장음표시 사용
251쪽
MORALIS PHILOSOPHIA PARS PRIMA. 237nandis vel obscurioribus' erudiendis, vel Vatibus inspirandis, Vel caeteri S quae a Deo dinoscimus. Quae cuncta coelesti Voluntate et numine et auctoritate. Sed Angelorum mini Sterio, ObSequio, et opera fieri arbitrandum est. Ex hac igitur Angelorum copia Plato autumat singulis hominibus in Vita agenda testes et custodes singulis addictos, qui menti perspicui Semper
adsunt arbitri non solummodo actorum Uerum etiamCogitatorum. AC ubi Vita edita remeandum est eundem illum qui nobis praeditus fuit, raptare illico et trahere Ueluti custodiam suam ad judicium ; atque illic in causa dicenda assistere et prorsus illius testimonio ferri sententiam.' Deinde vos omneS Admoneo qui hanc Platonis Sententiam divinam me interprete auscultatis, ita et animos VeStros ad quaecunque agenda vel judicanda formate, ut sciatis nihil homini praeistis custodibus intra animam nec foris esSe Secreti, quin omnia curiose ille percipiat, visat omnia et intelligat hic custos Singularis praefectus, domesticus Speculator, PropriUS tutator, intimus cognitor, assiduus ObserUator, individuus arbiter, inseparabilis testis, malorum improbator, Probator bonorUm, in rebuS incertis prospector, in dubiis praemonitor, in periculoSi Stutator, egenis opitulator, qui Vobis queat tum in somniis, tum
haec sententia et omnino favorabilis Christiano, nec in litora nec in sensu aliquid indignum continet; immo valde dinoscitur praeclaros fidei anneXos habere articulos ; nec oportet philosophum hic interpretari in pejus, cum nihil nisi consentaneum Veritati mirabiliter pateat Continere. Hoc dico quia aliquando nituntur alii obscurare sententias Catholicas in libris philosophorum repertas: sed gaudenter debemus eaS recipere in testimonium nostrae fidei ; et quia certum est eos haec habuisse per revelationem factam eis et sanctis patriarchis et philosophis, Sicut prius est ostenSum β. Et Porphyrius, sicut recitat Augustinus, decimo de Civitate Similar
Dei; dixit Angelos fesse qui deorsum descendentes hominibus i bi ''
divina pronuntiant, et alios qui in terris ea quae Patris sunt et Porphyry
y Another referende to the second part of the opus Majus.
252쪽
altitudinem ejus et profunditatem declarant. Et de Diabolo et Angelis ejus multa locuti sunt. Nam Ethicus philosophus de eo sententiam fidelem eXpressit, ut prius habitum est', tam ad creationem quam de peccato et damnatione Sua primordiali et finali post judicium. Et etiam praesumpsit dicere decimum ordinem Cecidisse poSi peccatum in poenam inferni. Et Apuleius et Plato et alii distinguunt duo genera Daemonum, qUin Daemon graece idem est quod sciens latine.
