장음표시 사용
281쪽
haec est, acris, calidaque et Sicea ordine tertio et quartum circiter attingens, non Sine quadam adstringentia et resinaceo Sapore. PectoriS dolorem tuSa ac ingesta Sedat, ventri vero imposita dysenteriaS compeScit , et ventriculum , cerebrum, et eos roborat, Venerem eXCitat, ac Utero confert. Provenit Tacambari et Tepecuaculici juxta rivos et aquosa loca. Ad Cyperi Species Videtur pertinere, Schoenantive. Hujus herbae radices vocant aliqui divae Helenae precarios globulos.
De AQE 'LI , seu herba aquatica Maietio simili. Junci etiam genus est AcECENTI I , quod alii Tlacua huazacati seu pabulum firmum vocant, Sed inutile , et pabulo tantum jumentorum idoneum. Radices sunt capillissimiles, solia Maiati, Sed longe anguStiora, ac Spicatum atque exile Semen, adeoque Milio simile aut Maiato , unde nomen. Frigida adstringentique pollet natura, qua impedit abortum. NaScitur juxta paludes temperatarum regionum.
De CHIAU AECAM , Seu sabulo sitigui. Planta est dodrantalis, radicibus innixa capillis Similibus , fulvisque , unde prodeunt caules et folia Junci, ad
282쪽
cujus specieS Spectare Videtur Radix ejus, cujus tantum est in medicina usus, Sapori S fere est expers, lubrica , temperati caloris et ad cohibendaS di arrhoea8 et vomitiones so-
let propinari. Nascitur in calidis et humectis locis , seu montoSa haec sint, Seu campeStria.
De Z VC ATLAWALLI , Seu placenta herbacea.
Nullis compingitur partibus, quae possint describi, sed capillorum illamentorumve in modum quibusvis fere arboribus convolvitur. Haec cum primum eXOritur, Viret, mox pallida sit, ac demum in rubeum mutatur Colorem. Μatura avellitur eXplicaturve ab arboribus, quibus innascitur, tunditur, efformaturque in placentaS, Unde nomen. Quarum ex aqua nitro tamen et alumine adjectis) maceratarum digestarumque in conchaS USUS eSt pictoribUS ad exprimendas luteis lineis rerum imagines ; infectos totis vero illustrandis pallenti colore lanis , ac bombycinis silis tingendis , addito tamen gypso, ubi oporteat id pigmenti in albidius elanguescere. Ferventibus provenit regionibus, ae ex arboribus vitam, ut diximus, mutuatur.
283쪽
De ZA POLIN, seu sabulo glutinoso. Herba est ZACAPOLIN , quam alii Zacapollon , alii verbTotonoaxethultl appellant , radici insistens fibratae, unde prodeunt caules, soliaque Gramini noStrati similia, etsi folia sint longiora et ampliora : sores ac Semeia Circa Cau lium cacumina in capitula spinifera , et adhaerescentia Vestibus compositum. 'unt praedictum Semen tritum ac glabris depilibusque locis applicatum reStituere fluentes pilOS. Frigida et Sicca natura gaudet, dolorem Sedat, ac tumo res praeter naturam repellit. Nascitur Ocoit uoi temperatis frigidisque locis, humidis tamen et aqUOSiS.
