Opus majus

161쪽

PERSPECTIVAE PARS TENTIA DIST. II. et figurarum magnitudinem Et haec omnia patent in his

figuris, quae hi C ponuntur secundum ordinem octo articulorum praediCt Ort m. Si ergo oculus sit in subtiliori medio et ConcaVitas Sit Eight cases reSPCCtu oculi, et oculus Sit inter centrum et rem visam, ' ' Videbitur res propinquius quam sit. Nam angulus Visualis Sic refracting

erit m Mor, quam si lineae rectae t Tahant Ur Ab OCUlo Sin C eoneave tosra Ctione ad e X tremitates rei, et sub majori angulo, et tamen x ζ ζ e imago minor est re ipsa. Si vero oculus sit in subtiliori medio et concavitas sit Versus Oculum, et centrum denSioris

Corporis sit inter oculum et rem, adhUC Videbitur res propinquior. Sed angulus erit minor, et imago minor. Si vero oculus sit in densiori medio, et ConcaVitaS UerSUS Oculum, et oculus sit inter centrum concaUi corpori S et rem, tum reSVidebitur ultra locum suum remotius, et Sub minori angulo, et imago erit major. Si Uero Centrum Corporis concavi sit inter oculum et rem Visam, Caeteris conditionibus remanentibus, adhuc res Visa Videbitur remotius et Sub angulo majori, et imago erit major.

k Each of the solio ing eight figures in Reg. covers one Aide Os a solio. In a Si de note On each of the eight pages, the potnt to be illustraled is brieflyStated : thus on the first ans ering to fig. 6 I in this edition) are the words, Exemplum quum oculus est in subtiliori medio et ConcaUitaS eSt VerSus oculum, et oculus est inter centrum et visibile ' ; and So with the others. The Nords sub Siguo appended to the chapter in J. are uia intelligibie.

162쪽

OPERIS MAJORIS PARS OUINTA.

Si autem ConveXitas corporis Sit VerSuS Oculum, CritSimiliter quatuor modis: nam duobus, si oculus sit in subtiliori medio, et duobus, si oculus sit in grossiori. Si ergo oculus est in Subtiliori medio et conveXitas medii in quor CS OSt Sit Versu S Oculum, tun C potest res Visa esse inter Centrum et OCulum, Vel centrum inter oculum et rem Ui SH m.

Si res sit inter oculum et centrum, tunc imago erit propinqUior et major et angulus major. Si centrum fuerit inter oculum et rem Uisam, erit adhuc imago major, et angulus major. Sed locus imaginis erit remotior. Si autem oculus sit in medio

163쪽

PERSPECTIVAE PANS TERTIA: DIS P. II. 153

densiori, et res Visa sit inter oculum et centrum, imago erit remotior et minor, et sub minori angulo videbitur. Si vero oculus sit in medio densiori, et centrum sit inter oculum et rem, erit imago Propinquior et minor et sub minori angulo Videbitur, et quantitas anguli sub quo Videtur res cognoSCitur OSSe minor quam deberet esse, Si medium esset unum. Et hoc etiam est quando continet angulum illum, quem faciunt lineae in pSSuS recti, et terminantur eXtra ipsum ad alium punctum ;major Vero perhibetur, ut patet in figura prima, quando infra ipSum Concurrit ad punctum alium, Sed tunc angulUS quem lineae incessus recti faciunt est minor quam angulus Sub quo Uidetur res, et ideo angulus sub quo Videtur res est major quam si esset medium unum. Nam J tunc videtur sub angulobca Contento sub lineis rectis. Et in figura sequenti sub angulo se a st contento eX lineis rectis Videretur, si medium esset Unum, et ita sub majori angulo quam sit angulus Contentus eX lineis fractis Sub quo Videtur res per duo media. Et Secundum hunc modum intelligendum est, in aliis omnibus Sequentibus figuris.

