Benedicti de Spinoza Opera quotquot reperta sunt

61쪽

Legislator logos instituebat, sed ut octor documenta docobat; quia ut supra Mondimus non tam actiones externa quam animum corrigero Voluit. Deindo haec hominibus oppressis dixit, qui Vivsbant in republica corrupta et ubi ualitia prorsus negligebatur et cujus ruinam propo instar vidobat Atqui hoc idem ipsum, quod hic Christus instants Urbis ruina docet, Jeremiam otiam in prima Urbis vastatione, simili nimirum tompore, docuisso Videmus vide Lamoni cap. 3. t. st ιδοπι quare cum hoc non nisi tempore oppressionis docuerinι ophetae, nec id ullibi tanquam lox prolatum sit, et contra Μοssa qui non tempor opprossionis scripsit, sed et hoc nota, do instituonda bona spublica laborarit), quamvis etiam indictam si odium in proximum damnavorit, tamon usserit oculum pro oculo solvero hinc clarissime sequitur ex ipsis solis Scripturae fundamentia, hoc Christi et orsisse documentum do Oloranda injuria, si impiis in omnibus concodondo, locum tantum haboro in locis ubi justitia negligitur si temporibus OppressioniS non auram in bona republica quinta in bona republica ubi justitia dolanditur, tonetur unusquisque, si se Vult perhiberi justum injurias coram judico exigoro Videterit cap. 15. Vers. 1.)- non propter Vindictam ride Levit cap. 19. s. 12, 18.), sed animo justitiam logosque atris dolandondi, et ut no malis

expediat esso malos. Quae omnia otiam cum Ratione naturali plane convoniunt. Ad hunc modum alia plura possem adseres, HXempla sed haec sumcore arbitror ad sam mentem et utilitatem hujus mothoes xplicandam, quod impraesentiarum tantum curo. t hucusquo a tantum Scripturae sontentias invostigaris docuimuS, quae usum Vitae spectant, et quae propterea facilliminVostigari queunt; nam Mora de iis nulla inter Scriptoros Bibliorum unquam fuit controvorata. Reliqua autem, quae in Scriptis occurrunt, quasque solius sunt poculationis, non tam facito indagari possunt via enim ad haec angustior St; nam quandoquidsm in robus poculativis ut jam stondimus Ρ phetae inter o dissonti ant, et rerum narrationes maximis accommodatae unt uniuscujusque aeri praejudiciis, minimo nobis licet montem unius rophotae in loci clarioribu altorius Oncludere, nemio explicaro, nisi Videntissime constet, eos unam eandemque larisso sontentiam.

Quomodo igitur mons rophotarum in similibus sit ex historia Scripturae eruenda, paucia jam exponam. Nempe circa haec etiam a maxime univorsalibus incipiondum, inquirondo scilico anto omnia ex sententiis Scripturae maximo claris, quid sit Hophotiae

62쪽

44 TRACTATUSalvo ovolatio, si qua in o potissimum consistat deinde, quid ait miraculum, et aio porro rea maximo communes; ohinc ad opinions uniuscujusquo rophotae doscondondum si x his tandem ad Asnaum uniuscujusque Melationis ius rophetiae, historiae, o miraculi pro dondum. Qua autem cautione utendum ait no in his montom mphotarum si Historicorum cum mente Epiritus Sancti si si voritato confundamus, supra uia in locis multis xomplis ostendimus quam do his non scosa ha o prolixius agere. Hoc tamon circa sensum MVolationum notandum, quod haec methodus tantum inusstigare docet id, quod ovora Prophotae viderint aut audivorint, non autom, quid illis Horoglyphicis significar aut ropraesoniam volvorint hoc enim hariolari pomum , non auram o Scripturae fundamontia corto dodu--core. Ostendimus itaque rations interpretandi Scripturam, et

simul domonstravimus, hanc unicam o certiorem me iam ad Hus Verum sensum investigandum Falso quidem eos domodom

