장음표시 사용
141쪽
IO9bam includentetri: cauleS longos, tenues, capreolis implicatos : folia per intervalla angulosa , ac Vitigineis cucurbi- tineisue quadamtenuS Similia. FrUCtUS eStUr CoctuS, eStque in emporiis passim venalis : saba interior glandes coctas sapore refert, cetera marinum quidpiam, aSSaVe OStrea, etsi coctas etiam balataS, Castaneasve referre Videatur ; neque est omnino mali aut ingrati nutrimenti, aut alius ex hac planta usus, qu0d adhue compererim, capi solet. I emperatis calidisve nascitur locis, qualis est uuauhnahuacensis.
De ATOZOTIO, seu Cucurbita putrescente.
Volubilis herba est AYogoTIC , folia serenS Scutorum parvorum figura, Hederaeve , subalbida inferne atque hirsuta: florem candentem modicum, ac viticulas ad eXtremOS ramos , quibus amplectitur, irretitque juxta naScentes plantaS. Folia amara sunt, ac dicuntur dolori renum infusa opitu lari, si tamen a frigore oriatur , aut a lapillis ibidem contentis. Provenit in calidis Tettiani juxta rivos.
De Al Z0NATIC, seu planta Cucurbitae simili. Radicibus firmatur AYoZONATic, fibris similibuS, eX qui bus fundit caules sarmentosos, et volubileS, quique per te
142쪽
ram sparsi e Singulis geniculis radices agant: solia Cucurbitae : luteos ac modicoS floreS: fructu narratUr Carere. Radix Sapit PaStinacam, Sed acrior eSt, Odora, et nonnihil amara. Calida , Siccaque ordine fere tertio natura ConStat, et partibus tenuibus. Jus decocti ejuS infusum eniXis ventris dolorem et tormina Sedat , firmatque VulvaS: Urinam evocat, ac praecipue SUCCUS US, flatumque diScutit. Provenit regionibus calidis X0xotiae , montosis ac planis locis , maxime jUXta rivoS, necnon et Tiaquillenanes, et O a-
Bliti genus est AYOHUITZTLI , Surcul OSa conStanS radice , Unde profert cauleS rubrOS, ac laeveS: solia rubra, oblonga , et per ambitum etiam rubeScentia: floreS purpureOS , et in criStarum formam Compositos , SpinulaS.Circa Singulorum ramorum eXOrtUS, Unde nomen , rubrumqlle et exile Semen, racematim dependen8. Frigida, et glutinoSa natura conStat , tenacique, et miram Opem dysentericis prae Stante. Quibusque regionibus naScitur ; udis tamen locis, ac praecipue cultiS et hortensibus.
143쪽
Vulgare genus est Spinae AYoΗUITZΤLI , quam alii X0- cottili Vocant, ubique provenienS. FructuS ejuS Sapore et odore insigni caret, frigidaeque et humentis eSt temperiei. Redactus in farinam , Acaxin vocatae pinguedini permi-Stus, aut resinae , Scabiem extergit, ac delet admotus. Nascitur calidis temperatisve locis in maceritS, ac juxta aquas.
De ATOMUITZTIC , seu Cucurbita Spinifera Radicibus innititur AYoΗUITZTIC tenuibuS , eX quibuSprofert cauleS purpurascenteS, et in eis folia Coronopi, per intervalla acervatim congeSta , Pungentiaque, unde nomen. Calida natura conStat, ac PaStinacae praesert Saporem. Folia resoluta ex aqua admotaque Scabiem curant, ac maturant pannoS. NaScitur regionibus calidis O Oocant.
Dr ATOMUILTIO , Seu 0lere cucurbitin0. Fibratae AYOQUII Tic insistit radici , fulvaeque , unde prodeunt pediculi praelongi , quorum aliquibuS iolia appendent Urticae proxima, obrotunda, ac minutim Serrata
144쪽
et mollia, aliiS Vero candenS ac parvum Semen. Sapore et odore insigni caret , frigidaque et eXSiccante ConStat na tura ; quo fit ut tusa et admota inflammationes repellat, sedetque febres. Provenit in frigidis, Vallibusque et hii mectis locis juxta aquarum defluxus, atque adeo in agris Teletoocanis. Servatur radi X in ann UOS USUS.
