장음표시 사용
201쪽
a C OnCUrrunt, et ab altera parte Separantur, ut apparet in figura. Si Uero a moveatur Uersus C in directo d, tun C c erit
in is, et tunc linea b d, et c h, et a C erunt aequales, et ac linea et ρ δε aequi distantes. Sed Centrum triclis est semper in directo Centri oculi facialiter. Quapropter oportet ponere quod Sol videtur moveri in directo Videntis, ut sic possit iris moveri aequi distanter Videnti. Item scimus quod sol apparet in oculum cujuslibet. Si mille homines
ordinarentur secundum lineam unam ab Oriente ad occidens; umbrae eorum essent aequid istantes SCCUndum sensum, et radii Solares Cadentes Supor eos. Et hoc eSt ProPter hOC, quod non percipimuS ConcurSum radiorum Solarium in centrum ejus propter nimiam distantiam. Item Propter eandem distantiam, non perCipimus motum solis diurnum in parvo tempore, sed videtur nobis quod sol stet
EX quo ostenditur quod nihilominus eXperimur, Scilicet Each ob- quod iris numeratur secundum numerum hominum RSpi Cien- Vbist 'tium. Nam si duo simul stent aspicientes iridem in aquilone, TainboW. et unus recedat ad occidens, iris movebitur aequid istanter ei, et si alius vadit ad oriens, iris movetur aequi distanter illi, Vel si stet in loco primo, stabit iris. Manifestum est ergo quod iri S numeratur Secundum numerum hominum aspicientium; et ideo impossibile est quod duo videant unam et eandem iridem, quamvis ineXpertus hoc non percipiat. Nam umbra cujuslibet dividit arcum iridis in duo aequalia, et ideo, cum umbrae sint aequi distantes quoad Sensum, non concUrrunt Ad medium ejusdem iridis; et ideo cuilibet aspicienti debetur Propria itis. Et hoc patet, quia si in diversas et contrarias ParteS duae moUeantur irides, moUebuntur SeCundum motum Videntium, et ideo quot Sunt videntes, tot sunt iridOS. EX his δ ergo sequitur quod iris non videtur nisi per radi OS
y It was test for Des artes to explain that the ray of light was twice refra tedand once reflected in the raindrop. He discovered much more than this; as
202쪽
188 OPERIS MAJONIS PARS SEXTA.
Solis refleXos, quia si per radios incidentes, tunc esset iri S rOS
fi Xa in uno loco nubis, quae non Variaretur SecundUm motham ASPicientis, neque SOCundum numerum eorum ; nam Uando radii solares transeunt nubem aliquam raram, apparet nUbe Silla colorata Colore albo, et si per multum spiSSam, Colore nigro, et Si Per mediocrem, Colore aliquo de mediis. Sed idem Color nubis diversis apparet aspicientibus, neC Sequit Urmotum aSpicientis, quia non Videtur per radios refleXOS, Sed
Per incidentes vel fractos. Similiter quando fit color per radios incidentes per lapidem crystallinum, ibi fit fractio, sed idem color in eodem situ Videtur a diversis. Mani Stum ergo eSt quod non fit tris per rectos radios incidentes Vel fractOS. Ergo per refleXOs ; quia non est nisi tripleX radius PrinCipalis. Nec per radios accidentales Videbitur. quum illi
Situm non mutant nisi Causentur a refleXione. Verum CXProprietate refleXionis patet idem ; nam locus refleXionis et imaginis mutatur Secundum mutationem aspicientis. Sed Sic est hic ; ergo fit per refleXionem. Nec potest dici quod substantia triclis manet, et locus imaginis variatur in fractione radiorum, quum loci mutatio in iride est secundum distantiam sensibilem valde, ut pari Velocitate qua homo curreret vel equitaret quantum POSSCt Velocissime I. Sed locus imaginis rei quietae, quamvis Vari et Ur, tRmen non eadem Velocitate qua iris, quia tota varietas imaginis est in loco uno communi, et ideo Vocatur tranSitUS Spatii. Item imago rei visae per fractionem non Sequitur Videntem si retroCedit, neque fugit Si appropinquat, nequemoVetur ei aequi distanter : quod patet cum Videmus piscem quietum in aqua, aut baculum fi Xum in ea, aut Solem aut lunam per medium Vaporum, aut literas mediante Crystallo
Vel vitro. Sed potest objici, quod non sit nisi locus imaginis motus, et ideo potest fieri per refractionem Sicut per reflexionem. Quod autem non sit nisi mutatio loci imaginis Videtur, quia speculum ἶ, ut materia apta tricli, est immobile;
will he se en when Bacon s explanation os the forin and of the colour of thebois is considered. y Velocissime, U.; a be iter reading than Velocius. The mirror is the cloud-materia apta iridi or rather, as Bacon eXPlainS, it is a collection of mirrors, each rain drop being one.