De OCATTATLAU UI, Seu sabulo rubeo. Genus est odorati Junci ZACATI ATLAUHQU1 , quam alii OC0zacati Seu pabulum pingue Vocant, Schoenantho similis, aut fortassis ipsa Schoenanthos, radicibus rubeis, unde no men, multiS ae tenuibus, eX quibus proferuntur caules juncei, quatuor longi Spithamas, flores candentes et spicati circa caullum P08trema , folia vero Gramini similia. Calida planta est Siccaque ordine tertio , partium subtilium, oletque Citrea Mala. I ussientibus inter cetera mire dicitur prodes
284쪽
De ZA CAMOTOTONTIN , Seu pabula insistente radicibus parvis, Camoti similibus. Herbula eSt LACACAΜOTOT TIN , quam alii Camoetacat et alii Totomitio vocant, Cypero haud dissimilis, radicibus insistens multiS, Succo manantibus, Asphodeli radicibus haud dissimilibus, minoribUS tamen et candentibuS, quibusque filamenta quaedam parteSVe appendeant tenuiores, ac fibris pares, unde prodeunt folia Hordei Graminisve, tresspithamas longa, floreS Vero ac fruCtus, ut referunt, nulli. Frigidae sunt radiceS et humentiS temperiei, lubricae, et nonnihil odorae. Urinam retentam pellunt, pruritum sedant et febribus trium drachmarum pondere adversantur quod suadet frigidam esse, etsi non desint ei partes quaedam calidae atque Subtiles. Provenit apud Tepogitanenses et Hueπ0tzincenses
De ZACATE LI , Seu pabulo ScisS0.
Species est Iunci odorati triangulariS ZACATECΤLI , 1 liis parvis et angustis, Gramini SimilibuS , radice sibrata,
285쪽
NOVAE HISPAN. LIBER III. et 33
et caulibus rotundis , geniculatis et rubescentibus. odora radix est, calidaque et Sicca tertio ordine , adStringens et amara. Propinant eam Indi ex aqua his qui tussiunt, pectusve dolent, ad roborandum ventriculum , capitis humidi tatem nimiam eXhauriendam, et quamvis frigiditatem, quae altius insedit, exstirpandam, ad roborandum Cor, et ad ce teras affectiones, quibus Cyperi radix solet esse utilis. Herba est insignis, et Orbi BOStro peregrina.
dicibus firmatur capillis similibus, unde profert folia frumentacea, treS dodranteS prolixa, longioresque culmos, et in eorum postrema parte Spicas horrenteS aristis, ob quarum miraculum curavimuS depingendam, nam forte fortuna circumerrantium pecorum adhaerenteS VelleribuS, Sensim in viscera usque ipsa penetrant irrumpuntque, Sive ea Sit natura hujus mali , Sive quia Semel insXae retrocedere, aut avelli, obstantibus obliquis quibusdam ligulis incolumi carne nequeunt. Idem efficiunt infixae hominum vestibus, ni opportune amoveantur. Haud diSSimilis est spinis Huit zila createtin natura, de quo inter animalia loquemur. Drachmae pondere ex aqua devorata dysentericoS fluxus compescit.
286쪽
Provenit in calidis Tauhtepecensibus et late campos Subinde
De ZACATTAO, Seu pabulo foetido. Herba est surculosis innixa radicibus, e quibus profert caules duas Spithamas longos, tectOS soliis longis, angustis, et frumentaceis, et in Summo flOSCulos purpureoS et ob rotundos. Radices Μala Medica olent. Calidae et siccae sunt , subtiliumque partium. Succum instillatum naribus aiunt caput purgare et dolorem ejus tollere. Addunt usus alios quam plurimos , qui Praedictam temperiem Sequi solent. Nascitur in collibus Ocuillae.
Species altera est Cyperi, a Μechoacanensibus ad nos advecta, Cacatecili radice tantum dissimilis, eisdemque vi ribus , sed membris torpore tentatiS potu mire conferens. Nascitur in frigidis montosisque locis Provinciae Mechoa-
De CANTABRICA Itidica. Hanc herbam depingendam curavimus, quod a Canta brica Pliniana non multum videtur abeSSe. Radicibus si-
287쪽
quidem innititur fibris similibus, unde Proseri frumentacea folia, aut Agrosti paria: caules, ut ait Plinius, pedales et jun-ceos , et in his flosculos oblongos, calathorum inStar, Semine perquam minuto. NaScitur ubique.
De reZONCAL, Seu herba capillata. WZ0NCAL , quam alii Tecuant 'tenteton seu barbam leoninam ob similitudinem vocant, radicibus firmatur capillis similibus , unde profert folia longa et anguSta, frumentaCeiS gramineisue similia. Sapore et odore insigni caret, frige facientique et humenti constat natura. Propinatur febrientibus : cum Ctho alii vero Mecat lanensi et Ucuit latet on, de quibus in suis locis agitur , redactis in farinam , propinatur eniXiS pro Indorum conSuetudine roborandi causa: per Se autem dicitur provocare appetentiam. Nascitur in calidis Me catlani humilibus humectisque locis.
