장음표시 사용
281쪽
MORALIS PHILOSOPHIA PARS TEN IA. 267
Pertinent ad contemptum prosperorum; Secundo QUO modo adUersa non sunt formidanda.
Portatur λ igitur Aristoteles summus in medium ante alios qui in Contemptum mundi Cum omnibus suis di Uitiis et honoribus et Voluptatibus patriam reliquit, in eXilio vitam suam finivit. Et Theophrastus ejus praecipuuS succeSsor in PhiloSophia, ut Tullius recitat de eis in quinto de Quaestionibus Tusculanis. Non solum autem ipsi, sed alii nobilissimi philosophi et patres philosophorum, ut Xenocrates qui fuit veteris Academiae princeps, Sicut dicit Censorinus in libro de Die Natali, et Carneades, qui suit auctor tertiae Academiae quae dicitur noUa. Platonici enim vocati sunt Academici a loco in quo Plato studuit, et di Uersificati sunt in sectas multas post mortem magistri sui. Sed non solum isti, sed et quam plures alii
famoSi, quos nominat Tullius usque ad Se Xdecem : et alii innumerabiles, ut ipse dicit, aetates suas in eXilio et perpetua peregrinatione ConSumpserunt, qui Semel egreSSi nunquam domum regrOSSi sunt. Et Cum quaereretur δ a Socrate cujus eSt, rOSPondit, Mundanus sum; totius enim mundi se esse incolam et civem arbitrabatur, ut testatur Cicero quinto de
Quaestionibus Tusculanis. Et ideo Seneca Marcello ' exulanti dicit, ' Quod si patria cares non est miserum. Ita te disciplinis imbuisti ut scires omnem locum Sapienti Patriam OSSO. Humile tugurium nempe Virtutes recipit. Jam omnibu Stemplis formosius erit cum illic justitia conspecta fuerit cum
continentia, cum prudentia pietas, Omnium Officiorum recte dispensatorum ratio, humanorum divinorumque scientia ;nullus angustus est locus qui hanc tam magnarum Virtutum
turbam capit. ' Et Ptolomaeus in sapientiis suis Almagesti praepositis dicit Inter homines altior est qui non curat in CujUS manu sit mundus.' Nec mirum si hic philosophus hoc
dicit qui plus in coelestibus et mundi partibus principalibus εcognoscendis laboravit. Probat enim in primo libro Alma gesti quod tota terra nullam quantitatem sensibilem habet respectu Coeli, Sicut Supra copiosius confirmatur. Et Seneca ad Helviam β dicit, Angustus animus est quem terrena deleCtant.
y Ponatur, M., portatur, D. et O. loqueretur. M. R Ad Helviam. cap. 9. 3 principibus, D. et O. si Ad mlDiam, CAP. 9.
282쪽
268 OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA.
Nam quo altius turres sustulerint, quo majore mole fastigia Coenationum Subduxerint, hoc plus erit quod illis coelum abscondit. Et Xenophon Socraticus diXit nihil egere est Dei,
quam minimum autem ProXimum est Deo, sicut recitat
Seneca on Et Seneca quinto Naturalium Veraciter judicans mundum seciheo ορ' terrenum CSSe PVnCt Um TCSI CCtia Coeli, quod per astronomicamihe earth as scitur Certitudinem, Omnia quae in hoc mundo humano interis; h shq homines describuntur vitificat et ad nihilat, respectu coeli uni VeISe. ad quod tactus est homo. Dicit igitur Qui jam animum laxat Aet Praeparat ad cognitionem coelestium dignumque essicit ut
in consortium Dei Veniat, tunc consummatum habet plentamque bonum sortis humanae : Cum calcato omni malo petit altum et in interiorem naturae sinum Venit, tunc juvat inter ipsa Sidera vagantem divitum pavimenta videre et totam cum auro SUO terram, non illo tantum quod egessit, Sed illo quod in occulto servat posteriorum avaritiae.' Hoc est punctum quod
