장음표시 사용
241쪽
De altera OCOPETLAra peregrInia. FiliciS est Species, nostratibus admodum similiS, altera OcOPETI ATL peregrina , quam alii X iubet lati nuncupant, non solum sorma et natalibus, verum temperie, facultate, et reliqua natura. Ideo nihil amplius addendum cenSui, quod ad hujus plantae pertineat elucidationem, praeterquam frigida lubricaque constare natura , et oculiS eSSe conserentissimum ejuS SUCCUm.
De te= tia O PEI LATL peregrina. Est et alia Filicis species, sed foliis latioribus, sinu busque profundioribus , longioribusque Segmentis divisis, cetera Similis; quamobrem de ea nihil amplius dicendum putavi, praeterquam Pabuatianenses, apud quos naScitur, Ocoset Libatio, ut eam a ceteris diStinguant, nuncupare.
DE O PETLANTATLAH AC, seu lati folia. OCOPETLATLYATLAΗUAC, quam alii Coapalli Vocant, Polypodii est species. Frigidam esse fiant sac talis gustata deprehenditur) calorem exstinguere , et inflammationum re-
242쪽
pellendarum gratia admoveri, oculis inflammatione tentatis esse praesidio, opitulari u8tionibus , ac plagis recentibus conferre. Differt autem quam plurimum a nOStratibus, quoniam folia longe latiora, Sunt, et Circa eXtrema minime tendentia in acumen, Sed rudi quodam modo fissa.
Herba est radicem fundens fibratam , et Statim ab ea folia crasSa, brevia, rubescentia eX candido, ac Meti brachiis quadamtenus Similia, caules SeX dodranteS longos, striatoS interne , tenuesque : et in ei8 folia exigua, similia legumini, et foliorum Filicis in modum quadamtenUS composita. Flore et fructu caret. Crassiora folia, quae brachiis Meti dixi quadamtenus esse similia , apta Sunt cibiS , et adstringenti sapore. Eadem per annonae caritatem pari Tlaolli Maiative potioni permista frumenti Subeunt Vices, unde nomen. Ceterum ad Filices erit fortassis haec planta referenda, nam praeter formam VireS etiam videntur esse similes. Provenit in frigidis uuauho hinanci.
CAPUT XXV. De O PETLAI LOTLAHOC altera.
Altera Phyllitis est ' neten op0yae Similis, verum mi-
243쪽
nime trifolia, sed multisolia, etsi Circa eXtremoS ramoS terna quoque prodire, Velut illi, Videantur. ViS eSt eadem, at que etiam locus natalis, Verum admirari Subit hac in parte omnipotentiam Summi ae aeterni Dei, qui tot unius plantae differentias ediderit atque creaverit, Cum tamen vis una sit, unumque genus.
Filicis quoque species est PoYoΜATLI , Sed soliis oblongis et serratis, altera parte Viridibus , et altera rubescentibus : radicibus Vero fibratis et tuberoSis. Eadem vis, quae aliis. Est et altera radix eodem nomine, qua Indi sibi persuasere reVelari Occulta Venturaque, non vulgari seducti insania, sed de hac suo loco dicemus.
De GUINICHPATTI, Seu muris medicina. Herba est radice firmata cra8sa , fibrataque , ex qua nullum caulem aut florem emittit, sed longoS quosdam pediculos , quibus appendent folia magna et acuminata, et cordis figuram Oxalidisve aut Ari referentia, Sed alata. Calefacta radix admotaque dolorem dentium tollit. Nascitur in calidis et umbrosis locis.
