장음표시 사용
521쪽
Quod enim Species sic jaceat in uno incessu immobiliter licet
aer m OUOAtur, hoc poteSt eSSe, aut quia nata est Occuparo locum Per Se Ut Corpus, et sic non CSt hic, aut quia Propter directionem agentis debentis facere suam actionem in partem Unam, ipsa SpecieS quae est passio medii tenet in Cessum unum, Sed tamen Semper praesupponit partem aeri S in qua Sit, Perquam habeat locum, licet illa pars aeris sit diversa et di Uersa SUCCeden S Propter motum quarundam Parti Um aeri S. Locum immobilem non tenet species ut corpUS et Por Se, Sed Semper Per Partem aeris prius renoVatam in tali loco, quae pars Speciei est subjectum. Et non solum Pa PS aeri S renOUatur in qua Species jaceat Sicut in subjecto non in loco sed ipsa SpecieS in partibus renovatis renoUntur, nec man Ct CRdemn Umero. Quoniam, etsi nor quieSCeret renoUaretur in parterenOUata, et in parte alia et alia ; et ideo Cum partes aeris Succedunt in eodem loco, non manet enclom SPOCi OS OCCUPRn SlOCum illum Sed corrumpitur cum pars aeri S in qua fuit mutat illum locum, et non generatur noUR, antequam alia P RrS UOniat in illum locum; et ideo non habet locum per Se Sed Per aliud. Si Uero arguitur de reverberatione a corpore, Patet CX di Ctis What hap-
Uod non fit eX Violentia, sed generat se in partem sibi possi- hq
bilem cum prohibetur transire propter densitatem reSistenti S. reflexion. Si enim violenter repercuteretur ut Pila a Pariete, OPOrteret DCCCSSario quod CSSet Corpus. Quod si dicatur, Cum facit se iterum per refleXionem in alium locum Per Sunm naturam Propriam, medio nec Pellento nec moUCnto nec moto, neCaliquo alio juvante nec faciente quod rem OUeat locum, quod non accidit in umbra, quia ad motum Coi Pori S TOTO Uat Ur, Videtur quod per se locum occuparo debeat; dicendum est, quod locum non quaerit ut corpuS SOd Subjectum, nec tamen unum in numero illud quaerit solum Sed diUerSum Sem Per,
propter hoc quod species in una parte medii generata potest facere sibi similem in alia. Et ideo non est ibi acquisitio loci Ut corpus acquirit, sed est ibi renovatio Speciei per generationem in partibus medii pluribu S. Quod vero diversum est hic et in umbra, accidit non eX hoc quod Species Sit corpus, Sed quia habet Virtutem actiUam, quae potest Sibi Similem producere in parte medii conjuncta
522쪽
illi in qua est secundum omnes diametros. Sed umbra non est activa nec sui similis generatiVa, sed Convertitur umbra per aliud et requirit illud aliud, scilicet Corpus objectum praeter medium in quo sit. Sed species solum requirit medium postquam est in medio jam multiplicata, et poteSt sibi similem per se facere et Sua potestate acti Ua. Multae aliae tricae possunt hic objici, quae nihil valent. Et ideo transeo determinando quoddam incidens, quia inter omneS SPecieS maXime aestimatur de luce sive lumine in medio quod sit Corpus. Sed hoc esse non potest Secundum Aristotelem, qui dicit quod tu X non eSi corpus, nec defluXUS corporis. Similiter nec tenebrae est corpus Sed PaSSio, quare nec HUS OPPOSittam quod est lumen, ut arguit. Et iterum tertio dicit quod tunc ab oriente ad occidens translatum non lateret nos, licet in parvo Spatio nos posset aliquo modo latere. Et in Veritate tu X est in tertia speCie qualitatis, cum sit possibilis qualitas inserens Sensui Per Se