Opera, cum edita, tum inedita, ad autographi fidem et integritatem expressa, impensa et jussu regio

291쪽

NOVAE HISPAN. LIBER XVIII. et 83

frigida, lubricaque natura: quamobrem sesquid rachmae Pondere devorata medentur dysenteriis. NaScitur in calidis, planisque locis juxta flumina.

Radicem fundit magnam , candentem , et teneram , ae manantem Succo, unde mittit volubiles caules, et Hederae folia, flores exiles, et triangularem, Spicatumque fructum. Radix est lubrica , frigidaque , et nonnihil lancinans. Eadem

tuSa, et illita curat praeter naturam tumores. Nascitur in calidis, et montosiS locis.

De TLATLACIZDATLI Totot epecensia Radix est longa, ac pennam anSerinam CraSSa, unde prOdeunt caules tenues, et volubiles, et in eis folia cordis figurira, et parva, et fusci flosculi. Amara eSt, et Secundo calefaciens ordine, dulcis , et aliquantisper reSinoSa. TuSSi medetur radix tusa, ac sesquidrachmae pondere devorata. Nascitur in collibus calidis.

292쪽

De tertia TLAEL PATLI Totot ecensi. Herbula est radici insistens parvulae, Oblongae, et eandenti , ac multis granulis velut concinnata , unde oriuntur cauliculi tenues , brevesque, et in eis folia serrata, oblonga, et argentea interne, ac coccinei flores , modicique. Frigida, Siccaque, et adstringenti constat natura, et adversa dySen

tertis. Nascitur in calidis juxta fluvios

CAPUT CLIV.

Radix est rotunda, nucis ponticae magnitudine, fibris lite referta tenuibuS, et cyanei coloris: unde .prodeunt pediculi tenues , et in eis folia sinuosa , et Polypodio paene similia, sed minora, et virentiora, et flos, ut unt, nullus. Radix est acris, odora gustu , calidaque , et Sicca ordine circiter quarto, subtiliumque partium. Curat haec impetigines , pannos , furunculos, et gallicum Vocatum morbum, et alios discutit praeter naturam tumores radiX applicita, atque devorata, aliisque morbiS Succurrit, quOS facile ex praedictis viribus quilibet methodo quadam deprehendet. Egregia videtur Planta , et qua nullis eSSet carendum officinis. Nasci tur in planis, editisve, sed calentibus locis Totot ecensibus.

293쪽

NOVAE HISPAN. LIBER XVIII. et 8 ue

Arbor est magna, temperatarum regionum, ac fluminum incola, folia serens Mali Medicae , sed majora, flores pa vos, et candenteS, et Stipites laeveS, tereteSque, acreS, et Ligusticum olentes. Calida, siccaque ordine circiter tertio temperie constat. Folia drachmae unius pondere trita, atque devorata , illitave dicuntur pectoris , aut ventriculi placare dolorem. Nascitur temperatis locis juxta fluminum ripas.

CAPUT CLVI.

Volubilis est foliis Hederae proximis, ae fructu penta gono , mediocris magnitudinis , cochlearum generi Simili, ac forma spectabili. Dulcis est, et ad temperiem SpectanS. Fructus lacte manat, frigenti, ut apparet, et glutinoso.

Ophioglossi videtur alia species ; unicum enim solium fert oblongum , lineisque recta procedentibus , et exilibus

Lanceolatae. vocatae instar diStinctum , Unicum caulem, ac radicem unicam , candentem , manantem Succo , ac nucibus

294쪽

ρ 86 . HISTOR. PLANTARUM

ponticis serma, et magnitudine parem, et florem candentem etiam unicum. Radix eSi frigida, et lubrica, etsi nonnullam amaritudinem participet, et cucumerem Sapiat. Eadem tusa, atque ex aqua devorata medetur hecticis. NaSciturque in frigidis collibus 1 g lapae.

Radicem fundit tenuem, et capillatam, unde prosericaules tenues, tereteS, et Volubile8, et in eis folia rara, sagittarum ferreis mucronibuS Similia, undulata tamen , et ampliora , albosque flores. Nonnihil amara eSt, calidaque, et vomitum coercet, unde nomen. NaScitur in montibus calidarum regionum, qualiS est 1 gualapa.

Radices landit haec Herba fibrarum instar, unde mittuntur caules foeniculacet, et in eis folia Mali Medicae, sed la-

tiora , fragiliaque , et floreS exiles , et candentes in vasculis. Radix est acris, calidaque , et sicca ordine fere quarto. Jus decocti radicum tussi medetur, ac doloribus ortis a gallica lue Nascitur in calidis inualapae juxta fluminum ripas.