CAPITULUM IU. De eXempli S penes hujuS modi fractiones. Descriptis his figuris circa modum videndi per fractionem Applica possunt poni eXempla in rebus Vi SiS. Et Primo de baCUJO hosti hi

qui videtur fractus, quando una pars est in aere et alia pars in Pheno' aqua. et oculus CSt in aere. De hoc enim OSt Vulgata contentio Ati ostrapud philosophantes quando disputant de quolibet, et nunquam '

SolVitur apud VulguS eorum, quia nesciunt hanc tertiam partem PerSpectivae. Quando autem Oculus eSt in eodem medio Cum superiore parte baculi, Videbit ipsam per Vi Sum rectum, Sicut est. Sed quando oculus est in Subtiliori medio respectu partis inferioris baculi, quae est in aqua, primus canon Supradictu S de medio plano, Vel quintus de medio densiori in quo reS est cujus ConUeXitnS eSt Versus oculum, habet hic locum M. Nec est Vis

164쪽

de qua loquamur hic in aquis fluminum et fossarum ConSueti S, quoniam licet aqua habeat naturaliter superficiem ConUOXAm ubicunque sit propter hoc quod semper fluit ad locum in seriorem ut in superioribus est declaratum in , tamen aquae consuetae in fluminibus et fontibus et caeteris concavitatibus apud nos habent quantum ad sensum Superficiem Superiorem Planam. Et quocunque modo loquamur oportet quod res Visa in aqua appareat propinqui US oculo quam Sit HuS locus Uerus, et major, Sicut patet in utraque figuratione. Et ideo pars baculi, quae eSt in aqua, non apparebit Visui in continuum et directum alterius Parti S, sed propinqui a S oculo, et

ideo necesse est baculum apparere in figura cu a, et angulari, ac si esset fractus in ingreSSU R UAC,

quod patet in figura. Nam sit f b baculus, a OCUlUS,

et δε m superfiCieS A Vae, b faciet speciem SUR ID US UC ad c, sed non ibit ino per inceSSum rOctum, sed frangetur in medio subtiliori usque a , ut in- COSSUS rectus sit inter fractionem et perpendi Cularem ducendam a loco fractionis quae est L c. Sed res apparet in Concursu radii Visualis cum catheto, et cathetus est b d p, atque concurrit radius Visualis a c in d puncto catheti. Ergob eX tremitas baculi videbitur in d; et eodem modo quaelibet particula ipsius quae est in aqua videbitur in directo ipsius d. Ergo totum quod est in aqua apparebit in linea n d. Quare baculus totus videbitur in f n d linea, et ideo in linea curva

habente angulum in M, et sic fractus apparebit. Et cum homo possit Uidere in aqua, tunc per artificium debitum sciens morari infra aquam Videret baculum fractum in superficie aeri S, Sicut nunc videt in aqua Propter canonem secundum de

165쪽

PERSPECTIVAE PARS TERTIA: DIS P. II. 155

Corpore Plano cum ejuS figura, Vel propter canonem tertium cum Sua figura, ubi Oculus est in medio densiori cujus con-Cavitas eSt VerSUS oculum J. Similiter accidit, si in vas mittatur aliquod sumaturque object in a

distantia ut jam non Uideatur, eodem Spatio CXIStCntC Inter de εθVidentem et Vas Videbitur quod immissum est, si aqua insun- Visibi e bydatur, ut dicitur in principio libri de speculis φ. Et hoc quilibet is, o potest eXperiri, licet ineXpertis videatur mirabile vel magis falsum cujus Causa e X canonibus memorati S, Scilicet primo de planis et quinto de concaViS, manii Sta est. Nam Propter hoc quod oculus est in subtiliori medio, et res in grossiori, oportet quod res appareat propinquius et eleVatius Versus oculum, ubi est Concursus radii Visualis Cum catheto, et apparebit major. Quapropter videbitur Visui quod res posita in Vas elevatur a fundo Vasis Usque ad superficiem aquae. Nec est haec alia figuratio quam quae in praedictis locis facta est, et ideo illa sufficit. Si vero aspiciamus solem vel lunam et StellaS in Oriente Apparent et occidente mediantibus vaporibus aquei S, sicut SAOPO RC-cidit in aestate et autumno, videmus ista luminaria insolitae inoon near magnitudinis, ut quilibet experitur. Sed causa hujusmodi ' μ' accipitur eX canone primo Cum ejus figura', ubi oculus est in medio subtiliori, et reS in medio densiori, Cujus Concavitas est

