장음표시 사용
341쪽
Uerbula est radicem fundens pruno parvo Similem, unde nomen, intuS albam, eXtra Vero eX Candido rubescentem ; cauleS praetenueS, seX tantum uncias longos : folia minima, et valde rara; flore S in Summis ramulis oblongos, cyaneos, et eXile S. Radix calefacit, eXSiccatque ordine tertio , quae unica eSt, et parumper capillata. Eadem eX aqua epota sesquidrachmae menSura humores omneS tum per Superna , tum etiam per inferna vacuare Solet , sed pituitam praecipue: cruditatibus enim, satietatique dicitur mirum in modum conferre, et admota pectori tussi, et respiratio nis difficultati. Nascitur in montibus MeXicanis.
Arbor est folia ferens Limonis, sed paulo majora, luteosque flores. CorteX radicis siccus, et adStringenS eSi non sine aliquo calore , et nonnihil acidus, unde nomen. Exhibetur hic devorandus trium drachmarum pondere his, qui contabescunt; purgare enim eos dicitur, atque ita demum sanare; ulcera quoque laevigatuS, et inSperSus curat. NaScitur in calidis juxta colles mitetocenses , et uuauhilanenses.
342쪽
De M COTIC Ttz0canensi. Arbor est soliis origani, sed pinguibus, purpureis caulibus , et floribus spicatis. Frigida ConStat natura , Siccaque, et adstringenti. Cortex radicis reSolutUS eX aqua , atque epotus adversatur febribus, et cuivis calidae distemperiei, curatque diarrhoeas, atque dysenteriaS.
De MXO TIC Uaxacensi. Arbuscula est octo dodrantes longa , surculosae innixa radici, unde prodeunt Stipites, et in eis folia Ocymi, ob- rotunda , circinata, hirSuta, pinguia, candicantia inferne, ac profundiusculis interventis distincta , et albi flores, exiles, spicatique. Calida secundo ordine temperie COnStat, Siccaque, et adstringenti: et tamen jus decocti ejus unt asthmati mirum adferre praeSidium , pectorisque dolori. Nascitur intemperatis collibus, ac montium faucibus agri Uaxacensis.
De M CATON , seu acidula planta.
XOXOCATON , quam alii Xococxihuiti vocant, nos vero volubilem Acetosam vocamus, Oxalidi similis est, et folio-
343쪽
rum forma, et natura, Sed praelonga, ScandenS arbores , ac sese illis convolvens : flores fert parvoS et candentes in racemos compositoS , eX quibus Producuntur acini quidam mediocres , viridesque , Sed procedente tempore rubescentes, ac tandem in nigrum degeneranteS colorem. Acidi etiam sunt, et nucleum includentes fragilem , et aliquantiSper amarum. Acidum saporem tota Planta praefert, frigidamque, ac adstringentem naturam, et febrientibus valde utilem. Nascitur in frigidis Ocoit uoi regionibus.
Frutex est in amplitudinem extensus, et altitudine cubitorum plus , minus quatuor , caules proferenS Spiniferos striatos, purpureos . et Rhamni germinibus proximos, non sine capreolis; folia Amygdali latiora, et per intervalla Serrata. Germina sunt edulia, similiaque quadantenus palmitibus, acida , et adstringentia ; ae semen in poStremis caulibus rotundum. Scabiem a calidis humoribus ortam inter alia cu-
rare dicitur. Nascitur in planis Tacapichilae.
Herba est surculosis insistens radicibus, e quibus edit
344쪽
caules binos dodrantes longos, teretes, asperos, suscos, et inaequales juxta primordia purpureoS, ac deinde VireScentes, folia longa, et angusta, nervisque diStincta Secundum longitudinem discurrentibus. Jus decocti epotum unciae unius mensura amovet lasSitudinem. Calida autem est gradu secundo.
Mali Medicae foliis, floribus coccineis Mali Punicae forma, sed odore florum Mali Medicae, atque adeo jucundiori, quo
etiam folia ipsa vincunt ; fructu orbiculari, acinOSO, racematim dependente, primo viridi, mox fulvo, ac tandem in ni grum colorem inclinante , acri, Odoratoque , et ordine ter tio , aut amplius sicco, atque calido. Hic appensus collo defluxioni egregie dicitur mederi. Piperis vices supplere poteSt, et pro Carpobalsamo, aut Carpesio substitui. Roborat cor, Ventriculumque, utero confert, flatum dissipat, obstructioneS aperit, urinam , et menSes evocat, frigus pellit, colicis, et iliacis opitulatur, venerem excitat, crassos , et lentOS humores incidit, et concoquit. Quin additis Colopat si , Coapat- li, Triteticaetili, et Ololiuhqui, et applicata dorso ex resina, fluxiones alvi coercet, appetentiam excitat, frigorique, et
345쪽
aneurismati medetur , ac mille alios his similes praestat usus. Nascitur apud Copitianenses.
Nomen sumsit ab odore Xa 0coti Frutex stipites fundens rectos, et in eiS folia oblonga, Serrata , aspera, acuminataque , et flores in SummiS ramiS oblongoS, compositos in corymbos , et eX albo rubescenteS; caules, pediculique, et foliorum purpurascunt intervenia. Floris tantum, sed spectabilis , gratique Visu praebet usum. Illud est in hac Planta mirabile, edere juXta ramorum cacumen florem quemdam magnum, ROSae nondum hianti persimilem, et a ceteris fratribus magnitudine, et forma non mediocriter distantem, quod est huic uni Frutici, quod adhuc noverim, Proprium, et peculiare. Provenit Teletcoqui.
