장음표시 사용
151쪽
II9lidas et siccas ordine quarto, quae tusae atque illitae ophiasi ac leprae medentur, carnemque SupereXCreSCentem undecunque corrodunt et absumunt. NaScitur ad radices montium regionum frigidarum.
QUAUΗTLEPATLΙ , quam Μechoacanen8es Chusireni seu plantam igneam vocant, ea arbor e8t, quam Di OScorides appellat Ithododendron. Lac eSt Urenti S naturae , et tamen aiunt Indi quatuor obolorum menSura devoratum perquam commode vacuare pituitoSOS humoreS cachecticorum, gallicam luem .patientium atque hydropicorum , praecipue si a frigida causa talis evenerit morbUS. Vertam ego non crediderim vehementissimum i Stud medicamen citra noXam adsumi, sed securius fore, quod et Indi eXperimento testatissimum esse diXerunt, umbilico modica quadam portione adhiberi, et ita corpus purgare. Cutanei S etiam infectionibus, quale sunt lichen, lepra, scabies, Ophiasis, et ina Peligo , praesentaneo eSt remedio. Huex0tzincenses uti Solent eo pharmaco duarum paene drachmarum pondere ad-Versus febres interpellatas. Nascitur apud Mech0acanens set Oc0petiyucenses prope humentia et aquoSa loca, ubi parum assuit, quin meo postremo malo lac ejus periculi gratia degustaVerim.
152쪽
CAPUT XXXVIII. De IVAV-LEPANI altera.
Radice firmatur surculosa fulvaque , longa et CraSSa, ex qua funduntur caules volubiles et fulvi: folia Limonis: flos candens et modicus. Cortex radicis, quae frigida eSt, subdulcis et adstringentis naturae, redactuS in pulverem, atque appoSitus medetur eruptionibus, quae in gallica lue solent oriri. Idem praestare dicitur devoratus quatuor drachmarum pondere , eodemque modo omneS infectiones cutis delere. Nascitur in calidis Texaxah0acensibus, et Ichcat eu- sensibus, ubi in maximo pretio Solet haberi ab indigenis ad praedictas aegritudineS exterminandaS.
Radice firmatur QUAUΗTLEPATI I tertia, crassa , lignOSa, rubra, et fibrata: ex qua proferuntur stipiteS fruticoSi, at que ligneae naturae : folia Ocymi, serrata: flores e candido rubeScentes, in Supremis ramulis acervatim congeSti verti cillorum fere modo. Paululum frigida , temperat V e , Sicea et adstringenti constat natura. Jus decocti ejus curat quoS- vis dolores haud aliter ac illud Gu aci, Chinae aut Sam aeparrillae: quindecim aut pluribus diebus, si ita expediat,
153쪽
matutino epotatum dySentericis magnopere consert, et quibusvis aliis defluxionibus cohibendis. Provenit in locis campestribus X0x0tiae.
De sinet XIV LEPATLI, Seu medicitia ignei fruticis. Radicem fundit QUAυuX1υΗTLEPATI I sibratam, ex qua promit stipites lenta constantes medulla : et in eis folia Mali Persici, majora tamen: flores , ut reserunt, CyaneOS et modicos. Radix est dulcis, GlycyrrhiZae Sapore, sed acrior et valde jucundior. I emperies est ordine fere tertio calida atque sicca. Jus decocti radicum aut foliorum epotatur adversus quosVis dolores, ad eaque Omnia, quorum gratia Glycyrrhietae decoctum consuevit propinari, et quotieScumque opUS est aliquanto intensiori calore. Nascitur in calidis Xonotiae, editis humilibusque locis.
De TTETLE TYIN , Seu sala snanus ignea. Radici innititur obrotundae, et rubeis fibris adauctae, e qua profert pediculos longos, et fulvos, quibuS appen dent folia magna et Sinuosa: florem magnum et rotundum,eXterne nigrum, ac interne candentem. Calefacit radix eXSiCcatque ordine quarto, urentis eSt naturae, amara aC Sub- Q
154쪽
tilibus partibus praedita ; quo sit, ut trita atque inspersa ulceribus a gallica lue profectis maximo sit auXilio ; devorata vero duarum drachmarum pondere delumbibus fert opem, medetur scabiei, humoribus illam efficientibus per cutem evocatiS, et Cuticula prorSAS eXuta, majoremque calorem illitam , quam editam ferunt excitare. Nascitur in calidis uuauhnahuacensibus, aquoSiS et humectiS loci S.
