장음표시 사용
51쪽
sed, Solam, et lunam stetisse, Sive a m motu emaViaso;
quod ipsis etiam tum semporis non parum inservire poterat ad Ethnicos, qui solem adorabant, convincendum, et ip- rientia comprobandum, solem sub altorius numinis imperio emo, ex cujus nutu ordinem suum naturalem mutare tenetur. Quam partim ex religione, partim ex praeconceptis opinionibus rem longe aliter, quam revera contingere potuit, conceperunt atque enarravorunt. Igitur ad miracula Scripturae interpretandum, te eorum narrationibu intelligendum, quomodo ipsa revera contigerint, necesse At, piniones eorum scire, qui ipsa primo naremorunt, et qui nobis ea scripto reliquerunt, et eas ab eo, quod sensus iis repraesentare potuerunt, distinguero alias enim eorum opiniones si judicia cum ipso miraculo, prout revera contigit, confundemus. Nec ad haec tantum, sed ne etiam confundamu reS, quae overa contigerunt, cum rebus imaginariis, o quae non nisi repraesentations propheticae fuerunt, eorum opiniones scire roseri In Scriptura enim multa ut salia narrantur, et quae etiam realia esse credebantur, quae tamen non nisi
repraesentations resquo imaginariae fuerunt ui quod Deus summum ens o coelo desconderit vide Exodi cap. 19. s. 18. et out cap. 5. s. s. '), et quod mons Sinai propterea fumabat, quia sua supra eundem descenderat igne circumdatus; quod Elias ad coelum igneo curru es ignei equi ascenderit; quae sane omnia non nisi repraesentatione fuerunt, adaptatae pinionibus eorum, qui eas nobis ut iis repraesentatae sunt, nempis ut res actualos, tradiderunt. Omnes enim, qui aliquantulum supra Vulgum sapiunt, sciunt, Deum non haberedoxtram neque sinistram, neque moVeri neque quieScere, neque
in loco, sod absoluto infinitum esse, et in eo omne contineri persectiones. Haec, inquam, ii sciunt, qui res ex perceptionibus puri intolloctus judicant, et non prout imaginati a sensibus oriornis inicitur; ut Vulgus solet, quod ideo Deum corporeum, et imperium regium tenensem, imaginatur, cujus solium in convexitate coeli supra stellas eas fingit, quarum a terradiatantiam non admodum longam credit osso Et his ot similibus opinionibus uti diximus porplurimi Scripturae casus adaptati sunt, qui proinde non obent ut reatos Ῥhilosophis accipi. fert donique ad miracula, ut realiter contigerint, intolligen-
52쪽
34 TRACTATUS dum, obraeorum phrases et tropos scire qui enim ad ipsos non satis attendorit, multa Scripturae assinget miracula, quae Hua scriptores nunquam enarrar cogitaverunt adΘοque non tanquam res t miracula, prout DVora contigerint, o mentometiam authorum sacrorum codicum plano ignorabit. E. g. Zacharias
et dies erit unicus, Deo tantum notus; non enim ori dies neque sae, tempore autem vespertino is erit. Quibus orbis magnum miraculum praedicors Vidotur, si amo iis nihil aliud significaro vult, quam quod silum tot dis erit anceps, ejusque Ventu Do tantum notus, et quod tempore Vespertino victoriam adipiscontur; similibus iam phrasibus victorias si clades nationum praedicere et scribor solobant ΡrOphotae. Sicutiridomus Esaiam, qui cap. 13. vastationem Babilonis sic dopingit,
r quoniam stello caeli ejusque sidera non illuminabunt luce sua sol in ortu suo tenebrescet, et luna non emittet splendorem suo lucis quae sane nominem rodero existim in vastation illius impori contigisse ut neque etiam ea, quae mox
terea caelo contremiscere faciam, et terra e suo co dimovebitur.
