장음표시 사용
261쪽
Quod ad quaestiones in collegi vostro satis sapiontor instituto propositas attinet. Video Vos iis haerere, propterea quod non distinguitis inter genora definitionum. Nompo inter Ofinitioncm quae inservit ad rem cujus ementia tantum quaeritur. et χω qua mola dubitatur, explicandam si intor Ofinitionsmqus, ut totum examinetur proponitur. Illa enim, quia dolor- minatum 4 et objoctum, vera Hobodi esse. haec Vero mon fori. Ex gr. si Aui. templi Salomonis Moscriptionsm me rogot ipsi veram templi doscriptions tradoro Iobso misi cupiam cum ipso garrire. Sed si ego templum aliquod in monto
concinnavi, quod aedificare cupio ex cujus descriptiono concludo in talom fundum, totque millia lapidum, aliorumque materialiumomore debore an aliqui sanae montis mihi dicet, me male conclusisse, ex eo quod forte falsam adhibui definitionsm volati- qui a me exigot, ut meam definitions probom Is sano nihil alius mihi dicit, quam quod id, quod conceperim, non conoeperim. Vel me exiget, ut id, quod conceperim, probem me concepime, quod plane est nugari. Quare definitio via Oxplicat rom prout est xtra intellectum; et tu vera debet esse, et a propositions sol axiomato mon diffori, misi quod illa tantum
circa rerum, rerumve affectionum ementias versatur hoc oro
latius, nempe ad aeternas Veritates etiam se extendot Vol M. addit explicat rem, prout a nobis concipitur via concipi potest; tumquo in eo stiam differt ab axiomato ot propositione, quod non oxigit, misi ut concipiatur absolute, non ut axiomas rations sori Quaro mala ofinitio illa est, quae non concipitur. Quod ut intelligatur, Borelli exemplum capiam. Nempe si quis diceroti duo, roctae dinos, spatium comprehendenteSvocontur iugurales. Si is por insam octam intelligit id, quod omnes per lineam iurvam, tum bona ostrassinitio por illam
vor, definitionem intelligeretur figura ut cata aut similes),
modo quadrata et alias posis non intolligat figuras forum sipor linoam intelligat id, quod communiter intolligimus, re egi plano inconooptibilis, ideoque nulla straffinitio. Quae omnia aBorollo, in cujus sententia amplectenda proni Stis, planc confunduntur. aliud exemplum addo, id nompo, quod in fine ad- sortis. Si dicam unamquamque substantiam unum tantum habere attributum, mera est propositio, et egoi domonstratione. Si vero dicam, per substantiam intelligo id, quod uno tantum attributo constat. bona erit definitio, modo postea ontia pluribus attri-
262쪽
butis constantia alio nomine a substantia diverso insigniantur Quod autem dicitis, in non demonstrame substantiam rivo ens plura habere posse attributa, sorte ad demonstratione noluistis attondere. Duas enim adhibui prima quod nihil nobis eVidentius, quam quod unumquodque ens sub aliquo attributo a nobis concipiatur, et quo plus realitatis, aut esse, aliquod ens habet, o plura attributa ei sunt tribuonda. Unde ens absoluto infinitum Aniondum sto. Secunda, et quam ego palmariam judico, est, quod, quo plura attributa alicui onti tribuo, o magis cogor ipsi existontiam tribuere, hoc est, eo magis Rubratione veri ipsum concipio, quod plane contrarium esset, si ego Chimaeram aut quid similo finxissem. Quod autem dicitis, vos non concipere cogitationem nisi subideis, quia romotis ideis cogitationem destruitis, credo id vobis contingere propterea, quod dum os res Acilicet cogitantos, id
facitis, Omnes vestras cogitationes et conceptus seponitis. Quar non mirum At quod, ubi omnes vostras cogitotianes seposuistis, nihil postea vobis cogitandum maneat. Quod autem ad rem attinet, puto mo satis claro et videnter demonstrasse, intollectum, quamvis infinitum, ad Naturam naturatam, non VerΘad naturantem pertiners. orro quid hoc ad tertiam Ofinitionem intolligondam faciat, nondum video, nec etiam cur ea
moram injiciat. Ipsa enim definitio, ut ipsam, ni fallor, tibi tradidi, sic sonat Ar substantiam intelligo id, quod in se est
et per se concipitur hoc est, cujus conceptus non involvit concestum alterius rei Mempe attributum, intelligo, nisi quod attrGntum dicatur respectu intellectus, substantis e certam talem naturam
tribuentis. Haec, inquam, definitio satis clare explicat, quid per substantiam ius attributum intelligere volo. Vultis tamen, quod minime pus est, ut exemplo Oxplicem, quomodo una eademquore duobus nominibus insigniri possit. Sed ne parcus videar duo adhiboam. rimum dico, o Israclom intelligi tortium Patriarcham, doni o Jacobum intelligo, quod nomen acobi ipsi imponebatur propterea, quod calcem atris apprehenderat. Secundum per planum intelligero volo id, quod omnes radios lucis in ulla mutations ossectit idom per album intelligo, nisi quod album dicatur rospectu hominis planum intuentis.
