장음표시 사용
431쪽
milliaribus Germanicis circiter 16 cum
septem dierum spatio; cum uniVersum iter, reducendo gyros ad lineam rectam, vergisset circiter in septentrionem, accurate inter M. t. D & M. M. D) Appulsus curo
commendatitias praesedito dari; qui praemisso congiario, nimirum placentis, dactylis, & lacte tum dulci tum coagulato, mox ipsus mihi, quamvis in tenebris comparet, praestitoque salutationis ossicio, multa ut erat vir senex, gravis & eloquens) de loci, in quem Venerim, praestantia Scantiquitatibus disserit: tandem sua & pagi servitia ad nutum meum parata stipulatus, profunda nocte me deseririt. Ego in confabulationis loco eXpansastorea, reliquum noctis sub dio transigo. Postero die, qui erat vigesimus tertius,in hortum ii troducor,qui pro hospitio serviat. Is in dorm petrossi momtis versus borea eurum br. G edito loco p itus, ceteris dicebatur algidior,& ventis,qui ab occidente per lacunam U0ntis oppositi adspirarent, perflabilis, secus ac horti depressiores, vel oppositi. Te eh sive otii sedem hic locavi
ad quadratam cisternam,quatuor Aurantiis obumbratam; quam fovebat vena lymphae, ab alta rupe manantis. Spatiandi,pro Germana otiantium consuetudine,non dabatureopia; nam soli erat plena scrobiculis & gradata declivitas : Ut taceam morem gentis, quae hanc sibi insuetam itus & reditus reciprocationem admiratur, velut delirame tum insani hominis. Refugium, si imbres ingruerent, Vicina praebebat aedicula, cubica, ex limo, opere rusticano c0ngesta. Sodalem in illa inVeni ingentem anguem, in adverso lecticae meae angulo hospitantem, qui ut summo mane in scopulos proripiebat, ita Vesperi repetebat lat bram cuniculi sui; cavente horti domino, ne quas innocenti bestiae offensias aut intrandi obstacula objicerem. InproXima apricatione vicinos habui duos lepidissimi geniichamae-leontes, qui societate mea plurimum delectaban- Ccc atur;
432쪽
388 Ammutatum exoticarumtur; nam subinde foco, dum abiret coquus, vel prandenti mihi, clandestino ingressu accedebat alteruter, ut spolia ex cibo colligeret, vel qua intentione, nescio: quam primum Vera se spectari adverteret, facto clamore instar ἶuerilis cachinni, celerrime refugiebat in asylum suae ar- oris. Missurus, quas in ulteriori arboreto & contigua
vinea vidi bestias, saltem hic nomino sciuri quoddam pii mile & fugitivum genus, pilis longis, & cauda compressa, in eXtremitate, latissima, de quo, in Aldrovando & Gef-
non memini me legisse. Die vigesimo quarto appulit Gamrono iuvenis Ton- ninga Holsatus, 'rmentorum in Surattensi navi magister, ut meo exemplo imbecillitati suae refectionem quaereret: quo cum bonae indolis Germano in convictum & eXpensa
admisso, horas non injucunde perdidi; adscitis etiam, qui de lingua & provinciae notitiis nos erudirent. . II. Bochon, quinquaginta familiarum pagus, in abstrusa dc saxosa valle, vel, si mavis, in hiatu montis super
sabuloso clivo extructus est: qui quamvis axem borealem respiciat non amplius et 8 gradibus elevatum, ob loci tamen editiorem situm, uvidum genium, & opacas, qui bus circumvallatur, crepidines excelsorum montium, gelida beatur aeris temperie, qualis etiam vix salubrior alibi.
