Opus majus

231쪽

SCIENTIA EXPERIMENTALIS.2ITAlexandrum, Accipe talem lapidem super te; et fugiet omnis CXercitus a te. Haec et hujusmodi innumerabilia testantur CSSO Vera, non intendentes quod violentia fiat libero arbitrio ;cum ipse Aristoteles, qui hoc proponit, dicit in Ethicis, quod

Voluntas cogi non poteSt. Potest autem CorpUS alterari per Virtutes rerum, et animi deinde CX citantur et moventur ut

omnino gratis Velint illud ad quod inclinantur; sicut per potiones et medicinas multas in libro Medicorum videmus δmultOS non Solum in corpore posse alterari sed in pasSionibus animae et inclinatione voluntati S. Sunt autem alia opera quae sunt magiS naturalia, quae SiC UnsuS- non respiciunt inclinationem Voluntati S mirabilem, et hUjus kehi tig sunt diversitatis. Quaedam habent pulchritudinem sapientiae cum aliis utilitatibus, ut de balneis perpetuis humano usui aptissimis absque renovatione artificii alicujus: sicut de luminaribus perpetuo lucentibus Sine CX tinctione; Uidem US Ever-bum- enim multaS reS igne non posse comminui, immo purificantur in ing 'Rmi ex igne, sicut pellis salamandrae, et multa talia, quae etiam Sic praeparari POSSunt ut luceant secundum se eXtra et Virtutem ignis retineant, et flammam et lucem reddant. Et Contra inimicos rei publicae adinvenerunt magnas artes, ut Sine ferro, et abSque eo quo tangerent aliquem, deStrilerent omneSresi Stentes, et eorum Sunt multa genera. Et quaedam nullo sensu Percipiuntur, aut Solo olfactu, et horum patet liber Aristoteles de alteratione aeris, non de quo prius tetigi sed alterius rationis, quoniam per Viam infectionis procedunt. Et Blia Sunt, quae SenSum aliquem immutant, et haec diversitas

fit secundum omnCS SODSUS.

Quaedam Vero solo tactu immutant et Sic tollunt Vitam. Greeli fire Nam malia, quae est genu S bituminis et est in magna Copia in hoc mundo, Projecta Super hominem armatum comburit eum.

Istud autem Romani gravi caede perpesSi sunt in OX Pugnationibus regionum, sicut Plinius testatur secundo Naturalis Historiae, et historiae certificant. Similiter oleum citrinum Petroleum, id CSt, orienS ex petra, Comburit quicquid occurrit, Si rite praeparetur. Nam igni S comburens fit eX eo qui

232쪽

OPERIS MAJORIS PARS SEXTA.

Explosive

Magneti eand other

attracti On S.

cum dissicultate potest eX tingui; nam aqua non eX tinguit. Quaedam Vero auditum perturbant in tantum . quod Si subito et de nocte et artificio sum cienti fierent, nec posset civitaS nece Xercitu S Sustinere. Nullus tonitrui fragor posset talibus comparari. Quaedam tantum terrorem Vi Sui incutiunt, quod

coruscationes nubium longe minus et sine comparatione

perturbant quibus operibus Gideon in castris Midianitarum Consimilia aeStimatur sui Sse operatus. Et e X periment Umhujus rei capimus eκ hoc ludicro puerili, quod fit in multis mundi partibus; scilicet ut instrumento facto ad quantitatem pollicis humani, ex violentia illius salis qui sal petrae Uocatur tam horribilis sonus nascitur in ruptura tam modicact rei, scilicet modici pergament, quod fortis tonitrui sentiatur