YTZTOLLIN , quem alii Tolliti seu Juncum , alii Macuam VOeant, genus est Cyperi magnum, de quo nihil aliud accepi , quam fieri eX eo storeas, in magno habitaS pretio, eS- seque jumeniis pro pabulo, et mederi febribus radices, ut
288쪽
quae frigidae Sint naturae. NaScitur enim abundanter apud Mexicanos et Mechoacanenses jHXta paludeS et Stagnantes aquas, cum aliis quibusdam generibus Cyperi, quibus pro pabulo jumentorum toto anno uti ConSuevere.
De TOTON ZACATL, seu pabula calenti. Radicem fundit fibratam , caules rubescentes, et Allii solia. Calida herba est, et in Junci quoque SpecieS fortassis referenda. Discutit pannOS tuSa, atque imposita. Provenit in frigidis I fotesecensibus.
De TZONTOLLIN Seu Punco capillato. Junci rotundi et odorati Species est, ac fortasse ad Schoenanthi genera pertinens. Radices fundit capillatas et ex his cauleS rotundos , laeves et CaVOS, et in cacumine capitula lutea et oblonga. Radix est dulcis, adstringens et odora. TuSSi opitulatur , Urinam eVocat, Ventriculum, cor et caput corroborat, membra debilia firmat, uterinis auXiliatur assectibus, laxam alvum adstringit, ac fluxus cohibet. Nascitur in calidis , Provinciae Totona agensistosis ac campestribus locis, pinguibus tamen atque hi
289쪽
Iunci species est excelsa, innixa radicibus intus Candidis, et extra fulvis, mutuo inter Se adhaereScentibuS, nucum Ponticarum forma et magnitudine , libratiSque , unde proseruntur caules juncei , reserti foliis longis et angustis, adeoque frumentaceiS Similibus , ac circa Summum Seminem Spicas composito. Radix est frigida, Sicca et adstringens. Nascitur in calidis et humectis locis Mot ecensibus.
De I LPAETTI, seu Juncea medicina. Junci rotundi et odori species est, radicibus insistens orbicularibus, fibratis, et e surculis quibusdam per intervalla pendentibus , unde proseruntur juncea solia , et caules praelongi, teretes laeveSque, eX quorum Parte Summa flos pendet fulvus , et in quaedam velut capitula Coacervatus. Radices ejus in pulverem redactae , commistaeque farinae Tetechinomatiani Tetotetocolcensis et multorum generum floribus aliis , amorem dicitur conciliare, si modo mulieris manum siquam, aut carnem vir illis conspersus attingat. Nascitur in calidis Tetotetocoloensibus.
290쪽
Junci genus est TEPETOLI IN , quod alii Metalli, alii vero Tacxo auh vocant, fibrata radice luteaque inSi Stens, Unde profert folia porrae ea, duos dodrantes longa, et caules juXta radicem rubescentes et pallentes. Jus decocti unciae unius radicum omneS purgat humoreS, et habetur praeSermianeum medicamentum his qui oblongis aegritudinibus contabuere. Nascitur in montosis planisque regionum frigidarum locis.
De TEPA mora, Seu herba in petris nascente. Radices fundit I EPANQUioTL Asphodeli similes, minores tamen, ae tenuioreS, selia Porraeea, caules tereteS, tenues, laeVeS ae geniculatos per intervalla culmorum frumentaceorum more , Solidos tamen ac tres fere longos spi-thamas; juxta quorum parteS summas prodeunt flosculi pallentes et modici, in Spicas compoSiti, sed rari. Frigida et humida temperie constat, et sapore fere nullo. Adhibetur aegrotantibus humectandae linguae orisque, et Sitis eXStin guendae gratia, Salivaeque evocandae. Nascitur in collibus , montOSisve lociS.