장음표시 사용
171쪽
PERSPECTIVAE PARS TENTI DIST. Ira 16 Itotidem corporalia Valeant respondere. SenSus Uero spiritualeSSunt quinque, et ea quae immediate deputantur ad custodiam pupillae sunt quinque, scilicet tela; et humor albuginOUS, AC treS tunicae. Nam humor Vitreus potest in hac Consideratione cum pupilla intelligi, eo quod in tela araneae cum anteriori glaciali Continuetur. Et proculdubio totum Vocatur Pupilla, licet specialius anterius glaciale. Vel POSsunt quinque annotari Sic, CrUX, humor, tela. tunica, palpebra. Nam haec quinque Sunt radices custodiae, licet in ramos aliquot et humor et tunica dividantur. Sed fructus duodecim sunt, ut enu morat apostolus ad Galatas V, et ideo Si accipiamus pupillam Stricte pro anteriori glaciali, et consideremus omnia quae possint hic inveniri ad Custodiam ejus tam remota Uam Pi OP in UR, inveniemus duodecim, Scilicet octo praedicta, et cilia, et supercilia, quae habent speciales utilitates in Custodia oculi,
ut SuperiuS est annotatum. Atque Cum nerUi Vi Suales descendant ab anteriori parte cerebri, in qua Sunt SenSUS Communis et imaginatio, a quibus fluunt Virtutes et spiritus in UiSUm, nec Compleatur Visio antequam species visibilis veniat ad ista duo, ut priuS habitum est, oriant in universo duodecim custodiae pupillae corporalis deputandae, sicut sunt duodecim fructus in custodia oculi spiritualis. Et dictum est, quod ad Uisionem eX igitur non Solum ut fiat intus suscipiendo, sed eXtramittendo, et cooperando per Uirtutem et speciem propriam : similiter et Uisio spiritualis non solum requirit ut anima recipiat ab eXtra, scilicet a Deo, gratias et VirtuteS,SOd Cooperetur per virtutem propriam. Nam motus liberi arbitrii et Consensus requiritur cum gratia Dei ad hoc ut
Videamus et consequamur Statum Saluti S.
CAPITULUM II. Octo etiam eXiguntur ad visionem ; scilicet tu X, distantia Spiritualet CaCtera praenotata, et hoc statim occurrit similiter in Visu ': P ' spirituali per octo beatitudines. Sed et aliter patet illud: nam i) Os the
Spiritualem : nam sicut nihil videmus corporaliter sine luce Vi k H Corporali, sic impossibile est nos aliquid Videre Spiritualiter
172쪽
sine luce spirituali divinae gratiae. Et sicut distantia corporis
temperata requiritur ad Visionem corporis, ut neC OX Superflua distantia videatur, neC ex nimia appropinquatione, Sic Spiritualiter exigitur in hac parte; nam elongatio a Deo per infidelitatem et multitudinem peccatorum tollit Visionem Spiritualem, et nihilominus praesumptio nimiae familiaritatis divinae, et perscrutatio majestatis. Sed qui moderate appropinquant pedibus ejus eXClamantes Cum apostolo O altitudo divitiarum sapientiae et Scientiae Dei, quam incomprehenSibilia sunt judicia ejus, et in investigabiles viae ejus,' accipient de doCtrina ejus secundum prophetam, et ibunt paulatim de Virtute in virtutem, donec Videatur Deus Deorum in Sion. 'Et sic de aliis seX facile patet Consideranti quomodo cooperantur eorum similitudines in visu spirituali; et ideo non est
singulis immorandum. Et cum triplex est visio, scilicet Sol O SODSU, SCiCntia, Cisyllogismo : similiter necesse est homini, ut triplicem habeat Visionem. Nam Solo Sen Su Pauca cognoscimUS et Parum, Ut lucem et colorem, et hoc debiliter, scilicet an sint seu quod sint; sed per scientiam CognoScimus cujusmodi sint et quales, an ita X solis vel lunae, an Color albus vel niger. Per syllO-gi Smum quidem cognOSCimus omnia qURO circumstant lucem et Colorem secundum omnia Viginti Sensibilia communia. Et
