장음표시 사용
101쪽
quidem multos absorbet avaritia Satraparum, a quibus, donec eis in campo opus est, sustentari debent, quibus interim subesse quoque & parere tenentur. Execrabile id malum est in hoc Regno, cui mederi ReX recenssionibus frequentioribus & improvisis incassum nititur. Nam Commissariorum vel nimium venales oculi, vel non satiS
lyncei, ludi se iisdem, quibus in Germania nostra, praestigiis patiuntur. Bis miri instiper Iraetyriani pedites sunt, jesaim dicti,armis Sc vestitu fulgentes; qui vero, aere Regio scripti, nec praedictis Trib is, nec Gube natori provinciae, sed soli parent supremo auri Marescat- μθ lo. Stipendia quibus aluntur milites aequalia inter aequales non sunt. Equitibus primi ordinis ad minimum stipsdatur novem,aliis decem pluriumVeTomanorum; Decurioni quindecim; Centurioni triginta, Chiliarcho septuaginta, ipsi Duci centum & quinquaginta. Mancipiorum equitatus, pensione gaudet paulbminori dc illo rursus militia pedestris. Solvuntur stipes, uti ceteris ministris, sic militibus quoque in D ter choneb, sive Camera compu'tationum Gallice, la chambre des comptes o non parata pecunia, sed assignationum, ut vocant schedulis, quibus1tipendium quisque suumjubetur petere ex logis pagis, urbibus diversis, S a se invicem tanto tape spatio distantibus, ut pro viatici expensis aliquando non sussiciat. Qua
iniquitate coguntur gregarii, ut aliis schedulas suas vendant pretio minori; contenti,si pro assignatis tomanis decem, parati aeris seX, Vel, pro longiori locorum distantia, quinque saltem accipiant. Non desunt enim, qui quaestus causa schedulas a militibus coemunt, gnari peregrinationis compendio & minori impensa absolvendae. Mercitiis. Ceterum, quod exercitia, disciplinam, armaturam atque reliqua Martis attributa concernit, nis invenio in militia Persiana, quod cum nostris comparare audeam. Nec
102쪽
Nec enim vel ipsis vocabula in idiomate Persarum reperio, quibus ordines, motus & incessus militum, quibus bombardarum volubilem usum, quibus armorum Varietatem , ignium missilium structuram, fortalitiorum partes,machinas bellicas, atque regulas artis Imperatoriae eX-plicaverim. Arma illis sunt lancea, selopeia , arcus & aci- -- , naces; tormentorum & mortariorum nullus illis in campo usus est. Color vestium singulis cohortibus non est idem ; quisque pro placito suo tunicatus est: Hic brachiale sibi affuit; ille loricatus quasi incedit,iste mitra plumam gerit; alius alio ornatu Oculos allicit. In campum eductis nullae in castris metandis regulae observantur; tendit quisque, ubi valuerit,tentorium suum. Tanta inde funium permistio, tanta confusio turmarum oritur, Ut
credam, si1c obrutam linteis & somno multitudinem, suffocari subdole ab hostium manipulo posse, si is improvisa nocte irrumperet. De propinquo tamen hoste ubi suspicio est, cavere sibi eXcudiis solent, in summo montium constitutis, quae dato signo adventum prodant. Itinere --, ct labore fessis, panis non distribuitur; quisq; pro modulo sibi suo de victu δc amictu prospicit. Castra tamen sequuntur propolae ἔ qui in tabernis carnes, panem &Ductus exponunt venales. Venditur, quibus nummi.sunt; creditur quibus fides est; qui neutro gaudent, ii divagari noctu, furari, rapere, latrocinari duro necessitatis telo coguntur. Musica militaris nostratium, qua vel animos demulcemus ad contemptum mortis, vel ad praelia μ' -- fortiter capessenda accendimus,apud PersianΟS non auditur. . Nullam illi sonorum concordiam edere edocti sunt. I UbiS autem uti intur aenaris,longis Sc rectis; aliis quidem
strictioribus, aliis peramplis, S similibus cornu acustico Anglorum, quo ad magnam distantiam loquimur: his illi edunt boatum vastum, inconditum & tremulum; illis sereatum, instar rudentium asinorum. Tympana quo
103쪽
s Amoenitatum exθticarum que variae magnitudinis pulsantur, sed manu indo sta, &militares actiones, sive Jussa ductorum, neutiquam exprimente. Haec intersonant tintinabula magna dc ampla, instar pelvium eX plano subcava, quae eXterius in media bulla manubrium habent, cujus ope ad invicem percussa, Clamores. aures humanas satiant clangore intolerabili. Accedit, dum in conflictum ruitur, brutatis omnium vociferatio:
