장음표시 사용
61쪽
De AHOAZMATON , seu herba ferente foliola siuercus. Radicem fundit crassam, pilulis ponticarum nucum se ma atque natura refertam, et eX ea cauleS rubros, Spitha- meos, foliaque BryOniae purpurea, Sed minora. Frigida atque eXSiccante natura conStat radix, atque ideo trita atque inspersa ulcera eXtergit, et ad cicatricem perducit, et Scabiei applicata medetur.
De AH PANI prima , seu quernea medicina.
Herba est AHoΑΡATLi duos cubitos longa, radici innixa crassae et fibratae, e qua multi caules prodeunt, purpurei , folia Quercus, ac flores in summis caulibus lutei, parvi, ac minime SeneScentes. Sapor est aeriS, gustuque gratus odor, et calefacienS quarto circiter ordine, eXSiccans que natura. Jus decocti depopulatur pediculoS, fumus ci mices fugat. Dolores ventriculi a causa frigida ortos sedat, flatum discutiet, diarrhoeas coercet, et colico iliacoque affectui infusa auXiliatur. Praecipuus usus radicum. NaScitur calidis regionibus aut paulo clementioribus, qualis est Ta-capichtiensis, et Tepotalanen is.
62쪽
De AMATZI IN , Seu Quercu sarva. E radice lignosa, crassa, fulvaque plures fundit AHosi ZITZIN StipiteS, USdem ima eorum parte coloris; plenos foliis serratis , parvis , Origani Ilicisve haud dissimilibus. Caret, ut referunt, fore et Semine. AuXiliatur asthmaticis Semivnciae pondere corteX radicis trituS, et, quoties oportet, de
De AHOAXO TL, seu Prun0 quernea. Arbor est AuoAXOCOTL mediocris, foliis Pyri obrotundis et mediocris magnitudinis, fructu eduli, initio viridi, et postea rubro, CerasiS noStratibuS forma, colore et magnitu dine simili, dulcique. Frigida et humida natura idem constat, calidaeque intemperiei et febribus adversatur.
CAPUT LII. De AMAX0 Ira altera.
AHOAXOCOTL altera , quam Ozisam, seu Vulseculam quidam Vocant, arbor est magna, foliis Mali medicae, inserna parte candicantibus, pallenti fructu, ponticis nucibUS patinio majori, viridi semine referto, binis magna CX parte adhaereSeentibus , ac velut ferruminatis acinis. Fructus frigida humidaque constat natura, edulis est, ac febrientibus
63쪽
De AH0APATLI Secunda , Seu quernea medicina. Herba est ApioAΡΑΤLI quatuor SpithamaS longa, et Surculosis innixa radicibus, e quibus prodeunt CauleS teretes, laeves , cinereique, et in eis folia Urticae, aut quernea, umde nomen : flores candidi in pappos abeuntes. Radix, cujus est praecipuuS in medicina USUS, aeris CSt, Odora, calida
que et sicca ordine fere tertio. Alvum cohibet, urinam evocat, refrigerata calefacit, flatum discutit, dolores lenit, ventriculum ac cerebrum firmat, et alia praeStat auXilia, quae cinnamomo tribui Solent.
De altera A APATLAHOAC , seu Ah0a attacili. QuercuS e8t SpecieS AHOAPATI ACTI I , folia serens M alimedicae, longe tamen majora , angulosaque et Spinifera, a querneis haud multum distantia: et in eis gallas magnas et purpureaS. Glandibus caret, materie vero constat ceteriS
64쪽
32 nive persimile, Quercubus, aliisque sylvestribus arboribus innasci Solitum, unde nomen: libratis insistens radicibus: Bore8 Vero parvos et luteos in summis caulibus edenS. In trita haec herba Maquauhpatii, de qua suo in loco est a nobis dicendum, atque eX aqua mensura unciae UniuS ePO'tata, aut illita corpori, febres dicitur exstinguere. Provenit montosis X0nullae locis.
