humectaniis nutrimenti ope rcpleaS, UclutinOS, quem memorauimus a medicis siccatum, curauimus. Is in ca contrarietate, quae in frigido calido conlistis, nullam euidenter vincentem habebat intemperiem,nec in uniuerso corpore,nec in ventriculo: siccus tamen & gracilis admodum est redditus picrea, quod vcntriculus cius eX sicca intcmperie imbecillus male concoxerat.Huic nanque omne curationi Sconsilium huc tendcbat,Ut humec taretur tum Metriculus ipse, tum reliquum omne corpus. Quibus autem singillatim agendis, quibusq3 maxime mater4ssimvsus,ut voti composes sem,non fit ab re dicere. Domum ci paraui maxime balneo vicinam,qualcs multas esse in diuitum domibus non ignoras. Ab hac statim in balneum super linteis mane intuli, utique ne,si ipse se mo
Ucrct, luna liccaretur tum ante, I commodum esset,eXOlueretur horum enim alterum contrarium, a ficet uicit,alterum moram in balneo minuiti Longissime nanque in aqua versari hominem expedit ideoq uam iratat ignes utiliores sint,st parui aluei,quOSPyelus graece vocant: atque ex ipiis natalionibus poti lictimum, quae propinquae sunt soras egressui, quo scilicet illi ab aqua foras no longa 1Ilx ia nam acrem balnei in is, qui ita sunt aflecti, haud qtia quam desideramus. Esto autem Faqua ad unguem tempcrata, cum, quae frigidior est, latenter frigus corpori infirmo insinuet: cali dior aut cm cogat constringatq3 tenueS meatUS,ac denset. At nOS eos,cum coaeti sunt,remitti,Iaxa ri,ac dilatari postulamus: quod icmperatissimae aquae qualitas praestat, Utpote quae,iucundissima cum sit, naturam ad caeptitandam se,atque ad dulcedinem, quam pietestat,quoquo versus ex teden dam prouocat,contraria Vidclicer ratione Iis,quae sunt iniucunda: ab iis enim recedit, fugisque ad profundum. Do minus mirum est ex offendentium contactu stipari,constringi,ac durari corpora, tenue 3 eorum meatus cogi,ac dcnsari: contra J3,ijS scilicet, quae iucunda sunt,succedere contraria,utique fundi ac molliri corpora,dilatariq3 meatus. Ab ciusmodi lauacro statim asininum cxlii hui lac, scd induetam ipsam,qua iacebat, domum asina . Quippe sic mihi persuaseram maxime quid cm celeritcr homincm sanandum, si fieri posset,ut ipse asinam sugeret: sin id grauaretur, expedire,ut quam minimo tempore in acre ambiente lac moraretur propterea, Q celerrime mutari sit aptumi,Ut: que xcm talis seminis ritu, quod nec ipsum aliquandiu extra propria vasa, si modo suas vires seruabit,morari patitur, scd vel in ipsius maris partibus contineri, vel ipsius foeminae parti bus litum else postulat. Et sane Utilissiimum lac cst,cum ex ipsis mammillis quis hauserit,ueluti Eu' αἰ- Merρῶ ryphon,5 H crodotus,ec Prodicus censent: qui tantum in eo ad corpora reficienda fiduciam ha Gbuerunt,ut citam,qui phthoc contabuerant,ex ipsa mulieris papilla lac sugere iuberent. Verum t - cum hoc plurimis non placeat,melius cst calens adhuc ex mam millis id in aegri vetriculum quam ocyssimc transferre. Ac optimum quidem,Vi pote cognatum,muliebre lac est. Sed, quoniam id exhiberi sibi ceu pueris plerique recusant,Vtique,ceualinis,asininum ipsis,darico ueniet. Id enim reliquis omnibus ad propolitum affectum est Usilius: quippe, cum tenuissimum sit, minime' - coagulatur,& quoquo Versus Ocyssime in corpus digeritur. Egei autem horum utriusq3,cui ven triculus laborat, utq; ne coaguletur,communis commodi gratia, omnibus enim id est incommo dum vi quoqUOVersus digeratur,propterea, bc celeriter nutriri est Opus , Q Uiae, per quas ali- e r I ri si mentum transit,iam colant ueni. igitur sum lac ipsum per se est his dandum, tum etiam mellis tepidi pauxillulum immisccndum. Maxima Vcro habenda cura est in eiusmodi affectibus de utriusq; bonitatc. Quod igitur mel colore flavo sit, ec Odore sua ui tum purum adeo, ut totum pelluccat: ac gustanti parum acre