inter tot gentes ferro et igne dividitur. O quam ridiculosi sunt termini mortalium t ultra Istrum Dacus non CX eat. Parthis obstet Euphrates, Danubius Sarmatica atque Romana disterminet, Rhenus Germaniae modum faciat. Pyrenaeu Sinter Galliam et Hispaniam medium eX tollat jugum. Inter Aegyptum et Aethiopiam arenarum inculta vastitas jaceat. Si quis formicis det intellectum hominis, nonne illae unam aream in multas divident provincias Θ Cum videbis exercitus
subrectis ire UeX illis, equitem modo ulteriora eXplorantem
modo a lateribus affusum, formicarum iste discursus fest in angusto laborantium. Quid illi et nobis interest nisi exiguimen Sura corpusculi Θ Punctum eSi istud in quo navigatis, in quo regnatis, in quo bellatis. Sursum ingentia Spatia sunt in Uorum POSSCSSionem* animuS admittitur; ac velut vinculis liberatus in originem redit. Et hoc argumentum est divinitatis suae, quod illum delectant divina nec ut alienis, sed ut sui S interest tunc contemnet prioris domicilii angustias. Quod enim ab ultimis Hispaniae usque ad Indos jacet paucisSi-
283쪽
MONALIS PHILOSOPHIA PARS TENTIA. 269
morum dierum spatium est si naUem SuaVis serat Ventus. At illa regio coelestis per triginta se X millia λ annorum VelociSSimo sideri viam praesint.' Et Apuleius, in libro de Deo Socratis, dicit convenienter Apuleius,
Sideranda in laude hominis boni, sub his verbis In hominibus η Olbers On
Contemplandis noli aliena CXistimare sed ipsum hominem of worid lyPenit HS con Sidera, ipsum ut meum Socratem pauperem specta. PL 'Pς Aliena autem UOCo quae parenteS Pepererunt. et quae fori Una largita eSt, quorum nihil laudibus Socratis mei admisceo, nullam generositatem, nullos longos natales, nullas in Vidi OSas divitias. Igitur omnia simul dona numereS ; gen OroSUS CSt ZParentes laudas. Dives est Θ non credo fortunae. Nec magiSista dinumero. Validus est 3 aegritudine fatigabitur. PerniX est 3 abibit in senectutem. FormosuS est Θ eXpecta Patali SPCr, et non erit. At enim bonis artibuS doctus, et apprime eruditus, et quantum licet homini sapiens et boni consultus Θtandem aliquando ipsum Virum laudas. Hoc enim neque a Patre hereditarium est, neque a casu pendulum, neC R Suffragio adminicul Um, nec a Corpore Caduciam. nec Ab aetate mutabile. Haec omnia meus Socrates habuit et ideo caetera habere
contempsit.' Propter quod Tullius in libro de Paradoxis
gloriatur Se nunquam aurum nec argentum nec hon Orom n CC
aliquid hujus mundi computare inter bona. Et Sallustius in Catilinario dicit fortuna res cunctas magis eX libidine quam eX UOro Celobrat. Primo pecuniae deinde imperii cupido suit. Ea quasi materies omnium malorum fuere. Namque aVaritia fidem probitatem caeterasque artes bonas Subvertit; pro his Superbiam, Crudelitatem, Deum negligere. omnia Venalia habere edocuit. Avaritia pecuniae studium habet quam nemo Sapiens concupi Uit. Ea quasi Venenis mali S imbuta Corpus animumque Virilem effeminat : semper infinita insatiabilis, nec COPia nec inopia minuitur.' Et Seneca libro tertio de Ira dicit, ' Circa pecuniam β plurimum Vociferationis CSt ; haec sora
Seneca has triginta annos. Pacon refers to the preceSSion of the equinoXOS: Seneca to the revolution os Saturn. Suavis Ahould be SuuS ' Apuleius, de Deso Socratis, cap. 24. There are SOUerat mi Stakes in D. o. and M., whieli it was necessata to correct is the passage was to be intelligibie.