Sic tiam Esaias cap. 48. s. paen-Dult. ut Judaeis significaret,sos Babilonia morosolymam securo redituros, nsque in itinere sitim passuros, ait an p ram Inm vita re id di ad rax et non sitiserunt, per deserta eo durit, aquam eae petra iis instulare fecit, petram rupit, et Maeerunta in AEa, inquam, Verbis nihil aliud significaro vult, quam quod Judaei fontos in desertis, ut fit, imonioni, quibus sitim
suam mitigabunt; nam cum ex consons Cyri Hierosolymam potiorunt, nulla imilia miracula iis contigisso constat. Et ad hunc modum perplurima in sacri littoris occurrunt, quae tantum modi loquonti into Judaeos fuerunt, nec pus St, Omnia hic singulatim recensere; sed tantum hoc in onero notarivolim, obraeos his phrasibus non tantum consuevisse ornate, sod otiam, o quidsm maxime, Mote loqui. Hac enim do causa in sacris litoris Monitur Deo benedicere pro maledicere vide Lib. I. Reg. cap. 21. Vers. 10. et Job cap. 2. Vers. 9.); et
53쪽
eadom otiam do causa omnia ad sum roserobant, et ideo Scriptura nihil nisi miracula narraro ridetur, idque cum do rebus maximo naturalibus loquitur cujus rei exempla aliquo jam supra retulimus. Quare credendum, cum Scriptura dicit, sumeor haraonis induravisso, nihil aliud tum significari, quam quod hara fuit contumax. Et cum dicitur, sum Mnestras sit aporiro, nihil aliud significat, quam quod multa aqua plusrit; et sic alia. Ad haec igitur, et quod multa admodum Moritor, sine ullis circumstantiis, et lare mutilate narrentur, aiquis probo attenderit, nihil fore in Scriptura reperiet, quod possit domonstrari Lumini Naturae repugnare, et contra multa, quae Obscurissima visa sunt, mediocri moditation intolligors potori si lacilo interpretari. Ainus his existimo, me id, quod intonderam, satis claro ostendisse Attamon, antequam huic Capiti fino dom, aliud adhuc
restat, quod hic monere Volo nempe, o ali prorsus methodo hic circa miracula processime, quam circa rophetiam D p
photia iam nihil ammavi, nisi quod ex fundamentis in Sacris Litoris revolatis concludore potui, at hic praecipua ex solis prin-eipiis Lumino Naturali notis licui quod etiam consulto foci, qui do prophetia, quandoquidem ipsa captum humanum Superat,
et quaestio mors heologica si nihil assimare, neque etiam sola potoram, in quo ipsa potissimum Gnatiterit nisi ex fundamontis revolatis atquo ado coactus tum fui historiam prophetiae concinnare, et ex a quaedam dogmata formare, quae me
naturam prophetiae, ejusque proprietates, quoad fieri potest, docoroni. At hic circa miracula, quia id, quod inquirimus nempe an concedere possumus, aliquid in Naturae contingere, quod ejus legibus repugnet, aut quod ex iis non pomo soqui philosophi- eum plano ost, nullo simili indigebam; imo consultius duxi, hanc quaestions ex fundamontis Lumino Naturali cognitis utpoto
maximo notis enodare. Dico, me id consultius duxisse; nam eam otiam ex solis Scripturae dogmatibus o fundamontis facito solvere potusram; quod, ut unicuiquo pateat, hic paucis ostendam. Scriptura de Natura in onoro quibusdam in locis ammat, sam fixum atque immutabilem ordinem sorvare ut in Ρsal. 148. Vors. . et orem cap. 31. Vors. 35, 36. Ρhilosophus praetore in suo ces cap. 1. vers. 10. clarissimo docet, nihil novi in Natura contingere et ora 11 12. hoc idem illustrans ait, quod, quamvis aliquando aliquid contingat, quod novum viastur, id tamen OVum non St, Bd in seculis, quae antea fuerunt it quorum nulla est momoria, contigit; nam, ut ipse
54쪽
36 TRAcTATUS ait, antiquorum nulla os apud hodiernos memoria, nec ulla otiam hodiornorum apud posteros Brit. Diando cap. 3. Vera. 11. dicit, sum Omnia probe in eorum tompus ordinariSse, et Vers.