iucundit fimum q3 praeterea tam sibi coicercns,vi,si digito attollatur,continuui ibi nec intercisum ad humum defluat id omnium est optimum. Si vero abrumpitur,nec demis sum ad terram usque continuitatcm seruat,id aut crassitus iusto est,aut tenuius,aut anomoeomeres. oco autem Anomoeomeres, quod sane di nomen ipsum indicat, quod άνομοιων est Hex dissimilibus partibus, est compositum. Deprehendas autem 1d, si diligentius inspicias aut cras situdines,aut humiditates habere innatantes, quae nec inter se sint similes, nec etiam toti. Cerosum itaque mapis mel es quod Sc crassitus cs 5 cui tales quaepiam crassii tudines innatant. Excremen totius vero ac perfici concoqus que dissicilius, tum quod totum humidum est, tum in quo multae in partibus sparsae apparent humoris guttae: porrὀ,in quo vel cerae qualitas aliqua,vel propolis,Vel id genus alia guttu deprehenditur,adeo non est Optim um,ut etiam malum sit quippe nullam penitus alterius cuiusquam rei eminentem in se continere qualitatem debet. Quocirca, quod thymum plane rcdolet, non probo est.n. id parum consum matum,nec plane quodam modo mel. Quaquamno ignoro a quibusdam id laudari, eoq3ficri,ut non nulli venditores incisum thymum illi in inciat, quo id rcdoleat, Videaturq; Optimum. I pse tamen, quod tam improbe thymum olet,non laudo: multoq; minus, si cui iniecitum thymum fit. Quod autem confusam quandam qualitatem Odore gustu ue prae se ferat,id non vitupero. Ad eundem modum & lac nullam externam qualitatem
odore gultu ue prae se ferat, sed esto quam dulcissiimum,oc sibi ipsi continuum, prout lacti conuenit, splendens: super omnia, quoad eius fieri potest, ii miles habeto partes : nanque hanc dotem,ucturi naci optimum adpcrsectionem non recipit. Quo vero tale lac fiat thidoneis nutrimentis alendum
97쪽
Asendum animal est, & exercitationibus mediocribus admouendum,& pullus,si quem Ia stat, a ferendus Quod autem aetatis quoq3 maxime florentis esse debeat,id neminem latet. Curandu ite, ut quam optime concoquat,contemptis videlicet ii s,qui,si asinis quoque victus rationem praescri- hemus,ridebunt. Si enim Veneti Sc Prasini studiosi sectatores, equorum stercora, quo intelligant, quemadmodum alimenta concoxerint, odorantur, tanquam ex eo omnem eorum bonam habi tudinem cognituri, multo profecto magis nostrum fuerit pro hominis salute nihil tale non prospicere atque herbas animali,quae non admodum sint humidae, foenum q3 hordeum, quod sit mcdiocre, obiicere , sed nec illa omittere, Ut asinae corpus refrigeremus, ec fricemus,*deterflamus, ec mundemus. Porro si humidiora,ct olentiora, 8c flatus plena excreuerit, planum profecto est noconcoxisse probe. Quare aut detrahendum aliquid de alimento est, aut exercitationi aliquid adij-ciendum,aut qualitates immutandae,aut refrigerationis frietionis q3 cura variada. Sin duriora reddat animalis aluus ad contraria est inspiciendum,atq; illorum aliquid immutandum. N a,si ipse omnia, quae consideranda circa animal sunt, cuius lacte usuri sumus,deinceps persequar,totam tuendS sanitatis artem com memorem, quam teneat, necesse est , quisquis idoneum lac praeparabit: nunc vero dici opus non est, cum alibi de ea traditum sit absolutissime. Sed ad propositum reuertor. Ac B mihi iam rursus memoria repetes hominem, qui Sc lauatus est, Sc lac sumpsit Hunc itaque ad secudam usque lauationem quiescere permittemus: tum modice fricabimus,& pinguiter,utique si lac, quod sumpsit, tarn ad unguem confecit, id qK od tum ex rudiu, tum ventriculi mole licebit conti cere. Modicum vera temporis inter primam dc secundam lauationem interuallum erit, si qua tuor aut quinque ς' uino fitalium horarum spatium intersit,scilicet si tertio adhuc lauare paras sinaliter: plurium. Sane tertio latrabis,si multis lauationibus fuit assuetus:hi nanque δέ delectantur, ociuuantur, si saepe lauent. Quin etiam post quanque lauationem hominem ungemus prius, quam se vestiat: quippe conducit ad renutritionem id quoque, sicut di frictio. Reddita vero de horum omnium facultate ratio est in libris, qui de sanitate tuenda sunt scripti: non tamen inutile fuerit nunc quoque summatim earepetisse. Nam, siue cuilibet parti corporis temperatam insundas calidam aquam,sive friccs,siue aliter quomodocunque calfacias, idem fieri cernes, quod ii Hippocra tes de iis dixit,quibus aqua calida desuper infunditur.Nam primum attollitur,mox gracile essici tur.Ideo q3 ubi carne implere quodlibet corpus studemus,id eatenus calfaciendum nobis est,dii intumescat. Ubi vero digerere, Oc vacuare cupimus, eatenus continuandum est, dum, quod prius intumuit, subsidat. Sane, qui eiusmodi operibus praeficitur, selicite attentus esse debebit, potissi C mum que ubi carne implere studetur : nam digerendi certe tempus adeo late patet, ut, etiam si velis,in eo non aberres. At carne implendi plane praeceps est occasio: si quidem, cum primum intumuerit , tum est desistendum . At intumescere hoc, singulis corporibus suum est. Non enim fieri potest,Vt,qui nuc nobis propositus gracilis est,ita intumescat,ut illi,qui sani sunCimmo, postquam leuiter intumuit, protinus digeritur. itaque attendendum diligenter est, ne clam te elabatur propo situs temporis articulus. Sive igitur hominem, qui extrema gracilitate est, perfrices, sufficiat tibi solus rubor: siue laues, satis esto mediocris calor: si quid ultra peragas, resolues hominem magis, quam nutries. Vngendum vero post lauationem oleo est, ne videlicet plus iusto digeratur, sed obstruantur cxigua cutis spiramenta: idem protinus Jc siccitatis remedium fuerit: oc aduersus incommodum, quod ab aere ambiente contingit, veluti munimentum. Ac,si quidem delectatur lacte, post secundam quoque lauationem id exhibebis: sin aliter, pilisanam diligenter coctam, aut ali cam piisssanae ritu praeparatam. Hinc, ubi rursus quieuerit, ad tertiam reducendus lauationem est, aut ilico ad coenam. Sit autem praeparatus illi panis purus, &qui curiose in furno sit coctus, octum fermenti, tum salis, quod satis est, habuerit. Ob nium quoque ex saxatilibus piscibus,aut ex albo iure asellus.Praeterea alae testes que gallinacei, qui lacte sit altus, idonei sunt. Quorum si copia Dnon est, alijs utendum. Ad eundem modum dc perdicibus, & pssserculis,qui montani sint S mollis carnis, Vescendum . Vitanda autem,& quae palustria sunt, Zc quae carne sunt dura. E t ut paucis alimenti summam complectar) sit coctu facile, ct nutriens,minimeq3glutinosum,atque excre mentosum . Porro omnium, quos nouimus,ciborum maxime nutriens suilla caro est: Verum non aeque,ac praedicta,cococtu facilis est: prsterea glutinosum succum crassum * generat. Alioqui nec alio esse habitu potest, quod in summo sit nutriens: quippe adhaerere id debet, Sc firmiter aflagi, non autem prae tenuitate diffluere. on tamen ad propositum assectum uti hac conuenit. Si enim nutrimentum ipsum seipsum concoqueret,ac in partes digereret,praeterea alendis partibus assimilaret,&,quibus alimento plurimo est opus, adhaeresceret, proculdubio maxime nutriete cibo es et Opus . Verum, quoniam non aliud est, quod nutrimentum desiderat, aliud quod ipsum conficit: sed, quod nutriendum est,ipsum sibi Zc nutrimentum attrahit, mutat, concoquit, adiungit, ec assimilat: ad duo nimirum nobis in opportuno cibo eligendo spectandum esse dictat, Unum ipsius cibi naturam,altcru vires suas proprias inlitas q3.Itaq; ex his illud patet, nec plane, quod maxime nutriat,optimum eise ijs corporibus,quae refici magis egent, utpote q uibus concoquendi facili tas non est nec es,quod facillimum concoctu est, cum scilicet ipsum nequeat maxime esse nutries .