PaMionem, qUare non erit corpus. Quae Vero di Cuntur in contrarium, Omnia sunt fantasiae communes omni speciei, cujusmodi dicta sunt et conSimiles, praeter eXemplum Aristotelis in Topicis in cum recitat quod ignis eSt tu X, quia Species ignis di Cit trOS, Carbonem, flammam et lucem. Hoc multipliciter evacuatur Per hoc quod ipsemet dicit, quod eXempla ponimus non Ut Uera sint, Sed ut Sentiant qui addiscunt. Et omnia ejus e X empla in Topicis η sunt positiones philosophorum, secundum definitionem positionis ibidem datam, et ideo fere omnia sunt falsa. Unde haec falsitas venit eX hoc quod poSuerunt StellaS CSSC OX luce sua calidas et igneaS, quialia X calefacit, sicut ipse recitat Secundo Coeli et Mundi. Et ideo
posuerunt lucem eSSO ignem, et Unam Speciem ignis esse lucem stellarum, neC POSuerunt Stellam CSSe nisi lucem Congregatam et densatam secundum trinam dimensionem ; et ideo posuerunt lucem eSSO corpuS. Sed haec omnia falsa sunt. Quod autem minus ' communiter dicitur ad hanc auctoritatem Aristotelis,
523쪽
PARS TERTIA: CAP. II. 5OT cum dicit luCem esse tertiam speciem ignis, hoc dicitur pro
igne Secundum Se et Secundum Silam CSSentiam, non pro aliquo
ignito, cujusmodi sunt carbo qui eSt substantia grossa terrestris arden S, et flamma quae est sumus terrestris ardens. Et ita sumitur tu X Concreti Ue, non pro forma, sed pro Subjecto Sub forma, Scilicet pro substantia et natura lucida, aestimando quod ignis de se tu Ceat et in Sphaera sua. HOC Omnino
falsum est, quia certificabitur in posterioribus quod impossibile est quod ignis de se luceat, nec in sphaera sua nec alibi quam denso terrestri et aqueo, sicut Averro es declarat in diversis locis. Et hoc tactum est supra δ, et patebit inserius. CAPITULUΜ II.
Secundo considerandum CSt, an Species agenti S CorporaliS Proofg that
debeat dici res corporalis vel spiritualis, propter hoc quod in Υ ''multi solebant dicere, quod species habet esse spirituale in poreat notmedio et in sensu. Et patet quod CSt Uere TCS COrPOrali S, ti,ihi h quia non est anima, nec intelligentia, nec prima causa. Sed omne aliud ab illis est vere reS Corporali S. Item Species agentis Corporalis est Similis ei nomine et definitione, ut in Principio oStensum est, Sed res spiritualis non est hujusmodi
reSPCCtu corporis. Item Speci CS est ejUSdem eSSentiae Cum effectu Completo, ut priuS Probatum est. Sed offectus Completus corporalis Agentis est Vere corporalis, ergo et Species. Item nullum agens et generans eSt ignobili US generato, Ut
dicitur quarto Metaphysicae et tertio de Anima ; si igitur
Species est res spiritualis, non habebit causam corporalem ;ergo nulla species fieret a corporibuS, Uod falsum est. Sed tamen hic necessario concludunt et dicunt quidam quod SpecieS rei corporalis, licet nec Sit CorpuS di Stinctum a medio, nec sit res Spiritualis sed Corporali S Secundum Suam CSSentiam, habet tamen esse spirituale in medio, unde habot secundum eoS modum eXistendi Spiritualem, et non corporalem et ita habebit esse spirituale, licet sit reS Corporalis secundum eS- sentiam, ita quod accipiant spirituale in propria Significatione alia a corporali. Sed istud stare non potest, quia UniVersaliter modus eXistendi proportionatur essentiae habenti illum modum,
' Cf. p. 461 ; Ignis non habet lucem fixam nisi in carbone.'