erris jerris jerris i. e. Vade, perge, curre; qua dc ipsa
crepant aethera, ac si coelo terra misceatur. Marte aperto adoriri hostem, aut militum aequali vel minori robore praeliari,Persicum non est: Bella gerentibus instituta Per Mege- ssissimi; ut defloruistis pagis, resectis pontibus, regionibus
depopulatis, hosti solitudinem & deserta objiciant, quo
commeatu interclusus, suamet calamitate pereat; pari modo ut in civitatibus nostris, diruendo proXima aedificia, incendium extinguimus; praeterea,ut in pylis & vi xum angustiis latitantes, in transitu hostem obruant i scium ; tum, ut constituti in montium anfractibus, cacu minibusque natura firmatis, hostilem exercitum observent, & secundis occasionibus, nil tale metuentem in11-liant ex improviso; Verbo, ut nunquam sua fortuna Vel fortitudine Deci, sed semper Marte lacuro militent. Hoc
modo Schab Aba sis agni aetas exercitum potentissimum Turcorum, qui Persidi excidium juraverat, sine militis jactuiti vicit: Nam destructo ponte fluminis Aras, cum adjacente urbe Salpha vicinisque pagis & oppidulis, eorumque civibus Armenis ultra Oooo cum omni supellectili Isaphatianum ac rura mediterranea tranStatis,obex hoesti solitudo relicta est ; ex qua, siti fameque confectus, in
summa confusione terga dare coactus est. n. . Hostes Persae simul ac vicinos habent, ad Occidentem Turcos, ad Orientem Indianos. Cum Russis ad septentrionem, & Arabibus ad meridiem, profunda paX colitur. Turcis autem Persie fortitudine arte bellica cedunt, superant
104쪽
perant eos prudentia civili, scientiis, morum humanitate, decore vestium & corporis elegantia. Indianos vero in omnibus attributis illi post se multis relinquunt paras angis; Coeli enim intemperies calida ac humida Indorum corpora si1c disponit, ut ad famem, sitim, penuriam, montium asperitates, solitudines desertorum, itinera & quaevis sortis bellicae incommoda ferenda plane inhabiles nati sint , Sc mulieribus debiliores. Vicinos ad Septentrionem Tartaros inbecenses, Persarum non hostes, sed praedones nomino, etsi gentem belliocissimam; nec enim illi, suis nunc divisit viribus, bello provocare Persas facile audent, sed turmis praedonum, superatis desertis, in Chorasmiam irruunt, dc onusti praeda ad Patriae latebras refugiunt citius, quam miles provinciae arma ad resiste dum capiat. A Cosaccorum invasione Imrcania quoque aetate nostra calamitatem passa est, sed socordia sua accersitam. Dissita enim S. Russis subjecta gens, juris nequicquam in Regionem, nec ullam cum ipsa natione commu nicationem habet, sed sua rabie acta, quoquo Versum e currit, ut spolia a desidibus S. securis reportet. Vicinam quoque Perssidem infestavit quandoque natio Provinciae
Ma eraan , versus Indi fluminis ostium sitae; quae liceteXigua sit, montium tamen freta, ac fortalitiorum quorundam praeffidio, finitimos Reipublicae suae invidentes replevit turbis & latrociniis, nunc, in amicitiam recepta, hostilitatem omittit. Dum in his describendis Gamroni Occuparer, dicti territorii Princeps Meleh Tanheli Satropam Ormusiensium invisit, amicitiam di ossicia sua testatum ; sed relictis in via a singulis circiter leucis Gallicis gemino milite, dc a pluribus, armato cohorte, ad usque sedem suam ac metropolim LigJ, ut si forte violata fide detentionem vel iniuriam pateretur, dato displosi10nibus signo, suppetias advocare celeres posset. Eit vero hinc Gamrono dissita 11s paras angarum intervallo,sive
105쪽
8 Amoenitatum exoticarum milliarium Germanicorum circiter 83, tridui itinere, sive paras angis octodecim, a mari dissidens. Dives dactylorum dc oryzae provincia est,montium cingulo velut naturae studio munita, ac dissiculter superabilis. Deserta finitima palmis agrestibus luxuriant; quorum fructuum acerbitas, teste Curtio, Alexandri s stranguinavit milites, in Indo numine expeditionis termino) hac reduces.