Ideo quoquo Sunt calO-daemones et Caco-daemones, id est boni et mali. Caton ' enim est bonum et cacon est malum. De
bonis Vero intelligendum est quae dicta sunt de custodia hominum. Mali vero sunt diaboli nomine et hi passionibus animi irrationabiliter cedunt secundum Apuleium ; unde indignari et angi et laetari de malo et irasci, et CaeterOS malignos motus habent. Et ii sunt de quibus loquuntur poetae, Ut dicit Apuleius, et quos fingunt esse Deos' et amatores quorundam, Ct odiosos aliis ; et quidam sunt incubi, et ducunt homines ad peccata et Vitia, et pOStea ad poenam in serni, de qua loquuntur Hermes Tris megistus et Ethicus philosoPhUS. De Immortalitate Animae in Metaphysicis est tactum. Sed hic moraliter et praecipue de Corporis reSurrectione OSt dicendum, de qua non potuit Metaphysicus dare sententiam
n OC Uni UerSalem nec particularem. Non solum autem Aristoteles et Avicenna dederunt vias utiles ad immortalitatem animarum de quibus prius dictum est, sed philosophi in moralibus sunt locuti. Nam primo de Quaestionibu S Tusculanis, Cicero sententiat immortalitatem animae, Ot Per totum librum istum fi investigat, et persuasioneS Uarias ad hoc reUOlUit, quae eX libro illo patent, nec possunt hic poni propter prolixitatem. Et similiter in libro de Senectute eadem immortalitas a Marco Tullio determinatur. Et in libro de Natura Divina Hermes Mercurius pulcre dicit, Deus et pater omnium et dominus, et is qui Solu S est omnia in omnibuS, SC
253쪽
MORALIS PHILOSOPHIA PANS PNIMA. 239
libenter ostendit : non ubi sit loco, nec qualis Sit qualitate neCquantUS Sit quantitate I sed hominem sola intelligentia mentis illuminans qui discussis ab animo errorum tenebris et VeritatiSclaritate percepta, toto Se sensui divinae intelligentiae Commi SCCt, CUjUS amore a Parte naturae, qua mortali S est. liberatus immortalitatis futurae concipit fiduciam. Et dicit Avicenna in Moralibus quod Macho metus' solum locutus est de gloria Corpori S ; Sed nos Scimus, ut ait, quod major est gloria animRI Um, quia non SumuS a Sini reputantes tantum corporis deliciaS ; et ideo suum legislatorem Avicenna comprehendit, et Vult alium investigare qui non solum corporum promittit gloriam, Sed magis animarum. Et in hoc consentit Seneca per totum, et Socrates et Plato, ut patet in Phaedone. Et Avicenna in Moralibus dicit quod ponenda est corporum reSUri Octio, ut totus homo in anima et corpore glorificetur, Si Dei mandati Sobediat. Et hoc non solum Avicenna et caeteri de domo AriStotelis senserunt, sed Democritus antiquior et philosophuS magnRO Ructoritatis, Sicut Plinius refert in Naturalibus, libro septimo. Et etiam ipse Plato dixit sine corporibus * animas
in Reternum CSSe non posse, Sed ad ea redire, sicut AuguStinuS
docet Vicesimo secundo de Civitate Dei. Et Varro in libro de
x Avicenna's rem artis on this subject will be found in his Memposses, lib. X. cap. 2. H ct there AhowS that is Mahomet wishod his spiritual trullis to beapprehended by the people, he had no alternative but to use physical imagesin a parabolic Sencte. 'VulguS enim non potest imaginare has dispoSitioneS pro modulo Suo, pauci enim poSSunt imaginare certitudinem hujus unitatis et Singularitatis ; et quia non credunt esse hujusmodi ideo incidunt in haereSCS, et convertuntur ad inqui Sitiones et argumentationes quae retrahunt COS a SutSoperibus civilibus, et aliquando faciunt eos incurrere in AententiaS ContrariaSutilitatibus civitatis et contradicentes debito veritatis. . . . Non enim fuit in Sapientia divina ut omnia essent facilia. Non debet autem legislator dicere Vulgo Se occultasse aliquid quod eis non reUelavctrit, quia non oportet eum eSSeiacilem ad dicendum Eis aliquod de his, immo oportet ut inSinuet eis gloriam Dei et magnitudinem ejus aliquibus nutibus et parabolis SumptiS a rebuS quae Stant apud eOS glori OSae et magnificae, et quod hoc dicat eis quod non est Sibi aliquod aliud compar nec simile. Similiter etiam oportet ut affirmet eis id quod dicitur de promissione taliter ut posSint imaginare ejus qualitatem, et qui OSCant in eo animae eorum, et ut felicitatis et terroris inducat eXempla, per quae ipsi intelligunt et imaginant de eis; veritatem autem non detegat eis, nisi aliquid commune, Scilicet quod eSt aliquid quod nec oculuS vidit nec auris audivit, et quod illis est regnum delectationis maximae, et doloriS eSt horror aeternuS.'' Aug. De Civ. Dei, lib. XXii. CAP. EP.