OXCOdero rugitum, et coruscationem maXimam sui δ luminis jubar eXcedit. Sunt etiam res quam plurimae, quae Omno animal UenenOSum tactu lenissimo interficiunt, et circulo facto circa illa animalia per reS hujusmodi, non possunt e X ire, Sed moriuntur licet non tangantur. Quod si homo Sit percussus Veneno Animali S, rasura Phat Ueris hujusmodi rerum sanatur, sicut Beda scribit in Ecclesiastica Historia et scimus hoc per eXperientiam. Et Sic sunt res innumerabiles, quae habent hujusmodi virtutes CXtraneaS, quarum poteStates* ignoramus eX sola negligentiae XPeriendi. Sed alia sunt opera quae non tantam habent utilitatem

reipublicae, sunt tamen spectanda miracula naturae, sicut est de eXperientiis magnetis, non Solum reSpectu ferri, sed auri et aliorum metallorum. Et si eXperimentum respectu serri non OsSet notum m Undo, Videretur magnum miraculum. Et certo circa operationem magnetis respectu ferri sunt opera incognita eis qui utuntur magnete, quae di SsolutioneS naturae

mirabiliter ostendunt. Sicut etiam eXperimentator fidelis motum rerum ad invicem aliarum ab his novit eXperiri, ut de lapide qui currit ad acetum, et de bitumine quod capit ignem a se longius distantem, secundum quod narrat Plinius Secundo Naturalium ; et de quibusdam aliis rebus localiter distantibus ad invicem motu naturali concurrentibus. Quod est omnino' i. e. of the lighining accompanying the thundor. μ proprietates, J.

233쪽

SCIENTIA EXPERIMENTALIS.

Stupendum Super omnia quae Vidi et audivi. PoStquam enim hoc intuitus sum, nihil fuit meo intellectui difficile ad credendum, dummodo habuit auctorem certum. Et ne lateat Uestram Reverentiam, hoc accidit in partibus plantarum divisis et localiter separatiS. Nam si surculus uniuS anni Suscipiatur qui oritur juXta radices Coruli, et Secundum ejus longitudinem dividatur, et separentur partes di Ut Sae Per SPatium palmae seu quatuor digitorum, et unus tenoat CX una parte OX tremitates duarum partium, et alius eX alia parte Similiter, et Semper teneant aequaliter et leniter, ita quod Sicut partes in toto fuerant contra se positae Sic teneRntur,

infra spatium dimidii milliaris incipient partes virgae Sibi

a PPropinquare paulatim, sed sortius in fine, ut tandem omnino Concurrant et sint Simul, eX tremitatibus tamen eXistentibus JdiverSis, quia per Violentiam detinentium praepediuntur. Et hoc est Valde admirabile. Et ideo magici utuntur hoc eXperimento, et dicunt carmina diversa, et credunt quod ex Virtute carminum istud Contingat. Et ego negleXi Carmina et inveni opus naturae mirabile. Et simile est de magnete et serro. Nam sicut propter similitudinem naturae quae est in ferro et magnete, unum currit ad aliud, sic est hic ; unde Virtus naturalis, quae est similis in utraque parte Plantae, IDOVCteas ad conjunctionem. Quod si debito modo aptarentur, concurrerent in eX tremitatibus sicut in medio et citius', ut si subtiliter perforarentur e Ytremitates et tran Sirent fila perforamina, quatenus in aere Suspenderentur Sine impedimento. Et non solum hoc est de surculis cortili, sed de multis aliis, ut in salicibus, et sorsan in omnibus, si debito modo aptarentur. Sed quia in talibus aptius cogitat animus quam calamuS Scribat, ideo supersedeo ad tempus. Hic non scribo

nisi recitando dicta sapientum et quae facta Sunt ab eiS, quorum ingenia magis admiror quam intelligo. Et sic faciens finem de scientia ista eXperimentali absolute, Applica- convertam eam ad utilitatem theologiae, Sicut in aliis egi , bl stibiij consimiliter. Cum vero jam monstravi proprietatem hujus Dd ci Vil

δ exeuntibus, J. In the Same Sentence J. haS propediuntur. 7 citius om. in J.

234쪽

OPERIS MAJORIS PARS SEXTA.

Scientiae Secundum se, jam cuilibet patet quod utilissima est haec scientia post moralem, et primo ipsi theologiae absolutae propter sensum literalem et spiritualem, in quibus ipsa Consistit. Superius enim habitum est quod literatis sensu S consistit in Veritate creaturarum per definitiones et descriptiones Carum CXPrimenda, et similiter habitum est quod argumentum non attingit ad hanc Veritatem, sed eXperientia. Qua Propter haec scientia post moralem ma Xime dabit Veritatem Scripturaeliteralem, ut per Convenientes adaptationes et similitudines CX trahantur Sensus SpiritualeS, Propter proprietatem Scripturae

Sacrae et SeCundum ViaS sanctorum et omnium SaPientum.