γριοις, i.agrestibus. ςρουθοὶς, i. auiculis. Nam
98쪽
sis intentus,altcrius omnino oblitussicaris, sed Vtriusq; memor, quoad licet, utrunque misceas: quod Emihi praeceptum Ubique memoria rencri Uelim . lam Uini tum qualitatem, tum quantitatem, me more natis pote quod maXimam ad talia vim habeat: qn uno hoc in potu utendum censeo omni btis quibus retici corpus cst opus, modo non icbricitcnt. Esto igitur vinum quod exempli loco dienu . catur) quale est Sabinii in Italia, Artinibῖm Vero in Aila,ac Ut summa quadam ac generatim coprehcndam,) quod aquosum quid c alioqui cit, caeter u leuiter adstringit. A quosum natura appello vi
nu, quod tentac cit,bec puris, ecoligophoron, ut it Hippocrates graece nominauit. Est aute Oligo
phoron quod, si diluatur, minimam stillinet aquae mistione. Id est sane imbecillisininum,&,ut invinis, a quo lissimum nam, quod plurimum aquae in mistura sulti ne id tum veli cinciatis ii niti, tu vali
nominat. Verum ab hoc cauendum cit, lim imbecillas Vires feriat. At, quod a quo su in natura cshcsterum aut terti, id percommodum est,q, di ab aquae imbecillitate recessit, ct vini noxa non dum ha-bct. Ad haec itaq; respiciens, tum etate eius, tum teperamen tu inuenias. Quippe, quod nouellu est, id tum aqUOstus, tum vero imbecillius quodammodo est,e r Vt Uino conueniat: adde etia, q, aegri US concoqui lur, ac magis excremenso sina et t. AntiqUius Vero, Ut vino litis est, ita vehemetius est, Φ Vt propoliis S ill cx Vlu. Qito circa citius seXto anno nobile Sabinum idoneum non eIi ct diutissi- Fnae in stomacho ac vcntriculo innatet, Sc fluctuationes faciat. Nobile voco, quod austerum cit, non . arsinu. Sabinum modo, crum etiam Adrianum, Si Albanus, ct Arsynium, Sc Tilaca Tenum, omnia cuidgcnus dictu nanq; iutius de Oibus Vinis seorsum est. Ad has igitur, veluti melas, respiciens, cr mi 1lura eius cum aqua temperabis. insinctiam exactius coni ei iuram de iam dieiis facies, si vitiorum aquae ca pila memoria tenueris. Porro pendent ca ex frigiditate eius omnia: cuius culpa Sc in prae cord ijs diutissime moratur, ecfluet uationes excitat, dc in flatum mutatur, di corrumpitur, ocitavcntriculi resoluit robur, lic ut deterius proinde concoquat: sed nec digcrendo per corpus alime to aliquid magnopere conducit. At vero memoratorum Uinorum Virtutcs comprehcniis ia aqUM 'iiij Saduersam quodammodo naturam ha bcnt, cum nec inflent praeco idia, immo si inflata lint, sublidcre faciant: nec inibi moram trahant, propicr caloris mediocritatem: adde, Q, cum digestio ni S Uias aperiant, R pariter impcllant, ac nutrimentum sursum agant, ad celeritatem deductionis κερας ι in corpuS conducunt. Sunt praeterca boni succi, O ad miscetida concoquenda q3 ea, quae in Uentri culo Sc Ucnis sunt, idonea. lam Vires quoque organorum adaugent, di expellcndis excrementis Via
faciunt. Eo que fit, ut etiam talia vina praeter caetera Urinas moueant quando Scipsa totum corpuScclcrit cr transeunti di impetu cursus sui excrementa secum es pellunt. Ac dictum quidem alibi dili GgcntitIS cit de Vinorum facilitate aeque, ac ciborum. Conuenit q3,Vt, qui artem methodor tradi fibi Fitude omnis materiae vires prius predidicerit nec expcelet,ut casin singulis a flectibus audiati sed, simul accurationis tantum speciem norit, debitam Uictus rationem inuenire possit. Ego vero ijs consulens, qui veritatis discendae sunt avidi, ciusmodi doctrinam attingere saltem non grauabor: quo scilicet, qui minus exercitata cogitatione sunt, cXemplis a generalibus ad particularia, veluti manuducti, descendant. Ergo, quoa reliquum eli, apponendum. Potionis