장음표시 사용
281쪽
l iit fert occasio. quodanun Odo sua in temperat famem sit Venia met/phorti . Refrigeratio- ne in loco sicCo consta in mala Unciae aquae fri-l gidat immergatur Cretae Ullae Centenarius cloelia is inasticus, & quae modo nUlliam alitam, nec taciti, i nec thermo metro prodebat Caloris gradum,l quam quo gaudebat ambiens atmosphaera, i mox hydrargyrum thermo metri per 8 ciri citer gradus expandet. Scilicet caloris materia alii corpori mediante attractione adunata, qua specificas proprietates quasi ligatur, haud aliter ac acidum alliati saturatum nec sapore, nec reactione cognoscitur; astrupto vinculo in nostro casu ope aquae, quam calcareum fortius appetit, illius portio liberatur & pro sua quantitate viciniae temperaturam auget. Hinc facile intelligitur . cur
deris maxime spongiosam, Cretam repente penetret, eodem l de fere momento, median te calore relaxato in Vapores stibito resoluta,
i ζjusdem in silam inflet tu in minutis liti una
diffringat pulverem. Sed aqua sola calcis
attractionem totam quantam pacare nequit, ideoque non omni S ea expellitur calor liga tus , etenim liaec nuper e X: tincta & acido ni tri immersa aestu in Ultra sedecies majorem,
vel adcuratius, gradibus 13a respondentem, i compedibus liberatum promit. Ceterum CalX sibi ipsi relicta aeri expolita ex atmosphaerat sensim recipit & aquam & acidum aeretim,
it adeo ut tandem eamderia nanciscatur indo i lem, quana ultione amiserat. I laec momenta, R a ing
282쪽
me quidem judice, phaenomena calcis cognita simplici & plano modo explicant, quae alias
viκ extricari possunt, jam vero nOUUm prodibit , cujus ratio hactenus mihi obscura est. Diu nempe observavi Cretam, vel quamlibet calcem aeratam, justo diutius ustam, cum aqua incalescendi facultatem penitus amittere,& hanc, quae mortua vocari potest, eamdem
aegre regia perare, qUam Vis eXtortas recipiat
aquae acidique aerei quantitates , qtras ante primam tenebat Ustionem. Parvis frustulistentamina instituantur Oportet, quippe quo facilius ad incitas rediguntur. Videmus igitur quamlibet calcem aeratam per artem illa
indui posse indole, quam Carolina per naturam adquisivit. Sua ipsa ustione valde contrahitur volumen, sine dubio ex diminuta materia, cujus fere dimidium in auras abigitur. Num igitur pori ita tandem Coarctentur, Ut aqUam tardissime intromittant, Unde calor attractio
ne inhaerens non simul, sed per insensibiles gradus expellitur Θ Sed, si ita, non video, Currit calκ nimium usta, ast dein justa aquae acidique aurei dosi restatuta, solitam incalescendi facultatem modica ustione adquirat. Elater quidem semel nimis tensus pristina flexibilitate privatur, hoc autem a tali meis chanismo pendet, qualis in nostro casu vi κlocum habere potest . Quod plures molecUlae calcare e ignis diutini intensitate, in primis subito adlubita, fusionis sere more inam
283쪽
:l: ambitu coalescere incipiant, ad fidem est D proni sit natam. Partichil se itaque sanae partim illinclusae reperitantiar, partim inter concretas si rarae dispersae. Hinc CalX qtridem mortua ii in aqua solvitur, itemque fatiscit, sed lente parce, Unde calor adeo tarde nascitur, ut, facili distributione fiat insensibilis. Acida mi, isneralia eam quoque suscipiunt, & quod pro- ilhe notandum est, Clam incalescentia, at gradu t testudineo: prius Caloris portionem re vera iligatam evincit, & posterius ex interna qui- l et e totius massae pendet. Scilicet omnis so- llutio motu acceleratur, qui praesente acido ii aereo sub ejusdem expulsione & c natatione sper Omnes particulas CXtenditur: hinc calx magnesia rite calcinatae in acidis jacentili immobiles & quasi intactae per plures horas,
m quae afrat e totidem minutis Cum Vehementi tesservescentia, sed CUna exigua tantum inCallescentia, cito & penitus disparent. Aquaei mensura, acido Vitriolico forti ejusdem vo-lluminis prudenter & paullatim adfusa, perihoras distincta monstrant strata, immo sinei quassatione homogeneam miscelam non Ciaificiunt nisi pluribus nychthemeris, qUOd ab . iunde indicat, quanti si momenti in solui tionibus massiae intestinus motUS. ALLATA Valent de crustis calcareae indolis, antea descriptis, quae igne subterraneo: talem fuscepisse videntur condensationem, vel aliam mutationem, Ut, etiam post rect peratum acidum aereum, igne tortae non nisi
284쪽
segniter in aqua eκstinguantur. Jam ad alias crustas, qtiae sua turigini propius deponuntur, a praecedentibus ferro Ulteriore plus mi. Dus discrepant, Cui compositioni etiam proprietates consentilant A UA ertam pens non tantiam terram calcaream, sed etiam martialem ope acidi .asi rei in sinu fovet. Quaelibet libra harum connumeratariam Circiter gi grana Continet u), quod saturationi frigidae etiam sere Cora Venit, invenimus enim eam calcis suscipere sui ponderis v). & ferri levisti me calcinati-- v, 3 OO 1O Oo