254쪽
gente populi Romani refert multos philosophantes diYisse ad eadem, Anima in idem Corpus enimvero aliquando redibit. Si ergo Plato Voluit animas redire ad corpora, et Varro ad idem corpus et Porphyri USy, philosophorum maXimus Secundum Augustinum, Vult quod anima purgata nunquRm Ad malum, neque ad hunc mundum, Sed ad Deum patrem itura est; tunc oportet quod eX dictis philosophorum Sequatur reSurrectio. Et hoc necesse est, quoniam eX fonte* philosophiae eruerunt quod Virtus est totius Conjuncti eX anima et corpore, id est hominis, non animae tantum nec animae in homine, sed hominis per animam, sicut intelligere et aedificare, ut dicit Aristoteles primo de Anima'. Et ideo felicitatem posuerunt totius ε Conjuncti esse. unde non posuerunt hominem esse animam in Corporo Sed Vere Compositum CX anima et corpore ita quod essentia hominis sit Constituta eX Rnima et corpore, Ct non quod sua essentia sit sola anima in corpore. Illud enim quod est nobilius a parte hominis posuerunt subjectum praeci Stam virtutis et felicitatis, hoc autem est conjunCtum in quantum hujusmodi, quia ipSe qui est compositu S CX anima et Corpore est nobilis substantia β. Et quamVis felicitas spiritualis et virtus insint homini ratione animRe, tamen non Sunt Znim AC, ut ibi sit status, sed propter hominem ipsum Conjunctum et ideo posuerunt felicitatem, quae est finis hominis, complere hominem totum, tam a parte corpori S, ut debetur ei, quam a parte animae. Et ideo posuerunt corpus aliquando conjungi cum anima, ut utrumque Perficeretur Secundum Sui proprietatem. Sciebant autem per rationem, quod forma RPPropriat tu materiact Suae, et e contrario. Et ideo forma incorruptibilis appropriat materiam incorruptibilem, et e Contrario. Sciebant autem quod appetitus formae non completur nisi in sua materia. Et posuerunt appetitum animae totalitery De Cis. Dei, lib. XXii. cap. 3 teste Porphyrio, nobilissimo philoSopho
255쪽
MORALIS PHILOSOPHIA PARS PRIMA
compleri per felicitatem. Quapropter posuerunt quod foret
Rationes Vero et persuasiones philosophorum ad hoc Sunt hujusmodi. Sciverunt enim quod potentia Dei infinitaeSt, et ideo potest facere quod idem Corpus redeat. Et agens potentiae finitae potest facere idem specie λ, ut natura de grano corrupto facit alia grana ejusdem Speciei. Quare multo fortius agens infinitae potentiae poterit facere idem numero. Nam potentia infinita eXcedit finitam in infinitum. Sed productio ejusdem secundum numerum η eXcedit in infinitum productionem ejusdem secundum Speciem. Caeterum
vivum si fiat resolutio ad materiam primam. Cum ergo D OUS potest facere hanc reSolutionem, ut planum est, potest fierirOSurrectio. Item magna persuasio est nobis de phoenice quo resoluto in pulveres Suos iterum reUi Viscit, et fit phoeni X. Sed major est de Verme qui natus cito poSt moritur; et iterum revi Viscens, remanet immortalis, ut philosophi et sancti narrant, sicut eX libris HeXaemeron qui determinant opera seX dierum, demon Stratur. De felicitate quidem alterius vitae, et de miseria malis Future praeparata oportet moralem Phil OSOPhi Am Ponere Princi Pia h,ppinegg propter hoc quod tactum est in Metaphysicis. Nam ibi in universali, hic in particulari habent ista tractari. Pulcre enim determinant philosophi causas quibus impedimur a FOur cognitione ' Vilao aeternae ; et Sunt qUAttior : PCCCat Um gpiritualoccupatio circa Corpus; mundi sensibilis ampleXus; et de- 'δ' fectus revelationis. Nam reUelatio non eSt in Potest Rio nOStra. out bySed de quaestione, an sit promisSio aeterna, Potuerant habere cognitionem ut diXi, et in uni Uersali, quantum ad quaestionem
quid sit haec et quae et qualis. Non tamen in particulari et in propria disciplina ; et hoc praecipue proPter qUatuor CAUSAS nunc dictas. Unde Avicenna in radicibuS moralis Philosophiae,
256쪽
post multa Concludit, Nostra dispositio erga illa est sicut dispositio surdi qui nunquam audivit in sua pri Vatione imaginandi delectationem armonicam, Cum ipse sit certUS de amoenitate ejuS, an sit, seu quid sit. Et non solum intellectus sic Se habet in cognoscendo, sed affectus et Voluntas in deAiderando, et amando et sapiendo seu gu Stando dulcedinem Vitae actiernae, ut A Uicennae utar eloquio. Comparat enim nos
