장음표시 사용
411쪽
fuerit immistus, quotidie bis abluantur. Est etiam utilis dia rhoeis. Nascitur in planis ac calidis locis Tepecuacuit ensibus.
Arbor est magna QUAUΗCHICHIOALLI , quam 2D20Canenses Ax0kquabuit l, Seu arborem Ax0Atl vocant , foliis ternis, Rhombi figura, mediis tamen majoribus, purpureis stipitibus, ac fructu cymbalorum forma pendenti, nec plurimum balsamino absimili. Radix est praedulcis, ac grati saporis: frigida constat temperie : propinatur eniXiS , quan do ducuntur in Temaxealli corroborandorum membrorum gratia. Cancerosis ulceribus in pulverem redacta medetur, nonnihil adstringit, atque fluentem alvum coercet : eXhibetur quoque ad placandas febres, et puerorum appetentiam excitandam. Provenit Quauchichinullae, agri uuauhnahuacensis.
ΤZAGUANGUENI , quam alii a natali loco Zacualpensem plantam vocant, alii I solioxit l, alii Comatquisiti et Mechoa canenses X eaeteti, radici innititur sibratae , unde profert caules sex dodrantes longos, folia angusta et proliXa, magia que eX parte quina, et Simili, Tataubati, Seu Indico Ab-
412쪽
sinthio , ac coccineos flores. Admota haec haemorroidibus, aut brachio appen8a, eaS eXSiccat, atque Corrugat. Provenit Zacualpae, et uuauhnabuaci campestribus udisque locis.
De CHI HIC QVILII L , seu olere aquatili amaro. Radices fundit capillis similes ChiiCHICAQUILITL , et inde caules cinereoS, soliis ornatos obrotundiS, mediocris magnitudinis , luteosque et calyculorum forma flOSculos. Frigida natura constat. Jus decocti ejus bibitur adversus sanguinis eruptiones, atque puncta, quae febres Synochas comitari solent. Campestribus humectisque locis nasci gaudet , agrorum praecipue Mexicanorum.
CAPUT LXXI. De CHICHIOAGUILII L Secunda.
Radicem profert CHiCHICAQUILITI secunda longiusculam et tenuem, exileS cauliculos, tereteSque, et in Summo eorum flosculos purpurascentes ex albo , et in PappoS tandem abeuntes in calyculis Scariosis: solia vero Coronopi. Ad Cichorii species videtur pertinere, frigidaque temperie constat , etsi partes qua8dam amaraS' participet, unde ortum eSt nomen. Satietati puerorum medetur, soliorum atque radicum decoctarum jus diarrhoeas coercet , Punctis Opitu-
413쪽
latur, exalitheritata exSiccat , febreS eXStinguit, visum clarificat, pruritum Sedat, calorem capitiS puerorum exstinguit, ac ferventem Sanguinem et cutem in tubercula sese attollentem refrigerat. Jus decocti ejus, salisque et fuliginis bibitum dicitur fluxum nimium menstruorum Coercere. Na scitur temperatis regionibus, ac lociS humentibus, velut Aouitlapani, ubi sunt folia tusa et admota ulceribus et tumoribus praeter naturam mederi, praecipue si eadem Semunciae pondere in pulverem redacta devorentur. Sunt qui Tia
Arbor est CisICHICQUAΗUITL magna, folia Mali Μedicae ferens, florem eandentem , et magnum, ac fructuS OS- Siculis olearum paulo ampliores , Simili tamen forma nucleum candidum ContinenteS. Amari eSt SaporiS, Unde nomen : odora, calidaque ordine tertio , atque eXSiccante natura. Folia trita, illitaque scabiem curant, et tumoreS praeter naturam discutiunt, Satietati medentur devorata, et ventriculi acori. Cortex laevigatus et trium drachmarum pondere epotus dysenteriaS Sistit, ventriculique, alvi, et pectoris dolorem a causa frigida ortum Sedat. Provenit Oap -
414쪽
gionibus nempe calidis, temperatis ac frigidis, et montosis atque campeStribu8 lociS, nullum caeli Statum , nullumque refugiens solum, Sed ubiviS Sponte luXurians. Tilancenses Miste e superi OriS EZquahuiti vocant.