524쪽
ut videmus in singulis. Et hujus causa est, quia eSSe eSt Propria PASSi O HUS cujus est, Secundum Ueritatem et A Ui Connam, Vel essentialius ψ secundum Averroem et VulguS SOQUODS CUm; et ideo si essentia Cui debetur esse est corporali S, et modUS CXi Stendi erit corporalis ; praecipue Cum istud esse habeat in re corporali et Secundum ejus proprietatem. EX QUO COI tingit iterum arguere, quod omne quod recipitur, reCipitur PCr modum recipientis, ut omnes Concedunt, et multipliciter
dicit auctoritas primi libri de Causis, et Boetius quinto de
Consolatione et alibi. Cum igitur medium corporale recipienSSpeciem de cujus potentia educitur, ut priuS Probatum CSt, habet eSSe penitus Corporale, non poterit haec specieS habere niSi esse Corporale. Item essentia nobilior est quam ejUSCSSCndi moduS, ut certum est ; sed spirituale est nobilius Corporali. quare modus essendi spiritualis non debetur rei Corporali Secundum essentiam. Item spiritus eXistens in Se Vel in re spirituali, si ponatur absolutus a Corpore, Ut Anima, non
amittit aliquid de dignitate sui modi essendi spirituali S,
UAC SUAC CSSentiae proportionalis est ergo nec corporali SeSSentia e Xi Stens in corpore amittit aliquid de esse corporali, quod Proportionatur suae eSsentiae. Et iterum, quod PluSCSt, Spiritu S in corpore conjunctus, Sicut forma et persectio, ut Anima rationalis, non amittit suum esse spirituale quod debetur Silae QSSentiae, immo magis istud esse spirituale redundat in CorpuS quam e Contrario ; et fit homo quasi totuS quodammodo Spiritualis propter nobilitatem animae spirituali S, cum anima Sit principalior quam Corpus quaSi Sine Com Para tione. Quapropter corporale, cum eXistit in Corporali, longeminu S amittit esse quod secundum legem corporalem ei
debeatur. Item esse non habet ipsa specios R CASU DCci OrthanR, Sed nec a croatione, ut planum est, nec aliquid creatum CSt cauSa Sui esse, quare habebit esse eX suis Causis. Sed CRUSAC SUAC SUnt omnino CorporaleS, SCilicet generans et
materia corporali S, de cujus potentia generatur. Quare oportet quod esse speciei sit corporale. Item esse habet Secundum rationem trinas dimensiones, licet indistincte a medio; ergo habet esse corporale. Et in idem inconvenienS
o. haS exemplarium. The texi sollows Reg.
525쪽
materiale, quod maioriale Vocatur hi C Corporale et sic e St; et ideo salsum est istud sicut aliud. scilicet quod dicitur habere esse spirituale, et magi S falsum. Quoniam angeluS et animR, licet sint substantiae spirituales, tamen habent esse in materia,
quia Sunt Compositae CX Uera forma et Vern mAteria, Ut nun CSUPPOno, et Probatur in serius y quare multo magis habebit
specie S esse materiale. Idem educitur de potentia materia actiUR quare esse materiale habet. Item probatum est prius quod species substantiae corporalis est similitudo totius Compositi, et quod non renoVatur in medio esse formale tantum, Cum SPeci CS generatur, Sed CSSe m Atoriale, et Vera materias uti esse in completo. Quapropter in Sania est dicere; quod specieS non habet esse materiale. Item est simile agenti nomine et definitione; ergo habet esse materiale, sicut illud. Item est idem in e Ssentia cum effectu completo quod habet esse naturale. Item Propter nobilitatem generantis respectu
generati Sequeretur quod aliquod Spirituale daret esse spirituale speciei. Sed non potest hoc dici. Quoniam igitur istud non potest salvari aliquo judicio Erroneotis rationis, nec etiam habet probabilitatem aliquam, Ut PRtet V s6hh oh homini volenti dimittere stultitiam Vulgi, et sequi rationem, this Sub- ideo absolute definio, quod species rei corporali S e St Vere statig corporalis, et habCt CSse Vere corporale, ut eXPOSi tum CS '' ij
praecipue ut CSt in Corpore, de cujuS Potentia educitur. POStea used lax lyVero inquiretur de SpeciebuS rerum Spiritualium, ut Sunt anima
et intelligentia et causa prima, qualiter se habeant ibi. Nec est aliquid contra illud nisi mala translatio Verborum AUerrois, Avicennae, et Aristotelis. Scimus quidem quod innumerabilia
sunt ad literam eorum quae Sta Stinere non POSSU IDUS. NOCetiam Vulgus naturalium propter horrorem falsi Cupit sustinere :sed oportet interpretari et eX poni in melius, CujUS CRUS AC datae sunt a principio. Et ideo quod translatio imponit Averrois in libro de Sensu et Sensato, et Super librum Aristo-λ In Lacon 's Communia Naturalium ' the distinction be tween different hindsos matter running parallel to the distinction belween different hinds of formis carefulty elaborated. See Introduction. corporale, D. and O. But spirituale is the rending of Reg , and is undoubiod lyright. Eight lines further, J. has corporalium, wrongly, kr Spiritualium.