Primates Aulae togati, quibus in Regio
Consessu locus est. Duces sequi intur ossiciales togati; quorum Primates
potissimum Relatione praesenti sistam, eum serVaturuS ordinem, quo illos considentes vidi in publicae Admissionis convivio. Sed is non idem semper servari dicitur; quod priorem saepe occupet, non qui ossicii dignitate major est, sed qui ex Regio assectu hon0ratior. Vox Arabice Bispectorem significat. Magister est, ct Oeconomus Aulae generalis. Gallice vocave' ris Mailre rhotet, Italice, Major dome. IS prae positum agit Karchaanehassive ossicinarum domusRegi ordinatorem structurarum & operum mechanicorum, curatorem victus & amictus ad aulici corporis necessitatem, dispositorem eorum, quae ad vitae Regiae delicias luxumque pertinent, ut plura taceam. Opero se est administratio & late patens, sed curatori suo ingentem reddens Diictum, ex quo Persice possit, id est, splendide & luxuriose vivere. Emolumenti magnitudinem vel Νι siris, vel reliquorum ossicialium, non facile quis de
106쪽
terminaverit. Vivitur enim non eX destinato falario, sed ex nefario & incerto quaestu, qui pro Varia occalione dcc usque vesana opum cupiditate major est, Vel minor. Nonnullos hic Nasirii indigitabo, ut erudiamur de ceteris par ferre iudicium. Scire igitur oportet Nassirii partium esse, ut ministros es opifices ossicinarum scribat deponat, salaria iis decernat, eademque, Majestate praemonita, quotannis augeat vel imminuat. In Aula vero ac ossicinis cum quasi annua tantum ossicia sint omnia,adeoque muneris quisque sui incertus vivat, inde fit, ut annuo appropinquante perlustrationis termino singuli ad sospitatoris hujus aram, aureis manibus compareant, alii metu agitati futurae eXauctorationis, alii spe invitati majoris beneficii. Salaria iisdem.mutila distribuit, retenta a singulis certa portione,ad compendium laboris sui. EX Aula, vel ossicinis, ad ossicium civicum si quis vocetur, non sine jactura magnae partis salarii dimittitur,quam Inspector, pulloduris titulo sibi vendicat. Omnia superant munera a supplicantibus data, sive beneficia ambientibus, sive onera deprecantibus tum ea inprimis, quae largiuntur Provinciarum Directores & Masnates, non alio fine alii, quam ne sibi noceat, si prodesse nolit; quippe cum ei quotidie loqui familiariter cum summo Principe liceat, multa quoque machinari in aliorum fortunam Vel detrimentum potest, data quacunque laudi vel vituperio occasione.