paralytico, Cui apponatur cibus delectabilis; non sentit ejus Suavitatem, donec Curetur ejus paralysi S, et auferatur mala dispositio. Sic quae dicit esse in nobis respectu dulcedinis Vitae aeternae, et Propter peccata. et Propter communionem Corporis mortalis ; peccata' enim inficiunt appetitum animae rationalis, et moleS Corporis aggravat. Unde dicit Avicenna eleganter, Quod noS, in SaeCUlo nostro et hoc Corpore, demersi sumus in multa turpia, et ideo non sentimus illam delectationem, Cum tamen apud nos fuerit aliquid de causis ejus. Et ideo non inquirimus eam, nec allicimur ad eam . niSi prius deposuerimus a CerUicibus nostris jugum Voluptatis et irae, et SorOrOS ORI Um, Ct Sic degustemus aliquid delectationis illius ;et sic fortassis imaginabimur de illa parum, tanquam PerinterpoSitum, quia adhuc reUelatio necessaria est. Et ideo dicit, quod tunc VeriuS Sentiem US, praecipue cum Solutae fuerint quaestiones de Deo et felicitate et immortalitate animarum et resurrectione Corporum ; et reVelata fuerint hujusmodi quaesita nobilia. Tunc, ut Avicenna dicit, Comparatio istius nostrae delectationis ad illam noStram delectationem erit Comparatio delectationis sensibilis, quae est odorandi odores gustatorum delectabilium, ad delectationem comedendi ea. Sed et animae occupatio cum corpore, ut inseri, facit eam oblivisci sui ipsius et ejus quod amare debet ; sicut infirmus obliviscitur ejus quod opus eSt reStaurare pro OO quod resolUitur de eo. Substantiam enim animae, ut ipse dicit, Corpus
occupat et reddit eam stultam, et facit eam oblivisci sui proprii desiderii, et inquirendi perfectionem quae sibi competit et percipiendi delectationem persectionis suae. Non quod anima Sit impressa corpori, et immersa : sed quia ligatio eSt
in Peccata . . . Tationali S, Om. M.
257쪽
inter illa duo, quod est desiderium naturale gubernandi corpus et agitandi affectiones 4US. Et quartum in impedimentum est occupatio hominis cum isto ard cause: mundo sensibili, quamvis homo non peccaret nec de corpore Ibith curaret. Quia enim sumus dediti mundo sensibili, ideo tioris. negligimus insensibilem et spiritualem. secundum quod edocet Avicenna. In quibus eVidenter et magnifice tangit causas
impedientes nos a Consideratione et amore felicitatis. Et per Contrarium oStendunt nobis SV a Verba, quae Sunt The muradjutoria cognoscendi et amandi et gustandi delectationem asotii diuturae selicitatis. Quorum unum est mundificatio animae by him. a peccatis ; et aliud est subtractio animi a naturali suo desiderio regendi corpus. Et tertium est Suspensio mentis ab hoc mundo sensibili, ut adhaereat saeculo intelligibili. Et quartham est, certificatio per reVelationem et prophetiam de eis, de quibus mens humana non poteSt PraeSumere, Sicut sunt quaesita nobilia de quibus loquitur ; nam in hujusmodi, ut dicit, Credimus testimonio prophetae et legislatoris, qui recepit legem a Deo. Qui vero haeC quatuor haberet non poneret felicitatem in hoc mundo, sed miseriam et mortOm, sicut satis eX ponetur inferius: et cum Aristotele et Cum Theophrasto, et Avicenna, et aliis Vere philosophantibus, Vacaret contemplationi felicitatis futurae, quantum hominieX potestate Sua CSt POSSibile ; quatenUS Pius et misericors Deus pleniorem revelaret Ueritatem, Sicut probatum est ipSum reVelasse aliis quam eis qui in lege Veteri vel nova nati sunt et educati, ut in Metaphysicis habet declarari. Et quoniam perceperunt quod ad cognitionem felicitatis necesse fuit eis Separare Se a POCCatis et a Corporali amore superfluo et a mundo, ut quartum POSSCnt a Deo recipere scilicet illuminationem interiorem, quatenus articulos Veritatum fidelium Perciperent, omnibuS abjecti S Vacabant contemplationi sapientiali futurae felicitati S. Nam sapientia, ut Aristoteles dicit quarto Ethicorum, est Examplesere idem quod felicitas, quoniam sapientia non est nuda 's, J' scientia sed est Virtus intellectualis, ut ipse determinat, per- Aristolle.