UerSUS ocul Um, et oculuS QSt inter Centrum et rem ViSam, Nam hujusmodi vapores sphaerici Sunt et Concentrici mundo, quia aequaliter reCedunt a Centro; et ideo erit eorum Con-CaUitaS VerSUS Oculum, et oculus erit inter eos et centrum

Cortam, quod est centrum mundi. Et ideo, ut patuit ex illa figuratione, imago rei est propinquior et Sub majori angulo videtur, et ideo major et propinquior RPParet rCS. Si objiciatur quod imago minor e Si quam reS, Propter quod Is this due diceret aliquis quod minor deberet Videri dicendum CSt quod ob helioti qmajoritas anguli cum propinquitate prae Valet in hac parte. and rePlieS.

166쪽

fractionassecis Our

156 OPERIS MAJORIS VANS OUINTA

ReS enim propinquior caeteris paribus apparet evidentius in Sua quantitate, et praecipue quando Sub majori angulo Videtur. Si iterum dicatur, quod radii stellarum inveniunt Vapores et nubes non solum in hori Zonte et prope, sed Versus medium Coeliet in illo medio; sed sol quando est prope medium coeli Uel in medio non apparet insolitae quantitatis ς ergo neC Prope ortum et occasum δ. Et quidam probabiliter instructi in rebus Perspecti Vi S aeStimaverunt Vapores non esse causam hujus rei, propter hanc objectionem. Sed decepti sunt, quia aliamCAUSam clare non possunt: nam illa quae prius assignata CSt de magnitudine stellarum in hori Zonte est perpetua, haec autem apparitio ' magnitudinis est ad tempta S, nec Sem Per, et ideo habet causam temporalem. Atque nOS Uidona VS, quando aer est Serenus et siccus in ortu et OCCASU Carens Vaporibus, tunc stellae habent solitas magnitudinOS : quando Vero URPΟ- rosus est, in illis temporibus accidit apparitio in Solitae magnitudinis. Manifestum ergo est, quod UAPOros Sunt in CRu SA. Objectio vero solvitur per hoc, quod radii stellarum prope Ortiam et OCCASum cadunt omnino ad angulos Obliquos et ideo franguntur in SuperfiCle aeris Secundum tenorem Canonis dicti. Sed quando stella tendit ad medium coeli, accedunt radii ad rectitudinem angulorum, propter quod non Si C franguntur ut quando stella est in oriente. Et si objiciatur, quod omnes radii planetarum franguntur circa tropicum Cancri, ut prius habitum est, quia non cadunt in Centrum mundi, Sed VerSUS hori Zonta ; Concedendum est: sed tamen longe minus franguntur, et magi S accedunt ad perpendicularitatem, quando Stella est Versus medium Coeli; et ideo licet tunc apparet majoris quantitatis propter Vapores, non tamen in Solita magnitudine, de qua hic loquimur. Majoritas autem anguli fractionis et major recessuS ab incessu recto facit, quod reS major RP- paret et propinquior. Si vero consideremus stellas et media Secundum Silam naturalem dispositionem, eXClusis vaporibus et eXclusa reliqua cali Sa Perpetua de qua Superius dictum est, tunc accidit canon

λ The usual form, dicendum eSt, is wanting here.* Here, as osten et sewhere, this word is frequently written in J. apericatio. It is always apparitio in Reg.