is modus eri Ut nec in aentriculo innatet, nec fluctuationis Ullius sensum inuehat. Ciborum verὀ, potissimum ii fieri potest, ut ne grauctat quidem ipsum. Quod cum dissicile is t, vel fortasse eiusmodi, quod vitari inim hecillo Uentriculo omnino nequeat, proXimum cli, Ut quam citissime gratiis esse desinat. Ab hoc tenis o inflatio que praecordiorum Vitandari S sunt. id dii tale quippia primo die inciderit, pro magnitudine symptomatis ad portionem detrahendum postridie de cibo csi: sin recte omnia ce dunt, paululum adiiciendum. Ad cundem modum di in tertio die vel dc mere vel adiicere con Ueniet cum praeceden re conier encibus. Atque ita semper omnia pro renutriendi reficiendi queratione, frictignibus, gestalionibus, inambulationibus prout corporis incrementum procedit, admi es' '' Inistrarc, etiam reliqua Omnia Pro Icicctoria Vocata ratione ad ij cientibus. Quae sane genere a propoH'' ' i' - ' ' ratione non dis ieri, sed in eo, q, sub illa perinde totum corpus est affectu iri, sicuti sub hac Veniriculus. Accidit autem sic assici corpus in diuturnis potissimum morbis, utique cum natiua cuius 3 partis humi diras, ex qua prima nutritur, propemodum omnis exhausta iam est: nam, ut solidarum ipsaru siccitas corrigat id fieri Omnino n6 potest, sicuti nec senium, ueluti in libro de Marasmodo. cuimus hanc taci d humiditatem, et si Oinos stabsumpta, regigni modo die a vietus ratione licet. Atque in allis refecitionibus ventriculus egregie prae caeteris non assicitur in proposito aut easse eiu OrbUS est ipsius Vetriculi, tempore Uero totum cor pus, Ut pote parum probe nutritum, macrescit: quo rationabilius eii exquisitiorem hos Uidius rationem requirere, propter concoetioni S imbe cili: lalcin. Cin ter una, cum meliores sunt effecti, transferendi sensim sunt ad renutritoriam resediomam que Vocatam victus rationem, Analepticen Graeci vocant. Id siet, si pluribus, ct frietionibus, C Acit allonibUS, quam ante, utemur. Alutanda Vcro interea est ec ciborum tum qualitas, tum quantitas sic, Ut tum plures, tum ualentiores, quam pri US, exhibeantur. Ac tempore procedente, cum ad sanitati S italum prope uentum iam est, seponenda sunt piissana, Zc lac: praeterea sorbitio ex alica . ac ad consuetos cibos veniendum: post etiam pisces detrahendi, nisi si inconsuetudine iue
runi ac Voldii libus cibadum tum suillas carnes eiie a p cdibus in pilisana elixis incipient . post vero
99쪽
Α etiam imum crus recie sumat: ab hoc etiam reliquas partes: primum quidem iuuenis porcelli: qui, si hyems sit, etiam pridie iuguletur, nam hesternum,quam recens necatum, facilius concoquitur . restate sat fuerit ili mane immolatus porcellus sit,ac circa Solis occasum comedatur: quippe quod in superioribus suasimus, cum valentius alimentum vesperi exhibendum censuimus, id semper obseruare studebimus,utique non leue percepturis commodum iis, qui ita cibabuntur: quod sa ne diligentius inspiciens agnosces: satius enim esst a principio rem coepisse. Quoniam, qui ita se hahent, plurimo nutrimento indigent, nequeunt autem, Vel quod mediocre est, concoquere, paula tim hos &saepius cibare melius fuerit. Atque idcirco fieri no potes ut semel eos cibasse sit satis, sed ἡ ἡ nec bis,quoad scilicet sunt gracillimi atquc hac de causia ipse ter eos cibare sum solitus.Verum, qui Cliam manifeste meliores facti apparent,etiam bis nutrivisse sit satis . Ergo tantam exhiberi primam cibationem est rationabile,quanta prius, quam secunda sumatur,tota prorsus erit concocta. Id contingere valentiori alimento non potest. Quare primo loco leue sumendum his est, quo