장음표시 사용
91쪽
Hic incipit pars secunda hujus tractatus, quae est de modiSparticularibus et Causis videndi per ' lineam rectam principaliter. Et habet distinctiones tres. Prima est de Visione penes Compositionem oculi, et habet tria Capitula. Primum est de his quae a longe Vident Vel quae ProPC. CAPITULUM I.
Et quoniam eadem est Scientia oppositorum, ut dicit Aris- Connexiontoteles in Topicis, et in primo de AnimalibUS ASSerit quod hy sis
rectum est indeX sui et ejus obliqui. quia per privationem long sight. Sanitatis Cognoscitur infirmitas, ideo Simul modos particulares certificandi visibilia cum desectibus Visus et erroribus ejus designabo, ut statim ipse defectus et error pateat per determinationem contrariae Veritati S. Primo Vero recurrendum
est ad reddendam rationem Videndi penes ea quae ad ComPositionem oculi spectant. Qui Vero habent oculos proindOS, nocOSSO OSt CX h AC CAUSA quod possunt Uidere magis remota quam habenteS OCulos prominentes. Et hujus ratio prima est propter majorem sortitudinem quam habot oculus profundus propter majorem ejUS appropinquationem ad nerUum COmmunem in quo est Virtus Visi Ua, sicut in fonte. Alia causaeSt, quod OCUlUS Profundia S magiS Con SerUntur a nocumentiSet plus elongatur a laesionibus quam prominens, et ideo fortior est. Tertia Cau Sa est, quod magi S Congregatur UirtUSVisiva et adunatur, dum magis cooperitur interius in con-CaVitate OSSi S, ut Sic capiat Viam strictiorem et rectiorem in rem Visam, et minUS dispergatur et dilatetur, ut sic cadat
in locum pyramidis visualis. Et propter hoc homo, quando vult diligenter aspicere aliquid a longe, apponit ConCaUitatem
92쪽
8 OPERIS MAIORIS PARS OUINI A.
manuS Suao ad os oculi, ut pluS Congregetur Virtus Visiva et
minus dispergatur. Et signum est ad hoc, quod Oculi animalium, ut in piscibus qui non habent custodiam palpebrarum, male Vident a longe, quoniam Virtus Visiva dispergitur et
dilatatur nimis. Cum non habeat oculus Circumdan S et Coarctan SipSum. Hujus sententiae est Aristoteles in decimo nono de Animalibus λ, et confirmatur hoc per eXperientiam. Nam homo eXistens in puteo vel alio loco profundo poterit videre stellas de die. quas non Videbit Cum est in superficie putei, sicut dicit Plinius in secundo Naturalis Philosophiae . et eXperientia docet. Et una causa hujus est propter angu Stiam Viae, quia Virtus Visiva Coarctatur diu. ut rectius incedat ad locum stellarum quae sunt Super puteum, et hoc fit propter cooperimentum quod habet in profunditate putei. Et sic oculus profundatus in Capite eodem modo potest videre sortius eX hac CauSa quae in serius tangetur. Et hoc dicit Ptolemaeus CXPrOSSe in secundo Opticorum, sub his verbis; Illi qui habent concavos oculos vident a remotiori : cujuS Causa est Virtus visibilis, quae fit propter Coarctationem ', id CSt, Congregationem et adunationem, et propter loci angustiam. Cum enim processio fuerit eX angustis locis,
protenditur Visus et elongatur, quia neceSSArio magis colligitur Virtus oculi, et in minorem locum coarctRtur,
et ideo fortior est: quia Omni S Uirtus unita est fortioris operationis. Et ejus coarctatio patet in figura. Si b c sit foramen uUeae, et a Sit pupilla alicujus oculi interiuS, Planum est FIG. 37. QUOd Viri US HuS cadit inter es et
in i. e., as besore stated, the fifth book of De Generatione Animalium. In thelalter part of the first Chapter, the whole os this foregoing Statem ent as to the connexion of deep-set eyeS With long Sight, including the illustration os stars seen from a well. is clearly Stat ed. In the Samo PaSsage Aristolle distinguishesbet eon long sight and sine discrimination of the colours of near objecis; these are not, he Says, at aYS found in the Same person. His vlews on thispoint form part of Bacon 'S neXt Chaptor. η Jebb has cohabitationem. I Substitute the word used in the passage of Ptolemy referre d to p. 38, ed. Govi 3.