526쪽
telis de Anima, quod species rei Corporalis habet esse im- materiale et esse spirituale in medio; dicendum est, quod omnino intelligendum est de esse insensibili. ad quod vulgus vel
translator traXit hoc nomen Spirituale, propter similitudinem rerum spiritualium ad insensibiles. Nam res spirituales sunt insensibiles, et ideo convertimus Sermonem Uulgariter trRnSU- mentes hoc nomen insensibile ad spirituale, ut omne quod non habet esse sensibile nobis dicatur habere esse intelligibile et spirituale. Sic Spirituale est aequi Voce ACCeptum, et rCmanet
Ueraciter de natura Corporali, et secundum esse corPOrale.
Et ideo quod Aristoteles dicit secundo de Anima, quod Sen SUS suscipit species sensibilium Sine materia ; dicendum CSt, quod ipse sumit ibi sine materia, hoC est immateriale pro insensibili; non pro spirituali, Secundum quod OPPOnitur corporali. Sed si cavillator dicat species habere esse sensibile, ut patet de radio cadente per fenestram, et de speCie colorum fortium, ut patet cum radius penetrat vitra Vel pannos bene Coloratos, jam Solutum J est primum quod hoc est in pauci Sspeciebus, et in illis in quibus est accidit et per accidens est,
ut prius CXPOSitum CSt. Quod autem Contra medicos dicentes substantiam cerebri
mollem ut recipiat aptas figuras imaginandi eo quod res humida de tacili recipit impressiones, AVicenna decimo de Animalibus dicit sub his verbis : Nam videtur mihi istud,
quod res humida de facili recepit alterationem, Sed non om nom, sed illam quae est cum divisione et receptione figurδrum. Sed imaginatio et aestimatio non sunt Cum motu CorPOriS, vel di Visione aliqua in corpore, propter quae Uerba VideRtur quod species non debeat habere esse Corporale; et ideo
spirituale. ' Dicitur ad hoc primo, quod auctoritas Aristotelis δPraeValet in hac parte, determinans libro de Memoria et Reminiscentia, quod senes habent debilem memoriam propter
nimiam Siccitatem organorum, quorum organa sunt sicut ligna antiqua putrefacta quae non bene recipiunt impresSiones et figuras rerum ; et pueri nihilominus habent malam memoriam,
527쪽
RS TERTIA: CAP. III. 5 II eo quod habeant organa nimis humida, propter quod non retinent species et figuras rerum. Deinde dico quod Avicenna est alibi istius sententiae in multis locis, tam in libris medicinalibus quam naturalibus. Dicit enim in libro de Anima
Primo, quod Sen SuS Communis reCipit species sed non retinet, imaginatio Vero retinet: addens quod aliud est retinere, aliud VCro recipere, pononS OXemplum de aqua quae recipit impressionem sigilli, sed non retinet. Sed innumerabilia verba sua ad hoc possent induci, nec oportet; et ideo Cum non CSt
fatendum quod ipse tantus philosophus fuerit sibi nec Aristoteli contrarius, dicendum quod male fuit illud verbum decimo
de Animalibus translatum, et pejus eXponitur, ut Concludat Urin hoC Casu ex hoc esse spirituale ipsius speciei Corporali S Praecipue cum sua Verba ad literam nihil tangunt de esse Spirituali. Et praeter haec omnia dici potest quod Avicenna non Contradicit proposito in aliquo, quoniam noS loquimur hic de Specie comparata ad solum Corpus inanimatum in quo CSt, et ipse loquitur de specie comparata ad animam et ad