Mediam vallis longitudinem amnis dividit, pago depresesior, qui in superiori hiatus parte inter saxa & scopulos passim prosiliens, per lapidosam declivitatem praeceps delabitur, & superatis, quae vallem infra pagum claude bant, faucibus angustissimis, dimidiam paras angam longis, in vicinam planitiem se exonerat. Duo ad pagum dantur aditus: unus desuper a monte qui ob faXorum impedimenta, ungulis tantum calcari potest asininis; alter inferne, ex planitie transmontana, quo per praedictas rupi-
433쪽
rupium abruptissimarum fauces, etiam cameli eniturarii
via quidem planiori, sed ob lapidum copiam etiam dissicili. . Ipse loci positus intuentem oblectat sui gratia & formidine. Spectatur velut insolens naturae theatrum, cujus in ima parte ingens pagus, multis arboribus frondens, at*tot Vineae pomoeriaque amplissima, per radicem montium gradatim consita, naevi saltem dicendi sunt, si magnitudini compares ambientis inculti ix asperrimi jugi , quod eX ima, qua flumen dev olvitur, angustia, per a clives petras, lacunas ct salebras, in immensum exsurgit circuitum, culminibus quidem inaequali celsitudine &varia specie mire ludentibus. Totus pagi tractus, quamvis petrae inaedificatus, glebae superficiali tantum & sabuloso apparatu gaudeat, arborum tamen vitiumque adeo de sem& intricatam exhibet copiam, ut una quasi opaca *lva eminus appareat: singulis hortis id singulare habentibus , ut ex jugi dorso, aquarum, quibus irrigentur, copiosi rivuli depluant, murmure tam amoeno, Ut perpetUOS
ex caelo imbres audiri putes ; adsonante praesertim densiori strepitu, defluentis per imam vallem rivi maioris. Do-eebat me informator, vallem hanc asylum fuisse antiquo rum Principum, qui in ea sese, occlusis faucibus, ab insultibus hostium conservaverint. Id testari videbantur in ima rupe vestigia cardinum, ex quibia portae pependerant , quas dicebant fuisse ferreas. Ipsa propuVaculi, seu castelli, rudera exhibebantur in culmine montis supra fauces, eX quo portae, demissis saxis defendi, simul ac hostiles a tergo montis impressiones eludi potuerunt. . Au scultat pagus imperio Calentarii, sive praefecti territorii Farchonaad: cum quo vero multa illi intercedebat controverssia de tributo; quod is ratione hortorum imposuerat, quamvis loco saxossi & natura sterili positorum; cum, vigore publicae constitutionis, agri saltem foecundi genii
434쪽
39 Amoenitatum exoti earum bernatoris, cui modo parent, hactenus nondum decisa. Incolas triplex alit vitae genus: hortense, pecuarium &venatorium. In primo, maximum proventum ViteS tribuunt, quae nulla jutae cultura, palmites per summa spargunt fastigia arborum; pari ubertate Juglandes luxuriant; Malis etiam Punicis, Armeniacis, Aurantiis & Cydoniis non minus gratiosia tellus est; iniquior Pomis,Ρrunis,Palmis, Platanis & Cupressis, parce hic crescentibus & tristiori vultu. Fructus suos pagis inferunt vicinis, cum dactylis, oryza , hordeo , tritico 3c eduliis quibusvis pedimulandos: Permutata grana in moli sua, quam intra fauces possident, commiuuunt, excussamque farinam, Una cum uvis & nucibus juglandium, in distantiora loca venalem tergis asininis deferunt. Haec illis ex hortis mercimonia ac emolumenta sunt. In pecuario genere, ustis eis praecipuus ex capris & ovibus: quibus pascendis graminosa patent fruticeta in fastigiis montium adsitorum; praesertim ejus, qui pago incumbit ab austro- occidente. Jucundum est spectaculum & picturae, quam vero phaenomeno, similius, quando greges dorsi tam abrupti dc praecelsi faciem singulatim longo & continuo ordine conscendunt; id quod singulis mane molesto nisu faciunt, ante Vesperam eodem tramite reversuri. In ipso montis fastigio conspiciunmr foveae profundae, quas assirmant fuisse aerisodinas, e quibus, teste loci Chronico, Caramaniae, cormusii Principes cuprum effoderint antiquitus; Nunc collapsae vetustate, nil nisi vepreta exhibent Sc latibula tigridum. Venatus victui momentum quo tribuit, dum, qui versare siclopos norunt, intra rupium latebras abscon' diti, feras trajiciunt incautas; quarum carnes cum farina in pultem excoctae, pro epulis aliquot mensibus affer- Vari possunt. Non vidi ex feris aliud genus insidiis magis expositum, quam , sive capri cerUorum;