V S a Mahahnutatis id est, Scriptor occurrentium rerum. Vocatur etiam H, Husiri isu, id est,Va- sirius sinistrae, quoniam in Senaculo sedem in latere ad sinistram Regis occupat. Nobis eum appellare liceat Magnum Secretarium Stat , quoniam Serenissimi decretad mandata, Principum exterorum per Legatos desiderata dc epistolas, nec minus Majestatis suae resolutiones ,
107쪽
responsorias ; tum quaecunque in Aula, Regno, . Regionibus finitimis memoratu digna accidunt, Diariis consignat.
Dietvaenbσὶ, id est, Supremus Criminalis udicii Dominus. yus Persae siquidem, vel est Urs, sive quod consuetudinibus cujusque loci nititur; cujus Praesules sint gemini Judices, Divanbσὶ & Darogis; vel Ssterne fave spirituale , quod administrant Cayὶ Scheg et I flaam; Inde illi Vrshahim, id est, seculares judices, hi hahim, i. e. spirituales judices appellantur. Disanbegi de latrociniis & homicidiis, non modo in lila Regia metropoli, verum etiam in toto Regno disponendi facultatem habet. In foro eius praecipue vindicantur quatuos crimina: nimirum fracti ab inimico dentis, aboliti vissis, violatae virginitatis, & patrati homicidii. Cetera iudicat loci cujusque, ubi commissa sunt, Daroga OuPraetor, Belgice de Schout diei us,lites tamen civiles remit
tens in forum judicis Mys. Magnates vero dc ministri publici, pariter illi, quibus fas est se Mehma-rnaani sab, id est, hospites Regios appellare, quales stini Legati,Procuratores publici, Residentes & ceteri exteri alicujus nominis, hoc gaudent privilegio, ut comparere nullibi, nisi in ii. e. supremo Judicio, teneantur, &in eo, velut in foro illustriori, causas suas cum criminale'. tum etiam civiles agere, sive quid inter se litium, sive contra alios habeant.
nnitorum caput. Nimiru supremus Aulae Mareschallus est, que vocant Ensiferum Latini. Cui chilias paret atriensium, quos vocant Sesaulos, i. e. Janitores sive custodes liminum Domus interioris. Parent eidem messiri,
108쪽
8 Iseu milites praesidiarii,Regii corporis, quando foras equitat, & exterioris Palatii custodes. Horum sustentari ex Regio aerario bis mille solent; Parsimonia Solymanni tantum septingentos alit, totidem in defectum subordinatis ex militia Regni. Munus illi incumbit dirigendi
ordinem Consessus Regii Med fles, &, quae ad convivii
splendorem attinent, procurandi. Invitatis ipse locum assignat; Introductos a Mahmandaro I egau GA manu Ul-nae supposita excipit, & ad deponendam reverentiam throno adducit Regio; inde, si convivio dignentur, locum sedendi monstrat. Stationem habet ante Regis faciem, modico spatio remotus ; auro cimeliisque gravatum tenens scipionem; oculis semper Regiis intentissimus, ut ab eorum nutu iussa excipiat, dicto citius exequenda per subordinatos; Hi enim,velut Mareschalli inuferiores,scipionibus pariter instruisti, sparsum ad usque fores atrii ordinem constituunt, ut imperata velocissime, vel ipsi peragant, vel, pro re nata, de manu velut in manum reserant expedienda Janitoribus, qui atrii fores li-mteSque catervatim eum in finem stipant, singuli cla-Va etiam armati. Ampla habet Ensifer emolumenta eae functione sua: Maximum est, quod fas ei tribuit, Rus suum di istum, id est, decima pars omnium munerum,tum quae Serenissimus ab exteris Principibus per Legatos, vel strenae loco a Regni Magnatibus recipit; tum quae aliis vicissim ipsa Majestas largitur. Si illa arte D sta, vel naturae opera fuerint, ut sunt vestimentη, teXturae, animalia similiaque, tum eadem aestimari curat a gnaris, deocimam sibi d xi ex Regis aerario. Functio nunc Vacat;
fructum percipiente interim ipso Rege, dum locum in convivio gratis subit Di an LMehi δε i. e. Major, scilicet Cubicularius ; Gallic , Grand Chambellan. Hic in publico convivio
109쪽
les prope Regem consistens, eX latere pendentem gerit crumenam, strophiolis, horologio, annulis signatoriis, opto&nisserὰ, id est,medicamentis exhilarantibus squalia surat antidota, optata & pitulae roborantes) instructam. Triclinii quoque pro persona Regis instruendi curator est, structoris fungens ossicio, dapes Regi dispertiendas praelibans. Idem vestimentorum, quibus Rex indubtur, Inspector vel custos est. Functio haec honorabilis, imo pene adorabilis est; quod, qui ea gaudet, cum Rege conversari, & pro aliis multa impetrare possit. Ea donari plerumque albus eunuchus solet, qui Organo priva' tus libidinis, comitari Regem s1ne affectu possit ad interiora gynaecei. Hodie ossicio fungitur capularis nigrita Aga L auri celebris trium Regum minister.