203쪽
sed quando sic est, licet Videns accedit ad Speculum, non propter hoc mutatur nisi soluS locu S imaginis, ut citius C On- Currat radius Visualis cum catheto, et non fugiet locus reflOXionis mutari, praecipue Cum speculum non in superficie Sit, Sed in profundo, quum tota materia rorationis habet naturam Speculi. et ideo locus refleXionis mutat situm sensibiliter secundum judicium UiSUS. Sed totum hoc est, cum Sol Secundum Ueritatem Sit in Themotion eadem distantia respectu speculi, non CSi di VCrSi taS in hora b. si apparitionis iridis de qua curandum est, Si Ue moVentUr a Out of
trionem, quia in die naturali non m OUetur Per tantam gradUm.
Et ideo in hora apparitionis iridis non est aliqua in distantia
solis a nube diverSa de qua sit curandum. Quapropter apprehendet ejuS radius eandem rorationem Uel Partem rorationis, ut primam Vel Secundam ; et ideo parS aliqua certa, Vel ipsa roratio tota, fit speculum immotum. Et non sufficit dicere quod iris fugit ante Videntem, quum Sol Videtur Per-Sequi, quamviS hoc Sit Verum, ut Sic Uideretur variari locus reflexionis et iridis, quia solis radii penetrant totam materiam roridam, et ab omni stillicidio fit refleXio. Et propter hoc, nisi aliud esset in causa, iris una appareret immobilis et fi Xaper totam rorationem, habens spissitudinem Secundum totam
Quapropter dicendum est, quod iris non apparet nisi in Conditions certa dispositione aeris Secundiam majorem Ct minorem lUCi' nud gli,doviditatem, ut a parte oculi sit illuminatio debita, et in loco iridis necessary. obscuritas determinata, quia reS debili S eSt et non apparet nisi in loco obscurato. Quum ergo aer inter ΟCulum et iride in est debito modo dispositus, tunc CX tenditur pyramiSab oculo Cujus basis est circulus iridis et terminatur in nube
rorida ad locum debitae tenebrositatis, et apparet iris in illo loco. Sed quando oculus η mutatur in partem iridis jam attingit aerem ulteriorem qui lucidus est, et appropinquat
204쪽
19o OPERIS MAJORIS PARS SEXTA.
ad locum priorem iridis, ita quod propter approXimationem videntis jam non invenitur locus idem ejusdem dispositionis,
immo Clarior quam requiratur ad iridis apparitionem. Non enim in omni dicta loci dispositione potest apparere, qUOniam licet materia sit rorida usque ad oculum, non tamen Videbitur nisi in loco proportionalis obscuritatis; ideo oportet quod basis pyramidis cadat in nube ulterius in loco debitae obscuritatis. Et Sic tota pyrami S mutat locum Secundum motum aspicientis, ac Si portetur pyramis ante faCiem hominis ambulantis, cujuS COnus Sit in oculo fi Xus, et corpuS HuS OX tendatur in aere usque ad locum iridis, ubi propter distantiam ab oculo invenitur umbrositas propter spissitudinem Vaporum et nubis obumbrantis. Et est simile de homine aspiciente Vaporem nebulosum a longe quem Videre non PoteSt de Prope, nam propter distantiam debilitatur Species Visus, et potest a SPiS-situdine Vaporum terminari, quem de prope POtCSt Penetrare et Propter hoc patet quod licet ubique sit in materia rorida refleXio, tamen non ubique apparet iris, sed in loco determinato. Sic sol Vitur illa in objectio prima. Secunda patet eX eodem ; nam non manet hic idem specu lum, nec in eodem loco, Propter umbrositatem quae eXigitur ad apparitionem Colorum, et ideo nunc in una parte rorationi Sapparet iris, nunc in alia. Si dicitur, quod moto vidente ad orientem sol moVetur ad occidentem , ideo punctum refleXionis mutabitur secundum motum Solis, et ideo accedet iriS ad Solem magis quam ad Uidentem, patet Per supra dicta quod non ; quia motuS Solis ad orientem in hora apparitionis iridis est insensibilis, et ideo aestimatur Stare, id est non moUeri ad occidentem.