De s U TONUACHTTI , Seu Semine arboris cucurbitinae.
Arbor est QVAUHAY0ΗUACHTLI mediocris magnitudinis: soliis magnis, Lappae similibus , Obrotundis et angulosis, fructu quibusdam prunis , nucibusque juglandibus simili, strobilos ternos continente, totidem SecretOS CaVitatibuS, nostratibus pineis nucibus forma, magnitudine, CrUSta et nucleis pares, Sed facultate Viribusque longe dissimiles ; quando hi vi pollent per superna atque inferna, Sed maXime
per superna expurgante humoreS OmneS, praecipue CraSSOS atque lentos. Quamobrem adverSus Vetustas aegritudines magna ex parte adhibentur quini, Septentve, Semper tamen impari numero, nescio quam efficaci ratiocinatione aut causa. Verum priuS Solent reddi torrefactione mitiores, resolvi ex aqua, Vinove, et in eis aliquandiu maCerari. Calida pinguique natura constant. Nascuntur in agris calidatum regionum, qualis est Tegecuacuit enSis.
145쪽
De altera G UNA HOC LQUAUΗΑYOHUACΗTLI secunda, quam alii siuaubchili vocant , arbor est mediocriS, radicibus insistens SurculoSi S, unde prodeunt stipites purpurei , et in eis folia vitiginea, fructus vero oblongus , binOS StrobilOS continens, quorum nuclei adduntur ferculis vice seminum cucurbitinorum, nutrimentumque praebent frigidum et Suave. SuccuS ejUS arboris medetur labiis ulcusculis hiantibus, gingivis ac dentibus ; qui ad radices carne deStituti sunt: succuS Stillans etenerioribus germinibus inflammatione tentatis perturbati ve medetur oculiS , et eorum SupereXCreScentem Carnem dicitur absumere, ac sanare leucomata. Frigida planta est, nonnihil adstringens, eXpers SaporiS, Succo manans , ae lenta materie. Provenit apud Tiettollicam.
Arbor est magna QUAUHAYOHUACHTLI tertia, StipiteS fundens fulvos et contortos, unde prodeunt utrinque rami, foliis Rhododendri angustis et longis, fructu obrotundo, ponticis nucibus simili, cujus nuclei quini septenive pituitam mire e purgant, dum tamen paululum torrefiant, ac con-
146쪽
II qtundantur, et in vino permittantur aliquamdiu madescere, ac membrana quaedam eOS CircumveStienS auferatur. Sunt qui siuauhilat latrin , Seu crepitantem arb0rem Vocent. Nec deSunt inter nostros, qui purganteS avellanas ab ipsa facul tale nomine impoSito nuncupare Soleant. Provenit Pahua-
tiani, et Ilualapae juxta littora Oceani australis.
QUAUHAYΟΗUACΗTLI , quam nOStri Cassiam fistularem aut Siliquam vocant , arbor est magna, Stipitem cinereum fun-
dens, laurina paene folia, quibus confricati lichenes curari solent, flores luteos , StellatOS , ac racematim dependentes, e quibus siliquae prodeunt noti SSimae, quae dum tenerae atque recenteS Sunt, Saccharo condiri solent, atque ita trium unciarum mensura devoratae bilim et pituitam citra ullam noXam vacuant. NaScitur in calidi S regionibus, qualis est 2 Fauhtepecensis, et H0axtepecensis , hortensibus, et campestribus lociS.
De ATLEPATTI, Seu iginea medicina. ΑΤΙ ΕΡΑTLI noStratis Ranunculi est species, soli a serens Parva, Crenata, cordis fgura , et Pediculis longis, e ra-
147쪽
II sdice capillis simili prodeuntibuS appensa : cauliculOS tenueS, virides, lentos , et flores luteoS Circumcirca Capitula Cor-rudae haud dissimilia. Urentis est naturae. Lepras illi tu curat , pSOras , lichenas et impetigineS: Carnem SV pervacaneam corrodit, ac integram exulcerat. Regiones amat temperataS , qualis eSt ΜeXicana, et aquarum, Circa quas emicat , defluxioneS, totoque anno reperitur praedictis locis germinare atque vireScere.