Arbor est CHICHICQUAΗUITI. secunda praecedenti similis, sed soliis longe minoribus, floribus luteis et magnis , fructu minori, dulcique et amaro Sapore PromiSeue conStans. Jus decocti, aquave, ubi CorteX maduerit, juvat pectus, menses evocat, alvum infuSa eXtergit, dolores a frigore ortos sedat, coliciSque, et iliaciS Opitulatur affectibus: itematshmati ceteri8que recentibuS, aut inyeteratis pectoris morbis. Nascitur in calidis Oapcini.
CuicHICQUABUIT L tertia, quam distinctionis gratia racemosam vocare POSSiS, arbor est magna, foliis Mali Medicae, acinis nigris racematim dependentibuS, unde Cognomen. Amara est Valde , calidaque et Sicca Ordine tertio natura. Cortex in farinam redactus medetur Ventris dolori, satietati , colicae, flatui, ac frigori. Alexi canis emporiis sunt sti-
415쪽
pitum corticeS VenaleS ad praenarratoS usus. Nascitur juxta Aethnae radices, non procul ab Attat acco oppido ignobili.
De C HICI HUIra volubili. Volubilis planta est, folia ferens Limoniae Μali. Appetentiam excitat, ventriculum frigidum calefacit roboratque. Amara Constat ac SalivoSa natura, et tertio fere calefacit ordine. Nascitur maxiepecensibus agris, ubi eam offendimuS.
Herba est Cia1CHiCXIAUITL , Ut nomen indicat, amara, crassae et fibratae insistens radici; eX qua prodeunt caules multi, folia serrata , proxima querneis, sed magis acuminata, flores in Summa Parte Caulium, qui non ConSene scunt , pilis Similes, ae tandem abeunteS In pappoS, manente Semine longiuSculo et nigro. Amara, ut diximuS, est, ac tertio calens ordine. Liquor ejus permistus Succo I euh-tio, et foliorum palquahuitl, et I lauton, aequa singulorum mensura, si omnia excipiantur melle ceterorum aequante ponduS densenturque in emplastrum, atque affigantur lieni obstructo, permittanturque aliquandiu adhaereScere, resera-
416쪽
tur id viscus nigris attrabiliosisque succis inde discussis,
TEPETI ACHICAICXIAUITL , quam alii Chichi thulti vocant, herba est radici insistens libratae et candenti, unde proferuntur caules treS SpithamaS longi, tenueS, susei, rotundi, ac laeves : solia ChamaedryOS Odora, et Serrata, aSpera et subalbescentia inferiae: flores in Summis caulibus palleSceimtes e candido, atque pilosi in Stellularum modum , unde oritur oblongus ac parvuS fructus. Radix eSt Odora, et tertio ordine calens atque Sicca, et subtilium partium, non sine amaritudine, Unde nomen. Herba eSt magni momenti, et cujus decocti jus satietati et pectoris assectionibus plurimum inserviat, semel singuliS quibusque diebus matutino propinatum: pituitam enim, atque bilina per superna insernaque expurgat. Nascitur in calidis collibus.
De --CPATL1 prima , seu medicament9 amar0. Herbula est CAICHicΡATLi foliis Ilicis nostratis, cujus pulvis devoratus medetur dolori. Ventris, Satietatique. Ain
417쪽
ra e nim est, ut indicat nomen, et calidae naturae. Provenit regjonibus calidis uuauhquechalae.
Volubilis est genus , radice cra88a et Surculo a , foliis Amygdali, sed latioribus. Cortex radicis duarum drachma rum pondere devoratus alvum fluentem cohibet , ac statum di8cutit: amara enim eSt, ac tertio ordine calefaciens cum adstringentia insigni. Nascitur in calidis saxosisque locis , adeoque Tep0atianensibus.