ideo prima cognitio est debilis, Secunda est perse Clior, tertia est persectissima. Similiter accidit in Visione spirituali: nam quod homo Scit solo sensu proprio modicum est, quoniam indiget duplici cognitione praeter istam, scilicet per doctoreSa juventute usque ad Senium. Nam Semper POSSU INUS addi-SCero Per Sapientiores nobis. Et ideo tertia cognitione indigem VS, qtlae eSt Per divinam illuminationem. Aliter vero triplicatur Visio secundum quod fit recte, fracte, et refleXe. Prima est perfectior aliis, et Secunda Certior OSt, tertia incertissima. Propter hoc OStonsum est Superitas quod operatio secundum lineam rectam est sortissima, et fractio
minus debilitat quam reseXio. Et haec sicut sunt in aliis, Sic Sunt in Visione; et Sicut in Visione corporali, sic in spirituali Oportet esse. Et hic potest fieri multiplex comparatio ; nam rectitudo visionis Deo debetur : declinatio a rectitudine Per
173쪽
PERSPECTIVAE PARS TENTIA: DIST. III. 163
fractionem, quae debilior eSt, angelicae naturae conUenit refleXiva visio, quae est debilior, homini potest assignari. Nam sicut speculum cooperatur ad Visionem propter Suam aptitudinem, et dat speciei occasionem multiplicandi se in oculum, ut fiat Visio, Sic Corpus animatum anima Sensitiva eXSua proprietate et idoneitate adjuvat animam intellectivam in Sua cognitione, et dat ei cognitionem a parte ista quam intelleCtus eX sensu corporali deprehendet. Et ideo cognitio hominis quantacunque Sit perfecta, est debilior Cognitione angelica ex hac causa, et merito dici poteSt specularis propter dictam similitudinem. Loquor de homine puro cum OXCOptione Beatae Virginis, et secundum Statum communem hominis et angeli. Et homo habet triplicem Visionem, Unam Por CtRm, quae erit in statu gloriae post resurrectionem ; aliam in anima
Separata a CorPOre in Coelo Usque Ad reSUrrectionem, quae
debilior est; tertiam in hac Vita, quae debilissima est, et haeceSi recte per refleXionem. Secundum quod dicit apostolus, Uidemus nunc per speculum in aenigmate, Sed in gloria a facie ad faciem ' et post resurre Ctionem sectandum Plen Amrectitudinem, et ante eam in anima secundum obliquationem ab illa rectitudine : eo quod non complebitur anima plenitudine Visionis antequam uniatur Suo corpori, Si Ciat IJ CC
alias dotes habebit plenas ante illud tempus, ut theologi non ignorant, et quia appetitus quidam naturalis λ inest animae ad Suum corpuS, qui perfici non potest nisi resurrectione. Et in statu praesenti est Visio tripleX, scilicet recta in persectis; fracta in imperfectis ; et in malis et in negligentibus mandata Dei est etiam per refleXionem, secundum Jacobum Apostolum ;
in CL Dante, Parad. xiv. 61 66. But the poet toliches the thought witha magic finger: Tanto mi parver subiti ed accorti Ε l uno e t 'altro coro a dicer : Amme,' Che ben mostrar disio dei corpi morti ;
Forse non pur per lor, ma Per te mam me,
Per ii padri, e per gli altri che fur cari
174쪽
Applica- Secundum Vero quod sapientia Dei comparatur ad regimen politidia Uni VerSi, Si C Patenter et utiliter et ad suam pulchritudinem Problems haec scientia visionis. Et Donam aliQua exemPla tam de