93쪽
PERSPECTIVAE PARS SECUNDA : DIS . f. 85i lineas; quod si esset in re, iret virtus per ρ δε lineas
magis dilatatas. Et tamen aliqui multa percipientes in hac
Scientia perSpectivae, Contradicunt Causae quam Ptolemaeu Set Aristoteles assignant et quam eXperientia docet, alleganteSqua Sdam persuasion OS quae in auctoritate tam Valida et ex perientia e Caciori merito eliduntur. Hoc dico, quia non oportet hic dissolvere omnes cavillationes quae possunt fieri Contra Veritatem, nam infinitae Contra quamlibet possunt adduci. Praeter autem hanC rationem de Concavitate, potest alia assignari pene S humores Oculi, et est paucitas humoris albuginei nam Cum humor multus est in albugineo, aCCidit
glaciali sicut illi qui aspicit in aquam multam et Profundam, cujus multitudo ita abbreviat Visum quod non potest longius videre. Et hujus sententiae est Avicenna decimo nono de Animalibus λ; et Averro es in libro suo de Sensu et Sensato ponit causam Videndi a remotis custodiam palpebrarum ;dicens quod palpebrae conservant et Custodiunt oculos a calore et frigore et multis impedimentis, et ideo fortior virtus est in oculis habentibus palpebraS, et Vident a longe; et affert eXemplum de multis animalibus quae Vident remotiusquam homo, Propter hoc quod habent palpebras spissiores *.JuXta hoC ConSiderandum, quare senes multi Cum distincte volunt Videre res, Ut cum legunt literas, Vident melius a longe quam prope. Nam Protendunt a se longi US re S, quRS Volunt videre. Et hujus causam docet Ptolemaeus in secundo Perspecti Uae, nam multa humiditas abundans in oculis eorum est in Causa ; SOnOS enim multas humiditates ACcidentales superfluas habent. Cum ergo est modica humiditas, tunc Visus
94쪽
86 OPERIS MAJORIS PARS OUIN A.
transiens per eam Statim eX peditur ab ea, et sic potest rem occurrentem Prope Cito distincte Videre; cum Uero est superflua humiditas accidentalis, tunc Confunditur OCulus, et non ita cito eX peditur propter quantitatem humiditatis. Et ideo oportet quod res longius distet ab oculis antequam distincte videatur; nam humiditas haec, quae decurrit in oculo et in Superficie corneae et palpebrarum, non solum CorpuS OC UliOCCUpat, Sed Rerem humectat prope oculum ; et ideo de Prope non POSSunt oculi tales Videre, sed oportet Visum expediri ab ea et longius transire. Prior ratio tangebat Causam Videndi a remotis per humiditatem naturalem oculi,
hic loquimur de visione a longe aliter quam PriUS nam quod hic vocamus prope et longe continetur ibi sub altero illorum, scilicet sub prope, eo quod remotio ibi sumitur Pro magna distantia, et hic loquimur de distantia et discreta Cognitione quae Sit Semper prope. Sed potest fieri propinquiuS Uel remotiuS, qui tamen sunt gradus in propinquitate Contraria remotioni de qua in prioribus loquebamur. CAPITULUM II.
In quo dantur causae de certa vel discreta visione in tenebris et luce. Depen, Et quia facta est mentio de discretione visus, quia aliud vigion oti eSt Videre a lora C, aliud di SCernere Considerandum est, quae Sige of lenS exiguntur ad discretionem visus et distinctionem, quantum
PRVζ0ςy 0s humor glacialis sit bonae uuantitatis, ut in eo DOSSint ParteS
and of rei bene distingui et sensibiliter. Si enim parVus CSt, SpecieS
Α Fantastic as this explanation os Presbyopia may be, it Ahould be rem pirabered how very recent is the triae explanation. Not tili mi dway in thes last century was it Suggested by Porterfiel d) that accommodation of sight to near objecis depended on an in rease in the curvature os the lenS produced by contraction of the ciliary mus le: and that wealiness of the muscies and rigidity of the lens came on with age. Knowledge of the precise mechanism of the pro-
95쪽
PERSPECTIVAE PARS SECUNDA: DIST. I. 87