Deinde ut resertur ad rempublicam fidelium valet haec scientia, ut tactum est in futurorum praeSentium et Praeteritorum cognitione speciali, atque in operum mirabilium eYhibitione pro Ecclesia et Republica, ut promOUeantur omni R negotia utilia, et impediantur contraria tam in paucis quam in multitudine, sicut eXemplificatum est. Et si procedamu Sad conUersionem infidelium, patet quod Valet duobus modis principalibus, qui habent ramos infinitoS, quantum PerSuaSio fidei notabiliter fieri potest per scientiam hanc; non argumenti Ssed operibu S, quod fortius est. Neganti enim veritatem fidei, quia intelligere eam non valeat, proponam cursum nRtUralem rerum ad inUicem, Sicut eXemplificatum fuit. Similiter quod sine violentia humana dolium frangatur, et Vinum contentum stet immobile per tres dies non fluens; et quod aurum et

argentum in marSupio, et ensis in Uagina, ConSumantur, eiSin quibus Continentur illaesis ; ut Seneca docet in libro Naturalium Quaestionum Φ ; et quod aves qui Vocantur halcyoneS

mare tempestuosum in profunda hyeme cogant qui OSCere et So retrahere donec, ova secerint et foetus produXerint, Sicut Basilius et Ambrosius in He Xaemeron. et philoSophi et poetae scribunt. Haec enim et his similia debent hominem moverct, et ad receptionem divinarum Veritatum eXcitare. Quoniamsi in vilissimis creaturis reperiuntur VeritateS, quibus oportet

subdi superbiam intellectus humani* ut credat eas licet non intelligat, aut injuriabitur veritati infallibili, quanto magis

in Seneca, Nat. Otiaest. it. 19. Seneca is Speahing of the effecis of lighining. interius humanam, J.

235쪽

SCIENTIA EXPERIMENTALIS.

debet homo humiliare mentem suam veritatibus Dei gloriosi S. Certe non OSt Com Parntio. Est autem alius modus utilissimus; quoniam in ad hanc, ut Elimina

diXi, Scientiam pertinet judicare quid potest fieri per naturam

aut per artis industriam, et quid non. Et novit illa separare magicas illusiones, et deprehendero omnes earum erroreS in Carminibus et invocationibus et Conjurationibus et in sacrificiis et culturis. Sed infideles occupantur his insaniis et confidunt in eis, et Crediderunt Christianos uti talibus in operibus miraculorum. Quapropter Summae utilitatis est haec scientia in fidei persuasione, quum per eam Solam inter Partes Philosophiae contingit procedere in hOC Ca Su, eo quod haec sola Considerat hujusmodi, et potest convincere omnem salsitatem et Superstitionem et errorem infidelium quantum ad hujusmodi magica, ut sunt Carmina et caetera praetacta. Qualiter autem valeat ad infidelium Obstinatorum reprobationem. jam Patet per opera Violenta quae jam tacta Sunt', et ideo per

Est tamen considerandum quod licet aliae scientiae multa Paramount

mirabilia iaciant, ut geometria PraCtica iacit SPCC ala CombU- os illi rentia Omne ContumaX, et sic de aliis; tamen omnia hujus-β yen e

modi utilitatis mirificae in republica pertinent principaliter ad hanc scientiam. Nam haec Se habet ad alias, Sicut naVigatoria ad carpentariam, et sicut ars militariS ad fabrilem ;haec enim praecipit ut fiant instrumenta mirabilia, et factis utitur, et etiam cogitat omnia Secreta Propter utilitates rei publicae et personarum ; et imperat aliis scientiis, sicut ancillis SutS, et ideo tota Sapientiae speculativae potestas δ isti scientiae specialiter attribuitur. Et jam ex istis scientiis tribus patet mirabilis utilitas in hoc mundo pro ecclesia Dei contra inimicos fidei, destruendos magi S per opera sapientiae, quam PCr arma bellica pugnatorum ; quibus Antichristus copiose et em Caciter utetur, ut omnem hujus mundi potentiam Conterat et confundat ; et per quae tyranni, retroactis temporibUS, Orbem Sibi subjugabant. Quod manifestum est per eXempla infinita. Sed nunc assero unum pro omnibus do AleXandro magno, Illustra ted qui quum de Graecia prosectus CSt Ut mundum CXPUgnaret, os Ath in

