Doctoris Fr. Balthasaris Paes Lusitani, ... Commentarii in epistolam B. Iacobi apostoli

221쪽

isto commotaeri in Epist. S. Iacobi pl.

HIc locus secundum mentem Bedae,adimonet aurem quanto citius fieri potest, accommodadam elle docenti, fero Mitem os aperiendum ad doctrin.im lit in hoc lenita aperte est contra eos, qui ante tempus, docendi, ac praedic .md prouinciam alluinunt , im tamen ad docendum diu Prius

edoceri sit neccile, quia praedicandiicientia quodammodo Angelica est, sicut dixit Clemens Ne Mid. i. stroni. acyroinde non cuive conuenita de Cyprian lio deaeuinio,& Tentationarii; hac aetate sicilicet mc limo anno Christi itempus doctri insinuatum est rationabile, ante has metas perperam inuadi magisterium.Data est serma,quia non compe- .his litannis impuberibus sedere in Cathedra in primoynitis boum aratio

prohibita est.Et Clem. Alexan. 2. Paedag.c. . promtam aetate min. Oratorc requirit. Probata,inquit,aetate bona est oratio. T Nazianz.Orat. 3 9.quae est in sancta lumina, notauit, cur Christus ante praedicationem, miracula,ad trigeumum annum voluerit a Ioanne

baptizari.Et respondet:Qua res nobis documento esse debet,adhibendam pestis esse purgationem, nec ania sisopiendam esse concionandi prouinciam,quam ad spiritualis, corporeae aetatispersectionem ventum fuerit: hoe ad eos spectat,qui iuuenili aetati confidunt, atque 4nstruendam ct Mina plebem , aut Ecclesiae praesecturam amplectendam tempus omne

idoneum est arbitrantur.Iesus trigesimum annum agens, tu ante lan ginem senes doces,aut docere polle credis, nec ab aetate, nec moribus o taste auctoritatem habens3Ac deinde hic Daniel profertur,ac nonnulli alis iuuenili aetate Iudicu munere functi,atque in ore,& lingua exempla sunt.

Quisquis ni in iniuste aliquid admittit,facti sui defensiones in promptu haserat pira Eccles lege nequaquam censendum est' ita raro a idit. quandoquidem nec hirundo una ver,nec gometram linea una, nec deniaque nautam una nauigatio sic Mare metian similia habet orat in sanctum Baptisma. Quae etiam domana confirmatur ex D.Greg. Papa lib. ii- Mors.c. .ubi ita habet:Infirma aetas etiam cum rccite sapit ad praedicati- dum non debet incaute prosilire,ide6que subditur, In antiquisesbapinitia,

multo tenipore prudentia.Issa enim dicta in sipientia radice solidata suti quae per vi vcndi usum etiam actuum experimento conualescunt. ΡL, R A hac de re habet homil. i in Ezech.ibi.Ειsa - est in ricesimo a m Et in hoc sensu ctiam D.Thom. s. p.*36 art. .respondet secundo arEumento quod sibi proposuero,cur scilicet Christus cum a principio tuae eonceptionis inbuerit sapientilae,sescientiae thesaurum, non estitis praediore coeperirini inque quia lices sapientia abscondita sit inutilis, non ta- incit ad sapientem pertinet, ut quolibet tempore manisestet se ipsum, dri,i iis tempore congruo. Dicit enim Ecclesiast 1 o. Est iacem mn Loeni sis, 'a uti , finiacem,sieni revin apii leni m. Sic ergo sapientia Christo

222쪽

eata non tuit in iis,quia seipsum tempore congria trian Testauit,& hocvlum,qudd tempore congruo abscondebatiir,et sapientiae indiciiὲ m. MERIT igitur Iacobus docet Chiistianum hominem tardum cste de- bere ad loquendum, maxime in publicis Ecclesiae conuentibus, uiola' nisi probatum, legitimeque missum docendi munus dcbere usurpare, notemeres, Minoris manibus in suggestum prodeat, dicturusque circui, siit.& prudens,ne uigua mentem praecurrat, priusque tandem sit hu- .anilis instimui,pnidemque auditor,quam Magister,aut Doctor.

AD, tertio Apostolus, ut tardi, ac pigri sumus ad iram qua inicit' prudentem Doctorem, optim tim medicum se praebet,dum mortifero,naturali tanten morbo remedium adhibet. Quod etiam notauit

Ambrosin exhortat.adVirgines dum expendit illud Ptam. In fi----.mlhepe - Non qu inquit imperaret iracundiam,sed qud id quod nati rae citet, Mausem non posset, de quasi bonus medicus remedium daret, ipsa iracundia non noceretiEt epist. 81 explicans eadem verba Psalm Indulget,inquit, naturae quam homo praeuenire non potest, mitigare potest.