videlicet concoquatur celerrime Sc excrementum eius discedat,oc vacuus purus que vetriculus secundum excipiat. At, quoniam non solum quies,ct somnus, sed etiam longius tempus huius naturalem ad ministrationem eXcipit,rationabile est,ut valentiores ciborum hoc maxime tepore osterantur Itaq3B etiam athletae omnes sic faciunt: qui eum usum non solum aliqua ratione inuenerunt, scd etiam longa experientia comprobarunt. Sed enim, S quod illi faciunt,nihil mali sit, si ii, qui conualiscentiu victu utuntur,etiam faciant,utilico post coenam non bibant,videlicet ante,quam cibus fuerit con r codius si quidem innatant cibi, si bibant, ita, ut eos ventriculi corpus propter interpositum humo rem non contingat . Verum, ii sitibundi fuerint, prohibere eos in totum Ut graue est , ita nec expediens sed tantillum indulgendum,quod Sc molestiam soletur,8 sitim leuet. Postea vero, quam nu
trimentum concoxerint, abunde bibere sunt sinendi: quippe celerrime, si ita faciant, per corpus . , digeritur. Mane vero post somnum,cum deiecerint, Z paulum inambulauerint, modice sunt iri
candi. Est autem modica his frictio', quae eatenus administratur, dum corpus incaleat: mox gestationibus Utendum :dcin rursus tum lauandi sunt,tum fricandi, id que intra meridiem, aut plane circa ipsum meridiem: qud videlicet inde ad vespera abude spatium interueniat. Quod autem dc de domibus, in quibus conualescens nutritur, habenda in primis cura sit, polissimum, ne frigidiores calidiores uetusto sint, superuacuum dicere arbitror pari modo re de aliis eius Reneris, quatinue ni re sibi quisque sine nostra opera potesso,dosius videlicet non solum ex his, quae hic, sed etiam que in opcre de finitate tuenda sunt dicta. Est nanque conualescentium victus ratio media quaedam C inter eam, quae fanorum propria est,&quae aegrotantium. Quare difficile non est ex iis, quae de utraque sunt prodita,ut per se ipsum quis mediam inueniat.Nam, sicut nec aliarum rerum, ita nec 'victus una omnibus species in consuetudine est cum alijs semel esse, alijs bis: & alijs citius, aliis ad vesperam incepisse cibu,moris sit. Iam cibus ipse at is piscis plurimum est, aut denique aliquid ex mari atqsolera magis,aut deniq3 hortensia:aliis poma: alijs legumina: aliis nuces: aliis aliud quippiam alii quadrupedum carnes,atque harum alijs aliae: alijs auium, id q3 aliis aliarum . Quin etiam caseo θc lacte utuntur non nulli plus,quam caeteris cibis,generaliter quidem caprarum,Uel boum: sunt tamen quiWaliorum animalium.Bibunt quoque alii calidum,alii frigidum:-Vinum vel li- heraliter,uel parcius,vel omnino nullum:vel hoc genus, vel illud. Ad ea igitur reducendus quisq3 est, quibus insueuit. Scriptum autem diligentius de consuetudine seorsum est. Nunc illud dixisse abunde sit, non modo in conualescentium victus rationc , sed etiam in morbis magnam partem
'ad totius victus medicamcntorum cl3Finuentionem ex consuetudine sumi. Ratio enim totum ge t υλι στροnus indicare potest: materia cum ex aliis, quae retuli, tum vero ex consuetudine non minime est sumenda. Sed naturarum inspiciendae sunt proprietates.Noui enim quosdam, qui si quod vigi- lantium opus nocte obire fuissent coacti, dormire praeterea non poterant. Talibus igitur, vino ' D ctu bibant,consulendum non est: ne videlicet ea occasione Uigilare coacti, maximam inde noXam sentiant:siccat nanq3 totum corporis habitum vigilia,eo q3 intcstissima est ijs, qui ex siccitate laborant. Sunt, Sc qui,si ptis sanam gustent, protinus nauseent. eadem in quibusdam facile acescit. Esse vero aliquos, qui facile carnem bubulam concoquant, iam Unum ex