paratione nihil loquimur hic. Haec enim auctoritas habet locum proprium in sequentibus; et ibi dabo ejus intellectum, secundum quod videbitur eXpedire. CAPITULUM III. Et cum jam ventilaverim diu esse materiale δ et corporale ipsius speciei rei corporalis in medio, quod tamen jam teneo SOCUndum Veritatem, sequitur tertia Veritas mirabilis Vulgo eX imaginatione salsa. Nulli tamen sapienti sit stupenda ;Sed propter magnitudinem OCCultationis tantae veritatis, et propter han C eliciendam, labor Ui eUidentius Circa esse natUrale et Corporale specierum in medio Corporali. Dico igitur praecise quod speCies rerum Corporalium miscentur in omni parte medii , quando ad invicem concurrunt illae quae Sunt Contrariae, et non sunt contingentes. Et similiter illae quae sunt ejusdem Speciei. Contraria enim naturaliter mi-SCOntur, aut Unum Uincit super reliquum ut illud corrumpat,
528쪽
Species has Suggestesta doubi. Grent authori ty
et non numerantur Simul in eadem materia et Subjecto. Similiter res ejusdem speciei non Simul numerantur in eadem materia et Subjecto. Res autem ContingenteS UOCRntur quae simul se compatiuntur, Ut Album et dulce, quae non Sunt ejusdem generis nec ejusdem speciei. Et ideo bene numerantur, quia non Ost natum aliquid unum fieri eX eis, et sunt simul in eodem subjecto ut in miXto, loquendo de Vera mixtione ut nunc loquimur. Cum ergo luces Omnes Sint
ejusdem Speciei et congregentur a diversis luminaribus in una parte medii, dico quod fit una lux numero ; et similiter quod diversi colores ejusdem Speciei, quando veniunt ad idem
punctum medii, fiunt una SPeCieS. Et quando contrariorum Colorum Species Veniunt, fit una mi Xta ab eis, nisi altera in tantum dominetur, quod reliqua corrumpathar A CAUSi S gon CrRntibus colores. Similiter quando duae species coloriS Veniunt ad eandem partem medii, fit una Species et unus Color. Et quando species calidi et frigidi Veniunt, ut una non corrumpat aliam, omnino fit mi Xtio, et ita fit in omnibus, quod probatur Per omnia Praodicta. Dicit enim vulgus quod species, quia habent esse spirituale et non materiale, non mi Scentur sed sunt distinctae. Cum ergo Probatum Sit Uod habent esse Vere materiale, et nullo modo spirituale, quod CXCludat esse Vere materiale, ideo manifestum est quod debent mi Sceri Vera mixtione, si Cut Caeterae formae material OS. Item ipsa generantia species illas, cum ad inUicem Veniunt in Coclem subjecto, mi Scentur Vera mixtione; Sed species sunt similes nomine et definitione et essentia illi S a quibuS cati Santur ; quare SequuntUr naturam et proprietatem illorum. Item nullus de Vulgo studentium Vult negare quin esseCtUS completi, quando Veniunt in eadem Parte mAteriae, mi SCeantur Uere Sed Species sunt penitu Sejusdem naturae, et fiunt hi effectus quando completur eSSOSPecierum; quare Prior naturaliter est mixtio in speciebus quam in effectibus Completis.
Et Ptolemaeus tertio de Opticis dicit eXpresso quod mi Milo φSpecierum est in aere, et in Colorum speciebus et in aliis.