CAPITULUM VIII. Sed tunc patet per hoc, quod nihil erit in loco iridis nisi
apparentia colorum, et non erit nisi quando apparet. Νam dictum est quod Secundum diversitatem aspicientium di Versificatur iris. Sed aspectus non facit Colores. Visus enim non
illa, omitted in Jebb. - sol movetur ad occidentem, omitted in J.
205쪽
poteSt Creare colores in nube, ut patet; quare nihil erit nisi PCr apparentiam. Item Visio per refleXionem habet visibile in termino radii visualis refleXi, ut patuit prius, et ideo non in puncto refleXionis nec alibi; quia res Vi Sa est terminu S refeXionis et lineae refleXae, ergo per refleXionem nihil videtur in nube Si vero dicatur, quod sensibiliter et Ut Unciter moUCtUr They a re
visus per iridem, et apparent coloreS Ualde Vi Vi in iride, th, i lib.
ergo non PoteSt esse sola apparentia Colorum ; dicendum os visualest quod Sicut est sola apparentia Colorum, sic est sola V '' 'apparentia Sensus et Vi Uacitatis immutationi S Vi SUS ; quOniam hujusmodi immutatio non est nisi eX defectu Visus, Sicut Videmus in exemplis. Quum enim in aestate de mane
aliquis demittit caput ad terram, ut videat guttulas roris in Summitatibus herbarum, si sit negligens in Videndo et languidus, et Semiclaudat oculos, Videbit secundum apparentiam omnes colores iridis. Et similiter de Circulo Colorato circa Candelam; et similiter quando aliquiS Surgit de somno in
ad aliquid foramen parvum per quod transit radiuS SolariS, apparebunt ei colores ; et maxime eis qui habent debiles oculos et male vident a longe. Et ideo oportet quod apparitio sit propter desectum visus, et propter hoc eSt Sola apparentia, et non Veritas. Fortificatur autem haeC apparitio, tanquam in loco triclis sit, propter hoC quod cito Concurrit radius visualis cum catheto propter parvitatem stillicidiorum ;et ideo prope punctum refleXionis fit hujusmodi apparitio, et propter hoc in ipsa materia et loco triclis.
Si vero dicatur, quod radii solareS transeunte S per CryStRl- Prismaticlum faciunt colores Veros et fi Xos, qui speciem faciunt et Sunt in ratione objecti; dicendum est, quod aliud est hic et ibi. disserent Solum aspiciens facit iridem, nec est ibi nisi sola reflexio. Hic autem est causa naturali S, scilicet radius et lapis rugosus qui habet magnam superficiei diversitatem, ut Secundum CaSum lucis di Versitas colorum resultet. Et aspectus in illos facit hic adesse Colores η, nam prius CSt color quam Videatur hic, et a diversis Videtur in eodem loco. Sed hic eX aspectu est
Cf. Perspecl. Pars iii. Di St. i. cap. a. y ad OSSentiam colorum, J.
206쪽
apparitio, et ideo non poteSt OSSe Ueritas Sed Sola apparentia. Et hoc est manifestum per Superius dicta de pyramide visuali: quae quum cadit tota in locum pyramidis iridi S, tunc apparet tota iris Secundum quantitatem ei possibilem juXta altitudinem et depressionem Solis et juXta materiae dispositionem; ita quod si sol sit in horizonte, et materia Sit Praeparata, as ParCtiris semicircularis Vel major portio sphaerae, dummodo Pyramis Visualis tota cadat in locum pyramidis iridis. Quod si sol sit in horigonte et materia sit praeparata, Sed Pyrami SVisualis non cadat tota in locum pyramidis iridis, tunc solum apparebit de arcu iridis, quantum capit basis pyramidis Visus de loco iridis; ergo manifestum est quod iris non est ni Si
CAPITULUM IX. Each drop Deinde Considerandum est quod iris est imago Solis, et adestitia f. ' hOC imaginandum clobemus considerare sententiam Senecae inflecis iis libro de iride, quoniam oportet ponere nubem SUSPenSam in
aero, et rorationem JOScendentem ab Ca, CUJUS CODUS Cadit in
terram, et basis circularis attingit ConcaVitatem nubis. Sunt ergo stillicidia infinita parvae quantitatis, et a quolibet fit refleXio Sicut a Sphaerico speculo, et quoniam Sine intervallo descendunt, Videntur ex distantia continuari, et ideo Videtur imago solis continua et non multipleX secundum multitudinem stillicidiorum ; et similiter est in circulis coloratis perASPersionem. Et sic sol Uitur objectio quae posset fieri de multitudine imaginum. Sed de figura, quantitate et colore dubitatur; et dicendum est, quod Specula Sphaerica et maXime parva mutant quantitatem et figuram rei visae multis modis, et reddunt figuras monStruosas, et diSSipant totam Proportionem partium rei ab invicem, ut patet in perSpectivis. Et dissipata figura et quantitate, etiam per Consequens dissipatur Ordinatio proprietatum, quae eXigunt figuram et debitam