284쪽
Cicero Seneca, and olhers on Carnal
s7o OPERIS MAJORIS PARS SEPTIMA.defatigat, venena miscet, gladios tradit, haec est sanguine nostro delibata. propter hanc tribunalia magistratuum premiti Urba, rogOS SReUiunt, Ci Uitates evertunt ; fremitti judiciorum baSili Cae resonant. evocati ex longinquis regionibus judices
Sedent. judicaturi utrius justior avaritia sit.' Et in libro de Copia Verborum, dicit. Avarus nihil recte facit nisi cum moritur.' Sallustius vero libro memorato dicit : Ambitio quidem dominandi multos mortales falsos fieri coegit ; aliud in
pectore Clausum, aliud in lingua promptum habere. Et cum Vita hominum sine cupiditate ageretur in terris. satis Cui libet Sua placebant. Verum ubi superbia dominandi inWasit, fortuna Simul cum moribus immutatur.' Propter quod in libro de Beneficiis Seneca alloquens superbos propter bona fortunae dicit Omnia quae vos' tumidos et super humana elatos oblivisci cogunt vestrae fragilitatis, quae serreis clari StrisCUStoditi S, quae eX alieno sanguine rapta Vestro defenditis Propter quae ruptis toties amnitatis amicitiae collegitque foederibus inter contendentes duos terrarum orbis eli Sus eSt, non sunt Vestra : jam ad alium dominum spectantia sunt; aut hostis illa, aut hostilis animi successor, aut ignis aut alium infortunium inUadet. Quaeris quomodo illa tua facies Θ dona dando. Consule igitur rebus tuis, et certam tibi earum atque ineX- pugnabilem possesSionem para ; honeStioreS illas non Solum, sed tutiores facturus. In quo te divitem atque potentem PutaS, quamdiu POSSideS, sub nomine Sordido jacet; domus
CSt, SerUUS OSt, nummi sunt. Cum donasti beneficium est.'
Et ideo uuaerit in libro primarum Epi Stolarum, Quis eSt dignus Deo nisi qui opes contempsit ΘCAPITULUM V. De Voluptatibus quidem Vitae satis pulcra loquuntur. Et Cicero libro de Senectute sic dicitis, Cum homini Deus nihil praestabilius mente dedisset, huic divino muneri nihil est tam
inimicum quam Voluptas. Impedit enim Consilium VoluptaS rationi inimica et mentis oculos perstringit. MagnUS etiam
285쪽
MORALIS PHILOSOPHI PARS TERTIA.
Archytas Tarentinus Pythagoricus et Platonis magister nemini censebat ire dubium quin, quamdiu Voluptate gauderet. nihil agitare mente, nihil ratione nihil cogitatione Consequi pOSset; Si quidem ea, cum major eSSet atque longior, omne lumen animi eX tingueret. Unde Tullius tertio de Quaestionibus Tusculanis dicit, Intemperantiam esse sontem omni iam Porturbationum animi quae est a tota mente a recta ration O desectio, sic ad Versa a prescriptione rationis Ut nullo modo appetitiones animi nec regi nec Contineri queant.' Et ideo Plinius dicit decimo quarto Naturalis Historiae, Postquam Volupta S Ut Uerct coepit vita desit.' Aristoteles etiam libro de Regimine Vitae δdixit Alexandro, Declina conatus bestialium Voluptatum, carnales enim appetitus inclinant animum ad corruptibiles Voluptates animae bestialis nulla discretione praehabita. Et ideo corpus Corruptibile laetabitur, et contristabitur incorruptibilis intellectus. Conatus ergo carnalis UOluptati S genei At
Carnalem amorem. CRrnalis autem amor generat aUaritiam,
avaritia generat desiderium divitiarum I desiderium clivi
tiarum in Uerecundiam ; inUerecundia PraeSIam Plion Cm, PrRC- sumptio infidelitatem. Et ideo Voluptas maculas inducit secum in animam hominis, per quas redditur tenebrosa. 'Et ideo dicit Aristoteles, in libro Problematum, Quod magis
dicimur incontinentes et Vituperabiles propter g a Stum et tacitam quam Propter alioS Sen Stas, quoniam a pessimis delectationibus vincimur et in quibus Communicamus cum brutis etiam animalibus. Illa enim non delectantur in Visu et auditu et olfactu* Sicut homo. Nam odorem non URO-runt Propter SO, Sed propter Cibiam ad quem ducuntur per odorem. Sed homo delectatur in odore non famelicus, ut in rosis et in aliis odoriferis. Et multum in auditu et in visu delectatur ; sed bruta non ni Si propter ea quae ad gu Stum vel ad tactum pertinere noscuntur. Et ideo fiunt leges et documenta Vi Uendi honeste circa delectationes et gustus et tactus; et laudamur magis quando abstinemuS ab his et Vitu peramur propter ea S delectationes quia Uiles sunt et brutales.
i What sol lows is an extraci from the Secretum Secretorum, for whicli, aSal ready mentioned, De Negimine Vitae is a second titte. gustu, D. et O.
