장음표시 사용
431쪽
Herba est nascens in frigidis collibus Mechoacam, radice surculosa, lentiS caulibus , serratis foliis, Obrotundisque, et subluteis floribus. Foeniculi resert Saporem, et nonnullum videtur calorem participare. Jus decocti foliorum dici tur mederi exanthematis.
De pIN AGO , seu Herba habente folia rotunda, naevis similia. Herba est radicibus insiStens tenuibuS , longis , luteisque, unde profert caules teretes, ac exiles, et in eis folia terna, rotunda , mediocria, firma , Sed obtusis quibusdam angulis distincta , et candentes flores. Radix laevigata duarum drachmarum pondere , et eX aqua pota , bilina paulatim purgat, et appetentiam excitat: eSi autem Semel tantum quotidie devoranda. Nascitur in temperatis Mechoacani.
Nascitur in temperatis Mechoacani juxta fluminum ripas, radici insistens surculosae, lignosaeque , unde profert ramos lignosos , et in eis solia Abrotant maris, albosque flores con-
432쪽
gestos in capitula. Calida est, salivOSaque, et partium te nutum , et lancinans, Velut Plantae , quas siuequexquic vocant Mexicani. Gutturis autem ferunt mederi tumoribus.
Nerba est in calidis proveniens Mechoacant, planisque, et ripis fluminum, hirsuta tota, atque Subalbida: caules haec profert teretes, tenueS, repenteS per terram , ac per intervalla geniculatos , soli a vero tricuspidia , flores albos, capreolos multos, ac veSicas juglandibus paene pares, resertas Semine. Paululum calenti videtur conStare natura , atque ita jus decocti ejus infusum fiant spleneticiS mederi.
Volubilis est solia serens Ezmaiti, sed longe minora, radicem longam , cra8sam , ac refertam fibris, flores candentes , ac nigrum Semen , nec dissimile Ololiubqui Calida natura praedita est. Folia , Semenve tuSa , et applicata tumores discutiunt , ac dolores sedant. Provenit Tam ut Provinciae Panucensis , nascitur etiam Axochinani, ubi ajunt erysipela tis , et oris ulceribus mederi.
433쪽
CAPUT X. De FOPOTO Panticensi.
Radices sunt paene capillis similes , cauliculi breves, exiles , et teretes , Origani folia , ae flores parvi, et virides. Amara est, et gustu Odora , ac simul cum Ammi dicitur mederi his, qui constituti jam in postremo periculo difficile trahunt halitum.
DE PONIN HUIZ , seu Topiis. Nascitur in calidis, et humidis locis, cultisque. Proseriteretes, ac tenueS Catales , hominiS altitudine, et in eis solia Elaphobosci , serrata , flores parVOS, et Coccine S, ac fructum orbicularem, Similem coriano. Sapore, et odore insigni caret. Jus decocti ejuS medetur dysentericis, ac coercet nimium fluxum menStruorum. Provenit apud Pa--
De poZ T Panlicensi. Nascitur haec Arbor juxta montium fauces regionum calidarum. Folia Cotonei fert, sed majora, flosculos candentes, ac glandeS includenteS nucleOS rotundos, nucum ponticarum referenteS Saporem. Hi dulces Sunt citra ut iam qualitatem eXcedentem. Medentur tussi, capitisque, et ventris dolorem placant.
434쪽
Herba est radicibus insistens fibris similibus, unde pro fert caules dodrante paulo longiores, ornatos foliis salignis, ac circa Summum luteis flosculis. Sapor est acris, calidaque, et Sicca ordine tertio facultas ; quo fit, ut succus soliorum sali commistus, et inStillatuS medeatur surditati, auriumque, et dentium dolori, ita ut nunquam revertatur morbus. Nascitur in agris Panucensibus, humidisque locis, et montium faucibuS.