236쪽

OPERIS MAJORIS PARS SEXTA.

non habuit peditum nisi triginta duo millia, et equitum quatuor millia et quingentos; tamen, ut dicit Orosius ad Augustinum in libro de Ormesta Mundi, inserens hac tam

parva manu bellum uni UerSO terrarum Orbi, utrum admira

bilius sit quod vicerit aut quod aggredi ausus fuerit, incertum

CSt. Primo ergo Cum Dario rege congressu seXCenta millia PCrSarum prostraVit, Sed in suo eXercitu centum Viginti equites et novem pedites defuere. In secundo Vero Congressu deVicit quadraginta millia hominum, et de suo eXercitu centum triginta

pedites et centum quinquaginta equites ceciderunt ; per hoc residuum mundi territum facilius subjecit. Sed Orosius dicit,

non minu S arte qUam virtute Macedonum superavit. Nec

mirum, Cum Aristoteles fuerit cum eo in his bellis, ut legimus in vita Aristotelis. Et etiam Seneca in Naturalibus dicit, quod mundum vicit Ale Xander, Aristotele et Callisthene ducibus, qui magistri ei fuerunt in omni sapientia. Sed Aristoteles

eXtitit principalis ; et facile patet per praedicta quomodo per

Vias Sapientiae potuit Aristoteles mundum tradere AleXandro. Et hoc deberet ecclesia considerare Contra infideles et rebelles ut parcatur sanguini Christiano. et maXime propter futura

pericula in temporibus Antichristi, quibus cum Dei gratia facile esset obviare, si praelati et principes Studium Promo-

Uerent et secreta naturae et artis indagarent Ly Raeon's third prorogative deals with the phenomena lying outSi de theboundaries of any science recogniZed in his times, in whicli new depariments of knowledge were to be created by experiment and obserUation alone. Here obviousty the restraining influence of deduction from established principies could be no longer exerci sed ; and observation ungui ded by rationat hypothesis,led to Strange reSulis. For rules of induction, even faintly analogous to those of the Noviam Organum, the student of the opus Maius will seela in vain. Vetthose who are disposed to be severe on the credulity of Roger Bacon, or of his century. will find it weli malched is not surpassed in the Silva Silvarum os hisnameSahe. WE may go farther. His description of the mutuat attraction of the split haZel-wancis is curio asty Suggestive of the procedure followed evennow by water-finderS, who are not Seldoin conSulted by practical men. In his attempt to han die scientificalty the real or pretended wonders exhibited by the wigards of his time, and to Sisi triae frona false, Bacon showed singularaudaci ty as weli as insight. The few physicians os our time who have Strivento do the fame with the allegations of clair-vomant' have had to run thegauntiet of imputations dangerous to their fame, though not, as in Baeon'ScaSe, to liberty or life.

237쪽

HUJUS PERSUASIONIS.

MORALIS PHILOSOPHIA : PARS PRIMA. Manifestavi in praecedentibus, quod Cognitio Linguarum et Definition

lathematica, atque PerSPeCti Ua, ne C non SCientia EXPCrimen' os uoluatalis Sunt maXime utiles et prinCipaliter neCessariae in studio Science. Sapientiae, Sine quibus nullus potest ut oporteret' in ea Proficere; et non solum absolute sumpta, sed relate δ ad Dei Ecclesiam et cetera tria praenarrata. Nunc Uero radices quarine scientiae Volo rOUol Vere quae melior est Omnibus praedictis et nobilior; et haec CSt inter Omnes practi Ca, id CSt OperatiVa, et de operibus nostris in hac vita et in alia constituta. Omnes enim aliae dicuntur eSSO SpeculatiUae. Nam licet quaedam sint activae, et operatiUae, tamen Sunt de operibus artificialibus et naturalibus, non moralibu S, et Spe Culantur VeritateS rerum et operum scientialium quae reseruntur ad intellectum speculativum et non sunt de eis