This should have been tertium. The Murtii cauSE, want of revelation. aS Bacon has potiated out besore, was one that Only Christian writers could obviate.
258쪽
a 4 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA.
ficiens magis affectum quam intellectum et initium felicitatis 1 Utharae; quoniam utraque est cognitio et amor Dei. Sed sapientia haec duo habet ut possibile est in hac Vita, et licitas comprehendit illa. imperfecte. De felicitate enim planum CSt, et de sapientia patet hoc idem per primum MetaphySicae, et SeX tum Ethicorum, et decimum. Et ideo ipse Aristoteles omnium philosophorum eXCellentiSSimu S,
omnibus renuntiavit quatenus contemplationi UaCaret sapientiali, quia haec vita est simillima vitae divinae; et ideo a sapiente Visa est dignissima, ut Tullius scribit de Aristotele, in quinto J Academicorum libro: et similiter de Theophrasto
GuS SUCCessore in philosophia. Postquam Vero fuerunt praeparati ad illuminationes divinas recipientes eaS, posuerunt quod felicitas haec est totius hominis, tam in Corpore quam in anima, beatitudo, quam oculus non vidit* nec auris audivit, ut dicit Avicenna. Quae felicitas est status omnium bonorum Aggregatione PersectUS,
sicut docet philosophia Boetii β, in tertio Consolationum libro. Et ibidem probat, quod non potest eSse, nisi participatione Summi boni, quod eSt Deus, quia completa boni participatio non est nisi in participatione Dei qui est bonum persectum. Et ideo beati et felices non possunt esse nisi fruendo Dei bonitate. Et ideo philosophia nobile concludit Corollarium, scilicet quod beati sunt Dii; Sed unus est Deus naturae, participatione deitatis ε multi, scilicet omnes beati β. Et Aristoteles primo Moralis Philosophiae docet quod appetitus
humanus non potest terminari in aliquo bono nisi in Summo quo Clauditur; quia desiderium animae rationalis transcendit omne bonum finitum et vadit in infinitum. Et ideo oportet quod bono summo et infinito, quod est Deus, participet si ejuSappetitus debet compleri. Sed constat per se licitatem ComplendUS, quare oportet quod Deo fruatur in aeternum. Et tunc quantum ad intelleCtum speculativum fiet anima, SOCun-
δ All the MSS. have quinto. Perhaps the reserenoe is to De Finibus, lib. v.
videt . . . audit, M. δ Boetii, Om. M. deitatis, M. ; dignitatis, O. et D. Eoet. De Consol. lib. iii. Prosa Io Uti justitiae adeptione justi, sapientiae Sapientes fiunt, ita divinitatem adeptos Deos fieri simili ratione necesse est.'