certiores Sso, si qui sunt, qui ortam ejus traditionem ivs Voram explicationem ab ipsis rophotia acceptam habent, ut Ρharisaei autumant, via si qui ontifico habent, qui circa interpretations Scripturae rear non potest, quod Catholici Romani jactant Attamon, quandoquidom nec do hac traditions, no do ontificis authoritato possumus Aas corti, nihil etiam certi Eupor his fundare possumus hanc onim antiquissimi Christianorum, illam autom antiquissimae Judaeorum Sectae negaverunt; et si sindo ad sorim annorum attondamus ut jam alia taceam), quam harisaei accoperunt a suis Rabinis, qua hanc

traditions ad osen usque proforunt, eam HSam SSΘ ΘpΘ-riemus, quod ali in loco stando. Quaro talis traditio nobis admodum debes eas suspecta; si quanquam nos in nostramothodo Judaeorum tradition- aliquam, ut incorruptam, cogimur Supponere, nempe significationem orborum linguae Hebraicae, quam ab iisdsm accepimus, de illa tamon dubitamus, do hac autem minimo. am nomini unquam x usu mo potuit, alicujus Verbi Significations mutaro, at quidem non raro sensum alicuj

orationis. Quin o factu dissicillimum ost nam qui verbi alicujus

Significationsm conaretur mutare, cogeretur imae omnes authoros, qui illa lingua scripserunt, et illo Verbo in scepta sua Gignificatione usi sunt, ex ingoni vel mente uniuScujusque e sicare, Vel summa cum cautione depravaro. Deinde Vulgua linguam cum doctis servat, sonsus autem rationum et libroa docti tantum ac proindo facito possumus concipere, OMOS Eonsum orationis alicujus libri rarissimi, quom in sua potestato

63쪽

habuerant, mutare Vel corrumpere potuisse, non autem Verborum significationem addo quod, si quis alicujus verbi significat nom, cui conmorit, in aliam mutare Volit, non potoris sino dimovitato id imposterum o inter loquondum si scribondum obsorvaro. Ex his itaque t alsis rationibu facit nobis pom-- domus, nomini in monto Venire potuisse, linguam aliquam corrumpere; at quidem saeps montem alicujus Scriptoris ejus orations mutando, Vel easdem porperam intorpretando. Cum itaquo haec nostra methodus quae in s fundatur, ι cognitio Scripturae ab eadem sola petatur unica et ora sit, quicquid ipsa praestare non poterit ad intonam Scripturae cognitionem acquirendam do eo plano desperandum. Quid autem

ipsa dissicultatis habeat, si quid in ipsa dosiderandum, ut ad

integram o certam sacrorum Codicum cognitionem nos ducem

possit, hic jam dicondum Magna imprimis in hac mothodo oritur dissicultas ex o, quod linguae Hobraicae integram cognitions origit. At haec undo jam potanda Antiqui linguinΗobraicae cultores nihil posteritati do fundamisti et doctrina hujus linguae reliquerunt nos saltam ab iisdem nihil prorsua

habomus: non ullum dictionarium neque Grammaticam, nequis Rhotoricam; obraea autem nati omnia ornamenta omnequΘdocus ordidit nec mirum, postquam tot clades et porgocutionsa passa est), nec nisi pauca quaedam fragmenta linguae et paucorum librorum retinuit omnia enim sero nomina fructuum, avium, piscium, et permulta alia, temporum injuria piners Significatio deindo multorum nominum o Vorborum, quae in Biblii occumrunt, Vel prorsus ignoratur, Vel do adem disputatur. Cum haeo omnia, tum praecipue hujus linguae Maasologiam desidoramus; ejus enim phrasos et modo loquendi Hobraeae nationi peculiares,