295쪽

NOVAE HISPAN. LIBER XVIII et 8

CAPUT CLX. De HACHINOTTOTO UL

Ηerba est radicem standens pollicarem, et inde caules volubiles, folia per intervalla terna, cretiata, et Ilicis soliis qua dantentis similia, et floreS coccineos. Frigida est radix, et nonnihil amara, ideoque erysipelatis dicitur mederi. Nascitur in littore maris Australis.

De TLAELPATLI Tguauperati Arbor est juxta occeani Australis nascens littora, soliis obrotundis, mediocris magnitudinis, sed in acumen desinentibus , et floribus luteis, modicis. Cortex est frigidus, et Sanguine mananS, Siecta S, et adStringenS : medeturque dysentericis jus decocti ejus, quomodocumque libeat admo

vere.

296쪽

HISTOR. PLANTARUM

CAPUT CLXII.

Herba est radici insistens surculo simili , unde mittit caules refertos Leguminis foliis , dispositis ordine, sed paulo longioribus , floreSque spicatos, et purpureos. Radix est adstringens, et nonnihil amara , solia vero admodum lubri ca. Radix drachmae unius devorata pondere dicitur lumbricos pellere. Nascitur in montibus calidis provinciae 1 guat ensis.

Arbor est foliis olivae, acuminatisque, et purpureis floribus, frigida, siccaque, et adstringens. Cortex lusus dicitur lateris sedare dolores, si pectori applicetur. Nascitur Inualapae, icti sunt, qui Macuibethuati vocent.

297쪽

NOVAE HISPAN. LIBER XVIII.

Radicibus insistit surculoSis, unde profert CatileS Ornatos soliis Ocymi , sed majoribus, ac floribu S, ut unt, nulliS. Amara Herba est, calidaque, et Sicca Ordine Secundo. Folia tu sa, et dolenti loco admota, aut uniuS drachmae pondere devorata curant lateris dolorem. Nascitur in calidis, planisque locis juxta occeani australiS littora.

Arbor est magna soliis Mali Medicae, sed majoribus, acris , calidaque ordine fere quarto natura , Sed humida, et impense salivosa. Nuclei fructus qui orbiculariS est, et capulis quibusdam contentu S) tusi, et applicati tumores pra ter naturam matUrant, et rumpunt, ac quidquid infixum est, eXtrahunt; quod Si Venenatum Sit, adversantur etiam Veneno. Nascitur graualapae.

298쪽

. HISTOR. PLANTARUM , &c.

CAPUT CLXVI.

De res N CHIra 2 gualapae. Frutex est Mali Medicae folia serens, odora Valde, et huctum orbicularem juxta singulos foliorum eXOrtus, Semine plenum. Inservit odoribus , fructus Vero devoratus contra ictus scorpionum. Nascitur in locis temperatis.

299쪽

29 I

DE HISTORIA PLANTA RU Μ

LIBER DECIΜUS NONUS,

FRANCISCO HERNANDO,

MEDICO, ATQUE HISTORICO

PHILIPPI II. HISPAN. ΕΤ ΙNDIAR. REGIS,

ET TOTIUS NOVI ORBIS MEDICO PRIMARIO, AUCTORE.

De TEIZOTLALTI, Seu U0mitum ciente Planta. Herba est radici fibratae insistens, unde prodeunt caules , et in eis folia paene Ocymina, circinata, et interdum terna , Subnigra Superne, inseriae vero subalbida. Nonnullam praefert haec Herba amaritudinem , urit guttur, et calida , Siccaque ordine tertio videtur praedita natura. Cortex radicis, qui craSSus, Succo plenuS, ac tener eSt, unciae unius pondere devoratus pituitam, bilinaque vacuat per superna , atque adeo quidquid ventriculum gravat ; propinarique solet etiam febrientibus. Nascitur agro Tepex

300쪽

α92 HISTOR. PLANTARUM

censi Mistecae inserioris, qui spectat ad temperiem.

De TEPO Cmra, seu Flare alieno. Radicem agit tenuem, et longam, unde prodeunt Caules per terram serpentes, Obrotunda, mediocria, et acuminata folia, et spicati flores, luteique. Dulcis est radix, et moderati cujuSdam caloriS ; atque ita tumores praeter naturam , inflationesque dicitur Solvere. NaScitur temperatis Tepexicensibus.

CAPUT III.

De TLATHUITZAPOLTAIN, seu Planta humili, spinosa. Herbula est radicem fundens longam, rubram, tenuem, ac crasso cortice veStitam, unde proferuntur folia rutaceis

semilia, sed angustiora , hirsutaque , et flosculi stellati, et pallentes. Radix frigida, et Sicca est, atque impenSe adstringens : quamobrem jus decocti ejus, loco sontanae aquae bibitum, medetur quibusvis defluxionibus, cum distemperie calida praecipue conjunctis , et capitis doloribus, si eo lavetur: pulvis vero ejus conglutinat vulnera. Nascitur intemperatis Tepexicensibus.