De ZACATLEPATLI Amsucanensi, Seu pabula igneo. Radicibus firmatur surculosis et fulvis , Unde caules prodeunt, et in his folia Subalbida, serrata et hirSuta, origani forma : floresque, ut ferunt, lutei et modici. Sicca est, ceteris vero moderata qualitatibus, fluxumque alvi dicitur
ZACATLEPATL1 , quam alii Tellatiam Seu urentem medicinam vocant, radicibus innititur multis, Asphodelo similibus; e quibus profert folia Hordei, Graminisve , flores luteOS , calycibus contentos , ac Semen egite et rotundum. Radices calci additas unt vetustis ulceribus egregie mederi , sed praecipue his, quae favorum more multiS Scatent
148쪽
II 6 oculis ; dilatatis namque plagiS atque exterSiS , tandem eo vitio affecti sanitati reStituuntur; Strumas etiam Sanare impositas felici Semper eVentu , tumoreS praeter naturam rumpere, atque patefacere, curare lichenaS, et integram, si opus Sit, carnem corrodere, et eXcavare. Calida enim est ordine quarto, et urenti natura praedita, unde evenit illi nomen. Nascitur in frigidis locis, quale eSt Huexoletin- cum, et X alat Lucum.
De TLETLEPITA TZIN , Seu pla/nta , Utris excitatrice. I LEΤLEPITZCAΤZIN , quam alii ob Similitudinem, quam
habet cum praecedenti, Zacat lepat si quoque vocant, radi cibus innititur Asphodeli, multis et candentibu8, unde prodeunt folia longa et angusta, junceis Similia, caulesque juncei, parvi ac tenues , quorum summis partibus flores adhaerent lutei ac modici. Radix, cujus est praecipuus in medicina usus, frigida et humida temperie, et Sapore Sub-
dulci constat. Ulcerum antiquorum calidam Siccamque intemperiem dicitur curare lusa atque admota, atque ita conciliare salutem. Nascitur juxta colles, et edita montium
149쪽
FruteX eSt YCHCATI EPATLI parvuS, solia serens Ocymi, sed inagis orbiculata circinataque, mollia, CraSSa, et Squallentia, ac florem parvum et candentem. Sapor soliorum est aeriS, uren8que, Ut nomen indicat, natura. Auxiliantur putridis ulceribus folia in farinam redacta, tuSSientibuSque, Si tusa devorentur ex aqua quaterna aut quina, magnopem re opitulantur. Nascitur in montibus Tepuat lanicis.
CAPUT XXXIV. De FCHOATLEPATLI Secunda.
Radicibus firmatur surculoSis YCHCAΤLEPAΤΙ Ι altera, prΟ- fertque eX eis caules quatuor spithamas longos, folia Ul- mi , sed laeviora et hirsuta , Superne virentia, et Subal bescentia inferne : fructum Vero in PoStremiS rami S race malim dependentem, ejusdem coloris. Calida temperie con- Stat ordine tertio. Bina ternave folia contusa atque devorata tussi antiquae dicuntur egregie mederi, applicata vero furunculis. Provenit regionibus calidis.
150쪽
CAPUT XXXV. De τω TLEPATLI tertia.
Radicem profert VcΗCATI EPATI I tertia fibratam, e qua fundit caules multos et purpuraScenteS: solia mediocris magnitudinis, cordis fere figura , inferiae hirsuta , albidaque, et virentia superne : flores virentes in formam corymborum compoSitos, obrotundumque fructum et capillos quosdam juxta soliorum exortum. Acris est, calidaque et Sicca ordine quarto , et facultatis ad Stringentis. Folia mirum in modum referunt chrySometoriam Odorem aut malorum Cyto neorum. Jus decocti eorum dolorem ventriculi sedat; farina radicum inspersa ulceribus pudendorum medetur: cortex vero ex aqua devoratus dicitur hydropi mirabili quo dam SucceSSu mederi, Si trium drachmarum adhibeatur menSUra. Provenit calidis regionibus , praeruptis locis ac montium faucibus : insignis nempe planta ac pro ratione praedictae temperiei ad multo plura, quam diximus, utiliS.CAPUT XXXVI. De TCH ATLEPANI quarta.
Ranunculi videtur I CACATLEpis1 1 quarta Species illa, quam Sub tertiae nomine quidam recentiorum delineatam exhibuere. Radices tamen fundit aSphodelinis Similes , ca-