Unum apparere multa et infinita ; sic enim visi sunt aliquando in Coelo Simul plures soles et lunae, Secundum quod Plinius recitat in Naturalibus. Et hoc non aCcidit ni Si quando vapor dispositus suit ad modum speculi, et hoc ut sit multipleXVapor, et in diverso situ. Et quod natura poteSt laCere, ars perficiens naturam multo magis potest illud operari ; Unde possunt specula sic fieri et taliter poni et ordinari, quod una reS apparebit quotquot Volumus. Et ideo unus homo Videbitur PliarOS, et unus eXercitus Pliares. Et jam praetactae λ sunt radices ad hoc, una scilicet de Speculo fracto, cujus parteS reCipiunt situm diversum, et diverSae erunt imaginos Secundum diversitatem fractionum ; et alia radix cle a Ua et Speculo, a quibus diverSa imago resplendet. Si ergo Ordinarentur
specula utroque istorum modorum quot Voluerimus mani-
Stum est, quod una res apparebit in tot imaginibus quot Cupimia S, et Sic pro utilitatibus rei publicae et contra infideles possent hujusmodi apparitiones fieri utiliter et interrorom. Et Si quis noverit aerem densare, ut refleXio fieret ab eo, posset multas hujusmodi apparitiones insolitas
procurare. Sic Vero Creditur quod daemones ostendunt castra et eXercitus et multa miraculosa hominibus; et POSSunt per Uisionem refleXivam omnia occultata in locis
abditis in civitatibus, eXercitibus, et hujusmodi deduci in lucem. Nam draconem, qui infecit et animalia et homines Suo anhelitu Corrupit, Socrates philosophus inter latibula montium deprehendit, sicut historiae certificant. Similiter possent Specula erigi in alto contra ciVitates contrari RS et OXercitus, ut omnia quae fierent ab inimicis viderentur ; et hoc potest fieri in omni distantia quam de- Sideramus ; quia secundum librum de speculis y potest una et
- See proP. 13, 14, and 15, of the Campirica attributed to Euclid
175쪽
PERSPECTIVAE PARS TEN LA: DIST. III. 165
eadem res Videri per quotcunque Specula Volumus, Si debito modo sit uentur. Et ideo posSunt propinquius et remotius Siluari, ut videremus rem quantum a longe Vellemus. Sic enim Julius Caesar, quando Voluit Angliam CXPugnaro, PC- fertur maXima specula ereXisSe, ut a Gallicano littore dispositionem civitatum et Castrorum Angliae praeVideret. Possunt autem specula Sic ordinari ut appareant quot Volue rimu S et quaecunque in domo Vel platea ; et omnis aSpicienS res illas videbit secundum veritatem, et cum Currat ad loca visionis nihil inveniet. Nam sic situabunt specula in occultorOSpectu rerum, ut loca imaginum Sint in aperto, et appareant in aere in conjunctione radiorum Visualium cum Cathetis, et ideo aspicientes currerent ad loca Uisionis, et aestimarentres ibi esse cum nihil fuerit, sed apparitio tantum. Et sic secundum hujusmodi nunc tacta de refleXione et consimilia possent fieri non solum utilia amicis et terribilia inimicis, sed solatia maXima valent philoSophice procurari, ut omni Sjoculatorum Vanitas obfuscetur eκ pulchritudine miraculorum Sapientiae, et gaudeant homines ex Veritate, longiuS OXClu Samagicorum fallacia.
CAPITULUM IU. De Visione fracta majora sunt; nam de facili patet per Similar ap- canones supradictOS, quod ma XimR POSSunt apparere minima, leωhos
et e contra, et longe di Stantia Videbuntur propinquissime et e fraction. conUerSO. Nam POSSU IDUS Si C figurare perspicua, et taliter ea ordinare respectu nOStri Vi SUS et rerum, quod frangentur radii et sectentur quorSumcunque Volta erimus, ut sub quocunqUe angulo VoluerimuS Videbimus rem prope Vel longe. Et sic ex incredibili distantia legeremus literas minutissimas et pulvereS AC RrCI AS numerarem US Propter magnitudinem anguli Sub quo Videremus, et maXima Corpora de prope ViX Viderem VS propter