partium rei Visae occupabunt loca nimis propinqua, et fiet Confusio major. Item oportet quod Sit mundus, et similiter humor albugineus: nam impressiones et maculae Cito deprehenduntur in re munda, ut patet de maculis in panno in Undo, et ideo species rerum impressae Oculo melius et certiUS apparebunt, si humores sunt mundi et defaecati. Caeterum oportet quod humor albugineus sit temperatae quantitatis :nam aliter erit respectu glacialis sicut aqua profunda, Ut di Ctum est, et Obscurabitur Visus. Praeterea oportet quod tela Aranea et Cornea sint tenues et subtiles et bene perviae, ne umbram faciant glaciali. Insuper Oportet quod non SintrUgosae, sed lenem et eXPansam habeant superficiem. Quoniam si rugas habeant faciunt umbram : et haec eSt cauSaquare senes impediantur a Visione distincta et discreta, quoniam aranea et cornea habent rugas in Senibus. SiCut et cutis totiuS COPPori S. Non solum Considerandum eSt de acumine Visus ad Viden- Relation oldum longius, et de discretione Videndi per naturam ComPO' iii, os Sitionis oculis; sed de hoc Conserendum est, quare quidam ligui. vident in tenebris et crepusculo et parva luce meliuS quam in pleno lumine, et alii e contra. Et proculdubio illi qui habent multum de humore albugineo indigent multa luce, antequam clarificetur; praecipue si eSt SpisSus, et maXime immundus; et ideo tales oculi non Vident bene de nocte ad modicum lumen. Et ad hoc facit si humor glacialis sit
multus et spissus et immundus, et si tela aranea et Corncta Sunt spissae et rugOSAO neceSSaria I enim est multa operatio
lucis et fortis, ut omnia ista clarificentur, et in die et in pleno lumine bene Vident, et non aliter. Sed illi qui habent paucam humiditatem in humoribus, et claram et mundam, et telam et corneam bene PorSPicuas et Sine ruga, non POSSUnt Uidere in magna luce: quia tu X multa confundit oculum talem eX nimia Claritate, et in tantum occupat visum lucis fulgore ut fiat respectu rerum visibilium exteriorum inhabilis ad discernendum in illis. Sicut homo qui stetit in sorti lumine, quando conVertit se ad loca tenebrosa, non PoteSi di ScernerereS in eis propter speciem lucis sortem quae in Oculis suis
96쪽
88 OPERIS MAJORIS PARS OUINTA.
superflue operatur : nam sortior motus animae semper occultat
debiliores. Et ideo homines habentes dispositionem hujusmodi oculi vident bene in crepusculis, et ad lumen Candelao de nocte, et ad lumen stellarum. Et in his omnibus quae dicta sunt de distinctione et de visu in tenebris et in luce. Aristoteles et Avicenna dant auctoritatem in libris suis de
animalibus superius annotatis. Some eyes De Visu tamen in tenebris et in luce potest alia causa, assignari, scilicet quando oculus habet multum de luce
Propria : nam oculus in hominibus, et equo, et Cato Τ, et multis animalibus lucet de se, Sicut squamae Pi Scium, quod patet quando homo in tenebris movet oculum a Si tu suo per digitum. Sed quidam homines habent plus de luce, quidam minus : et illi qui multum habent possunt Videre in parvolumine et tenebris, si aliae causae a parte humorum, et totae et Corneae ad Sint, quae cli X i. Sed qui parum habent de luce,
non Sic : Praecipue Si caeterae causae assint a parte humorum et telae et cornORO.
De Varii S erroribus Visus propter compoSitionem et compleXionem oculi. Double Praeterea e X bonitate compositionis oculi accidit, quod res diciti, una Videtur Una quando scilicet pupillae habent eundem CauSeS- Si tum 1 CSPOctu norUi Communis; quoniam tunc SpecieS Veniunt a duobus oculis ad eundem situm in nervo communi, et sit Strabismus. Unum j Udicium. Quando Vero natura errat, ut accidit in lusco quod glacialis unius oculi non habet situm consimilem ad glacialem in alio, tunc species naturaliter Uadunt ad loca diversa in nervo communi, et ideo oportet luscum laborare multum et ingeniari ad hoc, ut reducat oculos ad situm Consimilem quatenus non erret, ut unitatem rei POSSit compre-Cold or hendere. Et licet oculus bene sit CompoSitus, nihilominus tamen accidit multiplex impedimentum eX nimio Calore Vel frigore, SeCundum quod homines Stant multotiens in locis
97쪽
PERSPECTIVAE PARS SECUNDA DIST. I. 80 calidis, ut labri, et pistores, et coquinarii, et hujusmodi ; nam
resolVitur oculus et destruitur per fortitudinem ignis et destruitur a naturali complexione; et impeditur judicium videndi. Similiter, ut Averroes dicit libro suo de Sensu et Sera Sato, accidit impedimentum quando instrumentum videndi fuerit in frigida tum a rebus intrinsecis instigi datione intensa. Nam debilitatur et obscuratur oculus in locis in quibus est