quantitatem, et PoS Sunt colorem immutare, et de non colorato facere colorem apparere, et e con UerSO. Et quia tu X incorporata in materia assimilatur colori, licet in Veritate non Sit color, ut nubeS rarae videntur albae et spissae Videntur nigrae
207쪽
I93 quando radii penetrant eas, sic potest hic de taciti lux solis cadens ad hujusmodi specula ostendere quid simile colori, Praecipue cum non sit nisi sola apparentia, ut dictum eSt. CAPITULUM X. Cum his considerandum est de diUerSitate coloriam. Et Errors in omnes dicunt quod accidit eX diversitate nubiS roridae, et n. .hihhoc habetur in textu Aristotelis vulgato, unde dictant secun-due todum quod materia spissior est, Videtur CSSe nigrior; et Dib bha
Secundum quod minia S spissa, Videtur esse color laguli ; et translation. secundum quod minus Spissa, Videtur ViridiS esse; et si minus, Videtur Vinosa, et rubea; Secundum quod adhu C minuS, Videtur esse glauca et Subrubea; et secti radUm quod rarior, Videtur esse alba. Secundum quod ponitur eXemplum Aristotelis de flamma, quae propter raritatem et spissitudinem fumi terreStris apparet Clara et rubea et nigra, et Sic diversis modis. Sed istud nihil est, sicut patet per CX perientiam lapidis crystallini. Nam ibi generantur Colores, et nulla OSt diversitas materiae in spissitudine et raritate, et tamen hic Ueri Colores generantur. Et iterum, Cum non Sit Verus Color iniride, sed apparentia, non oportet ponere ni Si causam apparentiae, Uel apparenti Am cata Sae. Item per eXperientiam inrorationibus eX aspersione non accidit aliquid de his diversitatibus . nec in guttis roris in Summitatibus herbarum ; ergo manis Stum est, quod haec Causa diversitatis falsa est. Et non est contra Aristotelem, quia multa alia falsa continentur in capitulo de iride et alibi in translationibus Vulgatis, sicut manifestum est per totam philosophiam Latinorum, si quis diversas translationes inquirat et Graecum is Sum, a quo transumptum est quod habent Latini. Verum non est sententia Aristotelis ubique translata, sed error fuit eX- emplarium in Graecorum et Arabicorum, Vel potius Vitium tranStatorum, quoi tam nullus per Cte s Ci Uit linguas ne CScientiaS, ut PraelaCt Um CSt. Necesse autem eSt aliud mendacium quod in hoc capitulo
208쪽
de iride reperitur evacuari; et ideo sic intelligendum est de hac falsitate jam evacuata. Et ne animUS SUSPendatur, dico, quod idem est falsum quod habetur in teXtu vulgato, Scilicet quod iris non causatur a luna nisi bis in quinquaginta anni S. Nam quandocunque luna plena est, et non impeditur per nubem, et Sit materia rorida in opposito ejus. potest iris RPparere Sicut per Solem : et hoc potest eX perientia cujuslibet Probare, et probat tam CSt per e X perientia S Certas. CAPITULUM XI. De figura vero iridis est maxima difficultas. Nam aliqui aestimant quod debeat figurari sicut est basis pyramidis rorationis distillantis ; et hoc est impossibile. Nam in rorationibus eX ASP erSione, Patet per eXperientiam, quod in globo rorationis irregularis figurae apparet figura iridis. Similiter illi Α, qui dicunt iridem causari ex fractione, ut habeat figuram Pyramidis assimilatae CurUae superficiei pyramidis rotundae eXPanSam in OPPOSi tum Solis, Propter quod figurae aestimatur Secundum eos arcuatis. Et quia conus praedictae pyramidis, ut dicunt, eSt prope terram, et ejus eX pansio est in oppOSitum solis, necesSe est ut medietas illius figurae vel amplius cadat in superficiem terrae, et reliqua medietas Vel minus Cadat in oppositum Solis y in nube. Sed istud reprobatur per hoc quod probatum est quod iris non potest generari per fractionem, quoniam in roratione aspersionis non posSumus hujusmodi Causam figurae dare. Dicunt enim quod radii prius franguntur in contiguitate aeris et nubis, et postea in contiguitate nubis et partis Superiori S ipsius rorationis, ut per has fractiones concurrant radii in parte inferiori rorationis et densiori; nam pars densior est in serior quia gravior. Ibi enim radii fracti sicut a Cono pyramidali se diffundunt non in pyramidem rotundam, ut dicunt, Sed in figuram assimilatam Curvae superficiei pyramidi S rotundae'. Patet ergo quod per tres