D. Rhenoburgi sub finem m. Febr. a. 1663. J
263쪽
Amice colende, ΡΘtis a me, an egeamus experientia ad sciendum, utrum Dofinitio alterius Attributi sit ora Ad hoc respondeo, nos nunquam egere experientia, nisi ad illa, quae scroi dosnitions non posSunt concludi, ut ex gr. existentia odorum haec enim a rei definitione non potest concludi. Non vero ad illa, quorum oriatentia ab eorundem omentia non distinguitur, ac proinde ab eorum dosestsens concluditur. Ιmo nulla Oxporientia id unquam nos edocere poterit nam experientia nullas rerum essentias docet Aod summum, quod ossicere potest, est mentem nostram determinare, ut circa certas tantum rerum mentias cogitet. Quare, cum existontia attributorum ab eorum essentia non differat, eam nulla exportentia poterimus Mequi. Quod porro petis, anno res etiam, rerumve affectiones, Sint aeternae Veritatos Dico, omnino. Si regeris, cur ea aeternaS veritate non voco respondeo, ut eas distinguam, ut omnes solent, ab iis, quae nullam rem sive affectionem explicant, ut ΘΚ. r. a nihilo nihil sit haec, inquam, similosquo propositio-n- Vocantur absolute aeternae oritatos, in quo nihil aliud significare volunt, quam quod talia nullam sodom habon extra
Responsio ad Epistolam M. Pro tantissime Vir, Amice Charissime, Μulta quidem afferre possem, quae diuturnum meum SilΘntium apud te excusaront sod ad duo capita causas illiu re-
264쪽
ducam, invalotudinem scilicet obilissimi Boylii, et meorum no-gotiorum turbam Illa impedimento fuit, quo minus ad tuas in Nitrum Animadversione citius rospondore aluerit Bonius; haec ado me districtum tenuor per plurimo men-s, ut mei vix uri fuerim, proindoquo no ossicio illo defungi potvorim, ad quod o tibi obstrictum profiteor Gestit animus, amotum
esse pro tempore saltem utrumque obstaculum, ut meum cum tanto mico commercium instaurare liceat. Id equidem nunc facio maxima cum lubentia, statque animus favento Numino)omni modo cavere, ne sinceps consustud nostra litteraria tamdiu interrumpatur.