multa ni X aut multa aqua, et ideo apparent ripae mari Sturbidae et paucae lucis, et Similiter loca nivis. Et similiter in ebriosis et infirmis et iracundis accidit Passion orrecessus oculi a naturali compleXione : Unde ebrii S et infirmis hi do Videtur unum duo et res Visa Vacillare et mo Veri, Propter hoc, quod nimia humiditas vaporum ascendentium ad oculos reSolutorum per sortitudinem vini, aut humoris calidi dominantis in causa morbi, turbat oculos et cogit egredi a suo Si tu naturali, sicut in irato. Nam Calor accenditur Circa Cor, Ct accendit Sanguinem, et resolvit Vapores, qui de facili surgunt ad Oculos et penetrant Propter porOS eorum, et moUCnt OCUlOS a suo situ naturali, ita quod species non possint figi in uno loco nerVi communi S ; atque nec in uno loco glacialis oculi ejusdem, Secundum A Uerro em loco memorato. Nam Propter motum et ebullitionem Vaporum accidit quod species sormatur in diversis partibus, Sicut species solis et lunae in aqua molia et dum formatur in una non adhuc abscinditur ab alia, et ideo duae apparent, sicut apparet nobis dupleX species Solis
Et similiter eκ passione Capitis accidit aliquando resolutio Nervous vaporum ad O Culum quibUS Uisus movetur, ut in Scotoma A et b
Vertigine, et tun C aeStimatur res Visa moUeri, ut eXemplificat disturbance
Ptolemaeus in secundo Opticorum, et illud OPCTRtur Ad in- hum oui . telligendam causam Scintillationis, et Sic apparet unum duo et res visa moveri. Et Avicenna dicit tertio de Animalibus Cum Contingit aliqua CaUSarum quae Scriptae sunt in libris philosophiae, quae moVOAt Spiritum qui est in anteriori Uentriculo cerebri circulariter, et Virtus visibilis reddidit ei formam
Sen Salam, non qui CSCit SP CCtes in loco uno, Sed Circulariter moUetur Secundum motum SP iritus reVoluti, et sic Videbitur res
98쪽
Circulariter moveri. Et Avicenna tertio de Animalibus dat Causas tres a parte dispositionis nerVi communis et oculi, quod unum poteSt Videri plura. Nam humor Uitreus, qui eXtenditur ab Oculo ad nerviam Communem, et spiritus visibilis, qui fluit
a SenSU Communi in nerUUm Communem et in oculum, Sunt
subtilia corpora et mobilia multum, et ideo de facili mutantura situ Suo, et hoc poteSt esse Uel secundum deXtrum et sinistriam, Vel Secundum ante et retro. Quod si in nervo Communi vacillent secundum de X trum et sinistrum tunc species duae quae Veniunt ab oculis duobus non possunt figi in eodem loco nervi Communis, sed una Cadit in dextrum, et alia in sinistrum, et sic cluae apparent, et Oportet quod res una Uideatur duae. Similiter si vacillent secundum ante et retro, figet lar Una anterius et reliqua posterius, et ideo duae distinctae apparebunt. Et quando uterque motus accidit erit motus speciei, sicut Vertigo, et apparebit res Vacillare secundum duos situs. Tertiam Causam assignat de uvea ; quae de facili recepit motum. Nam per motum Spirituum et Calorem fortem et multum, potest interius ConCuti, atque Per Conatum oculi dilatatur, et Per Suum nerVum CX QUO Componitur potest dilatari vel Comprimi secundum quod nervus ille Contrahitur vel distenditur. Potest etiam exterius Concuti eX multis OCCASionibus, ut quando digitus comprimit haveam vel aliis modis, et per has Conciassiones aliquando mutatur foramen in directum, aliquando in obliquum, et haec variatio potest fieri in uno oculo et non fiet in alio, aut in ambobus oculis simul fiet, sed diverSis modis. Quapropter ipsa species diversificabitur in utroque oculo et per ConSequenS in nerUO Communi, ut major Vel minor appareat rOS et SpeCiOS, Ot Sic majorem locum in nerUo Communi una Species habebit quam alia, et ideo res quae est una Videbitur duplicata. Praeter Omnia quae dicta sunt de hOC quod unum videatur duo, sunt adhuc Casus di UerSi naturales cum suis Causis. Et accidit ergo aliquando quod humor e X traneus coagulatur infra uveam inter glacialem et foramen; et aliquando a Superius ad inferius secundum longitudinem, aliquando e X tranSUOrso Secundum latitudinem, aliquando circulariter; et ita fit divisio glacialis, ut videat per parteS Sua S diUOrSAS eandem rem, et
99쪽
PERSPECTIVAE PANS SECUNDA DIS . I.