quae pertinent ad intellectum practicum ; qui ideo dicitur Practicus quod praXim, id est operationem boni vel mali,

e Xercet. Unde practica hic stricte sumitur, ad opera mori S quibus boni vel mali sumus; licet largo modo sumendo practicam pro omni operati Va SCientia, multae aliae Sunt practicae; sed autonomatice haec dicitur practica, proptery In D. and O. the head ing is Incipit Pars Septima hujus Persuasionis de Morali Philosophia ; habens Distinctiones et Capitula ' It must be remarhed, however, that the division into Distinctions and Chapters is very imper Ctly carried out in these two MSS.' oporteret, O. ; oportet, M. y relate, O .; relata, M.

238쪽

OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA.

Principales operationes hominis, quae sunt Circa Virtutes et vitia λ, et felicitatem et miseriam alteri US Uitact. Haec Uero practica Vocatur moralis et civilis sCientia quae ordinat hominem ad Deum et ad proXimum, et ad Seipsum, et probat has ordinationes, et ad eas nos inVitat et eXcitatem caciter. Haec enim scientia est de salute hominis per virtutem et felicitatem complenda; et aspirat haec scientia

ad illam salutem, quantum potest philoSophia ; eX quibus in uniUersali patet quod haec scientia est nobilior omnibus partibus philosophiae. Nam cum sit Sapientiae humanae 'finis internus, et finis est nobilissimum in re qualibet, oportet quod haec scientia sit nobilissima. Similiter β de iisdem negotiatur haec sola scientia, vel maxime, de quibus Theologia :quia Theologia non Considerat nisi quinque praedicta licet alio modo. scilicet in fide Christi. Et g haec scientia multa Praeclara testimonia de eadem fide continet ; et a longe articulos principales olfacit in magnum adjutorium fidei Christianae ut sequentia declarabunt. Sed Theologia est

scientiarum nobilissima ; ergo illa quae maXime ConVenit cum ea est nobilior inter caeteras. Sed ut hujus scientiae utilitas pateat maXima, oportet ejuS partes inVCStigari, Uatenus de partibus et toto quod VolumuS CX trahatur. Et quoniam Moralis Philosophia est finis omnium partium philosophiae. neceSSe est ut conclusiones aliarum scientiarum sint principia in ea Secundum formam praOCOdentium Scientiarum ad Sequentes quia conclusiones PraOCOdontium SVP- ponuntur in subsequentibus si naturaliter. Et ideo conveniens est ut sint in praecedentibus bene probatae et certificatae, ut

mereantur accipi in usu scientiarum sequentium SeCundum

quod eX metaphySicis patens est. Et ideo principia Moralis Philosophiae certificantur' in scientiis praecedentibus : et propter hoc debent haec principia extrahi ex aliis scientiis,

non quia sunt illarum Sed quia ea suae dominatrici praepara- Uerunt. Unde ubicunque inveniantur ascribenda sunt Morali Philosophiae, quoniam secundum Substantiam Suam Sunt

x et vitia om. M. δ caeterum, M. ; Similiter, O. . sequentibuS, M. η humanae Om. M.' Ouanquam it. M.' verificantur, M.

239쪽

MONALIS PHILOSOPHIA PANS PNIMA.225 moralia. Et licet in aliis scientiis recitentur, hoc est propter gratiam philosophiae moralis. Quapropter omnia hujusmodi reputanda Sunt de philosophia morali et ei ascribenda δ. Et ideo si Volumus uti eis secundum jus Statam, neCOSSO CSt Ut in scientia morali ab omnibus aliis colligantur. Nec mirum si philosophi per totam philosophiam speculati Uam SparSerunt moralia : quia ACiVerunt ea esse de salute hominis; et ideo in omnibus scientiis sententias pulcras miScuerunt ut Semper homines e XCitarentur ad bonum salutis, Ut SC iretur ab omni-bUS quod non quaeruntur scientiae ceterae nisi propter istam quae est humanae sapientiae dominatri X. Et ideo si allegem auctoritates de aliis locis quam eas quae in libris moralibus Continentur: Considerari oportet quod hae in hac scientia debent proprie collocari; nec poSSUmuS negare CSSO Scripta in libris hujus scientiae: quia non nisi secundum ParteS in Latino habemus philosophiam Aristotelis, Avicennae, et AUOr-roiS, qui Sunt auctores in ea principales. Sicut enim Theologia Veritates salutiferas esse suas intelligit, ubicunque ORS in Venit,