14. se novisse ait, quod, quicquid sus facit, id in aeternum premanebit, se si aliquid addi, nec do o aliquid subtrahi posse.
Quae onmia clarissimo doconi, Naturam fixum atquo immutabi-lom resnom servaro, Doum omnibus seculis nobis notis ot ignotis evndem fessas legosque Naturae adeo perlacta et fertilo emo,
ut iis nihil addi quo strahi possit, o donique miracula non nisi proptor hominum ignorantiam ut aliquid novi vidisi. Haeo igitur in Scriptura expresso docentur; at nullibi, quod in Natura aliquid contingat, quod ipsius legibus repugnet, aut quod Oxii noqueat sequi, ad quo neque etiam Scripturae assingendum. Ad haec accodit, quod miracula causas et circumclantia requirant ut jam ostendimus), et quod non Sequantur ex nescio quo imperi regio, quod vulgus Deo assingit, sod ex impori αdocroto divino, hoc est ut fiam ex ipsa Scriptura ostondimus, ex legibus Naturae ejusque ordine, et quod doniquo miracula otiama soductoribus fiori possint, ut convincitur ex cap. 13. sui. et cap. 24. ora. 24. atthaei. Ex quibus porro evidontissimo sequitur, miracula res naturales fuisse, atque do indom ita explicanda, ut neque nova ut Salomonis verbo utar nequo Naturae spumantia Vidsantur, sed, si fieri potuit, ad os naturales maximo accedentia; quod ut facilius ab unoquoque possit fieri, quasdam regulas ex sola Scriptura potitas tradidi. Attamen, quamvis dicam, Scripturam haec docere, non amon intolligo, haec ab adsm Ooori tanquam documonia ad salutomnec saria, sed tantum quod rophetae haec ado uti nos amplexi sunt; quar de his unicuiquo, prout sibi melius emo sontist, ad si cultum et religions integro animo suscipion- dum liberum ost xistimaro. Quod etiam Josophus sontit stoonta in conclusion Libri 2. Antiquit ' scribit: Nullus uero discredat uerbo miraculi, si antiquis hominibus et malitia privatis uia salutis lique per mare facta, sive voluntate Dei, sive vonte reuelata dum et eis, qui cum Aleaeandro rege Macedonim fuerint olim, et tantiquitus a resistentibus Pamphylicum mare divisum sit, et cum aliud iter non esset, transitum proebuit iis, τolentes Deo per eum Persarum destruere principatum et hoc
Juxta Versionem mendo8am, quam olim Rufino vo Ambrosio e Cassiodoro tribuobant. Verbis a nostro opstitis omnino respondet εὐColonisnsia anni 1524. x sedibus Euchari Corvicorni.
55쪽
THEOLOGICO-POLITICI MAP. VII. 37
conmentur omnea, qui actus Aleaeandri scripserunt de his itaque, stetit placuerit cuilibet, mistimet. Haec sunt verba osophi, o j quo do fido miraculorum judicium.