nam copiosissimi sunt, , prae ceteris desiderati, quod
435쪽
intus non raro pignus foveant pretiosum, videlicet lapsedem Beroarticum, hoc quidem in iugo praestantissimum totius Orientis , in cu)us contemplationem nunc stena la
Dudum me agitaverat desiderium videndi matricem tam famosi lapidis: hocin me soci sumabat occasio, dum aliquoties adessent, qui seras mihi venundarent elienteratas. Voti ut fierem compos, aere meo conduco, qui asinorum, quod solent, tergis juti, integras mihi asportarent bestias cum eXtis. At frustra fui; qubd majores,quas peterent, ita praetendebant cum intestinorum pondere per cautes crepidinum transferri non possent: hinnuli vero nullos lapides haberent. Cum iisdem igitur Jae latoribus in montes ipse proficiscor, dc ante diluculum egressus, quousque potui, asino vehor; cetera pedes incedo, non raro gentibus manibusque rimatus, donec nos montis, Bassi dicti, eXciperent confinia, transgressione, quod dicebant, ob territorii terminum non temeranda. IlIc, ut rem caute ageremus, distaciati&ssilentes incessimus, & pro insidiis struendis latebras occupavimus eas, quae ad globuli jactum stagnantem exhibebant pluvialem, sive fonticuli scaturiginem, ad quem bestiae potatum Venire ut plurimum horis matutinis) eonsuevissent; siclopos ex condicto, non in alias directuri, quam quas lapides gestare ex signis cognosceretur. Nam ad unicum selopi sonitum longissime omnes aufugiunt,ViX diebus aliquot reversurae; quod idem, conspecto igne, faciunt,cum serae sint timidissimae, neutiquam feroces, quod vulgo scribitur. Prima, qua venimus, insidiarum die, quanquam in fruticoso antro, adeoque commodissim' loco constituti,
nullam bestiam vidimus; Decessisse, conjiciebamus, quia l0ngius inde quod sero advertebamus) igniculus: sumabat, sertasse a pastore aliquo tructuS. Multa adhuc no-
436쪽
39e Amoenitatum exoticarum di e latebras, ductoribus ex asse notas, mutavimus; quod ipsum post singulas explosiones quoque agitavimus; Donec a longa in spelaeis patientia, repertus in novenni hi co lapillus voti me fecerit quodammodo compotem. Dico quodammodo; nam in Destia, quam comes meus fundebat, intestina, a meipso diligentissime perquisita, nullum lapidem continebant. Pronior alteri apparebat fortuna; qui a nobis longius remotus feram, a se trans Lsam, dum me non expect ato dissecaret, lapillum reperit elegantissimum, tametsi molis perexiguae. Promiserat
sibi ex signis gemmam majoris pretii; quam quod mihi
invideret, sectionem, secus ac pactum inter nos erat, solus instituerat, adeptus lapidem, antequam adessem. Eratis pollicaris longitudinis,figurae ad assem cylindraceae, nigricans & glaberrimus, plane eius notae, ut genitorem montis Baarsalumnum fuissejudicarent. Quo cum operoso laboris mei brabeo,quamvis levi dc non amplius scrupulum pendente, laetus remigravi, postquam separati dies omnino tres in latebris, noctes vero duas comuniti sub dio egissemus, permoleste & sine foco. Interposita aliquot dierum mora idem siclopetarius,ex venatione re' versus, mihi dono obtulit lapillos, quos in eadem matrice adeptuS eratgeminos, eiusdem cum nostro figurae & c0- loris, sed tam exiguos, ut uterque scrupuli pondus Vidi attingeret. De Lapidis hujus generatione, quid mea, quid
aliorum eXperientia acceperim, nunc eXponam.
Plures sunt, qui sub titulo Medicamentosi lapidis an, malis per Aliam circumferuntur : ex quibus passim ad
manUS meas pervenerunt sequentes:
i) Masau de vaca; ita Lusitanice vocatur, coagulum quoddam biliosum, quod in vaccarum,seu boum quorun dam, Vesiculis felleis, aliquando ad ovi gallinacei magni
tudinem concrescit, figuram obtinens rotundam, col0
rem luteum, substantiam levem, Diabilem, siccam, n0o
437쪽
ex crustulis invicem contiguis, sed ex una massa compa ctam, saporis subamari. Invenitur uti raro exemplo in regionibus aliis, ita frequentius in terra Africana, circa
Iruullam Mosambeese; ex qua illud Lusitani, eius Insulae
possessores, in Indiam efferunt. Facultatem praefati venditores ei tribuunt alexipharmacam, praeter infallibilem. virtutem in Ictero ac quibusvis hypochondriorum obstructionibus tollendis. In Turcia, quae inveniuntur, ad Icterum valere scribit Bellon. lib. obf. c. 46. PlureS ac
pene innumeras virtutes recenset Ebn Sina t. Σ. tr. 2. c. 4OO.