Item Athagen in libro primo Perspecti Vae, danS CAUSA IU
529쪽
quare una res Videatur una, cum tamen ad duoS oculos and Al-Veniunt duae species diversae. dicit quod duae SPecieS quae ihi mauer. Veniunt ad duos oculos transeunt ad nerUum communCm, ad UCm Continuantur oculi, et Supponitur una alii ex eadem parte illius nervi communis, et fit una forma eX eis; et ideo Virtus Sensiti Ua, quae est in illo nerUo, judicat de re una quod Sit Una, Propter unam formam quam habet. Ex qua sententia manii Stum est. quod species miscentur ad invicem, et fit una
CX illis. Plenitudo vero sapientiae istorum duorum Philo- Sophorum in libris manifestat quod nullum falsum dicunt. Et ideo ipsi in libris Aspectuum sunt de illis auctoribu S qui in omnibus sunt recipiendi, sicut habetur in prologo istius OPCriS, quia florem philosophiae eXplicant sine falsitate qualibet. Sed licet haec pars sit omnino Vera, tamen habet Ualde The dissi-
probabiles contradictiones per auctoritatOS ID Ultortim male redonei line intellectas. Et Droi ter distinctam visus cognitionem. Dros ter βψ h n Uam Vulgus studentium AOStimat quod species omneS Sunt distinet
diStinctae in omni parte medii, et quod aliter salvari non pς P ''
Potest di Stincta visus cognitio, Propter quod Vulgus trahit one auctoritates multorum et magnorum ad Suam partem. Sed hOC non oportet, quia et possunt Sal Vari auctoritates et distincta visus cognitio, licet in medio fiat Vera specierum miXtio earum quae natae sunt Uisui. Et ideo propter hujus ignorantiam clamat Vulgus in Contrarium, et doctores Vulgi similiter, Solatium Suae imperitiae quaerentes mani Stando per hunc modUm. Dico igitur, quod licet species albi et nigri venientes Thea diversis agentibus naturaliter miSCeantur in Parte medii, ohe dyos et Veniant species mixtae ad pupillam, tamen a loco miXtionis perpen
PCndiculariter Super oculum et pupillam, et aliae Secundum ' '
lineam accidentalem ; nec a re SenSata Veniet perpendi CulctritCr explains it. ad ViSum, Sed Solum a loco miXtionis, et ideo una Uenit sortis et occultat aliam, Sicut major tu X occulint minorem, Ct OCCUPatur Virtus Vi Si Ua circa corpuS immutans. et dimittit aliam Speciem. Et in tantum potest esse dominium unius Contrarii, quod illius Species praevalebit in loco miXtionis Primo, VOL. II. L l
530쪽
5Ι MUL TIPLICA PIO SPECIER UM.
ita quod alia omnino destruatur, et praecipue in medio a loco mi Xtionis ad oculum, ita quod antequam ad pupillam Veniat,
Convertatur speCies una in contrariam Por aCtionem naturalem.
Et ideo judicabit visus de re una per Speciem unam, aut itR fortem quod occultabitur ro liqua. Quod Vero a loco mixtionis primo Veniat Una speCiOS PCrpendiculariter super lineam principalem. et alia accidentali tor, manifestum est propter Si tum oculi respectu duorum UiSibilium di Uersorum, quantumcunque propinque ad invicem collo Cantur. QuamVis enim ad locum mixtionis Veniat species a Uisibilibus per lineam principalem rectam Vel fractam Vel refleXam. tamen ab illo loco planum CSt, quod Una SPOCios Super lineam principalem alterius non incedit principali multiplicatione sed accidentali, quoniam lineae prinCipales duarum SPC- Cierum Vactunt per Uias diversas et ad puncta diversa medii et
nisi per aliquas reflexiones Vel
Sed linea principalis Uni US SPO-ciei potest bene concurrero CV m linea accidentali alterius a loco mixtionis usque ad eandem Partem oculi, et tunc Vel con Sumetur species accidentalis per principalem, Vel per ejus fortitudinem occultabitur, ut patet in hac lineatione. Sit a I oculus, c punctus a quo species Venit perpendiculariter ad oculum Super lineam csh, dico quod in puncto C est vera mi Xtio Colorum seu Specierum Uenientium ab ipsis δε et o et d; sed ab ipso g non est multiplicatio principalis nisi speciei quae Venit ab ipSo c, et specieS principalis Sola potest ducere Visum in rei cognitionem. et non accidentalis, ut prius dictum CSt. Nec perpendiculariter Venit a re ipsa, Sed Solum a loco