in libris et docent curationem, ut per A Uicennam patet in Chara oculi. Quod Si non contingeret, aestimatur quod potest fieri hic deceptio. Et vero aliter creditur posse fieri apparitionem
duorum ex eo, quod Visus fit eX tramittendo, et quod species Potest aliquo modo Videri. Nam sunt multi homines, qui Utam ASpiciunt aliquam rem unam, apparent ei S clune, et non eSt Propter oculorum di Versitatem, quoniam si uno OCulo aspiciant idem eis accidit. Uno ergo oculo Uident duo omnibuS Causis e XClusis praedictis. Quapropter non poteSt CSSe,
nisi Vel quia species rei dum fit prope rem, est sortior et PluS habet de natura rei, et ideo magis est sensibilis quam longius multiplicata. Cum ergo homo habeat debiles oculos, tun CVirtus non Solum secundum se est debilis, sed magis debilitataeX distantia stabit ad speciem rei prope eam, et fiet Species ei Pro Objecto, ut terminetur virtus debilis ad illam, sicut ad
Uaporem terminatur Vi Sus eX distantia debilitatus. Sed oculus sorti S penetrat aerem, in quo Ost SpecieS prope rem, Ct OCCUltatur ei Species propter fortitudinem Visus, sicut Vapor in aere Prope oculum occultatur et penetratur Propter Vigorem OCUli.
Et illud frequentissime accidet hominibus habentibus debiles
Ocul OS, ID AXime scilicet quando negligenter vident. Et aliquando homines habentes bonos oculos cadunt quoquo modo in i Stam paSsionem, quando scilicet negligentissimi sunt in Videndo et oculum semiclaudunt, et sunt ipsi et res Visa in locis obscuris et temporibus Caliginosis, si Cut in Crepti Sculi S. Et necesse est istud, Vel quod oculus unus habeat geminas
pupillas ; quod licet sic hoc possibile, non sum hoc CXPortu S. Solinus enim in libro de Mirabilibus Mundi facit mentionem de quadam regione in qua mulieres solebant habere duas pupillas. Et Plinius se X to libro per diversa loca mundi ostendit homines habentes geminas pupillas in oculi S ; quod si contingat unum potest Videri duo.
100쪽
cloud can Deinde ConSiderandae sunt Causae Visionis a parte specierum
siori with Vi SUS et ViSibilium. Et jam in promptu est Causa quare oculus Dut nox existens eXtra aerem Vaporosum et nebuloSum Videt eum, et
proves quando CSt in aere tali non Videt nec percipit vapores et i bi, nubiliAE, HOC enim Superi US laCtum est incidenter, nunc autem CX causa principali. Oportet enim quod sortitudo et debilitas radii visualis sit Causa hujus: nam quando eSt prope aerem talem, et in Oo Virtus Visi Va est fortis e X propinquitate Sua ad OCulum, propter sui sortitudinem potest penetrare aerem SPiS-siorem, et nihil videtur nec percipitur a visu, ni Si quod potest Visum terminare, ut dictum est prius. Et ideo tunc in non percipitur aer VaporOSus. Sed quando oculus longe sit ab illo aere Vaporo So, tunc speCies Oculi debilitata invenit resistentiam et terminationem, et ideo Valet a longe Videre norem nebulosum. Et eX hoC eXperimento patet manifeste, quod fit Visus e X tramittendo. Nam Si sola species rei Visae fieret, tunc non The uesi os POS et ratio reddi hujus visionis. Vision. Et a parte speciei considerandum est ulterius non Sol Umabsolute, Sed per Comparationem ad Situm, Sine quo non poteSt fieri, nec distincte, nisi diligenter observetur. Dicendum ergo quod unus oculus faCit speciem usque ad rem Ut Sam, et reS Ut Safacit ad oculum suam speciem in eodem loco, unde habent axem Communem, qui CSt perpendiculari S Super omne S partes OCVli, eo quod transeat per Centrum omnium. Et ideo cum Perpendicularis incessus sit fortis et potens, oculus judicat
Tunc is the reading of O., not etiam, as in J. The punctuation in J., and the insertion of et bes ore propter sui fortitudinem, obScure the meaning. See P. 62.