De TLEPATLI , Seu igne0 medicament0.ΤLEPATLI , quam alii Tircuinpalli , quoniam canes interficiat , Vocant, SpecieS est Ranunculi: utuntur ea herba Indi adversus dentium corroSionem. Urens enim eSt , atque ea facultate adfert incolumitatem.
Frutex est magnus, fibratis fulvisque inniXus radicibus, e quibus caules profert fulvos, Striatos et Scabros, ac Pru norum folia. Frigida conStat et Sicca natura , medeturque incendio et cordis affectibus, qui inde oriuntur; quo fit, ut Tlepol si nomen sit Sortitus, non quod igneus sit, sed quod igneis assectibus Succurrat, in quem HSum IndiS mOS eSt addere plantam, quam Mixquihuiti Vocant.
155쪽
Fiutex est I LEPATI I tertia , radici magnae insistens, ac fulvo indutae cortice. e qua proferuntur caules foeniculacet, quadamtenus Sarmentosi , lineis secundum longitudinem interstincti ac pleni medulla: amygdalina folia , paulo tamen majora: flores parvi, candentes, Oblongi, Calyculorum Sca brorum forma , in capitula congesti. Acria sunt folia, calidaque , et Sicca Ordine fere quarto. Radix videtur princi pio amaritudinem qUamdam praeses erre , quae demum in dulcedinem finiat acrem: subtilibus constat partibus, ac dicto cixius Vim suam gustata OStendit. JUS decocti ejus matutino epotatum dolores quosvis tollit, etiam e lue gallica profectos pannos et pustulas morbi gallici tusa atque ap-' posita discutit, si tamen mediocriS Victu S ratio instituatur; dolorem ventris eX frigore Oritana Sedat, flatus dissipat, urinam elicia, colicos juvat, et pectoris aegritudinibus mirum in modum confert: folia applicata medentur gangraenis. Succus ejus et Et temecatl jUVant conceptionem. Provenit in calidis O ab Ocani juxta aquarum alVeOS. Q 2
156쪽
De TLEGUILIra , seu olere igne9. Radici insistit fibratae, candentique, ex qua mittit caules tenueS , firmOS, floreS exiles et Subrubescentes , folia Siliquastri, tenuia, mollia , ac fere diaphana , Verum latiora. Eadem tuSa pugilii unius menSura, aut Semi unciae pondere , additaque Atolli, purgant aegrum, minime OPUS praesentientem , cui horrori eSSe Solent expurgantia medicamenta , VacuatiS per inserna abundanter redundantibus humoribus. Urunt etiam Carnem , cui Superponuntur, eXCitatis ac demum ruptis ampulli S ; constat siquidem vi adurenti. Nascitur in calidis Ocuilae. Servatur radix in annuoS uSUS, aut integra aut in pulverem redacta.
Arbor est magna, foliis CaStaneae Serratis, Sed latioribus ; stipitibus rubeis, hirsutisque , et impense lanuginosis cacuminibus : candentibus floribuS exilibuSque. Excutitur ab ' ejus ligno confricato ignis. Nec aliud de ea arbore memoratu dignum accepi. Quauhchinanci , ubi eam delineandam et Suis coloribus curavimus exprimendam, Vocant etiam Teton panili, alii Tlequihuiti, quoniam ex ea quoque ignis excutitur.
157쪽
De Ara0OTL, seu herba gravis odoris. Radice ArgoYATL firmatur magna, fibrata et suSea; uim de prodeunt caules fruticis fere amplitudine atque altitudine , longi, lenti, tenues, et purpurei ; in quibus con spiciuntur folia saligna, serrata tamen, aut si maVis, 'Dauht- lina , sed longiora , cui et pallentibus quibusdam flosculorum umbellis in pappos demum abeuntium eSt similis. Calida constat Siccaque ordine Secundo natura: Sapore initio gravi, postea vero nonnihil acri, atque odorato. Folia applicata tumores discutiunt, doloreS articulorum podagra8veatque chiragras mira celeritate mitigant : ventris dolorem tollunt, crurium tumores diScutiunt, urinam atque sudores evocant, pectori apposita lactis faciunt abundantiam, morbo gallico egregie medentur , et alia his similia ad calo rem et Siccitatem Spectantia praeStare Solent, et tamen Me-Xicanae muliereS, etiam eae, quas Titici vocant, eadem herba utuntur adverSus calidas capitis puerorum eruptioneS, aut quod frigidas partes sortiatur , aut quod discusso humore . calenti , atque dissipato videantur frigefacere. Clementi gaudet caelo, quale est Μexicanum, et locis planis et aquosis micat.