259쪽
dum Avicennam, seculum intelligibile, et describetur in ea forma totius universi et Ordo omnis a primo, Scilicet Deo, et
ficiatur in ea dispositio universitatis, ut sic transeat in SeCUlum intellectum, cernens id quod est pulcritudo absoluta et de CorUCTUS. Et quantum ad intelleCtum practicum, dicit quod perficietur bonitate pura, et erit sua delectatio non de genere delectationis sensibilis, quae solum est per Conjunctionem Superficierum corporum sensibilium immutantium Sen SUSnOStroS; immo intrat animam, et infunditur in substantiam ejuS, et est delectatio conveniens dispositioni naturali quae est in Substantiis vivis et puris et spiritualibus. Et est excellentior et nobilior omni delectatione ; et haec est delectatio felicitatis,
Et non solum de felicitate locuti sunt, sed de miseria alteri US Future Vitae quae mali S reservatur. Unde posuerunt quod Deus obedientibus sibi preparavit promissionem felicem quam oculuS non Vidit nec in cor hominis ascendit; et inobedientibus Promissionem terribilem, sicut Avicenna dicit. Et Tullius et Tris megistus et Socrates et multi alii locuti sunt eXpresse de eis promissionibus. Unde Tullius ait primo de Tusculanis Quaestionibus J duas vias duplicesque cursus hominum: qui
Rutem integros Castosque se servaSsent quibusque suisset minima Cum corporibus Contagio, essentque in Corporibu Shumanis vitam imitati divinam, iis ad eum a quo erant Profecti, scilicet ad Deum, reditum facilem patere. Qui autem se vitiis humanis contaminassent iis demum iter seclusum a consiliis Dei. Et Hermes Mercurius , in libro de Divina Natura sic ait, Cum fuerit animae a corpore facta discessio tunc arbitrium eXamenque meriti ejus tranSit in summam Pot CStatem, qUae eam cum piam justamque perviderit, in sibi competentibus locis manere permittit. Sin autem delictorum illi tam maculis vitiisque oblitam viderit, desuper ad ima deturbanS tradit aeternis poenis agitandam, ut in hoc ob Sit
Tusc. Dispus. lib. i. cap. 3o Orelli 's ecl. 1861J. It will be noted that here aS in many Of the numerous extracta Dom Seneca that follow , Dii is changed
Cf. De Civitate Dei, lib. viii. cap. z3, Ω4 ; whicli contain long quotationsi rom this writer, foretelling the downsali of pagani Sin.
260쪽
2 6 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA.
animae aeternitas quae sit immobili sententia aeterno supplicio Subjugata. Ergo ne iis implicemur Uerendum timendum CaUendumque OSSO cognoscimus. Incredibiles enim post delicta cogentur credere non Verbis sed eXempliS, non minis
Sed ipsa passione poenarum. Et Ethicus philosophus, et Alchimus λ, in libris suis docent quod mali passuri sunt in
inferno cum diabolo, ut cernant* impii truculentissimum ac furibundum mortis auctorem quem secuti fuerunt in desideria multa et inutilia et nociva. Et justi merebuntur videre Dominum Deum suum, sicut eXpositum CSi Sta Pori US. Positis principiis respectu Subsequentium, quam UiS Sint Conclusiones reSpectu suarum declarationum Praetactarum, et hujusmodi aliarum, nunc accedendum est ad leges Cultus
divini. prius quam ad alia jura inter homines publica vel privata. Et patet quod propter reverentiam Dei infinitus
debetur ei cultus debitus, et propter beneficium Creationis, quod est potentiae infinitae effectus ', et propter futuram felicitatem. Propter primum dicit Avicenna in Moralibus Radicibus quod de jure ejus est ut obediatur ejuS Praecepti S ;Propter Secundum Uero dicit, quod oportet ut ejus mandatis obediatur cujus est creatura. Propter tertium dicit quod obedientibus sibi preparavit promissionem felicem et inobedientibus promissionem terribilem. Et propter purgationem
humani generis a peccatis per Filium Dei, de qua Porphyrius
locutus est, debetur ei cultu S ; quia plus eSi hoc quam creare. Et propter acceptionem humanitatis nostrae in unitate Divinae personae de qua Albia magar, Plato et Ethicus locuti sunt ;nam hoc debet esse gaudium infinitum: atque propter fi Xuras ClaUOrtim, et paSSionem et redemptionem quas Plato et Ethicus firmaverunt. Et non solum hoc, sed totum quod Praedictum est eXcitat homines ad cultum divinum ; et Concludit hunc fieri debere.
y Wutthe, in one os the works on Ethicus referred lo p. 231, identisieSAlchimus with Alcimus Avitus, Bishop of Vienne, who wrote a poem De Origine Muniti, etc., which was printed at Basle in I 545. Alcimus di ed more than aliundred years after Jerome, and he is twice mentioned in the Cosmographia ofΕthicus. The personali ty of Ethicus is wrapped in ulter obscuri ty, where it may weli be lest.' Cernant, O .; quaerant, M. y effectuS, o m. o. et D.