ut a principio* allegavi, et posterius tactum fuit; sic et Moralis Philosophia δ in suum jus vindicat quicquid de rebus Sui generis

reperit alias esse scriptum. Haec Uero Scientia morali S Vocatur

ab Aristotele et ab aliis civilis scientia, quia jura civium et civitatum demonstrat. Et quoniam solebant civitates dominari regionibus ut Roma imperabat mundo ; ideo haec scientia civilis denominatur a civitate, jura tamen Regni et Imperii

construendo.

HaeC autem scientia primo docet componere leges et jura TviosoldViVendi: secundo ε, docet ea Credi et probari, et homines eX- h. ' ' hortari ad operandum et Vivendum secundum illas leges. First divi-

. . . Sion salis

Prima pars dividitur in tres; nam Primo NatUraliter OCCurrit under three Ordinatio hominis in Deum et respectu substantiarum angeli be d duty

Carum. Secundo ad proXimum ; tertio ad Se iPSUm, SicUt SCriP- neighbour, tura facit. Nam primo in libro Moysi sunt mandata et te es R0 in x Vlf de Deo et cultu divino. Secundo de Comparatione hominis ad proXimum in eisdem libris et sequentibus. Tertio docetur βΤ imponenda, M. * Cf. Vol. i. 9p. 56 59. R MOrali S Scientia. M. In the fourth pari, and the missing fifth and Sixth paris of this seveniti Section. si docet, Ο.VOL. II.

240쪽

OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA.

de moribus, ut in libris Salomonis. Similiter in Novo Testamento, haec tria tantummodo Continentur. Nam homo non potest alias recipere ComPRrationOS. Non Solum Vero propter primum sed Propter omnia Sequentia neceSSe eSt quod principia hujus scientiae in principio praeponant Ur, Por quae caetera Uerificantur. Horum autem Principi O-rum quaedam Sunt mere principia et Solum metaphySi Ce nata

sunt declarari. Alia licet sint principia, reSpectu Sequentium, tamen Vel Sunt primae Conclusiones hujus scientiae, Vel licet aliquo principii gaudent privilegio, tamen Propter Corum m aYimam dissicultatem, et quia eis minus contradicitur λ, atque propter CXCellentem utilitatem respeCtu sequentium, debent Suffcienter stabiliri. Secundum quod Aristoteles in principio naturalis philosophiae probat primum principium istius scientiae, scilicet quod motus est Contra eos qui posuerunt tantum unum esse immobile δ. Sciendum autem quod Metaphysica et Moralis Philosophia maXime Con Ueniunt; nam Utraque de Deo negotiatur et angelis et Vita aeterna et hujusmodi Ueritatibus β, licet diversimode. Nam Metaphysica Per communia omnium scientiarum inVestigat propria metaphySice, et Per corporalia investigat Spiritualia : et per Creata reperit Creatorem, et Per Vitam Praesentem negotiatur Circa staturam, et multa praeambula ad moralem philosophiam praemittit. Quae Metaphysica fi propter scientiam civilem perquirit, Ut Secundum quod jus est conjungentis hanc scientiam Cum Meta PhySica; quatenus hic supponantur quae in MetaphySica habent declarari, ne scientias diversas ad invicem confundam Si quae propria Sunt Metaphysicae hic intendam Probaro. Dico igitur quod Deum esse oportet sicut ibi debet ostendi: SCCundo quod Deum esse naturaliter cognoscitur ab omni

Hacon's meaning : there is, or will be leses contradiction, is the principie is demonstrate d. y The passage referre t to is probably Nat. Auscult. i. cap. 2, ῆ 3 τυ ψὸν Ουν

to Show that Since φυσις is αρχὴ κιν σεως, the study of the one and immovabie, and the study of motion, are wholly distinet and disparate inquiri QS. δ hujusmodi multis, O. I give the reacling of M. : O. has, unde recitabo solum hic quae in Meta- physicis habent declarari neque Scientias diverSas ad invicem Confundam.'