Herba est radici insistens crassae , et prolixae, ex qua profert pediculos dodrante longiores, et in eis folia Serrata, alis circa exortum inSignia, mox SenSim attenuata, ac dilatata rursus, iterumque attenuata donec in mucronem finiant , denique forma quadam peculiari insignia, et quae nullis aliis queant comparari, ni Si sortassis cuiquam Sonchosimilia videantur; flores vero rubentes. Sapor radicis initio subdulcis est , et impenSe reSinOSus, poStea Vero amarus, et cujusdam ac redinis particeps, ac vis calida, et Sicca Ordine tertio. Pectori est utilis radix, ventriculoque ex tem'
perie frigida imbecilli, aliosque permultos hisce similes pra
435쪽
stabit usus , qui ex praedicta temperie facile comprehendentur ; quanquam Indi, qui unam tantum , aut alteram Singularum Herbarum facultatem norunt, ventriculi dolorem sedare illi tam asseverent, nec quidquam praeterea aliud nosse fateantur. Nascitur in temperatis locis regioniS Mechoaca
De F TZ-ETI, Seu otira Planta. Ossenditur in collibus regionum frigidarum Mechoacani Junci genus , radicibus parvis, obrotundi S, et fibratis insistens , atque inde proferenS folia longiuscula, et exilia; cujus radicis sapor initio dulcis est, gratuS, atque adStringens, verum deinde Sentitur impenSe amaru S, et glutinoSus. Ius decocti earumdem matutino aliquoties potatum dicitur magnopere conferre his, qui ob frigidam distemperiem , aut
pituitae obstruentem redundantiam SenSim eXtenuantur, atque contabescunt.
Ad species Chian videtur referenda, quibus est sorina persimilis ; vis autem frigefaciens , ac sapor inSignis paene nullus. Tu moreS praeter naturam dicitur applicata repellere. Provenit in frigidis , humectisque, et planis locis regionis MechoacanenSiS.
436쪽
Frutex est humilis, spinosus, foliis rutaceis aliquanto majoribus, ac flosculiS coccineis. Amaru S eSt, et adStringens, atque ideo ruptiS miram dicitur opem ferre. Nascituri in collibus temperatis regionis Mechoacaneirsis.
De PAPALOI Hrura Panucensi, seu Arbore ferenti folia similia alis sapilionum. Arbuscula est ramosa, solia serens hiulca, animalium bifidorum ungulis quadantenus Similia , ac velut divisa in bina , nigrae Populo paria ; noctu claudi conSueta , ac hiare matutino ; flores coccineos , et Rhoeadis Papaveris similes , ex quibus demum siliquae fiunt minime edules, sed phaseolorum figura. Succus foliorum, quae insigni sapore carent, frigidaeque, et Siccae videntur temperiei, instillatus aurium , et dentium dolorem sedare dicitur. Nascitur in calidis, humidisque Panuci locis , juxta montana , et praerupta loca.
437쪽
De PIPIOAH C Chusillans Herba est radicibus innixa fibratis , unde prodeunt caules duos dodrantes longi, tenues, teretesque , et in eiS 1 lia rectae Verbenacae, ac flores Gossypti modo. Radix nullum praesesert egregium odorem, aut Saporem, Sed frigida , et humenti conStat natura : quo sit , ut drachmarum duarum pondere lusa, atque devorata dicatur febres exstinguere. Provenit imbrium tempore siccis in locis, adeisque apud Chutullenses.
Non longe ab urbe Lima, Peruinae Provinciae regia, juxta littora fluminis cujusdam exsultat Arbuscula PACAL no mine , quae redacta in cinerem lichenibus, ac vulnerum vestigiis dicitur miro eventu mederi.