Caeterum priusquam de iis locum agam, quae tibi et mihi privatim intercedunt, expediam illa, quae D. Boni nomino tibi debentur. Notas, quas in hymicο-Ρhysicum illius Tractatulum
concinnaveras, sueta sibi humanitate excepit, tibique maxim pro xamine tuo gratias rependit. Interim moneri te cupit, propositum sibi non tam fuisso ostendore vero hilοAophicam perfectamquo hanc osso Nitri Analysin quam explicare, Vulgaroni et in Scholis scopiam do Formis Substantialibus et Qualitatibus doctrinam infirmo es niti, specificasque rerum differentim, quas Vocant, ad partium magnitudinem, motum, quietem, et situm posse revocari. Quo praenotato, Auctor porro ait, Experimentum suum s Nitro satis suporquo docere, Nitri corpus universum in partes, a se invicem et ab ipso toto discrepantes, po Analysin hymicam abiisse postea vero ita rurSum ex iisdem coaluisso et redintegratas fuisse, ut parum mori de pristin pondor docidoratum. Addit Vero, se ostendiSSe, rem ipsam ita se habere de rei auto modo, quom tu conjectari videris, non egisse, nec de eo quicquam, cum praeter institutum ejus fuerit, dotorminasse. Quae tu interim de modo Supponis, quodque sal itri fixum tanquam faece ejus considerm caetera- quo talia, ea a te gratis dicta nec probata arbitratur quodque a te affertur, has secos, sive hoc sal fixum, meatus habere ad mensuram particularum Nitri xcavatos, circa id notat uotornOSter, Salem cinorum clavollatorum Belgicosorusci, cum spiritu Nitri itrum aequo constituoro ac Spiritum Nitri cum proprio suo salo fixo Undo liquero putat, similos oporiri Oro in ejusmodi corporibus, unde Nitros Spiritus non extruduntur. Noc ido Auctor, illam maioris subtilissimae, quam adStruiS, necessitatam ex ullis haenomonis probatam Aod ex sola cui
impossibilitatis Hypothesi assumptam. Quae Ho causis Missorontis, saporis cinis Spiritum Nitri L
265쪽
Nitrum ipsum dissoris, foris se Auctor negat quod vero sNitri inflammabilitat s Spiritus Nitri ἀφλογία tradis, Carissii do Ιgno doctrinam supponere ait, quam sibi necdum satisfocissot latur.
Quod ad Uerimonia spectat, quibus tuam maenomoni Θxplicationem comprobari putas respondet uctor, primo, Spiritum Nitri Nitrum quidsm ess materialiter, formaliternoquaquam, cum qualitatibus et virtutibu quam maxime diffs-rant, Sapore scilicet, odore, Volatilitate, potentia solvendi metalla, colore vegetabilium mutandi, etc. Socundo, quod coire ais Particulas quasdam sursum lata in Crystallos Nitri, id ex sos i statuit, quod partos nitrosse una cum Spiritu Nitri porignem protruduntur, quemadmodum in fuligino contingit Tortio, quod do defaecationis offectu affers, si respondet Auctor, ista dotiscatione ut plurimum liberari itrum a sale quodam sal
commun referente ascensum vero in stiriola commvnom illiem cum alii salibus, si ab aeris pressione, aliisque quibusdam causis, alia dicendis nilquo ad praesoniam Quaestionem facisntibus, dependere. Quarto, quod dicis de Experimento tuo tertio,idsm ori ait Auctor etiam cum aliis quibusdam salibus 'MerenS, chartam actu inflammatam particulas rigidas et solidas, quae componebant Salom, Vibram, iisdemque hoc pacto scintillationsmoonciliam.
Quod porro putas, ecl. 5. Auctorem Nobilem culpare Cartorium, in hoc teipsum culpandum credit dicitque se nullatenus indigitam Cariotium, sed amendum et alios, qui figuram Cylindricam particulis Nitri tribuunt, cum revora sit priamica; nec de figuris aliis se loqui, quam visibilibus. Ad ea, quae in Soct. 13 - 18. animadvertis, hoc tantum
reponit, se haec scripsisse imprimis, ut Chymis usum ad con firmanda principia hilosophiae schanica stonderet assereretque, nec se invenisso haec apud alios tam claro traditam tractata Est noster Bonius ex sorum uinoro, qui non adeo suae Rationi confidant, ut non volint cum Ration convenire haenomena Magnum praetero discrimo ait intercedero inter obvia perimenta, circa quae, quid adiarat Natura quaequo interveniant, ignoramus, et inter a de quibus certo constat, quaenam ado afferantur. Ligna sunt corpora multo magis composita quam subjectum, de quo uctor tractat. Et in aquae communis ebullition ignis internus additur, qui in procreatione soni nostri non adhibesur. orro, quod virentia in tot tamquo divorsos loros mutantur, de Hus ausa quaeritur illud Vor ex muta-
266쪽
tions partium oriri, hoc experimento declaratur, qu apparet, colorom o Spiritus Nitri affusion mutatum fuisse Doniquo neque iatrum neque suavem habere odorem Nitrum ait, sed ex sola dissolutione tetrum acquirere, quem in reconjunctions amittit. Quae ad Soci. 25. notas caetera enim se non tangere ait), iis respondet, usum se fuisse principiis Epicurseis, quae Volunt. motum particulis in se connatum opus enim uim aliqua uti Hypothos ad haenomen explicationem quam tamen propterea suam non faciat, sod adhibeat, ad sententiam suam contrachymicos o Schola sustinondum, duntaxat ostendens, ex Hypothesi memorata rem posse bono explicari. Quod ibidem subjicis de aquae purae ineptitudine solvondi partos fixas, et cylius
stor respondet, hymicos passim ObS Vare et amerere, aquam puram alia alcaligata citius quam alia solvero.