De Interpretatione Scriptu P. Omnibus in or quidem est, Sacram Scripturam Verbum esse Dei, quod homines oram boatituditim vel salutis viam docet. Vorum s ipsa aliud plano indicant vulgus enim nihil minus curare ridotur, quam ex documentis Sacrae Scripturae rivom; et omnos sors sua commenta pro Dei Verbo venditare idomus, nec aliud studere, quam sub praetori religionis caeter cogere, ut ocum sentiant. Vidomus, inquam, heologos sollicitos lorumque fuisso, quomodo sua figmonis et placitam sacris litoris extorquere possent, et dicina authoritato muniro, nec aliud minor cum Scrupulo majorequo cum temeritate agere, quam
Scriptura sivo Spiritus Sancti monto interprotari si si tum eos aliquid sollicitos habot, non si quod verentur, ne Spiritui
Sancto aliquom orrorem adingant et a Via salutis aberrent, sed no orrori ab alii convincantur, atque ita propria eorum in podibus jacoat authoritas, o ab aliis contamnantur. Quod si hominos id, quod verbia de Scriptura tostantur, ex oro animo dicerent, tum aliam prorsus vivendi rationem haberent, quo tot discordiae eorum montes agitarentisinus tot diis Certarent, nec tam coeca et tomoraria cupiditato inserpretandi Scripturam, novaquo in Resigion excogitandi, tenerentur; sedeontra nihil tanquam Scripturae doctrinam amplecti auderent, quod ab ipsa quam clarissimo non docerentur; et denique
sacrilogi illi, qui Scripturam plurimis in locis adulteram non
sunt oriti, a tant sceloro maximo carissent, manuSqu Sacri-loga ab iis abstinuissoni. t ambitio et scelus tantum tandompotuerunt, ut Religi non tam in Obtomporandis Spiritus Sancti documentis, quam in Mondendi hominum commontis ita sit, imo ut oligi non charitato, sod di ominandis discordiis intor homines, et di insonsissimo, quod salso nomino geli divini tardentis studii adumbrant, propagando continoatur. Ad haec
mala accessit superstitio, quae homines Rationem si Naturam eoniam re docet, et id tantum admirari ac Venerari, quod huic utrique repugnat quare non mirum est, quod homin ,
56쪽
38 TRACTATUS ut Scripturam magis admirantur et Venerentur, eam ita svlicare studoant, ut his, Rationi scilico et Naturae, quam maximo repugnare videatur idoοquo in Sacris Litoris profundissima mysteria lator somniant, et in iis, hoc est, in absurdis inv ligandis, caeteris utilibus negloctis, dolatigantur; et quicquid si dolirando fingunt, id omno Spiritu Sancto tribuunt, ι summa vi atquo affectuum impotu desondero conantur. Ita enim cum hominibus comparatum est, ut quicquid pur intolloctu concipiunt, sol intelloctu stinations quicquid contra in animi Affectibus pinantur, iisdem otiam dosondans. Ut autem ab his turbis extricomur, si montem a praejudiciis Theologicis liboromus, ns tomors hominum figmenta pro divinis documontis amplectamur, nobis de ora mothodo Scripturam interpretandi agondumost, o do adom disserendum hac enim ignorata nihil orto scire possumus, qui Scriptura, quidve Spiritus Sanctus docors Vult Eam autem, ut hic pauci comploctar, dic mothodum into rotandi Scripturam haud dissores a mothodo into rotandi
Naturam, Sed cum ea prorsus conventro. Nam sicuti methodus
into rotandi Naturam in hoc potimimum consistit, in concinnanda scilicst historia Naturae, o qua, utpote X certis datis, rerum naturalium definitionsa concludimus; sic etiam ad Scripturam interprotandam necem est jus incoram historiam adornare, et ex sa tanquam ex certis datis et principiis montem authorum Scripturae logitimis consequentiis concludero. Sic enim unusquisque si nimirum nulla alia principia neque data, ad interpretandam Scripturam o de rebus, quae in eadem continontur, disserendum, admiserit, nisi ea tantummodo, quae ex