De DAICO Herba. Provenit in eadem Provincia Herba PAico vocata, foliis Plantaginis fere figura, acribu S tamen , et quae loco assecto applicata iliacis medeantur. Ibidem nasci audio Ar-
438쪽
borem foliis, et magnitudine Ulmo similem, sed de nomine mihi incognitam , cujuS radiX acriS est, non Sine quadam adstrictione , atque ideo corticis pulvis injectus nari bu S caput purgat, et pituitae medetur. In eadem Provincia effossa terra eruitur radix I uberum modo nullis innixa fibris, aut quempiam fundens caulem, et pulchro aSpectu, semidigitali magnitudine, teres, Contorta, depicta, et gil- vi coloris: nucleus internus inSonat areScenti, qui amygda,lo candenti similis est, ac similiter in duas partes divisus, cortice tectuS fulvo, edulis, jucundo Sapore , et nucibus ponticis haud dissimili. Est praeterea quSdem regionis alumna Arbuscula , Ilicis forma , incurva , foliis Filicis, et fructu amaro , orbiculari, nucis juglandis magnitudine, contecto glutinoso quodam callo, quo eXempto globulOS precarioS, quos SaponariOS VOCant, quoniam SmegmatiS viceni prae- Stant , parare Solent, firmos, et nigro ebani colore splendentes ; quam Plantam audio nasci jam apud Hispanos. Ibidem reperias Herbam valde amaram ab incolis Hispanis obfoliorum formam , quae Virore eXSaturato tincta Sunt , Lactucellaui Ilvestrem Vocatam, quae dentium dolori succurrit , si jure decocti , aut Succo colluatur assectuS locus, ipsaque tusa folia imponantur: necnon et aliam , quae fracta OSSa conglutinet : qua facultate quam plurimas pollere
apud Novam Hispaniam ex nostris Libris facile deplehen-
439쪽
NOVAE HISPAN. LIBER XXIII. 431
detur. Arborem etiam ferunt quanquam his non facile fidem adhiberem) in eadem regione nasci, qua Indi vitam, si placide aprehendatur, Pr e agianti di contra, perniciem
De pITZAHOACTTACOTL Tezontepecti Pi TZΑMOACTLACOTL Herbula est radicibus innixa helleborinis, nigrisque , quo factum est ut Tlisti latizahoao a quibusdam vocetur, et eodem nomine Venditetur in emporiis. Profert cauliculos tenues, teretesque, et in eis solia Origani circinata, et flores luteos. Vis est Pipitetahoac primae, quam Joannis Infantis Herbam alii vocant, itidemque ejus radix est acris, et lubrica, urens guttur, et bilim, pituitamque vomitione, aut alvo excitata Vacuans Semunciae devorata pondere. ProVenit secus aquarum defluxiones in excelsis collibus Tezontepecti
De PITYAHOA UEGUE UIC Epazostucae. Radicem proseri capillatam, et ex ea caules tenues, teretesque , ornatos foliis salignis, sed circinatis, ac floribus obrotundis, et purpuraScentibu S. Acris eSt, gutturque lancinans , unde siuequeXquic Vocant, calidaque., et sicca ord,
440쪽
ne quarto. Evocat recenter eniXiS menstrua Cthoapalli more, frigus pellit, ac flatum diScutit, sive devoretur, sive infundatur. Nascitur in frigidiS , campestribusque Epazo-Fucae locis procul ab aquis.
Caules proseri lenta resertos medulla, rotundosque eradice raphano simili, acri, nonnihil amara, calidaque, et sicca ordine tertio, et in eis folia oblonga , Serrata, aSpera que, alata circa pediculum, et adeo cuiviS rei adhaerescentia , ut aegerrime possint avelli ; flores vero e luteo rubeScentes. Pulvis foliorum inspersus medetur ulceribUS, pu Stulisve a lue gallica profectis: arida enim magnopere Sunt, et quidquid attingunt , statim desiccantia. Provenit in calidis Pa cinorum. Vocatur a Mechoacanensibus , apud quos quo, que nascitur , Quareret ope , Seu glutinosa.
Arbuscula est folia serens Limonis, flores coccineos, par-VOS , quibus decidentibus apparet semen lenti Simile. Succus ejus instillatus naribus dolorem capitis sedare solet , folia Vero tu Sa, et eX aqua devorata febres. Frigida enim, et lubri-