En calculum. Libra Vindoboneniis medica 763granis conflat 376o, sed
i OO ιO OO IO OO 2 i59s a Minore itaque numero a majori subtracto restat 3646 - i et Ia 3 4 iquae per lidamai 9ssa 6463 exigua differentia, gran Una non attingenS, merito negligitur, praesertim quum terrestris quantitas, ab eodem separata a litae pondere, paullum variet, sive hoc eveniat errore in CX-
periendo vix evitabili, sive reali inaequalitate. QUIN
285쪽
Quies acidum adsit a fretam in hisce ther- mis, quae, dum e terra erumpunt, calorem fere 6o graduum possident, nullum est dualbium, etenim non tantum in singulis fonti.lbus & latices, & aurae ambientes genuina criteria, sapore, aqua calcis, heliotropio, s suffocatione, Ceterisque 'detegenda modis, i exhibent, sed etiam in tota late patente Vi- cinia pluribus locis mephitici emanant Vapores, qui, Ubi aquas penetrant meteori Caς, in cavitatibus collectas, easdem acidularum grato sapore inficiunt. Praeterea, si aqua aerata frigida in vase aperto subtile suum acidum cito amittit, hoc non potest non longe ocius evenire fervidae thermali, qUae etiam,
teste eXperientia, sola 'frigeratione principali virtute & eslicacia spoliatur. Acidi aerei volatilitas insigni calore valde increscit, are illimis igitur claustris opus fuit, ut ii Connubio aquae permaneret. Hujus menstrui in aere Velox abitus simul martialem calcareamque terras derelictas deturbat, quidem copiosius ferruginosam ob debiliorem attractionem. Itaque crustae qUotidie genitae, eo,
ceteris paribus, ferri ditiores & saturatius badiae sunt, quo scaturigini propius depositae. Pisolithos sicco, Ut ajunt, pede pra
tereo, qUUm eorumdem genetis a dudum explicatis causis, dependeat, at qua formam a mechanismo ab aliis antea feliciter inve
286쪽
IN praecedentibus acidum adreum, in locis subterraneis liberum, e lapide Calcareo iusto non numquam derivandum esse suspicatus sum f. VIII, II) & haec conjectura jam
non parum firmatur phaenomenis ad thermas Carolinas obviis. Crustarum nempe Calca Tearum pleraeque, quas e Xamini subjeci, eam omnino indolem exhibent, qua gaudent quae, vis calcare a semel nimis Ulla, Vel , Ut antea 'OcaUimus, mort Ja, quam Vi S postea aqua acidoque aereo fuerint saturata. Tales etiam inter illas occurrunt, quie ad cataractam Tiburtinam deposita: inveniuntur
Λ Acidum cereum ut igne expulsum ad viam siccam pertinet, memora 'imus tamen antea simul propter nexum humidarn, qUa,vi. validioris attractionis, acidum vitrioli illud, in Calcareo & magnesia, nec non ali aliminerali contentum e X pellit vel libertate donat. Rellat heio expendendum, an ii On Ctiam 1alium mediorum de pompositione oriri qUeant vapores mephitiei, itemque pro re nata non numquam subtiliores acidulae λ Et ne eXtra Cancellos nimium e X spatier, vitriolum ferri nativum praesertim considerandum existi ino, quippe quod, si non seinper, sipe tamen cum calore subterraneo gignitur ViΤRIOLI martialis crystallini centenarius
continet circiter 3 libras aquae. acidi vitrio lici
287쪽
i solici siccis', ferrique χῖ, εχ aqua destillata ivijus in calore medio suscipit sui ponderis
hoc est, ioci librae solvit ni fere 17, quae Θ, 63 acidi Virriolici in linta fovent. Ponauimus, jam ita oneratam sUO CUrsi attingere i alliali minerale plene aeratum. Q a Um itaque ii in ali ali minerali adrato 16 acidi aerei satur trent 2o allia lini cauistici, & acidi vitriciliet Η in athali minerali vitriolato, suscipiant ejusdem at ali ni is et , hinc haud dissiculter icitur, 6, 63 acidi vitrio lici, quae in nostro
casu adsunt, ad saturitatem requirere 3, 68 allia lini mineralis puri. Sed hae 3, 68 non egent nisi I, 94 acidi aerei partibus. Dum igitur i7 vitrioli martis crystallini ali ali mi
murali aerato deoomponuntur, aetitiae rei a , 94lli herantur, quarum aqua nostra, icio libris e X hypothesii pondere aequivalens, Vix ultra ib 'retiner C potest es , adeo Ut a, 94 - o, i 8
2, 76 supersint, quae fluidi elastici formam
SI Mihi calculo testimatur effectus, qui a calcareo lapide provocatur. Scilicet 6, 63 aci- di vitrio lici partes suscipiunt calcarei puri. η,6i, si inhil eX pellentes et , 83 acidi aerei, ei- idem Unitas, ideoqUe 2, ' - 2, 6T Va-lporiam mephiticorum pondus indicant. TESTE experientia magnesia quoque aerata j in terrae gremio occurrit, in quam si offen- dat aqua nostra vitriolica ino X sequenti modo
288쪽
: 66 De Pro frictis Vult armis.