in J.' It is not qui te clear what figure is meant; apparently a cone with elliptic
209쪽
sractiones veniunt ad hanc figuram. Sed non POSSUnt CSSCtres in aspersione facta in radiis, sed una tantum ; et tamen eadem figura accidit sicut in coelo ; quapropter non CSt CAUSA hujusmodi fractioni S. POStrem Oδ, quare non dabunt pyramidem rotundam, sed Circular figuram assimilatam curVao superficiei pyramidis rotundaC Zbo, Non enim secundum legem fractionis erit hoc, quia fractio Pyramidem rotundam habet facere regularem, quia fraCtio Omnium radiorum cadentium in unam Circulationem corpori S Sphaerici est ad angulos aequales, et ideo non incurUabitur magi S in una parte quam in altera, et erit omnino regulari S figurae et uniformis. Nec a roratione PoteSt CSSO haec cur VitaS, quia roratio non est talis figurae, Sed est globus e X
stillicidiis infinitis compositus pyramidalis figurae rotunda CSecundum eos, et ideo non est ratio illius figurationis per
Quaerenda* est igitur alia ratio; et potest dici quod neceSSeest quod sit in figura arcuati circulari. Nam secundum cli Uersitatem situs rei respectu lucis apparet cli Versus Color, ut in Collo Columbae. Cum igitur idem color in uno circulo iridis apparet
210쪽
whole contained Sur- face is notcoloured.
106 OPERIS MAJORIS PARS SEX M.
ab e Xtremitate una ad alteram, Oportet quod eundem Si tum habeant omnes ParteS respectu radii Solaris et respectu oculi. Sed talis situs identitatis non potest esse nisi in Circulari figura propter aequalem partium declinationem. Et etiam in Vapore sphaerico POSSUnt Signari duo genera circulorum. Untam e St tranSiens Per polos, ut Sunt coluri in sphaera aliud est aliquod de aequi distantibus intersecantibus istos colurOSeX tranSUOrSo. Circulatio Uero coluri absconditur Semper CX distantia, quia non habet eundem situm respectu oculi in extremitatibus et in medio, sed aequi distantes bene apparent
in Sua circulatione, Propter aequalem situm reSPOctu oculi. Ut
dictum est in Perspectiva de luna. Cum igitur circulus iridis fit de aequi distantibus, poterit in sua CirCulatione RPPRrCrC. Sed si objiciatur Contra hoc, quod non solum colorarot Ur in gibbositate Sua arcus basis pyramidis sed alibi in superficie Per totum, sicut luna plena tota illuminatur in parte nobis objecta, et ideo tota superficies basiS quae CSt Super terram, coloraretur; ad hoc potest dici differenter, quod stillicidia non sunt ubique a quibus reflectuntur radii ad Oculos ad angulos aequales angulo incidentiae. Hoc enim non est nisi in situ circuli, sicut apparet in reflexionibus et fractionibus speculi concaVi et aliorum ; et ideo cum circulationes quatuor vel quinque iridis possunt esse in stillicidiis a quibus fiunt re- se Xiones in visum ad angulos aequales angulo incidentiae, potest color generari in eis, et impressio iridis apparere. CAPITULUM XII. Aliqui vero aestimabant, quod nubes rorida esset colorata per totum, quia in omnibus stillicidiis est refleXio, et iris ex
refleXione causatur. Item quia Socundum niam erum Videntium
et diversitatem situs ejusdem Videntis apparet iris ubique. Sed dicendum est ad primum, quod ubique est aptitudo ut fiat iris, sed actualiter non est nisi in stillicidiis a quibus
reflexio venit ad Oculum ; quia apparentia colorum Sola CSt, quae apparentia Venit CX fantasia et deceptione visus ut dictum est. Et ideo nusquam in nube rorida est colori S Ueritas. nec
apparentia nisi in stillicidiis a quibus fit ad visum refleXio.