Japonibus haec massa tanta quondam in aestimatione fuit, ut eam a venditoribus Lusitanis aequo auri pondere compararent ; sed cumjactata virtus eXpectationi non responderet, eviluit eius pretium cum fide gentis. In damis Alpium similem inveniri referunt. a) Pedra delorco, sive lapis horicinus: coagulum pia δε est biliosum, rotundum, priori magis compactum, ut plu- ρο ρ' --rimum nucis myristicae ves juglandis magnitudine, leve, coloris rufi, substantiae quodammodo unguinosae, saporis subtilissime amarescentis. Reperitur in vesicula biliaria hystricum, terrae Malaicaa; unde a Garcid ab Horto, sub titulo lapidis Malacensis, describitur, D. Clin. l. i. c. 46. Tales a Sylvinco Masalios, ab aliis Acherones vocari testatur Aldrozandus. Hoc coagulum bovino longe sui pretio ac virtutibus antecellit, prout beZoar Orientalis occidentali dicto , vel aurum cupro praestat. RariUS enim generari accidit; quod ipsum inprimis, praeter eximias & praesentissimas facultates, pretium ejus extollit, ut in ditiorum duntaxat i principum nigritarum manibuS Versetur, sui illud sphaeris aureis argenteis ve armari curant, adneXa ex eodem metallo catenula, cujus adminiculo tra-
tari valeat. Usus ejus est, ut suspendatur per horas alse qu0KVel una alteraque vice agitetur: in haustu aquae communiS; quem, vix grani pondere imminutus, amarore
438쪽
Amoenitatum exoticarum imbuit. Haustus, ita praeparatus, habetur summe cordialis & alexipharmacus, tum in ictero, febribus putridis malignisque, & in quibuscunque viscerum obstructionibus medicamentum essicacissimum. Novi Bataviae, qui posthabitis Medicis, quicquid sibi aegritudinis accidebat,h0c solo eliminare remedio satagebant. I stricem hane, utut in multis aliis Asiae regionibus, in Africa etiam, in his Caucasiis montibus invenerim, in ipsa tamen reperiri lapidem nunquam cognovi. Rusticus Bumno a me
439쪽
Fasciculas II. , venatum dimissus, cum ab hystride sum uulnergius rediret, pinniam, quem in ipsum bestia explosierat, mihi offerens, a praesente quidem patre edentulo ac grandaevo monebatur e nullam imposterum negligeret hystricem, quin sectione prius eXploraverit, an apidem ferret; quem nosset aliquando hic inventum fuisse incredibilis pretii. Sed quis audeat eX unius Viri asserto Verum concluderer Adjecta Tabula eYhibet lapidem Malacensem, qui, cinctu liberatus, pendet aureoS quinque cum dimjdio, emptus a possiessore Ill. Dia. Generali de intrecentis JoachimiciS. 3 Pedra de porco Puria. In hoc genus coaguli in rudis is Cenana incidi, priori quodammodo simile, sed nigrius, pq ' informe & pilis permixtum; de quo easdem praedicabant virtutes, sed debiliores, tametsi majori dossi propinetur. Dicebatur inveniri in hysthicum suae terrae ventriculis; prodereque bestiam. crebro ructu ac vomitione latitantem lapidem. Ex quo con 'Eturare liceat : expressam bilem, dum in Ventriculum redit, a lana illic hospitante dc vomitum concitante imbibi, cum ea cone scere. I nes quorundam vide in Tabella Bolus silosus porcinus , massa est informis, dura, Mia, ρί sicca, levis; coloris ruri ex setis pilisve rigidioribus, instar pomi bovi hi nostratis, arctissime compacta, stiperficie asperiori. Invenitur in ventriculis quorundam porcorum in insulis ulterioris Indiae. Geminos vidi eximiae . 'magnitudinis, figurae parilis utcunctiae cylindraceae, quμs . . i ld0mi Batavorum, quae est in Hild, insulae Banda, in unica bestia repererat lanio. Hos insulae Gubernator Ghr. Dri. b ge curiositatis gratia mittebat Ill. Dn. Campliussio, Generali Ind. Gubernatori emer. , eX cujus donatione alterum possideo, pendentem uncias duas cum dimidia. Sed hujus coaguli in medicina nullus apud IndoSusUS est. i Pedra de Cobra ita dictu* lapis, vocabulo a Lu--δε
440쪽
; 6 Ammittatum exoticarum sitanis imposito, adversus Viperarum morsus praestat auxilium, eXterne applicatus. In serpente, quod vulgo credunt , non invehitur, sed arte secreta fabricatur a Brah-menis. Pro deYtro S felici usii, oportet adesse geminos, ut cum primus veneno saturatus Vulnusculo decidit, alter surrogari illico in locum possit; Proinde possidere indigenae nisi geminos cupiunt; quos cum gOssypio capsulae inclusos probe asservant. Aliam obtineo ophitidem, instar silicis durissimam ponderosamque, uncialis longitudinis, figurae quodammodo tornatilis, & quasi ex annulis
compactae; quales inveniri i' capitibus maximorum serpentum credulus persuadetur vulgus et ego apophysin alius petrae, vel in ipsa petra molliori gentisim judico, velut lapides busonius, aetites, lyncius, oculus catti, glosso-pe tra, i csi.quos alios vulgi error transcribit ex animalibus.