De A NAHUIZPasTLI, seu febris medicina. Caules fundit ATONAΗU1ZΡΑΤLI graciles, et SeSquidodran tem longoS, e radice tenui et fibrata, et in eis folia Limonis: Bosculos luteos circa caulium extrema. Frigida, humidaque natura constat, Odoreque, et Sapore fere nullo. Stipites aut folia lusa bibuntur semiunciae menSUra ex aqua Cucurbitae , aut Hordei, illinunturve contra febrium impetus. Μontosis algentibusque provenit locis.
De ATO HVmPATLI Hueit talpae tenui folia, et latifolia Caules fundit ATONA uigΡΑΥ1 1 Hueti talpae tenui folia qua' tuor dodrantes longoS, teretes, graciles, et rubeOS, reser tos foliis rutaceis paulo longioribus, unico nervo Secundum eorum longitudinem discurrente : florem eXilem ac pusil,
65쪽
lum, in fulvum colorem inclinantem, longiuSculumque. Calida temperie , Siccaque et aliquantulum ad Stringenti constat , et gustu nonnihil amaro. JUS decocti ejus mane ac vespere epotum quinque continuis diebuS, aut, Si opus sit, pluribus, febrium tertianarum rigores, imo et ipsas febres tollit. Nascitur in cautibus meit talpae in montium faucibus frigidisque locis. Est et alia Atonahui alli eodem caelo proveniens, eisdemque pollens Viribus, sed longioribus foliiS.
dit e fibrata radice tenuem , hirsutum , fulvum , altera parte planum , altera teretem , Volubilem, et in arborum vicinarum conscendentem Caelimina: folia angusta et Ion ga, pinguiaque, quadamtenus Mali medicae aemula et nubiis distincta interventis; quamobrem ad species Totocuitiat seu Visci quercini posset non immerito referri. Haec ex aqua resoluta, atque illita febrium Calorem Sedant, experatia enim sunt Saporis atque odoris insignis, frigidaque et humida temperie pollent. Provenit Mactiaci lani, unde cognomen ; necnon in calidis regionibus Papakti aci, umbro, sis , udisque locis, in Sylvis ac montibuS eXSultans.
66쪽
Herba est surculosis inni Xa radicibUS , Unde caulem fundit rubescentem, folia obrotunda Veronteae aut Nummu lariae : flores in summis ramiS exileS, et CandenteS , ac velut in spicas compositos: folia Corianum Sapiunt, acria Sunt, calidaque et Sicca ordine tertio temperie et subtilium partium; quamobrem interpellatarum febrium rigores et frigora illita cum aliis curant, unde quidam Atonahui uiti
De AOUHI NA, seu planta jὶ0rem ferente qui e Janeo surpuraSCit. Radicem fundit AYAUATONA , quam alii Tacaquiliti, seu herbam cuspidis, Mechoacanenses Vero Eratthueni vocant, tenuem et capillatam, eX eaque Callies teniles, teretes et Vergentes in purpureum , folia angusta et longa, Iberidis similia , sed paulo longiora, altera parte Viridia, altera Cyanea , florem purpurascentem e cyaneo, et inde fructum forma et magnitudine capituliS erratici Papaveris Similem. Editur oleris vice cruda coctave, et Calidum Corianumque resipiens praestat alimentum. 'unt illitam febri punctisque mederi; quod seri nequit nisi tractis ad Cutina vacuatisque
67쪽
naorbificis humoribus et per urinam evocati8. Provenit temperatis regionibus, qualis est MeXicana , atque etiam cali dioribus, cultis ac campestribus lociS.
De HOE ONALXIMUITT , Seu herba magna Solis. Herba est radici crassae et Surculosae innixa ; ex qua multos profert cauleS Sarmentosos, et in eis folia e viridi pallescentia , mediocris magnitudinis, et cordis figura, sed cuspidis magis acuminati: floreS OblongoS in Summis caulibus vasculorum forma. Sapore et odore insigni caret, frigidaque conStat natura.