omnes sero tempus edax o hominum memoria abolevit. Onumus semper poterimus, ut desideramus, omne uniuscujusquis Orationis Aenins, quos ipsa ex linguae usu admittere potest, inVestigare; et multis occurrent orationes, quamvis notimi AVocibus Apremae, quarum tamen sensus obscurissimus erit μplano imporcsptibilis. Ad haec, quod scilices linguas Hebraeae

porsectam historiam non possumus habere, accedit ipsa hujus linguae constituti si natura ex qua tot oriuntur ambiguitates, ut impossibilo sit talem invonire methodum , quae Verum S sum omnium rationum Scripturae corio domat investigare. Nam praeter ambiguitatum causa omnibus lingui communes, quaedam

64쪽

46 TRACTATUSalis in hac lingua dantur, Ox quibus pomultae nascuntur ambiguitates eas hic notare oporae protium duco. Ρrima oritur in Bibliis saeps ambiguitas ot orationum obscuritas ex eo, quod litorae Huadom organi unae pro alii sumantur.

Dividunt sciliost obraei omnos Alphaboti literas in quinquo

clames, propter quinque ris instrumenta, quae pronuntiationi insorviunt nompe labia, lingua, dentes, palatum, et guttur Ex. gr. ' a'n'hi Alpha, hol, Ηgain, Ho gutturales Vocantur, et sino ullo discrimino, nobis altem noto, una pro alia usurpatur.

Nempe el, quod significat ad sumitur saeps pro ' val,

quod significat super, et vicovorsa. Unde fit, ut omnes orationis partes saeps vel ambiguae reddantur, Vel tanquam Voces, quae nullam haboni significationem. Secunda sindo oritur orationum ambiguitas ox multiplici Hunctonium si advorbiorum significatione. X. gr. au promiscuo i oruit ad conjungendum si disjungendum, significatet, ed, quia autem, tum T i septom aut octo habo significationeS, nempe quia, quamvis, Si quando, quemadmodum, quod, combustio, etc. Et Sic fere omnes particulae. Τertia Et, si quae multarum ambiguitatum fons est, quia verba in Indicativo caron Ρraesonti Ρraetorit Imperfecto, Ρlusquamperfecto, uturo eriacto, et aliis in aliis linguis usitatissimis in Imporalis automis Infinitivo omnibus praeteriraesens, o in Subjunctivo omnibus absoluto carent. Et quamVis haec omnia Omporum et odorum Mocta cortia rogesis o funda- montis linguae doducti facile imo summa cum elegantia, Suppleri possent, Scriptores tamon antiquissimi ea plano nogroxerunt et promiscue tempus Futurum pro raesenti et raeterito, teontra raeteritum pro Futum, o praeterea Indicativum pro Imperativo o Subjunctivo usurpavorunt, idqu non in magna amphibolia orationum. Ρraetor has tros ambiguitatum linguae Hebraicae causas duae adhuc aliae supersunt notandae, quarum unaquaeque longe majoris est momenti Harum prima est, quod Hebraei litora Vocales non habent. Socunda, quod nullis signis rationes distinguore solo-bant, neque xprimero Sive intendere et quamvis haec duo, vocale scilicet o signa, punctis et accentibus suppleri solsant, ei tamen acquiescere non poSSumus, quandoquidem a posterioris viri hominibus, quorum authoritas apud nos nihil obst valoro, inVonta si instituta sunt Antiqui autem sine punctis hoc satiane vocalibus si accentibus scripsorunt ut x multis testimo-

65쪽

niis constat), postori vero, prout iis Biblia interprotari visum

QAt haec duo addiderunt; quare accentus et puncta, quae jam habem , merae hodiernorum interpretationes Aunt, nec plus fidia neque authoritati merentur, quam reliquae authorum explicationss. Qui autem hoc ignorant, nesciunt qua ratione author qui Epistolam ad obraeos scripsit excusandus sit, quod cap. 11. Vors. 21. intorpretatus est textum renes S cap. 47. Vere. 81. longe aliter, quam in punctat Hebrae tot habotur; quasi Apostolus Aonsum Scripturae iunctistis discors dobuerit. Μihi sano punctistae potius culpandi Vidontur quod ut unusquisquo idoat, o simul quod haec discropantia a solo vocalium delictu orta est, utramque interpretationem hic ponam. unctistae, suis punctis scilicet, intorpretati sunt, et incurvari se