publice iactatis est: praetcrea alios esse, qui ad alios cibos potus que recte sic aut non recte habeant. Non solum autem ex his materiae, quae ad victum pertinet, copia suggeritur,sed etiam ex regione δέ tempore. Scripta que iam haec sunt a multis, qui me praecesserun t: quo minus ipse istis instito: qui ideo tantum ea commemoro , nequid videlicet sit omissum. Quod vero ab omnibus iunioribus medicis est omissum, id Persequar: nempe quemadmodum aflectus corporum methodo curentur. Eam methodum Me teres ut ante dixi probe inchoarunt, nemo tamen eorum ipsam absoluit. Verum rursus ad pro positum redeundum. Siccae intemperies, ubi solida ipsa corpora contigerunt, siquidem in una quapiam parte consistant, veluti nunc in ventriculo propositum est, nunquam ad perfectionem sanabuntur, nec in eum statum, qui ante morbum fuit, reuertentur. Scd, quod dici in consuetudi ne vulgo solet, re scilicet ipsa edocto, id talibus maxime intemperantijs accidit, morbum ventri culum afflixisse,& in reliquam uitam imbecillu reddidisse. Quippe senum ij ventriculum obtinet Prius,* consenuerint: quo fit,ut facile ex leuibus laedantur cautis Perinde ac senes, nec probe coco quere
100쪽
tiam Ieserunt, ita. n. habent, et τα γαρ
quere possint: quo citcnit,Vtcuam totis his corpus deterius se habeat. Ad eunde modum, Si si alia E itiauis assicialitur parte. 1idd si ipse etia corde sint affecti,celcriter arescunt: vocat q3 ariditate si ire mara laus euismodi Phili ppus eX morbo senium.lIs igitur marasmus breui morte asteri: proxime huic qui ab iccinorc est inceptus: mox, qui a Ventriculo: qui ab alijs particulis ortu habet, tanto sane tardius, quanto quaelibet harum minoris est praestantie,ib illae.Si vero leuitcr cordis corpus siccatum litsenescunt quidem celeriter,caeterum plureS annos irahunt,* qui vehementer sunt laesi. Ad eundem modum iniecinore dc ventriculo,ceu distum est ac in reliquis omnibus ad portione. Coaeterum Uictus ratio eadcin genere est tum in hac siccitate, tum in illa, quae solam eam humidita tem ablumit,quae solidas nutrit praeterea etiam in tertia,quam supra memorauimus, siccitate. Facillima vero Omnium sanatu quarta cli, in qua venae succo sunt inanitae Immo hic assectus,lut frigia ditas potius habitus, curatur,qua Ut siccitas: Ucl vi clarius loquar frigiditatis respectus in hac siccitate exis pciat,periculumqῖ in ea Uertitur Siccitas secundum locum obtinet,habet que proindes a nationem luna exprompsam', tum celerrimam . Siquidem,si biduo quis victus rationem his caute exhibeat, modice calfacien3,S tuto nutrienS,statim in tertio pleniorem Victum citra noxam ad mitis tui inultoq; id magiSin quarto in quinto. Atque hoc sane erat,quod Hippocrates praecepit: ljQuae longo spatio extenuata corpora sunt,ea segniter reficere Oportet,quae breui,breuius . FRatio Curandi Frigidam se Siccam Intemperiem Ventricidi . C AP.SCire autem licet solidorti corporum siccitatibus,si perdurcnt, succedere necessario frigiditate. Quippe permanere siccitas ipsa per se, non mutata oppositione , 'quae ex calido&frigido coi siliit, non potest. Celerrime enim ex nutriciadi deiectu refrigerantur partes, propterea scilicet, Φex calido succo sanguinis nutriuntur. S cd, quod inter initia dictum est, nuc i iccitatis curatione executi suta ius, ec quae ab initio sola est contracta, ct quam nulla diutissime siccuta cli notabilis frigiditas. Ergo proximum fuerit frigiditatem illi copulare, quae euidentes quidem habeat notas, caeterum agna non sit. Est itaque curationis consilium non simplex,ut prius,cum non modo tibi, ut humectes, danda fit opera, sed