244쪽
De s V O TATL, Seu Acπ0Fati Ihestri. Lonchitis asperae videtur SpecieS. RadiX eSt transversa , hirsuta et argentei coloris, unde prodeunt caules fulvi, recti, tenueSque, ornati foliis utrinque longiS, angustis, inferne candidis maculis distinctis, superne Vero lentigine candenti. Acris est radix , calidaque, et Sicca ordine tertio, et cuiusdam particepS amaritudiniS. Quamobrem posset aliquis herbam esse sui generi8 arbitrari. Vocatur Vero siuau-haoxoffati ob similitudinem soliorum cum illis, quibus Pi
nus virere Solent. CAPUT XXIX.
ce firmata transversa, capillataque, et Polypodio simili, unde profert folia longa et angusta , inseriae squallentia et obducta lanugine. Vis est frigida et sicca, et ad Phyllitis differentias videtur attinere, ni herbam Sui generiS esse quia vis potius contendat. Nascitur Atat acci frigidis ac montosis locis, n0n procul ab aethna.
245쪽
De res s TZAL, seu crista lapidea. Species est Filicis I EQUEQUETIAL, capillaceis radicibus, caulibus fulvis, ac foliis Filicis, sed impensi exilibus, unde quidam Sepitotontequequetral Vocant. Vi S eSt eadem, nec dissimilis nataliS locuS.CAPUT XXXI. De altera TEGUEM TZAL.
Herba videtur altera TEQUEQUETZAL , quam alii Petet sui si vocant, ad Adianti differentias referenda. Radices sunt capillis similes, cauliculi rubri, folia parva, Serrata, ob- rotunda, utrinque caulem serie quadam stipantia, et Adianto similia , altera facie Viridia, altera Vero minii colore. Flore, fructu et caule Caret, quemadmodum capillaceis herbis solet accidere. Frigida et adstringenti natura viget, vul-
nera cicatrice trita atque insperSa obducit, in aquam me sis ac paene suffocatis ingesta confert, et labrilem calorem lenit. Nascitur in SaXiS , trunciS arborum , umbrosis,
tabulatis, humidisque locis Copitiani.
246쪽
Radicibus firmatur capillaceis, unde prodeunt pediculi fulvi ac dodrantem longi , quibuS appendent folia Serrata , et in tres portioneS in acumen deSinentes divisa. Caule, flore et fructu caret. Species est Phyllitis, etsi videatur forma differre, nam eadem eSi quoque natura. NaScitur frigidis ac serventibus locis, humentibus tamen umbriferiSque.
Lonchitis asperae majoris Videtur Species, aut eadem, sed natali loco distans, Satis Spectanda atque Peregrina, radicibus capillaceis, unde prosesuntur caules rubri, tenues, teretes, nitidi, et per terram Sparsi, Stipati utrinque 1 liolis alis vespertilionum Similibus. Eadem eSt illi, quae ceteris congeneribuS, temperatura , et eiSdem etiam natalibus gaudet. Sunt qui Ocopellati Tacoplabilensem Vocent, quoniam ibi provenire Soleat.
De TEC NITATE , Seu lingue ferae. Herbula est caules fundenS tenues, tereteS et rubescen-
247쪽
27stes e radicibus capillatis: et in eis folia obrotunda, circinata et quadamtenus Adianto, cujus fortaSSis SpecieS est, Si milia. Frigefacit, exsiccat et adstringit, Soletque dysen tericas fluxiones cohibere. Nascitur in SaXosis uuauhnahua-
Herba est TECUAΝΠΜA seu manus ferae ob similitudinem soliorum vocata, capillorum instar firmata radicibus, e quibus profert caules fulvos, tenues , teretes, et breveS, quorum Singulis terna folia appendent oblonga , Serrata, ac fere sinuosa: flore et fructu caret, Velut ceterae fere con generes , frigidaque eodem modo conStat natura. Herba via detur sui generis, nisi ad Phyllitis disterentias malit illam aliquis referre. Folia tuSa, et pugilli mensura devorata, febres dicuntur exstinguere. InnaScitur SaXis, juxta montium fauces . et arborum humenteS truncOS.
De TEC NITPOPOL , seu pilis ferae. Transversa TECUAN1YΡΟΡOL firmatur radice, atque Capillata , unde profert caules ornatos utrinque foliis Dryopteri similibus. Placat febres devorata, humectiSque et umbrosiS regionum calidarum montibuS emicat.