ipsa Scriptura ejusquo historia spromuntur sin ullo periculo
errandi semper pro det, et do iis, quae nostrum captum Superant, aeque Secur dissoror poterit, ac do iis, quae Lumius Naturali cognoscimus. Sed, ut claro constet, hanc iam non tantum ortam so stiam unicam esse, samquo cum methodo
intorpretandi Naturam conventro, notandum, quod Scriptura dis rebus saepissimo agit, nae ex principiis Lumino Naturali notis deduci nequeunt rius iam maximam partem historis ot DV lations componunt: at historiae miracula potissimum continent, hoc ost ut in superior Capito Mondimus narrations rerum insolitarum Naturae, opinionibus si judiciis Historicorum, quiem scripMrunt, accommodatas revelatione autem opinionibua etiam raptistarum accommodatae sunt, ut in scundo cap. Ostendimus, et ipsa revera captum humanum superant. Quam cogniti, horum omnium, hoc est, omnium fere rerum, quae in
57쪽
Scriptura continentur, ab ipsa Scriptura sola potira et sicuti cognitio Naturae ab ipsa Natura. Quod ad documonis moralia, quae etiam in Biblii continontur, attiust, stat ipsa in notionibus communibus demonstrari possunt, non potest amo ex iisdem domo trari, Scripturam eadem docere, sod hoc ex sola ipsa Scriptura constare potest. ει si in praejudicio Scripturae divinitaram tostari volumus, nobis ex eadem sola constar debet, ipsam vera documonia moralia docere ex hoc enim sola ejus vivinitas domonstrari potest: nam cortitudinem rophetarum ex hoc praecipue constare Mondimus, quod rophetae animum ad aequum et bonum inclinatum ab ant. Quar hoc idomotiam nobis constar debes, ut idom ipsis possimus habere. Ex miraculis auram si divinitatem non om convinci, jam etiam domonstravimus; ut jam Meam, quod etiam a seudoprophsta fieri Morant. Quare Scripturae divinitas in hoc solo constare debet, quod ipsa oram Virtutam doceat. Atqui hoc ex sola Scriptura constare polost. Quod si non posset fieri, non sine magno praejudicio sandom amplectoremur, et de ejus divinitato tostaremur. Otacitaqus Scripturae cognitio ab ipsa sola peti debet. Doniquo Scriptura rerum do quibus loquitur, definitiones non tradit, ut nec etiam Natura. Quare, quemadmodum ex divomis Naturae actionibus innitione rerum naturalium concludendae sunt, sodem modo hae o diversis narrationibus, quae de unaquaque ro in Scriptis occurrunt, sunt eliciendae. Regula igitur universalis interpretandi Scripturam sat, nihil Scripturae tanquam ejus documonium tribuero, quod ex ipsius historia quam maximo pompoctum non habeamus. Qualis autem ejus historia d sat Mao, si quae potissimum narrare, hic jam dicendum. Nompo I. continoro obo naturam si proprietate Linguae, qua libri Scripturae scripti disrunt, et quam eorum Minores loqui sol ant. Sic enim mos sensus, quos unaquaeque ratio ex communi loquendi usu admittere potest, investigare poterimus. Et quia omnos, tam storis quam Novi estamenti, scriptores Hobraei suorunt,tortum est, Historiam linguae Hebraicae prae omnibus necessariam osso, non tantum ad intolligontiam
librorum storis Tostamonti, qui hac lingua scripti sunt, sed stiam ori nam quamvis aliis linguis vulgati fuerint, obmigant tamen.