286쪽
Et Seneca dicit secundo de Ira, Ubi animum in simul et Corpus voluptates corrupere nihil adversi tolerabile Videtur, non quia dura sunt, Sed quia mollis patitur. Et ideo cum dupleκ sit principalis modus Voluptatis unus in libidine, alius in crapula et ebrietate, quaerit Tullius in quinto de Tusculanis Quaestionibus Illum quem libidinibus furentem' et inflammatum UidemuS, Omnia rabide appetentem cum inexplebili cupiditate
affluentius undique Voluptates hauriat eo gravius ardenti Usque Sitientem nonne recte miserrimum dixeris Θ ' Et Seneca
dicit septimo de Beneficiis δ quod voluptas fragilis est, brevis
fastidio objecta quo avidius hausta est, citius in Contrarium recidens, CUJUS nec OSSO est aut poeniteat aut pudeat in quo nihil magnificum aut quod naturam hominis Deo prOXimi deceat, res humilis membrorum turpium eXitu foeda.' Et Seneca in libro Declamationum secundo dicit, Adolescens luxuriosus insanit, nam et senectuti dedecus parit, et adolescentiam juVenum impudentiorem reddit. Et Cicero quarto de Quaestionibus hunc libidinosum curare docenS, Ostendit istius Voluptatis vilitatem sub his verbis ; Sic ergo ' affectioni huic adhibenda curatio est ut ostendatur quam leve qtiam Contemn Cndum, quam nihil Sit omnino, quam facile vel aliunde vel alio modo perfici, vel omnino negligi possit. Abducendus
est non nunquam ad Alia Studia, solicitudineS, Cura S, negotia ;loci de inque mutatione, tanquam aegroti non conUalOSCentCS, CuranduS est. MaXime autem admonendus est quantuS Sit
furor amoris. Omnibus enim OX animi perturbationibus est profecto nulla Vehementior, ut si jam ipsa illa accusare nolis, stupra dico et adulteria, incesta denique quorum omnium accusabilis est turpitudo; sed ut haec omittas, perturbatio ipsa mentis in amore foeda per SO OSt. Nam ut haec praeteream quae Sunt furoris, haec ipsa per SeSe quam habent levitatem quae Videntur eSSO mediocria, injuriae, SUSpicioneS, inimicitiae, bellum, paX rursum ' inita, quae Omnia ConSequCntur libidinosos. Hoc fit ut fpoStulans certa ratione agere nihilo plus agas, quam si des operam ut cum rRtione inSanias. Haec inconstantia mutabilitasque mentis quem non ipsa
287쪽
MORALIS PHILOSOPHIA PARS TERTIA. 273 pravitate deterreat Θ Et etiam illud quod in omni perturbatione dicitur demonstrandum nullam esse nisi opinabilem nisi judicio susceptam nisi voluntariam. Etenim si naturalis
amor eSSet et amarent omnOS et Semper amarent, neqUCalium pudor, alium cogitatio, alium satietas deterreret.' Et propter hoc Aristoteles in Secretis Secretorum dicit AleXandro Clemens Imperator, nolite inclinare ad Coitus mulierum, quia coitUS eSi quaedam proprieta S porcorum. Quae gloria eSt tibi si eXerces Vitium irrationalium bestiarum, et actu S brutorum ΘCrede mihi indubitanter quod coitus est destructio Corporum et abbreviatio Uitae, et corruptio Virtutum, legi S tranSgreSSio, femineos mores generat.' Et ideo, ut Omne malum moris vitetur, Seneca ad Helviam dicit, Si cogitas libidinem non voluptatis causa homini datam Sed propagandi generis, quem non Violaverit hoc secretum et infiXum Visceribus ipsis exitium Omnis alia cupiditas intactum praeteribit. 'De voluptate vero quae est in gula Sene Ca lo Uitur PulCrC Glutionyad Helviam O in miserabiles Quorum Dalatum non nisi ad .