Quae circa Fluiditatom et Firmitudinem annotasti, ea necdum Vacavit Auctori expendero. Haec quae consignavi tibi transmittono diutius commores si colloqui tuo iterari destitueror.
to autem enixissime, ut boni ea consulaS, me de Subsultim si mutilate tibi spono, idquo meae potius festinationi, quam illustris Bolii ingonio tribuas. a quippe magis ex familiari cum so circa hoc subjectum sermone collegi, quam X praescripta et Othodica aliqua ejus responsione; unde sine dubio factum, ut multa ab ipso dicta me effugerint, orto et solidiora et elegantiora, quam quae hic a me commemorata sunt. Culpam igitur innom in me rejicio, ponitusque ab ea Auctorem libero. Jam ad ea progrediar, quae mihi locum intercodunt. Et hic in ipso limino rogar mihi fas sit, consscorians illud tanti momenti pusculum tuum, in quo de rerum primordio, earumque dependentia a prima causa, ut o de Intollectus nostri mendatione tractas Coris, Vir micissimo, nil crod in publicum prodire posse, quod Viris revera doctis et sagacibus futurum sit istiusmodi ractatu gratius vo acceptius. Id tui gonii stingenii Vir spectare potius obst, quam quae nostri oculi fmoris hoologi arridoni: non tam illi veritatem quam commoditates pociant. Τ igitur por amicitae nostrae foedus, per omnia veritatis augendae et vulgandae jura contestor, tuado argumontis iis scripta nobis invideas vel nogos. Si amon quid sit majoris momonti, quam ego praevideo, quod ab peris
publicatione to arceat, summoperis Oro, ut pilamen Hu ΡΘr littoras mihi impertire ne graveris, et amicum me Sentio pro
267쪽
hoc dicio si gratum mi brovi prodibunt ab Eruditissimo BOyli odenda, quae rodhostimonti loco tibi transmittam, a quoque adjuncturus, quae totum tibi Institutum Rogis nostrae Societatis, cui sum cum aliis viginti a Consilio, si cum uno stiator a Socratis, depingent. Hac Vice temporis angustia praecludor, quo minus vagari ad alia queam. Omnom tibi fidem, quae ab honesta mente proficisci potest, omnemque ad quaevis ossicia, quae a tenuitate mea praestari queunt, promptitudinomtibi spondeo, sumque ex animo, Vir optime, tuu e arae,
B. D. S. Videtur hujus Epistolae autographum anno 1860 ox auctione librorum ΜSS. . . an Voorsi, Amstolodami facta, in Durandi bibliopolae Parisiensis manus transiisse.JAmice singularis, Duas abs te accopi Epistolas, unam dis 11. Januarii datam,ot ab amico . . ' mihi traditam, alteram vero 6 dio Μartii, si ab amico noscio quo Loida missam. ergratae mihi ambae fuerunt praecipuo ubi ex iis, omnia tua optimo se habere,
teque mei sepe memorem, intellexi. Oreo pro tua erga me humanitate, et honore, quo semper me dignatus es adicere, maXimm, qua debeo, ago gratias, simulque precor, ut me tibi non minus addictum credas, quod semper data occationis, quantum mea ferre poterit tenuitas, ostendere conabor. Atque
hoc ut incipiam, ad id, quod in tuis pistolis ex me quaeris, reSPondere curabo. etia autem, ut, quae do Infinito excogitata habeam, tibi communicom, quod libontissime faciam.
Ed. H. L. M. P. M. Q. D. i. o. Philosophis ModicinaeQuo Doctori . Fortasso do Vrioa cf. p. XV.