II. Sonsentias uniuscujusquo libri colligor debet, eamus ad
summa capita redigore, ut sic mos, quae de eadem re reperiuntur, in promptu habere possimus deindo eas omnes, quae ambiguae Vel obscurae sunt, si quae invicem repugnaro idon-
58쪽
40 TRACTATUS tur, notare. tque ea sententia hic obscuras aut clara Voco, quamIn sensus ex contextu orationis facito vel dissicultor Rations percipitur de sol enim sensu orationum, non autem de earum voritato laboramua. Quin imo apprimo cinendum est, quamdiu sensum Scripturae quaerimus, ne ratiocinio nostro, quatenus
principiis naturalia cognitionis fundatum sat ut jam laesam
praejudicia praeoccupemur; sed, ne Verum Mnsum cum Brumvoritato confundamus, illo ex solo linguae usu erit invsatigandus, Vol ox ratiocinio, quod nullum aliud fundamonium agnoscit quam Scripturam. Quae omnia, ut clarius intelligantur, exemplo illustrabo. se Osis sontantiae, quod Deus sit ignis ot quod Deu sit zelotypus, quam clarissimae sunt, quamdiu ad solam Vorborum significations attendimus; idsoque ea otiam intor claras repono, tametsi respectu veritati et Rationis obscurimimae sunt imo, quamvis arum litorali sonsus Lumini Naturali repugnes, nisi etiam principiis si fundamentis o Historia Scripturae potitis clare opponatur, is sens , omp literalis, ori tamen retinondus ot contra, si hae sontentis o litorali earum intorpretations principiis ox Scriptura petitis reperirentur
repugnare, quanquam cum Ratione maximo convenirent, aliter
tamen motaphorios scilicet osson interprotandae. Ut itaquo
sciamus, an ossa crodiderit, Deum me ignem, an secus, nullo
modo id concludandum si x M, quod haec opinio cum Ratione Meniat, aut quod si spumst, sed tantum scaliis ipsius Mosia sententiis. Videsiost, quoniam Moses plurimis in locis clare etiam docet, Deum nullam abor similitudino cum robus visibilibus, quae in coelis, in torra, aut in aqua sunt, hinc
concludendum, hanc sensentiam, aut illas omnes, staphori osse explicandas. At, quia a litorali sonau, quam minimo fiori potast, est recedendum, ideo prius quaerendum, num haec unica sentontia, Deus est ignis, alium praeter litoralem sonsum admittat, hoc os an nomen ignis aliud quam naturalem ignomaignificos. Quod si non operiatur Ox usu linguae aliud significare, nullo otiam alio modo interpretanda esset haec sontentia, quantumvis Rationi repugnans; sed contra reliquae Om S, quamvis Rationi consentaneae, huic amon omen accommodandae. Quod si no hoc otiam x usu linguae pomo fiori, tum has Aoniantis irroconciliabiles Mont, ac proinde do iis judicium erit suspendendum Sod quia nomen ignis pro ira et elotypia otiam sumitur Vide Job cap. 31. ora. 12.), hinc facito Osissententiae reconciliantur, atquo legitimo concludimus, duas Mnensentias, Deus est ignis, et Deras est zelotypus unam eandemquct
59쪽
esso soniantiam. Oreo, quoniam osos clare docst, Deum esse
zelotypum, nec ullibi docst, oum carere passionibus sive animi pathomatis, hinc plane concludendum, osem hoc ipsum crodi dime, aut saliam docor voluimo, quantumvis hanc sensentiam Rationi repugnare credamus. Nam, ut jam stendimus, nobis non hos ad dictamina nostrae Rationis et ad nostras praeconceptas opinione mentem Scripturae torquere, sed tota Bibliorum mitio ab iisdem solis est stenda. ΙΙΙ. Deniquo narraro obst haec historia casus omnium librorum rophotarum, quorum memoria apud nos est Videlicet vitam, mores, ac studia authoria uniuscujusque libri quisnam fuerit, qua occasione, quo tempore, cui, et denique qua lingua Scripserit. Diando uniuscujusque libri fortunam nemps quomodo Prius acceptus fuerit, si in quorum manu incidorit, oinde quo ejus variae octions fuerint, et quom concilio intor Sacro acceptus fuerit, o donique quomodo omnos libri, quos