decompositio perficitur. Acidi vitriolici 6, si
ae rei, post aquae saturationem sit perstitis, ex primunt. Pluia alibi pensitaVi momenta, quae hanc materiem illustrant b). PONDE A acidi aerei liberi reperta, quae aquae, ir vitrioli Viridis libris satiatae . deben tur, facile siti a Vollamina deterni inantur, quum generatim hujus acidi elastici polleκ cubicus in calore medio dimidium circiter granum pondere es Ciat. Hine patet et, si libr. Ii I97 poli. CVbiCis geona , et , 67 libr. Ioso 6 poli. & i, 93 I4822 p. C. Ex allatis satis constare spero solum ma tiale vitriolum, quod Calore & aqua in abysso Procreatur, non tantiam multis in vicinia scaturiginibus a orandis suis cere, ubi venae a Cratas transetant materias, sed etiam tapeinsignem superesse Vaportam mephiticorum copiam, Cui si additur, quod igne solo, quod adido vitrioli libero expellitur, quod denique destructionibus spontaneis expromitur, non mirabimiar acidi. ad rei in terrae viscerihus abundantiam. Ceterum hoc statiosis morandris longe lateque a prima deduci potest origine, adeo Ut eXitUS non raro fiat, tibi nulla umquam alia innotuerunt sui terranei ignis vestigia.
289쪽
ulcani expolitae fueriant furori, aquas saepe contaminare, iidis ObservationibUs Comper-
iis laisce operationibus habeat neXUm, nonium satis eκplicatum fuit. Muria quidem gne ibio in nostris Laboratoriis non de- omponitur, sed addita argilla quidquam acili fugari notum est. Uxiod argillaceum in oci vulcanii vicinia adsit una cum muriam antecedentibus sufficienter demonstratur IiI-V; Vlli, C). Praeterea in Alia sc Africa, tibi Copiose. oecurrit hoc aikali, sem per Cttna muria Commixtum reperitur, idque j ita, ut in superficie parum vel nil ni hujusj inquinamenti praebeat, sed quo profundius penetram Us, eo etiam fiat uberius. Hinc b rquam probabile Videtur, salem muriari. cum Atmosph aera: Vicis studinibus continuis,lsiit, longa annorum serie tortum, tandems suum mittere acidum, qUae tamen operatio leo longius requirit tempus, qUO altius mate- ria mutanda est sepulta. Si haec conjectura veritatis quadam specie sat commendabilis, praesertim quum actio diutina, licet debilior, i upe esticiat, quod multo fortior, sed cito transiens, non Valet, curni ignis nostro lon ge pertjnacior idem praestabit in terrae vi-lceribris 3 Adcuratae observationes idonea experimenta hunc gordiu in aliqua ulo solvent, jam nonnulla tantum addam momenta, quamvis non plenam foenerent lucem nostro Pronos o
290쪽
NOTAM Us itaque primum, qυod ali ali na. tivum interdum imperfectiam api arti erit quihusdam auctoribus, nam & aegre in Crystal tos redigi, & debilius terras deturbare, curia acidis sales exhibere neutrales, ab iis quodammodo diversos, qui peri eclo procreantur, adseverant. Acidfam Vitrioli cum hodali ali. mediante aqua destillata soluto si lira loque copulatuin, salem exhibet Gla uberiano quidem similem, sed non e Xasse convenientem, idemque Valet' de eodem acidis nitri, muri te & aceti destillati adunato. Haec di ferentia ex heterogeneis pertinaciter eidem adhaerentibus derivanda VidetUr, novimus enim tribus plus ibusve materiis adeo interdum arctum generari nexum, Ut methodis consuetis separationem respuant c). Ceterum licio vim ferri nil morasse juvabit. Hoc namque metallum solutjone nutriae illitum, post aliquod tempus bai in ali ali nam liberam promit, pruinae instar es florescentem. Sed hoc facturn nondum qua Causam mihi perscrutati licuit, interea hinc medium innotescit, quo in Uria decomponitur, quod sine dubio in Naturae ossicina non est solitarium, & alio tempore idoneis e Xperimentis magis illustratum proditurum spero. C) Λ ali min/rale vitriolatum Vulcani int i dum Opera Constituittar, idque triplici via, vel enim acidum vitrioli liberum aliquando