167쪽

tertius λ de sphaericis Corporibus, quorum ConcaUitas est eStimate of Uersus Oculum et oculus est in densiori medio, quoniam in illitie. medio elementari, et res in Subtiliori, scilicet in coelesti, et oculus est inter centrum et visibile. Et apparebunt stellae minores quam Sunt, et quam apparerent Si medium unumeSSet, quoniam Sub minori angulo Videntur, et Si C erit error

in judicio visus de stellis. Si dicatur quod imago est longe

major re, et ideo apparebit major: iterum si dicatur quod locus imaginis est longe ultra rem, et ideo magis distare Videbitur, et ideo majora apparebunt, nam superius habitum est quod ea quae magis Videntur distare majora Videntur: dicendum eSt ad primum, quod quantitas anguli praeValet in istis apparitionibus. Et ideo quia sub minori angulo Videtur stella, non obstat magnitudo imaginis ad senSum quod propter

mediorum perspicuorum transparentiam Corpora interjacentia non Porcipiuntur, et ideo non percipitur distantia imaginis, quia a remotiori, ut prius habitum est, non cognoscitur a Vi SUnisi percipiantur corpora interjacentia. Et ideo licet locus imaginis sit remotior, et appareat hic Visui per errorem, tamenseCundum Veritatem Visus non Percipit hanc remotionem, et ideo non debet res apparere major Pro Pter hOC. Si vero homo aspiciat literas et alias res minuta S per medium Magnis 3 ingcrystalli vel vitri vel alterius perspicui suppositi literis; et sit 'ς'

oculus Sit in aere, longe melius Videbit literas et apparebunt ei majores. Nam Secundum Veritatem canonis quinti η de sphaerico medio infra quod eSi res Vol Citra HVS Centrum,

magnitudinem, quia anguluS major eSt, sub QUO Uid Othir, et imago est major, et locus imagini S CSt propinquior, quia re Sest inter o Culum et Centrum. Et ideo hoc instrumentum est utile senibus et habentibus oculos debiles. Nam literam Uantumcunque Par Uam POSSUnt Videre in sum cienti magnitudine. Si vero Sit portio major Sphaerae Vel medietas tunc

Fig. 63. It will be noti ced that what Bacon Sa3 s is, that in that case theobject will be Seen further ost , under a Smaller angie, and the image wili be

168쪽

grenter ata distancethan nenT.

158 OPERIS MAJORIS PARS OUIN A.

Secundum Canonem seXtum accidit majoritas anguli, et

majoritas imaginis, Sed propinquitas deest, quia locus imaginis

CSt ultra rem, eo quod centrum sphaerae CSt inter oculum et rem Visam. Et ideo non ita valet hoc instrumentum, sicut SieSSet minor portio Sphaerae. Et instrumenta Planorum Corporum crystallinorum Secundum primum Canonem de PlaniS, et Sphaericorum ConCRUOrum secundum primum Canonem et Secundum de Sphaericis, possunt facere hoc idem. Sed inter omnia portio minor Sphaerae, cujus ConUeXitRS eSt UerSuSoculum, evidentius ostendit magnitudinem propter treS CAUSaS simul aggregatas, Ut notRUi. Quod autem Candela appareat major a longe quam de prOPe, dummodo non sit in superflua distantia, accidit quod non Solum Videtur per radios rectoS Sed fractos, et ViSus non perCipit fractionem, Propter quod aeStimat se Uidere per lineas rectas ubi radius Visuali S COI1 Currit Cum catheto ducta a re. UnderOS Visa Videtur propter hoc dilatari Usque ad C r, eo quod HUS puncta

CX trema non solum Videntur per a nradium, et per c p radium aliquando, Sed per a o radium si actum in bpuncto in superficie oculi et per c d radium fractum in m puncto, et o bradius Visualis concurrit in L puncto

cum catheto c a, et E m radius fractus Concurrit in V puncto cum Cathetoa c, et ideo diameter rei Visae apparet CSSe r ς, et major longe quam a c. POSSet etiam CSSe Hlia Causa praecipue

debili oculo et negligenti, quod specieS Prope rem CSi fortiS, et ideo nata est terminare debilem oculum et negligentem, et propter hoc rei quantitas Videtur major Secundum quantitatem Spatii in qua species apparet sensibilis. Multotiens enim hoc contingit debilibus oculis et infirmis et ebriis

169쪽

et negligentibus ac languide conspicientibus rem Visam. PoSSunt quidem alia e Xempla proponi, in quibus multitudo sapientiae resplendet sicut in his ; sed quia Sermo PraeSCI SCSt magi S PerSuasionis gratia quam tractatu S componendi, ideo nunc dicta sussiciant

ULTIMA DISTINCTIO.