parUitatem anguli sub quo Videremus, nam distantia non facit ad hujusmodi visiones nisi per accidens, Sed quantitaS anguli. Et Sic poSSet Puer apparere gigas, et unus homo Viderim On S, et in quacunque quantitate, Secundum quod POSSCinu Shominem videre Sub angulo tanto sicut montem, et Prope Ut
176쪽
Volumus. Et sic parUus exercitus Videretur maXimus, et longe POSitUS a PParet prope, et e Contra : Sic etiam faceremus Solem et lunam et stellas descendere secundum apparentiam hic inferius, et similiter super capita inimicorum apparere et multa consimilia, ut animus mortalis ignorans Veritatem non POSSCt Sustinere '
177쪽
Et est y seXta pars majori S OP CriS,
CAPITULUM I. Positis radicibus sapientiae Latinorum penes Linguas et Experiment Mathematicam et Perspectivam, nunc Volo rCVOlUCTO TR di COS eoi 'a parte Scientiae EX perimentalis, quia sine eXperientia nihil P red, sum cienter scire potest. Duo enim sunt modi cognoscendi, Scilicet per argumentum et e XPerimentum. Ar Umentum Concludit et facit nos concedere conclusionem*, Sed non certificat neque removet dubitationem ut quiescat animus in intuitu Veritatis, nisi eam in Veniat Via OX perientiae; quia multi habent argumenta ad scibilia, sed quia non habent CX perientiam, negligunt ea, nec Vitant noci Un nec PerSequuntur bona. Si enim aliquis homo qui nunquam vidit ignem Probavit per argumenta sum cientia quod ignis comburit et laedit res et destruit, nunquam propter hOC quieSceret animus audientis, nec ignem Vitaret antequam ponorot manum Vel rem combustibilem ad ignem, ut per e X perientiam Probaret quod
178쪽
Experiment in mathemati CS. Errors dueto neglectos experi
argumentum edocebat. Sed assumpta eXperientia combustionis Certificat in animus et quiescit in fulgore veritatis. Ergo 'argumentum non sum cit, Sed eXperientia. Et hoc patet in mathematicis, ubi est potissima demonstratio. Qui vero habet demonstrationem potissimam de triangulo aequi latero sine experientia nunquam adhaerebit animUS ConcluSioni , ne C curabit, sed negliget usquequo detur ei eXperientia per intersectionem duorum circulorum, a quorum alterutra sectione ducantur duae lineae ad eYtremitates lineae datae ; sed tunc recipit homo conclusionem Cum omni quiete. Quod ergo dicit Aristoteles quod demonstratio syllogismus ' est faciens scire, intelligendum est si eXperientia Comit Ottar, et non de nuda demonstratione. Quod etiam dicit primo MetaphySicae, quod habentes rationem et causam Sunt sapientiores eXpertis, loquitur de e X perti S qui solum noscunt nudam veritatem sine Causa. Sed hic loquor de eXperto, qui rationem et Causam novit per eXperientiam. Et hi sunt persecti in sapientia, ut Aristoteles vult seXto Ethicorum ', quorum Sermonibus simplicibus tunc credendum est ac si afferrent demonstrationem, ut dicit ibidem. Qui ergo Vult sine clemonstratione gaudere de veritatibus rCrum, OPortet quod OX perientiae sciat Vacare ; et hoc pateteX eXemplis β. Nam multa scribunt auctores, et Vulgus tenet per argumenta quae fingit sine eX perientia, quae Sunt omnino salsa. Vulgatum enim est apud omnes quod Adamas non
potest frangi nisi sanguine hircino β, et philosophi et theologi
hac sententia abutuntur. Sed nondum certificatum est de fractione per hujusmodi sanguinem, quanquam elaboratum eSt ad hoc et sine illo sanguine potest frangi de facili. Hoc enim vidi oculis meis ; et necesse est hoc, qUia gemmae non possunt Sculpi nisi per fragmenta hujus lapidis. Similiter vulgatum est quod castorea quibus medici utuntur Sunt testes masculi animali S. Sed non est ita, quia castor habet ea sub pectore, et tam mas quam foemina hujusmodi testes producit.