Sapor aut aliqua faucium dulcedo, sed raritas et difficultas parandi facit. Alioquin, si ad sanam illis placeat mentem reVerti, quid opus est tot artibus ventri servientibus Θ quid Ua Statione Sylvarum, quid profundi perscrutatione Z passim
jacent alimenta quae rerum natura omnibus locis disposuit. Sed haec Velut caeci tran Seunt, . . . et C Um famem CXiguo posSint Sedare, magno irritant. Undique conUehunt Omnia
nota fastidienti gulae; et quod dissolutus deliciis stomachus Vix admittit; ab ultimo portatur Oceano. Deus istos perdat quorum gulae tu Xuria si C fines loci transcendit. ' Et de crapula et ebrietate Seneca dicit in libro Epistolarum primarum O quam multa ebrii faciunt quibus sobrii erubescanti l Dic nihil aliud esse ebrietatem quam Voluntariam insaniam. EX tende in plures dies illum ebrii habitum, numquid de furore dubitabis Θ. . . Corte eruit omne Vitium ebrietas et incendit et detegit; obstantem malis conatibuS VOreCUndiam romoVCt; . . . Ubi
animum possedit nimia vis Vini, quicquid mali latebat emergit.
Τ Ad Heli iam, Io. The order of the sentences is Some hat changed by Bacon. Epist lib. Xii. I. VOL. II.
290쪽
27ι OPENIS MAJORIS PARS SEPTIMA.
Tunc libidinosus cupiditatibuS suis quantum petierunt sine dilatione permittit; tunc impudicus morbum Profitetur, tunc Petulans non linguam non manum continet.' Et quia sic est, ideo Aristoteles dicit in secundo Ethicorum quod ebrio debetur duplex maledictio. Et post multa de hac materia dicit Seneca in loco praefato, Fere vinolentiam Crudelitas
Sequitur, debellatur enim CX asperaturquo SanitaS mentis.
Quemadmodum di ciles faciunt oculos diutini morbi ad
minimam radii solis offensionem, ita ebrietates continuae est Orant animos. Nam cum saepe apud se non sint, ConSuetudine insaniae durata vitia e Vino concepta etiam sine illo valent.'Et Seneca primo de Naturalibus Quaestionibus Contra deliciosos in potu ait O Deus bone, quam facile est eXtinguere sitim sanam i sitim istam putas delicatorum Z ' quasi dicat non, sed febris est. Et quidem eo acrior quod non tactu Venarum, neque in Cutem effuso calore deprehenditur; sed cor ipsum eXcoquit tu Xuria, invictum malum ' Placet praeteritis nunc in fine subjungere Anacharsis philosophi epistolam voluptati dissonantem quam Hammoni diviti scripsit sub his verbis: Anacharsis Hammoni Saluto m. Mihi amictui est Scythicum tegimen, calcea montiam SolorUm callum, cubile terra I pulmentum tameS lacte, CaSCO, Carno VOSCor. Quare ut ad me quietum licet venias. Munera illa quibus delectatus es civibus tuis Vel diis immortalibus dona.'Tullius quinto Quaestionum hanc epistolam libenter recitat'.
Seneca in libro primarum Epistolarum dicit Qui exit in lucem
hujuS ID Undi, contentus sit ut pane et aqua vivat.' Et in libro suo qui est Quare multa mala bonis viris accidant eXhortaturnos ad fugam deliciarum, dicens. Fugite δ delicias, fugite enervatam selicitatem qua animi permadescunt, et nisi aliquid intervenerit quod humanae sortis admoneat, Uel Ut perpetua ebrietate sopiuntur.' Et in Phaedone Platonis legimus quod manifestus est ille philosophus absolvenS quam maXime
animam a corpori S communione, qui minime solicitus est VolUPtatum quae per corpus Sunt. Meditatio autem philosophorum est solutio et separatio animae a Corpore. Confidere docet de sua anima Virum qui Voluptates quae circa corpuS