omnes jam sacros osse latentur, in unum corpus coaluerint. Haec omnia, inquam, historia Scripturae continore obet. Nam ut sciamus, quaenam sententiae tanquam lege proferantur, quaenam Ver tanquam documonis moralia, resert scire Vitam, mores, ac studia minoris addo quod εο acilius orba alicujus e sicare possumus, quo ejus oesum o ingenium molius noverimus. Deinde, ne documenta stoma cum iis, quae ad tempus tantum, Vel pauci solummodo ex usu poterant SEB confundam , resert tiam scire, qua occasione, quo tempore, et cui nationi aut saeculo, omnia documenta scripta fuerunt. MortdHniquo reliqua, quae praeterea diximus, scire, ut praetor librieriusque authoritatem otiam sciamus, num ab adulterini manibus conspurcari potvorit, an minua num errore irrepserint,
num a Viris satis peritis ot fido digni correcti fuerint. Quae
omnia cis admodum necessaria sunt, ut ne coeo impetu correpti, quicquid nobis obtruditur, sed tantum id, quod ortumo indubitatum est, amplectamur. Jam postquam hanc historiam Scripturae habuerimus, et mitor decroverimus, nihil tanquam doctrinam rophetarum certo statuero, quod o hac historia non sequatur, aut quam clarissimo liciatur, tum smpus orit, ut ad montem mphotarum et Spiritus Sancti invostigandam nos accingamus. Sed ad hoc otiam sinodus o ordo requiritur similis si, quo ad interpretations Naturae x ipsius historia utimur. Sicuti iam inscrutandis robus naturalibus ante Omnia investigare conamurro maxime universalos it toti Natui communes, videlicet
60쪽
motum et quietem, eorumquo lege et rogulas, quas Natura Semper obserVat, et ps quas continuo agit, et ex his gradatim ad alia minus univorsalia procedimus; sic etiam ex historia Scripturae id primum quaerendum, quod universalissimum, quod- quo totius Scripturae basis si fundamonium sat, o quod deniquo in ipsa tanquam aeterna et omnibus mortalibus utilissima doctrina ab Omnibus rophotis commondatur Mempli gratia, quod Deus unicus et omnipoton oristit, qui Olus sat adorandus, si qui omnes curat, eosquo supra omnes diligit, qui ipsum adorant, et proximum tanquam semotipsos amant, etc. Haec et similia, inquam, Scriptura ubique tam claro tamque expresse docet, ut nullus unquam uorit, qui do Hus sona circa haec ambegerit. Quid autem Deus sit, o qua ration res Omne rideat, iisquΘprovidoat, haec si similia Scriptura o proseam, et tanquam aeternam doctrinam, non docot so contra, mphetas ipsos circa haec non convenisse, jam supra Mondimus adeoquoras
similibus nihil tanquam doctrinam Spiritus Sancti statuendum, tametsi Lumino Naturali optimo staminari possit. Hac igitur universali Scripturae doctrina probo cognita, procedendum deindsos ad alia minus universalia, et quae tamen communem Sum Vitae spectant, quaequo ex hac universali doctrina tanquam rivuli derivantur uti sunt omno vors virtutis actiones particulare extarnae, quae non nisi data Occasione exerceri possunt; et quicquid circa haec obscurum sis ambiguum in Scriptis reperiatur, o doctrina Scripturae univorsali explicandum et detorminandum At si quae autem invicem contraria reperiantur, Videndum, qua occasiono, quo tempore, Vel cui scripta uorint. . r. cum Christu dicit, beati lugentes, quoniam consolationem
accipient, ex hoc sxtu noscimus, qualos lugentos intelligat; sed quia posto docet, ut d nulla o simus solliciti, nisi domi regno si j quo justitia, quod ut summum bonum commondat vido atth. cap. 6. s. 3.), hinc sequitur, eum Perlugentes eos tantum intolligoro, qui iugon romum Dei et justitiam ab hominibus fgloctam hoc enim tantum lugers possunt ii, qui nihil nisi rognum divinum, sive sequitatem, amant si reliqua ortunae plano contemnunt. Sic etiam, cum ait, Sed ei, qui percutit te supra marissiam tuam deaetram, obverte illi etiam alteram, et quae deinde Aoquuntur. Si haec Christus tanquam Legislator jussico juboret, logom Osis hoc praecepto destruxisset; quod tamen contra aperto monet Vids Matth. cap. 5. S. 17.); quar Vidondum, quisnam haec dixit, quibus et quo tempors. Nompo Christus dixit, qui non tanqu-