et Ut calefacias. Quare intendendum acriter est aes praesidiorum materiam, necubi imprudentes, iis,quae humectant,ea,quae nimium calefaciant,adiungamus: quippe his Vehementer siccandi vis subest. Iam vero quantitas nOXae in Utraque intemperie ad materiae inuetio nem potest viam ostedere ut iamiam maximae quidem siccitatis fanationem modo perscripsimus. Modica: Ucro adeo scrupulosa victus ratione non indigent, quandoquidem nec vires ipsis funditus sunt collapsae. Eicnim nulla alia de causa dissicilis redditur validae liccitatis in corpore commo da curatio,* cidi refici quidem corpus pollulat: cibus vero per se coalescere cum eo non potest, sed GCiUS, quod nutritur, Opcram, qua praeparetur, requirit, quod cit imbecillum.Ergo,cum id modiceitccum fuerit, propterea, i, vires non penit US conciderunt,ubcrius cibare licet: nec metus est ullus, ne a modo aberres. Quo magis ipsi de dissicillima intemperie disserere instituimus: ac in ea,veluti eXemplo, sirudiosos exercuimus. Hic nanque Orsi ipsi mei, ad mediocres siccitates corrigendas idoneam materiam inuenient. Proponatur autem Sc nuc siccitas quidem similis priori, copuletur q3ci frigiditas. Ergo calefacientis materiae admiscendum iam dictis tantum crit, quantum particula ad frigus inclinauit. Proponamus igitur eam primum modice refrigeratam : Ergo ηs, quae paulo ante retulimus, in lactis quide Usum et Uberi USadiicietur. Vinum ' ' Vero, quod quide ad genUS spe A.l. 3 s. 13. t. i. Oat,ide,ceteris quod minus aquosum,* prius,5 pi Urium annorum sit,dabimus. Quin etiam esca 'Q- ς lenta ota calidiora exhibebimus,ld q; non naturalibus modo ipsorum temperamesiS,Ueru etiam recentibus f ex igni, q ualitatibus. N ardino praeterea unguento ungendus assidue venter est sic, ut nunu remaneat liccus. Sin id Unguentum non adsit, manichinum satisfecerit: sed& opobalsamo eum pertingas, tum ipso per se, tum Vero cum iam dictis misto. Quod si corpori ea magis adhaeserere studebis, etiam cerae aliquid admiscebis. Si vero etiam aer ambiens 11t frigidus, lanam ex his imbutam im pones. Quin etiam chiam mastichen in opobalsamo au t nardino unguento liquans, Hlanam inde madentem ventriculo imponeS.Sane Utilius fuerit, si, quod madefacies, etiam Optimalit purpura, qualis est Tyria: ' quando ei adstringi ipsum modice, Θ cutis eius meatus obstrui eX- pedit. γ Siquidem, quaerarum habitum faciunt, relaxant, ea tum digerunt succoS, tum Particu las frigidis extrinsectis aduenientibus obnoxias reddunt: quae vero valenter adstringunt, ea sic cant. Quo si, ut medicamentum, lUod eiusmodi corpora excalfaciat,id nec euocantem Vim habe- , re expediat,nec aditrictoriam multam sibi immisiam. Memineris enim,velim,tum eorum, quae in aegri S cs contemplat US, tum quae in opere de medicamentis es edoctus, nempe acerbam qualita rcna sua quidem ipsius virtute di refrigerare di siccare: quod sicut valide calfacientium sit admista, cluod ex ambobus coni positum es minus quidem in calfaciedi munere e cere,st alterum: siccando Uci O non minUS,* Vtrunque. Maxime contraria faciunt ijs, quae praecepimus, nostri temporis mcdici, qui is ccae parti, ct quae nutrimcnto male fruitur, compolitum saepe medicamentum excalida Sc acerba materia imponunt. Est aute eorum, quae τρυφνά graece dicuntur, nOSinopia comoedioris vocabuli acerba diximus P nullum profecto modice adstringens, ideo q3 nec modice siccaS quo vidclicet magis prohibeda ea in iam dieiis assectibus sunt. At vero, si cu siccitatis intemperiemulta irig: ditas hi sic ut fortius calfacere subigationantia primu inteperameti genus ad memoriam reuocabis