Israe supra, via mutand y gain in istoph in litoram

scilico ejusdsm organi uersus caput lecti; Author autem Epistolae, et incurvavit se Israel supra caput bacilli, legondo nimirum nummate loco quod alii num mita, quae difforentia a solis vocalibus ritur. Jam quandoquidem in illa narration do sola senectute acobi, non auram, ut in sequenti capite, de ipsius

morbo agitur, magis Vor simile videtur, mento historici fuimo, quod Jacobus supra caput bacilli quo nimirum Aenea provectissimae aetatis adiso sustinondum indigent), non autem lecti, solacuminerit, praecipue cum hoc modo non necesse sit, ullam litorarum subaltornations supponere. tque hoc Xemplo non tantum volui locum istum pistolae ad obraeos cum sextu Geneseos reconciliare, sed praecipuo Ostendere, quam parum fides

hodisinis punctis ot accontibus sit habendum atque adeo qui Scripturam sine ullo praejudicio intorprotari vult, do hisco dubilaro tonetur si do integro XaminarΘ. Ex hac igitur ut ad nostrum propositum revortamur linguae Hebraeae constitution et natura facito unusquisque conjicere potest, tot obero oriri ambiguitatos, ut nulla possit dari mo-thodus, qua os omnes determinari queant. Nam nihil est, quod

Speramus, ex mutua rationum collatione quam unicam moriam arandimus ad Verum sensum ex multis, quo unaquaeque

oratio in usu linguae admittere potest, eruendum hoc Osso absoluto ori cum quia haec orationum collati non nisi casu orationem aliquam illustraro potest, quandoquidsm nullus ro sis o fine scripsit, ut verba alterius aut sua ipΗa ex pro Ioas oxplicaret tum etiam quia monto unius rophotae Apostoli, etc. ex mente alteriu concludisre non possumus, nisi in robus usum Vitae spectantibus, ut jam evidonte ostonssimus

66쪽

48 TRAcTATUS at non, cum de rebus speculativis loquuntur, sive cum miracula aut historias narrant Ροωum hoc praeterea, nempe quod multinorations insxplicabiles in . Scriptis occurrunt, quibusdamoxomplis ostendere; sed impraesontiarum iis lubentius inpo sedeo, et ad reliqua, quae supersunt, notanda, quid scilicet haso vera mothodus Scripturam into rotandi di cultatis adhuc habeat, vo quid in ipsa desideretur, Θrgam. Oritur in hac methodo alia praetore dissicultas ex eo, quod ipsa historiam casuum omnium librorum Scripturae exigit, cuiuis

maximam partem ignoramua multorum enim librorum authoros, vel si mavis scriptores, o prorsus ignoramus, Vel de iisdsm dubitamua, ut in sequentibus fuse stondam Deinde mus etiam scimus, qua Occasione neque quo tempore hi libri, quorum Scriptors ignoramuου, scripti suorunt. Nescimus praeterea, in quorum manu libri omnes incidorint, nequo in quorum exemplaribus tot variae lectiones repertae sint, nec denique an non