De I NAZYm IN prima , Seu herba Solis. Radicibus innititur I ONALXIHUITL multiS et cras sis , e quibus fundit stipites Spithama longioreS, ac tenues: folia longiuscula et exilia : fores in postremis stipitibus oblongos et albos, in papposque abeuntes. Radix est frigefacientiS naturae, ac febreS eximie eXStinguentis, Si tusa unciae UniuS menSura devoretur , aut illinatur.
68쪽
Radici insistit Raphano simili, Valde pallenti, ex qua multi prodeunt caules , cubitum longi, tenues, fulvique, folia Coccognidii, sed minora. Radix, quae frigida, humen
lique constat natura , trium drachmarum pondere devorata reneS emundat , urinamque evocat i Verum priuS, Si urina retenta Sit, X0malli, Junci genus, oleo inunctum pe- ni immitendum.
De TONALXIHVIra Tacapichillensi. Herba est radicibus fibris similibus innixa, unde fundit caules tenues , teretesque , et in eis folia pinguia, mediocria, cordis figura, aut Veronicae seminae Vocatae, ad cujus species fortasse refertur , Similia : flores in discursu caulium oblongos, et e purpureo in luteum elangueScentes. Glutinosa est, aliquantulum aeris, calidaque et sicca natura. I umoreS praeter naturam discutit, partum accelerat, et defluxionibus opitulatur. Calidis provenit regionibuS, qualis est Tac Dhilensis, montanisque et campeStribus locis promiscue naSci gaudet, unde fortaSSiS nomen invenit, non a sedando calore , ut pleraeque aliae ejusdem nominis, aut ab eodem, si corpori admoveatur, inserendo, aut a Sole, cujus acceSSu exsultat enim ΜeXicensium lingua Solem sonat.
69쪽
dice caules mittens volubiles, et in eis folia Ocymi, sed longiora et minime Serrata, ac per intervalla duorum palmorum floreS magnoS, longos, intuS luteos, extra nonnihil candescenteS , ac circa labra, quae fissa Sunt, purpureos, linteis capillamentis intrinsecus prodeuntibus: flores Capparos vocatos olent, ac dulci Sapore ConStant. I emperieS eSt mediocris, aut in frigus paululum inclinans: quamobrem pugilli mensura ex aqua hordeacea, Cichoritve epota exstinguit febres et erysipelatis confert admota; humida enim quoque e8t et glutinosa natura. Nascitur quibuSque regionibus , ac loci S montosis, ampleXa arboreS , etSi cultura ad campestria , hortensiaque Soleat interdum deScendere. Est et alia Tonalxochiti quam Irtactona&0chiti vocant a florum candicante colore, hac dumtaXat in re a praece denti distantem , cum facultate ac cetera forma ei sit omnino Similis.
70쪽
solia. Atriplici agresti similia, ac nonnihil Serrata , et cir ca pediculorum exortum Verticilla, qualia Marrubio inesse solent. Frigida , humidaque et glutinoSa natura ConStat,
quo fit, ut febres illitu curet. Provenit juxta aquas in calidis locis Teho lettiae.
De Tona thulti secunda. Folia et haec ΤΟΝΑLYiuuirL , quae praecedenti Conge ner est, fert cordis figura: flores parvos ac candenteS. Frigida temperie conStat. Nascitur in montibu S Mexicanis.
De TON ALXmVITE , quam alii Netzahlialaochiti, alii vero Moohiati, alii Teachpa0aetili seu Hueittachpaoaetili, et Tonalaxochiati v0cant. Radicem Raphani fibratam fundit I ONALXIHUITL , et ex ea caules aliquantulum purpureos, folia Salignis proxima, florem oblongum et luteum, et in VaSeuliS longiusculis semen. Radix est SubdulciS , glutinoSaeque naturae, ac frige- facientis, humectantisque temperiei. Folia reSoluta eX aqua,
epotaque pugilli mensura , aut corpori illita febrem dicuntur exstinguere , mederi lassitudini, doloribus e morbo gallico provenientibus, praeter naturam tumoribus, qui crura