268쪽
Quaestio do Infinito omnibus somper dissicillima, im inextricabilis visa fuit, propterea quod non distinxerunt inter id, quod
sua natura, sive Vi suae definitionis, sequitur emo infinitum otid, quod nullos fines habes, non quidem Vi suae Saentiae, sed vi suae causae. Ac etiam quia non distinxerunt inter id, quod infinitum dicitur, quia nullos habet fines, et id, cujus partes, quamvis ejus maximum et minimum habeamus, nullo tamen numero adaequare et explicare po8sumus. Denique quia non distinxorunt intor id, quod solummodo intelligere, non emimaginari, et intor id, quod otiani imaginari possumus. Ad haec, inquam, si attendissent, nunquam tam ingenti dissicultatum turba obruti fuissont Claro enim tum intellexissent, quias Infinitum in nullas partes dividi, seu nullas partes habere potest, quale ero contra, idquo sine contradictione. Oreo etiam intellexissont, quale Infinitum majus alio Infinito sine ulla implicantia, quale vero non item concipi potest quod ex mox dicondi claro apparebit. Verum priuillaec quatuor paucis Oxponam, Videlicet Substantiam, Modum, Eternitatem, et Durationem. Quae circa Substantiam considerari Volim, sunt, primo, Quod ad ejus essentiam pertinet existentia, hoc est, quod ex sola ejus essontis et sfinitions Sequatur, eam existere; quod, nisi mo mea fallit memoria, amolia tibi viva voco absque ope aliarum ropositionum demonstrari. Socundum, et quod ex hoc primo equitur, est, quod Substantia non multiplox, sed unica duntaxat ejusdem naturae exiAtat. Tertium denique, quod omnis Substantia non nisi infinita possit intelligi Substantis vor Αffectiones odos Moo, quorum definitio, quatonus non est ipsa Substantiae definitio, nullam existentiam involvere potest. Quapropter quamvis existant,
eo ut non existente concipere OSSumus ex quo porro Sequitur, nos, ubi ad solam modorum e8Sentiam, non vero ad ordinem totius Naturae attondimus, non poSSe concludere ex eo, quod jam exiStant, ipso postea exstituro aut non exstituros, ΘΙanto exstitimo aut non exstitisAe. Unde clare apparet, noSoxistontiam Substantiae toto gonoro a Odorum existentia diversam concipere. Ex quo oritur difforentia inter Eternitatomit Durationem po Durationum nim odorum tantum existontiam explicare possumus, SubStantii vero per Mornitatem, hoc est, infinitam existondi sivo, invita latinitate essendi fruitionem. Ex quibus omnibus claro constat, no Μodorum xistentiamst Durationem, ubi, ut saepissimo fit ad Solam eorum eSSentiam, non ero ad ordinem Naturae attondimus, ad libitum si quidom
269쪽
propterea nullatenus, quem eorum habemus conceptum, destruendo)determinare, majorem minoremque concipere, atque in pari
dividoro posso tornitatem vero si Substantiam, quandoquidem non nisi infinitae concipi possunt, nihil sorum pati posse, nisi
simul eorum conceptum d truamus. Quare si prorsus garriunt,no dicam insaniunt, qui Substantiam xtensam ex partibus, sive corporibus ab inrico roaliter distinctis, conflatam osse putant. erinde enim At ac Ri quis ex sola additione et coa- comatione multorum circulorum quadratum, aut triangulum, aut quid aliud tota Asentia diversum, conflare studeat. Quaro omnis illa farrago argumentorum, quibus Substantiam Extensam finitam esse ostendore hilosophi vulgo moliuntur, sua ponte ruit Omnia iam illa Substantiam corpoream ex partibus conflatam supponunt. Ad eundem etiam modum alii, qui postquam sibi persuaserunt, insam ex puncti componi, multa invenire potuerunt argumenta, quibus Stenderent, lineam non osso in