plures aliae fuerint apud alios lectiones. Quid autem haec omnia Hesro reserat, suo in loco roritor indicari quaedam tamen ibi consulto misi, quae jam hic oniunt consideranda. Si quem librum ros incrodibile aut impercoptibilos continentem, vesterminis admodum obscuris Scriptum legimus, neque ejus aut rem norimus, neque etiam quo tempore et qua Occasione scripserit frustra do ejus oro sensu certioros ori conabimur. His snim omnibus ignoratis, minime scire possumus, quid author intenderit, aut intendore potuerit cum contra hi probe cognitin nostra cogitatione ita detorminamus, ut nullo praejudicio praeoccupemur, ne scilicet authori, vel si in cujus gratiam author scripsit, plus minusuo justo tribuamus, et no de ullis. aliis rebus cogitemus, quam do iis, qua author in monto haboris potuerit, Vel quas tempus et occasio exegerit. Quod quidem omnibus constare existimo. Saepissimo iam contingit, ut consimilos historias in divorsis libris logamus, de quibus longoediversum judicium facimus, pro divorsitato scilicet opinionum quas do scriptoribus abomus. Scio, o olim in libro quodam

legisse, Virum, cui nomen erat Ortandus furiosus, monilrum quoddam alatum in aere agitar solore, et quascunque volebati regiones superVOlaro, ingentem numerum hominum, gigantum

solum trucidare, si alia hujusmodi phantasmata, quae rationstIntellectus plano imporcoptibilia sunt. Huic autom consimilam

historiam in Ovidio do orso logoram, si aliam deniquo in libris udicum si Rogum do Samsono qui solus et inermis millic hominum trucidavit Otras Elia, qui ps aera Volitabat,

67쪽

st tandoni igneis equis et curru coelum petiit. Hae inquam, consimilos plane historiae sunt, attamon longo dissimilo judicium

de unaquaque facimus nempe primum non nisi nugas scriboro voluisse, Secundum auis res politicas, tertium denique sacras; hocque nulla alia de causa nobis persuademuS, quam propter Opiniones, qua de earum scriptoribus abomus. Constat itaque, notitiam authorum, qui ros Obscuras aut intellectu imperceptibila scripserunt, apprime necessariam esse, Si eorum Scripta interpretari volumus iisdem etiam de causis, ut ex variis obscurarum historiarum lectionibus oras eligere p0SSeinus,n esse est Sciro, in quorum exemplari variae hae loctiones repertae sint, et an non plures aliae apud alios majoris authoritatis viros unquam fuerint inventae.

Alia doniquo dimovitas quosdam libros Scripturae ex hac

mothodo intorpretandi in eo ost, quod eos eadem lingua, qua primum scripti fuerunt, non habeamus Evangelium enim Secundum atthaeum, et in dubi etiam pistola ad Hebraeos, Hebraice ex communi opinione Scripta sunt, quae tamen non oriant. De libro autom ob dubitatur, qua lingua scriptus morit. Abs Hegra in suis commentarii affrmat, eum ex alia lingua in Hebraeam translatum fuisse, et hanc μου ejus obscuritatis causam Do libris apocryphis nihil dico quandoquidem longo dissimilis sunt authoritatis. Atque hae omnes hujus msthodi interpretandi Scripturam ex ipsius, quam habere poS-

sumus, historia dissicultates sunt, qua enarrare SuScep2ram,qumque ego adeo magna existimo, ut assirmare non dubitem nos Verum Scripturae sensum plurimis in locis Vol ignoraro, Volsino cortitudin hariolari. Vorum nimvero hoc itorum contra notandum Vonit, has omnos dissicultates impodire tantum Osso, quominus mentem rophetarum assequamur circa re impercoptibilos, si quas tantum imaginari, at non circa HS quaS et intolloctu assequi si quarum clarum possumus facile formaro conceptum ' res enim, quae sua natura facile percipiuntur,

nunquam tam obscure dici possunt, quin facile intolligantur, juxta illud provoctium, intelligenti dictum sat est Euclides, qui non nisi ros admodum implicos o maximo intolligibilos scripsit,

facito ab unoquoque in quavis lingua explicatur; non enim, Ut ejus mentem assequamur, et de Vero ejus ensu certi SimuS, Opus est integram linguae, qua scripsit, cognitionem habere, sod tantum admodum communem si sere puerilem non Vitam,

68쪽

50 TRACTATUS studia, et mores authori Scire, neque qua lingua, cui, muct quando scripserit, non libri fortunam neque varia ejus lectio-nΘS, nec quomodo, Θ denique quorum concili accoptus morit.