De M o Mecatlanensi, seu acida Planta. Arbor est magna, comataque, humilibus , editisque locis Mecatlani proveniens, fructu prunis Indicis simili, unde nomen , sed os magnum includente , ac carente corio; quo sit, ut totus fructus mandatur, etsi inter X0cuti, prunorumve ignobiliora computetur genera.
346쪽
De MC0PATLACram , Seu Planta acida , et ampla. Arbor est magna, proveniens in calidis Oiletocensibus junta colles, folia ferens Phaseoli terna, odore fere nullo, frigidaque , et adstringenti temperie. Cortex tritus, et resolutus ex aqua, inStillatuSque oculiS morbis eorum medetur. Nam Supervacaneam eorum carnem abSumit, et argemata discutit.
De XIVΗTLANTECTLI, seu Flore abscisso dentibus. Herba est radici insistens fibratae, unde profert caulem purpureum, Striatum, ramOSum per intervalla, et ornatum foliis vocatae Gratiotae, lineis secundum longitudinem discurrentibus , floribusque juXta postremos ramos orbicularibus , luteis, et piloSiS. Gustu est odora , calidaque ordine Secundo non Sine quadam Siccitate, et Sapore Laveris. Folia dicuntur sistere diarrhoeas decocta ex aqua, et luteo tingere colore. Nascitur in calidis.
CAPUT XVI. De OLIVAHrura, seu Arbore arenae.
Frutex est caules flandens lentos, tuberososque unde nomen) , et lenta more Ficus resertos medulla, solia Amyst
347쪽
dali, sed magnitudine varia, atque inaequali, floreS par- VOS, CandenteS, circa ramorum CX trema, et in comas quaS dam parvaS aggregatos, et micantes Septembri. Jus decocti ejus flatum discutit , ac coliciS auxiliatur, etSi modico calore praeditum Sit. Provenit algidis locis , et circa aquarum defluxiones laetius micat.
De OLIVAHUIra altera Frutex est sarmentoSus, caules ferenS geniculis interceptos , punctisque distinctos , unde nomen; folia Piperis longi soliis perquam similia. Calida ordine quarto, Siccaque constat natura. Jus decocti ejus exhibetur eniXis corroborandi, flatus discutiendi, et menstruorum evocandorum gratia. Satietati medetur. Odora est, et I latanoua yae hac in re quoque similis , adeo ut illi prorsus Videatur congener.
De G HGra terisa. Ηerba est radicibus fibris similibus insistens, proferensque folia Mali Medicae, sed angustiora; quae tusa, et imposita medentur Scabiei. Provenit regione HoeFacocollae spe .ctante ad temperiem.
348쪽
Radicibus innititur nucum juglandium forma , et magnitudine , sed paulo minoribus , candentibus , frigefacientibusque , et obductis lanugine. Eduntur decem , duodecimve earum adversus febres , dulceS Siquidem , ac eduleS Sunt, neque ingrati saporis, e quibus prodeunt caules tenues , volubilesque, et in eis solia valde exilia , flores vero variorum colorum , nam purpurei, Coccinei , cyaneique conspiciuntur. Nascitur in calidis Toalani.
XocHipALLI Herba est sex prolixa cubitos, radicibus innixa tenuibus , longisque , unde profert cauleS digitum Crassos , et in eis folia sinuosa, magna , et Artemisiae quadan- tenus similia; flores cimpoa ochiti, sed parvos, et colore ex luteo rubescentes. Floris tantum est usus ; qui caloris est temperati, grati odoris, ac SaporiS, corroboranS cor, Uterinos pellenS affectus, et ulcera , ac praecipue OriS curans. Maxima utilitas tingendi lanas , ac rerum formas luteo colore exprimendi, sed qui vergat in rubetam : cujus gratia eX aqua coquitur adjecto nitro , atque ita demum exprimitur
349쪽
succus, colaturque ; quo velut pigmento utuntur pictores, et fullones. Nascitur, passim in calidis, et eSt admodum vulgaris cognitioniS.
Herbula est innixa fibris, unde profert caules repentes per terram , plenos foliis multifidis, floribusque juxta postremos caules e purpureo colore in cyaneum tendentibus, oblongis , ac quibusdam comprehenSOS VaSculiS. Medetur capi ii , cruribus, et brachiis tumentibus, ulceribusque : jus decocti ex vino urinam evocat : Succus inStillatus naribus pituitam e capite trahit, defluxionibus medetur , ac dentium dolorem tollit; ad febres curandas devorantur folia iuga, immistaque Alacticxihuill aequis portionibus: erysipelatis dicitur mederi, et diarrhoeas puerorum SiStere. Amara nonnihil est, calidaque, et adstringenti natura. Calidis , aut pertinentibus ad temperiem regionibus nascitur quibusque locis, Seu editiS, Seu campeStribu S. .Vocaturque ab aliis X0xotia. Est et alia Herba ejusdem nominis , Surculosa radice , caulibus rubris , foliis Ocymi, serratis, flosculisque oblongis , et coccineis, radice subdulci, glutinosaque , et utili dysentericis.
350쪽
Arbor est mediocris, soliis Persici, quae contuSa, atque resoluta ex aqua lepram, quam M0ti Indi vocant, mire curant. Nascitur editis , ae campestribuS locis mediacocollae. Folia amara sunt , et insigniter calida.
Arbor est soliis Ocymi, at cordis figura. E cortice sunt restes, tenuesque funiculi, quoS Tomices vocant, quibusvis ligandis inservientes , neque cannabinis, aut hujus orbis He- nequenicis inferiores. Provenit siuauhchinancti
De XICALI RUITE , Seu Arbore Tecomatum. Arbor est magna , foliis tricuspidibus , inferne squalientibus , baccis aculeatis , unde nomen. Semuncia corticis trita , atque infusa dysentericis magnopere opitulatur. Nascitur Quauhchinancti