De comparatione perspecti Vae ad Sacram Sapientiam et

CAPITULUM I. Et jam dictum est de rebus perspecti Vis prout ad sapien- AJl thattiam philosophiae et rerum hujus mundi cognitionem neceS- ό, ἡ '

Sariae sunt. Volo nunc in fine innuere quomodo haec os spiritualscientia habet ineffabilem utilitatem respectu SAPiCntiae otitie. divinae. Et primo considerandum est, quod cum haec Scientia res naturaleS Certificat, ut planum CSt Per ea quae dicta Sunt, et per Consequens liquet quod caeteras scientias elucidat et declarat, necesse est quod haec scientia Sit utilis divinae Veritati, propter hoc quod illa requirit notitiam scientiarum et rerum hujus mundi. Praeterea cum cli Vina sapientia absolute Consideratur intelligenda Ot CX ponenda. et ad regimen hujus mundi Ordinatur, utroque modo nec OSSAriReSi haec Scientia Perspectivae. Nam in scriptura Dei nihil

R Sic Reg. o. has Sacram scripturam et ejuS utilitateS.

170쪽

16o OPERIS MAJORIS PARS OUINTA.

tantum multiplicatur sicut ea quae pertinent ad oculum et UiSionem, ut manifestum est perlegenti : et ideo nihil magis neceSSarium est sensui naturali et spirituali, sicut hujusfCientiae certitudo. Quod nunc transeundo Volo innuerct, quoniam non opus hiC talibus multis immorari, quia scita Veritate rerum quae in Scriptura ponuntur, facillimum est Omni theologo sensus utiliter elicere spirituales. Cum enim dicitur, Custodi nos, Domine, ut pupillam oculi ' impossibile est scire sen Sum Dei in hoc Verbo, nisi primo consideret homo quo modo pupillae Cia Stodia perficitur, quatenus ad ejus similitudinem Deus nos custodire dignetur: quando Onim aliquid in e Xemplum et similitudinem proponitur, non Pot CSteXemplatum Cognosci, nisi e Xempli ratio habeatur. Veluti cum dicit Dominus, estote prudentes Sicut serpentes,' Voluit Dominus discipulos suos considerare serpentinaS proprietateSin quibuS prudentia ejus consistit, et columbae naturam in qua simplicitatis SuavitaS reperitur. Sed non sciemuS Custodiam pupillae nisi per scientiam Perspectivae. Nam pupilla est anterius glaciale, quod duobus humoribus ante et post innititur: et una tela et tribus tunicis continetur, insuper Continuam et superfluam influentiam spirituum et Virtutum recipiens a fontali plenitudine in Sectione Crucea δ consistente; et ita septem requirit ad sui Cugtodiam. Haec est ergo literatis eXpositio, cui assimilari

spiritualem Vult Psalmista Cum petit custodiam pupillae spiritualis, id eSt, animae; pro qua perfecte custodienda

necessaria Sunt Septem, Scilicol Virtus, donum, beatitudo, sensus Spirituali S, fructus, et revelatio secundum modos raptus, et insuper continua influentia ChariSmatum gratiae a

plenitudine Crucifixi. Caeterum VirtuteS principales Septem sunt, ut tre S theologicae, Caritas, fideS Ct SPOS, et quatuor cardinales, justitia, fortitudo, temperantia, et Prudentia, Per quas habet nostra pupilla spiritualis cuStodiri. Necnon dona Spiritus Sancti sunt septem. et petitiones Dominicae Orationis septenario Concluduntur. Sed beatitudines octo sunt, ut pateteX quinto Matthaei, et ideo Septem Custodiis pupillae corporalis dabimus octavam palpebrarum, Ut octo spiritualibu S