Et quod hic do Euclido, id do omnibus, qui de rebus sua

natura percΘptibilibus scripserunt, dicendum adeoque conclud, mus, nos mentem Scripturae circa documenta moraliam ipsius, quam habero possumus, historia facile posse assequi, et do oro Hu sensu SA certos Verae enim pietatis documonia octis usitatissimi Oxprimuntur, quandoquidem admodum communia, nec minus simplicia et intellectu facilia sunt o quia vera salus si boatitudo in Vera animi acquiescentia consistit, o nos in iis tantum vero acquiescimus, quae clarissime intelligimus. hinc evidontissime sequitur, nos mentem Scripturae circa res salutaros et ad beatitudinem neceSsaria certo OSA assequi; quare non est, cur de reliquis simus adeo solliciti reliqua enim, quandoquidem ea ut plurimum Rations ot intollectu complecti non possumus, Ilus iuriositatis quam utilitatis habent. His existimo me veram methodum Scripturam intorpretandi ostendisse, meamque do eadem Sententiam Satis explicasse. Ρraeterea non dubito, quin unusquiSque jam videat, hanc methodum nullum Lumem praeter ipsum Naturale exigere. Hujus enim luminis natura et virtus in hoc potissimum consistit, quod ros scilicet bScuras ex notis, aut tanquam noti datis, legitimis consequentiis deducat atque concludat; nec aliud est quod haec nostra methodus exigit et quamvis concedamus,oandem non sum cere ad omnia, quae in Biblii Occurrunt, corio investigandum, id tamen non ex ipsius defectu ritur, sed ex eo, quod Via, quam veram et rectam ASe docet, nunquam fuerit culta, nec ab hominibus trita, adeoque SuccesAu tempori iam

dum arctua et foro invia facta sit ut ex ipsis dissicultatibus,

quas retuli, clariSSime conStare puto.

Superest jam discrepantium a nobi sententias Xaminare. Quae hic primum examinanda Venit, eorum S sententia, qui statuunt, umo Naturale non habere vim ad Scripturam intor-pretandum, Sod ad hoc maxime requiri Lumen Supernaturato quid autem hoc iunio praeter naturale sit, ipsis explicandum relinquo. Ego saltom nihil aliud possum conjicere, quam quod ipsi obscurioribus tormini etiam Voluerunt fateri, o de Ver Scripturae sensu ut plurimum dubitare: si enim ad eorum explicationos attondimus, eas nihil supranaturale continere, im nihil nisi moras

conjectura eSSe reperiemus. Conserantur, Si placet, cum explicationibus eorum, qui ingenuo fatentur, se nullum lumen praeter

69쪽

naturale habero et plano consimiles reperientur, humanae scilices, diu cogitatae, et cum labore inventae. Quod autem junt, LumonNaturato ad hoc non suffcero, salSum Ss constat, tum ex eo,

quod jam domonstravimus, quod dissicultas interpretandi Scripturam nulla orta est dosoctu Virium Luminis Naturalis, sed tantum ex hominum socordia ne dicam malitiain, qui historiam Scripturae, dum eam concinnare poterant, neglexerunt: tum etiam e hoc, quod ut omnes, ni fallor, fatentur hoc Lumon Supranaturato donum sit divinum fidelibus tantum concessum. At Hophotae si postoli non fidelibus tantum, sed maximo infidolibus et impiis praedicar solebant, quique adeo apti erant ad moniam rophetarum et Apostolorum intelligendam. Alias visi ossoni mphotae et Apostoli puerulis et insantibus praedi- eare, non viris Ratione praeditis et frustra Osos loges prae- ScripsisAet, si ipsae non nisi a fidelibus, qui nulla indigent logo, intelligi potorant. Quaro qui Lumen Supranaturale quaerunt ad mentoni trophetarum et postolorum intelligendam, si sano Lumino Naturali indigero videntur longe igitur abest, ut talea