minus. Si uspiam terrarum, certe hic magna archi atroveneratio & egimius inter primates locus est. Verum
moriente Principe, hem quanta fortunae metamorphosis lIllico ipse cum collega suo eX Regia relegatus, aeVitern0horti carcere in urbe Com, quamvis spatioso & splendido, eXcipitur, confiscatis utriusque bonis. Sunt Medici aulici plures alii, imo non exigua caterva est Medicorum, qui stipendiis Regiis vivunt, ac titulo utuntur Regii ossicii, quod tamen nunquam praestiterunt. firmi ita DC, Mune fimbVJὶ, rologorum caput,cuim
o. socio uno & altero. Quanta in aestimatione est Astrolo. gia apud Persas, tanto honore in Aula habiti sunt Astrol0gi. Hi plerumque Regem stipant astrolabio dc ephemeridibus armati,ut horas faustas&infaustas indicent. Nec enim eis inconsultis ReX sedebit, assurget, equitabi Vel quicquam negotii suscipiet. Ingens eorum numerus est,
vel saltem eorum, qui Regiis stipendiis fruuntur. Annua
110쪽
Regis expensa in Medicos & Astrologos nuper computata, summam dederunt vicies mille tomanorum. Mortuo enim patre, , tres &plures succedunt in ossicio filii, qui naturae & coelo dominari debeant. Unde quis apposite Regi: Delia, dixerat, non crescunt numero, quemadmodum M satis vestrae Aprologi; nam moriente uno iure u
cedunt silii stipendis. Verum, auctoritas Astrologorum non ni nil hodie detrimenti patitur, tum ab invidia Primatis Regni, tum ab ipsa artis suae cognita vanitate; quia aliquotieS contigit, ut eorum prognostica, ad quorum tenorem momenta gerebantur publica, contrario eventu omnem fiduciam fefellerint, cum gravi Reipublicae detrimento, optimas negligentis rerum temporum*occasiones, eX vana artis observantia. Mabmaandaar ba fὶ,Magnus hostitum M ποιέο- Provisor, Gallice, Grand Maatre de Ceremonte. Curam solicite gerit, ut cum universo comitatu sustententur, protegantur, & honeste habeantur hospites Regii, sive Legati Principum. Desideria eorum Curatori Regni deserit, Invitatos ex hospitio in Curiam introducit, ac reducit; dimissionem,& quicquid in desideriis habent, pro
Uterque se nnemahh &GUeb, i. e. suinor Regni & Regis, ordine & dignitate sequitur; quorum fun- ctiones infra dabimus, singulari de Cameris Relatione. Mitri si star basiὶ , Praefrctus Ve- P afecturnationis, nai a quae canibus, quam quae falconibus institui, pr tur. FalconeS autem non modo ad aucupia, sed ad sistendos etiam quadrupedes edocti sunt. Utrique generi venationis mille & amplius ministri serviunt: nam & singulis falconibus aluntur autem non minus 8oo singuli custodes sunt.