179쪽
SCIENTIA EX KIMENTAL IS. 169Et praeter ista castorea habet mas sua testimonia in loco naturali; et ideo quod subinfertur est mendacium horribile φ, scilicet quando ipsi Venatores insequuntur Castorem, i PSCSciens quid quaerant dentibus abscindit Castorea. Deinde Vulgatum est, quod aqua calida citius Congelatur quam frigida in Vasis, et arguitur ad hoc quod contrarium eXcitatur Per Contrarium, Sicut inimici sibi obviantes. Sed certum est quod aqua frigida Citius congelatur eXperienti. Et imponunt ho CAristoteli secundo Meteorologicorum '; sed pro certo non dicit hoc. Sed simile amrmat quo decepti sunt, scilicet quod Si aqua frigida et calida infundantur in locum frigidum, ut SuperglaCiem, CitiuS congelatur calida, et hoc est Verum. Sed si in duobus vasis ponantur aqua calida et frigida, citius Congelabitur frigida. Oportet ergo omnia certificari per Viam
CX perientino. Sed duplex est eXperientia; una est per senSUS CXt Cri OrCS, Physicalet Si C OXPerimenta ea, quae in Coelo sunt per instrumenta ad
haec facta, et haec inferiora per Opera Certi fi Cata ad Uisum supple-CXPCrimur. Et quae non sunt praesentia ' in locis in quibus SUmUS, ScimUS Per alios sapientes qui eX perti sunt. Sicut Aristoteles auctoritate AleXandri misit duo millia hominum per diversa loca mundi ut eXperirentur omnia quae sunt insuperficie terrae, sicut Plinius testatur in Naturalibus. Et haeceXperientia est humana et philOSOphica, quantum homo PoteSt facere secundum gratiam ei datam ; sed haec eXperientia non
sufficit homini, quia non plene Certificat de corporalibus propter sui dissicultatem, et de spiritualibus nihil attingit. Ergo oportet quod intellectus hominis aliter juvetur, et ideo Sancti patriarchae et prophetae, qui primo dederunt scientias
mundo, receperunt illuminationes interiores et non Solum
Stabant in sensu. Et similiter multi post Christum fideles. Nam gratia fidei illuminat multum. et divinae inspirationes, non solum in spiritualibus, sed corporalibus et scientiis philosophiae; Secundum quod Ptolemaeus dicit in Centi logio quod dupleκ est via deveniendi ad notitiam rerum, Una Per
y Cf. Plin. XXXii. 3. The reference is apparently to Meteor. i. I 3, 6 13. J. has MetaphySicae. δ pervenientia, J.
180쪽
CXperientiam philosophiae, alia per divinam inspirationem. quae longe melior est, ut dicit. Et sunt septem gradus hujus scientiae interioris, UnUS per illuminationes pure scientiales. Alius gradus con Sisit in Virtutibus. Nam malus est ignorans, ut dicit Aristoteles seCundo Ethicorum. Et Alga Zel J in Logica dicit. quod anima deturpata peccatis est Sicut speculum rubiginosum, in quo non POSSunt Species rerum bono apparere; sed anima ornata Virtutibus est Sicut Speculum bene politum, in quo firmae rerum bene apparent. Et propter hoc philosophi veri plus laboraverunt in moralibus pro Virtutis honestate, dissilentes apud Se quod CAUSAS rerum Videre non possunt nisi anima S a peccatis mundas haberent. Sicut Augustinus' recitat de Socrate in octavo de Civitate Dei; capitulo tertio. Propter quod ait Scriptura, in maleUOlam animam, &C. Nam impossibile est quod anima quiescat in luce Veritatis. dum est peccatis maCulata, sed Sicut psittacus vel pica recitabit Verba aliena quae per longam meditationem didicit. Et hoc experimentum est, quod pulchritudo 'Veritatis cognitae in suo fulgore allicit homines ad ejus Zmorem, Sod probatio amoris est e V hibitio operis. Et ideo
qui Contra Veritatem operatur, neceSSe CSt Ut eam ignoret, licet sciat Verba decoratissima componere, et AlienRS SOntentias recitare, sicut brutum animal quod Voces humana Sy The name of this writer is Muhammad ben Muhammad Zain Al Din AlGhaggali. His Logica et Philosophia was translated by Dominicus Gundi salviat Toledo in the twel fili contuta : and the translation was printed in Venice,
15o6. In the Socond chapter occurs the following passage, more than oncereserrod to in the opus Majus : Perfectio animae constat in duobus : munditia scilicet et ornatu. Munditia vero animae efit ut expurgetur a sordidis moribus ; et SuSpendatur a phantasiis turpibUS. Ornatus vero ejus est ut depingatur in ea certitudo veritatis ita ut revelentur ei veritates divinae .... Verbi gratia : Sicut OSt speculum cui non CSt perfectio nisi appareat in eo sorma Pulcra Secundum quod ipSa eSt Sine deformitate et permutatione, quod non fit nisi sit omnino tersum a sorde et rubigine, et ni Si postea apponantur ei formae pulcrae in rectitudine. Anima Vero Speculum CSt ; nam et depinguntur in ea formae totiuS esse cum munda et tersa fuerit a sordidis moribus, nec poteSt ipSa discernere vere inter morCS honestos et inhonestos nisi per scientiam. Depingi autem formaS omnium quae sunt in anima nihil aliud est quam Scientiam omnium CSSe in ea.' Νon eas causas putabat nisi mundata mente POSSe comprehendi.' De Cisseate Dei, viii. 3.