248쪽
DE TECU VNIT CAZ, Seu ferae auricula. Herbula est ΤECUANiYNACAZ radicibus insistens capillis perquam similibus, unde profert pediculos fulvos, te reteS , tenueS et breveS, et in eorum singulis unicum solium mediocris magnitudinis , Serratum , Sinuosumque, et in tres obrotundas portiones fissum, floremque , et fructum, caule nave nullum. Eisdem , quibus praecedens, Viribus pollet , ad idem herbarum genus Spectat, Similibusque locis naSci amat.
Herba est YMACΡALTECUANI Pahuatianensis capillis quoque radicibus firmata, e quibus fundit pediculos longos et fulvos, Sed in nigrum VergenteS COlorem, et in Summa eorum parte folia sinuosa, manui ferae Similia, Unde Sum sit nomen, Vitigineisue : caule, flore et fructu Caret, et in Phyllitis genera resertur. Frigida et Sicca ConStat natura , atque ideo folia resoluta ex aqua , haustaque febres exstinguunt, et corporis dolores e distemperie calida ortos Sedant. Nascitur in humectis ac calidis. Est et alia herba eodem nomine, viribus et forma , sed soliis Pentaphylli,
249쪽
de qua nihil habui quod adderem , praeterquam ad Dia- pensiae figuram et Vires plurimum accedere, viderique ad Pentaphylli genus reserendam.
Filicis est I AN CAPAZ species , Sed eXilibuS serratisque soliis, et altera parte subalbidis, et quibusdam fulvis punctis distinctis. Natura atque natalis idem, qui reliquiS congeneribus. Est et tacentancapaz Filicis alterum genus, cujus folia ex utraque parte Caulis minime reSpondent: cetera similis.
De rTLANEXILLO, seu DasI 0dis Crure. Radicibus insistit YTLANEXir Lo , quam alii Teat lapalli Seu alam petrae vocant, SimilibuS capillis, e quibus edit Stipites purpuraScenteS, tereteS ac tenueS, et in eiS folia par Va , cordis figura : florem ac fructum nullum. Frigida et Sicca natura, adstringentique solia pollent , Sapore dulci, et viribus dysenterias coercentibus. Radix frigida quoque, Sicca ac dulciS eSt, Sed minime adstringens; additurque Ocili sive vino Maguel , quod Pulque vocant, ut vehementiam illi conciliet , vimque feriendo capiti majorem. Sunt qui in species Adianti reserant. Provenit in calidiS Xico epe ensibus.
250쪽
De ACU Em , seu Herba bullata. Caules profert ACUEYo foenicillaceOS, quatuor Cubitos, magna ex parte longoS, virore interdum diluto, interdum Vero eli Saturatiore tinctOS , pollicem CraSSOS ac per intervalla geniculis interceptos, folia Ari mollia minoraque, ac fibra iam radicem. Calida Siccaque ordine fere tertio Viget natura , et subtilibus partibus Jus decocti soliorum infusum aut epotum flatum , aut ab eo excitatos dolores lenit, pellit frigus , obStructioneS reSerat , Viscera infrigidata calefacit, evocat urinam , reneS ac VeSicam emundat , expurgat Uterum , venerem inhibet, ac trahit menSeS, lentos crudosque humores attenuat ac coquit, Sudorem elicit, et corpuS uni versum reddit perspirabile. CauleS condiuntur, ac in eos dem uSuS in annoS Servantur. Crudi quoque eduleS Sunt, gratoque odore et sapore. Ρrovenit calidis regionibus juxta aquarum rivos, qualiS est siuauhtepecensis. Haec est fortassis eadem cum ea, quae Scripta eSt Libr. I. cap. .XIX. l. Tinet Libr. IX cap. de HOEI OCH L.
De AOCO CHLTT , Seu sore Pinus aquae. ADC OCHI' , quam alii Ocoxochiti vocant, herbula est Per terram repens, radicibus innixa capilliS similibus , unde