Catilem profert Iasinini, per intervalla singulorum dodrantum geniculatum, prodeuntibus e singulis nodis binis foliis amygdalinis, et radices eraSSas ac longas. Curant hae
unciae unius pondere tritae ac devoratae ex aqua, aut vino , Satietatem, atque intemperiem frigidam ventriculi, et quosvis frigidos pectoris morbos temperant ; calefacientes enim Sunt ordine tertio, et amaro Sapore. NaScitur in ca lidis Tepoatianensibus asperiS et montosi S loci S.
418쪽
CHICHICPATLI quarta , quam distinctionis gratia a loco
natali Teocastanicensem Vocare poSSi S, radicem fundit Sur culosam, caules cinereos, praelongos : et in eis folia mali Medicae tenuia, mollia, et oblonga, ae flores luteos et comanteS. Radix eSt amara et adstringens, calidaque et si ca ordine tertio. Jus decocti ejuS coercet diarrhoeaS, SD, tietatique et membris perfrigeratiS mederi solet. Nascitur in calidis et SaXosis lociS.
CAPUT LXXXILDe CHICHN PATLI quinta, Seu TD 0tesecensi. Herba est duas spithamas longa, radicibus inniXa su culosis , sibratisque , unde fundit caules: et in eis Limoniae Mali solia. Amara est, Calidaque et Sicca Ordine tertio. Ventris medelatur inflationibus hydropique radices uia Ciae unius pondere siliquastro permistae , si redactae in farinam ex aqua Absynthii FoeniculiVe devorentur. Provenit juxta montium Oc0rlucensium fauceS. Est et alia minoribus foliis, quae quoniam eadem facultate constat, neque a me enarratur, neque imagine exprimitur.
419쪽
Radicibus innititur surculosis, fibratisque, unde profert caules tenue8, binaS Spithamas longos, folia Ocymi, Serrata , et aSpera , quamquam Obrotundiora , ac florem candentem. Radice8 Sunt guStu odorae, sapore Siser qua damtenuS non Sine amaritudine referenteS , calidaque et Sicca ordine Secundo natura, aut amplius, Subtiliuinque partium , atque ita trium drachmarum pondere dicuntur satietati , et pectoris affectionibus mederi. Provenit Ioalani, calidis atque montoSiS locis.
Herba est soliis Chamaedryos asperis, luteis floribus circa poStremOS Caules coacervatiS, et calyculis oblongis contentis, caulibuS quaternaS fere longiS SpithamaS, ac radice surculosa. Appetentiam dejectam eXcitant radices, soliave lusa pugilli mensura, atque eX aqua devorata: tumores discutiunt et maturant, dolorem alvi leniunt , frigori obsistunt, torminibusque flatuS discutiunt, Scabiem capitis curant et pediculoS necant; quae odora Sunt, et amari saporis. Radix est amaritudiniS eXperS, Odora et acris, ca-
420쪽
lida Siccaque natura, et partium subtilium. Ex qua temperie poterit quivis hanc plantam p multis aliis morborum generibuS curandis aptare i egregium enim est medicamentum, et ab indigenis tabitum maximi. Provenit Iz-
tollicae inter Sata. CAPUT LXXXV. De CHICHIMPATTI octava, seu Maci lactianensi.
TIatlancti ae similis est, atque adeo eius species. Devorantur folia, quae calida et Sicca sunt, adversus satietatem. CAPUT LXXXVI. De CHICHI AOP Teotisa an Si.
I lacoxochiil species videtur CHICHICPATLI Teotiua anensis, nam et radiceS, caules, folia, flores et facultates similia sunt: flores tamen habet haec candentes: illa purpureos ; et illius radix saporem Pastinacae praefert, a quo longe abest Chichi alli. Nascitur lociS montosiS inter saxa.
Herba egi ad nascens magnis arboribuS Sylvarum oppi di siuau tutulanensis juxta ramos SummOS. Tufa ac reSoluta ex aqua propinatur longo itinere deseSSis confractis