158쪽
De altera Radices fundit altera ArgoYΑΥ , si bris SimileS: eX quibus numerosos Stipite8 edit, geniculi S rubriS interstinctos,
et ira his solia hirsuta , mollia , et figuram cordi S, quam quam longiora Sunt, aemulantia : flores extra rubeoS, intra vero candenteS, palmum longoS, calycum proli Xorum forma. Saporem et odorem Anisi praeSefert, non Sine quadam acrimonia, calidam et Siccam temperiem, ac partium CraS-situdinem , et adstrictionem. Quamobrem di arrhoeas coercet , ventriculum firmat, satum discutit , dolorem a frigore natum tollit, frigidis montoSisque gaudet locis, et flores Septembri menSe mittere con Suevit. :
Arbor est magna ArgoYATL tertia, folia fundens Lini, longiuscula , et angusta, hirsutaque : flores candidos, capi tulis pilosis similes. Sapore est fere nullo , frigefactoriaque
et adStringenti natura , et tamen testantur Indi Aledici, jus decocti ejus die quietis epotatum ab his, qui febre qua tana laborant , Sudorem evocare , atque ita morbum finire. Nascitur Tobalani et Malinalci, ubi X alatabati, seu
159쪽
Atto ait arenosam eamdem plantam Vocare conSuevere.
I e TZTA TZOTATE, Seu alba Atetoat LYZTACATZoYATL , candore di Stans ab aliis, unde sumsit nomen, radici innititur si bratae, e qua mittuntur caules, tereteS, albicanteS, tenuesque : et in eis folia Absinthii, aut Tataubati, eodem modo subalbida, sed lovgiora, et flores pallentes. Calida et Sicca eSt ordine Secundo, guStu odora, atque subtilium partium. Illinunt ea contusa adversus rigores et frigora corpus, et aliis remediis, quibus Absinthium aut 1 taubati, praedita est , et ad eadem pariter utilis. Nascitur temperatis aut frigidioribuS regionibus, qua te est Tetzcocum , et loca ad aethnae Sita radicem.
De ATZOOra quae et Tilacatalla seu contorta dicitur. Radicem fundit crassam et proli Xam, cauleS SeX Octove uncias longos, folia Similia A TZoYATL, unde nomen, Sed minora. Calefacienti conStat natura. Quo sit, ut Semiuncia radicis infusa aut devorata colicae mirum in modum auXilietur, praecipue eX saecum retentione ortae, purgat enim illas, et intestina emundat, atque ita consuevere Indi Medici eamdem plantam devorandam praebere postera die ab
160쪽
I et 8aSSumta P0xah0ac , de qua jam sumus loquuti , ut si quid ex purgatione praecedenti intestinis tenaciuS adhaesit, eX- tergatur atque emundetur.
De s TZALA OOra, seu Atetostati plumis simili. FruteX est QVEΤχΑLATZoYATL hominis aequans altitudinem : soliis salignis, aliquantulum Serratis , flore candenti, parvo, capillato, et in pappos demum abeunte, ubi Semen album , atque exile continetur. Calida natura conStat, atque ita tumores praeter naturam dicitur maturare, atque aperire.
De TEATZOTATL, seu At et ait lapidea. Radici insistit ΤΕΑΤgoYAΤL craSSae, et Surculosae, eX qua caules funduntur longi: et in eis solia Vitis sylvestris, ad cujus species Videtur attinere , aliquanto tamen majora: foresque et acini coccinei. Amara est et calentis temperiei , nec quidquam aliud , quam quod gustu percepi, audio de illa ab Indis Medicis ennarrari.
De AZPAN, seu signo , vexilisve. Uerba est AetPAN duorum cubitorum altitudinis , radi-