Si tamen quaeras, cur naturae impulsu adeo propensi simuRad dividondam substantiam xtensam ad id respondeo, quod quantita duobus modis a nobis concipiatur abstracte scilicet, sive superficialiter, prout ope sensuum eam in imaginations habemus vel ut substantia, quod non nisi a solo intollectu fit. Itaque, si ad quantitatem, prout est in imaginatione attendimus,. quod saepissimo et facilius fit, a divisibilis, finita, ex partibus composita, et multiplex reperietur. Sin ad eandem, prout est in intellectu, attendamus, et res, ut in se est, percipiatur, quod dissicillimo fit, tum, ut satis antolia tibi demonstravi, infinita, indivisibilis, et unica reperietur. Ροrro ex eo, quod Durationem o Quantitatem pro libitudeterminare possumus, ubi scilico hanc a Substantia abstractam concipimus, et illam a modo, quo a rebus aeternis fluit, Separamus, Oritur empus et onsura; ompus nempe ad Durationem Μensura ad Quantitatoni tali modo determinandam, ut, quoad fiori potost, eas facit imaginemur. sindo ex eo, quod Mctions Substantis ab ipsa Substantia separamus, et ad claSSes, ut a quoad ori potos tacito imaginemur, redigimus, ritur Numerus, quo ipsas determinamus. Ex quibus clare Videro Et, Μensuram, empus, et Numerum nihil esse praeter cogitandi, seu potius imaginandi modoΗ. Quare non mirum est, quod omnes, qui similibus Notionibus, et quidem praeterea male intellectis, progressum Naturae intelligero conati sunt, adeo mirificsso intricarint, ut tandem se extricaro noquiverint, nisi Omnia
270쪽
perrumpendo, et absurda otiam absurdi ima admittendo. Nam, cum multa sint, quae nequaquam Imaginatione, sed solo Intes- lectu assequi possumus, qualia sunt Substantia, Eternitas, et alia si quis talia ejusmodi Notionibus, quae duntaxat Auxilia Imaginationis sunt, explicare conatur, nihil plus agit, quam si det operam, ut sua imaginations insaniat. Noque otiam ipsi Substantiae odi, si cum jusmodi ntibus Rationis seu imaginationis auxilii coniundantur, unquam recto intelligi poterunt. Nam cum id facimus, eos a Substantia, et modo quo ab Eternitatis fluunt, Separamus, in quibus amo recto intelligi nequeunt. Quod ut adhuc clarius idom, cape hoc exemplum; nemPe, ubi quis Durationsem abstracto conoeperit, eamque cum ΤemPomeonfundendo in partes dividoro in perit, nunquam podiri intelligero, qua ratione hora ex grat transire possit. Nam ut hora transeat, necesse erit, ejus dimidium prius transire, et postsa dimidium oliqui, si sindo dimidium, quod hujus resiqui Superest si si sic porro infinito dimidium a reliquo subtrahas, nunquam ad nom horae porusnire poteris. Quare multi, qui Enti Rationis a salibus distinguero assueti non sunt, Durationem ex momenti componi, ausi sunt asseverare, et sic in Scyllam incidorunt cupiontes vitar Charybdim. Idem enim QM, Durationem ex momentis componere, quam Numerum ex Solunullitatum additione. Ροrro, cum ex modo dictis satis pateat, nec Numerum, MoΜenSuram, nec empuS, quandoquidem non nisi auxilia imaginationis sunt, posso esse infinitos nam alias Numerus non emes numΘmS, nec ΜΘDSura mensura, nec empus tempus Hincelare videro est, cur multi, qui haec tria cum rebu ipsi confundebant, propterea quod eram rerum naturam ignorabant, Infinitum actu negarunt. Sed quam misero ratiocinati sint, judi- coni Mathomatici, quibus hujus farinae Argumenta nullam moram injicore potuerunt in robus ab ipsi claro distinctequo perceptis. Nam praeterquam quod multa invenerunt, quae nullo Numero explicari possunt; quod sati numororum dosectum ad omnia determinandum patosacit multa otiam habent, quae nullo numero adaequari possunt, sed omnom, qui dari poteSt, numerum Supis rant. Nec tamen concludunt, talia omnem numerum Superarm partium multitudine; sed ex eo, quod rei natura non sinismandosta contradictione numerum pati potest, ut ex grat. --
inaequalitates spatii duobus circulis B et D intorpositi,
omneSque VariationeS, quas materia in s mota pati dehoat, omnem numerum Superant. Idque non concluditur ex nimia