donum divinum supranaturale habere existimem. Maimonidae alia plano fuit sentontia sensit enim, unumquemque Scripturae locum varioΗ, imo contrarios Senaus admittoro, nec nos de vero ulliu esse certos, lai Sciamus, locum

illum, prout illum interpretamur, nihil continere, quod cum Ratione non conveniat, aut quod si repugnet; si enim Baiioni o ipsius iterati sons reperiatur repugnare, quantumvis ipse clarus videatur, locum tamen aliter interpretandum cenSet. Atque hoc cap. 25. pari. . libri Mors obuehim

Sosto imo non fugimus dicere, mundum fuisse ab Pterno, propteri tus, sui in Scriptura iecurrunt de creatione mundi. Nam Alias: mra

70쪽

t tus, qui docent mundum esse creatum, non plures sunt iis, qui docent Deum esse corporeum; nec aditus ad eos e licandum qui in hac materia de mundi creatione reperiuntur, nobis interclusi sunt, nec etiam impediti, sed ipsos e licare potuissemus, sicut fecimus cum orsorestatem a Deo removimu8; et forte Momulto facilius factu esset, et magis commode potuissemus eos e licare et mundi internitatem statuminare, quam cum e licuimus Scripturas, ut removeremus, Deum benedictum me corporeum. At ut hoc non facerem, et ne hoc credam mundum scilicet esse aeternum), duo causo me movent. . quia largdemonstratione constat Deum non me corporeum, et necem mi, omnia illa loca e licare, quorum iteratis sensus demonstrationi repugnat; nam certum 86 ea neceMario tum e licationem aliam praetor litoralom habere. At mundi internitas uli demonstratione ostenditur adeoque non est necesse Scripturis vim facere easque e licare propter apparentem opinionem, ad cujus contrariam inclinare, aliqua uadente ratione, o emu8. Secunda cau8a, quia credere, Deum esse incor poreum, fundamentalibus Legis non repugnat, etc., e mundi internitatem credere, eo modo

quo Aristoteli visum fuit, Legem a suo fundamento destruit sto. Haec sunt Verba almonidae; ex quibus evidenter sequitur id, quod modo diximus; si enim ipsi constaret ex Rations

mundum Sse aeternum, non dubitaret Scripturam torqvor ofoxplicaro, ut tandem hoc idem ipsum docere idoretur. Imo statim certus Sset, Scripturam, quamquam ubique aperto reclamantem, hanc tamen mundi aeternitatem docere voluisso; adeoque de Vero sensu Scripturae, quantumVi claro, non poterit esse certus, quamdiu de re veritate dubitare poterit, auι quamdiu de eadem ipsi non constet. Nam quamdiu de si

Veritate non constat, tamdiu nescimus, an res cum Rations conVeniat, an Vero idem repugnet; et consequenter etiam tamdiu nescimus, an litorali sensus Verus Sit an falsus. Quae quidem sontentia si Vera esset, absolute concederem, nos alio praeter

Lumon Naturale indigere ad Scripturam interprotandam. Nam fere omnia, quae in Scriptis reperiuntur doduci nequeunt ex principiis Lumino Naturali notis ut jam stendimus); adeoquod sorum veritate ex vi Luminis Naturalis nihil nobis constar

potest, et consequenter neque etiam de Vor Aensu et monto Scripturae, sed ad hoc alio necessario lumino indigeremus Desndo, si haec Sententia Vera esset, Sequeretur, qu0 Vulgu8,

qui ut plurimum demonstrationes ignorat, vel iis acare nequit, do Scriptura nihil nisi ex sola authoritate o tostimoniis philo-