Quod etiam docuit Hicron.lom. .in regula Monachorum, cum ait:Graudis ostensa,nolle placare ostensum, quanquam affectus terturbationes, quandiu in tabernaculo huius corporis habitamus in stagili carne circundamur , moderari, Sc regere potissimus , amputare non possumus. Ideo

Psalmista dicit: Irascimini,cfimbierecrareri quia irasci hominis est ,4 finem pol re cluistiani, ali qui mortisera omnino reddetur. Ac REs Tas venator, serarum insectator Esau , qui totus iracundiam redolebat,seriistis Iacobi fratris mansuetissimi nancipatur,eiunmue seruus constituitur Dominum, inquit Isaac, num siti cm -- quo μή ,

scilicet efirae nata ira pro libito non excandesceret , de velox non prorumperct.Rei hc,inquit Ambros lib. a.de Iacob, ωvit.beat.cap. 3.eum subdidit, ut regentis imperio suum melioraret affectum Domina est pietaescrudelitatis,mansuetudo duris moribus praestat;& aetera qua prosequitur in h.Hic sententiam Cohibenda proinde est ira, ct tarditate domanda, ne

praeceps feratur, rationumque praecipitem sal:Hebque Paulus dixit: Pax mi ea hiransibus vestri Graecum autem verbum,pro quo Vulgatus tram

Pax Dras emi cor usu is.Et Paris. Pax 2 Apalma 'sen siquas dis sit Pasit 'iniando cum aduersario contendis, Mira exacerbante furere 'incipis,non vincat, neque exardescat iracundia, sed bravium, talmam serat pax rationes, quae ad pacem conducunt. Quam etiam expositionem tequitur Theodoret.dicit enim: Si quis ab aliquo molestiam acceperit, habeat in corde pacem sonothetae offici fungentem,' meam tu

223쪽

isa commentari in Epist. S. Debbi Mys.

DEBET it.tique vir prii dens tardus elle ad iram, cohibendo illam rati nis fraeno, ne per utor m excus r.it. Uia de Beda hoc loco ita ait: Non velocitatem irae vctat, ut caIditatem approbet, edadmonet, ut hora perturbationis,ac litium,ne nobis ira subrepat, ueamus, aut si subrepserit, into is septa eius cohibeamus impetunt,3 exacta hora ad integrum a nostro corde expurgemus.Quomodo etiam D. Thomas hes s.lin s. exponie

bis s. illud EiamnumiatsuperinicamiMm vestram, id est, non obtenebretur rictamen rationis. Et Ambros. i. in . ai. Iracundia , inqcit , caueatur, aut si praecaueri non potust,cohibeatur,si praeuideri potest, ratione opprimatur, aut si prius occupatus fuerit animus ab indignatione , quam consilio prospici ac prouideri potuerit ne occup.ri turri meditare quomodo motum animi tui vincas, iracundiam tempei es. Ergo si praeuenerit iracundia accenderit in te,no relinquas locu in tuum, locus tuus patientia est, locus

tuus sapientia est,iocus tuus ratio est, locus tuus sedatio indignationis eae Non mediocre est mitigare iracundiam, non inserius quam omnino non commoueri hoc nostrum est,illud naturae.Et Bern.Seri Lysin Cant. πι-- motio tua ibi moriatur,ubi oritur, nec permittatur exire, quae mortem τδει, potam, i ς' perim, i, Ut possis dicere cum Propheta Turbatussum, oeno lupo orat Basil.homil.de Ira:Da tempus,inquit,ad optimam eligenda a

rem opportunum nam c duobus alterum proculdubio consequeris, aut inimicum tu. manli letudinis exemplo mitiorem reddes, vel certe si despexeris,acrius illum vindicabis. Quid enim aduersirio durius este potest, Ouam te animum erere colu una Elli, omnibus altiorem Noli tuam pes

sunsire mentem;line illum frustra te allatrare , in se ipso disi impi, ardebit magis,& animo aestuabit. PRAEsENTEM qui Iacobi locum iubet opponitis,qui sepe,accelerite ob res etiam nullius momenti irascuntur atque indignantur, Ephrem de virtuti Muit. titulo de Iracundia Pro qua re etiam idendus est Chrysin. hom. .de Dauide,& Saule.Et Greg. lib., Moral .cap. o.ubi ita habet. oties turbulentos motus animi restringi inus, ad similitudinem redire Conditoris nitimur. Videndus item Plutar. lib. de cohibenda iracundia ubi d cet, in ea assilentium, veluti in porti in rccipioldam animam, quam ira aggreditur. Similiaque habet lib. de sera numinis vindicta .Et Senec. lib. 3. de Ira c. ii Maximum, inquit, renitauim irae Matio est; tprimus eius ι --ia';tescat, caesi'quaestre in mum,m uresideat, aut rum sanis sit. Quods

citaicut docebat Diogenes,leste eodem Seneca c. 3 . iussiem lib. qui c- disputaret de ira,adolescens quidam ei in saciem conspuit,cui ille respondit: Non quidem irascor, sed dubito an irasci oporteat. Videndus etiam Philo lib. a. legis allegoriarum, cum explicat istud' impone erratio IeBM4 MAcb nam, civeruate in remedium furentis irae. Et Epictet. in Enchiridio

in B si ora etiam locum irae dare, quia velocitas in iracundia,maxi- in circa conuitia illata, eorundem confessio est, tarditas vero innoce

tiae coiitestatio est Quod notauit Amb.lib. a. de Interpellatione c. a. cinn

yonde

224쪽

mmiserat ea verba Iob in ca sci remis morere sed ἡ- loq-r, inrespon- q. . p. M' nutus W-lnutemur,ait Ambrarunc vitiam,qui silentio suo reua auebat conuitiantes;ostendebat ei sim virtutem animi uirium contum Da non mouerent conicientiae innocentiam manifestabat , qui obiecta criniina non recognosteretistaquasi aliena videret. At si nobis aliquid

ωbii Ciatur,dum nos purgare volumus,acerbamus, dum ulcisci cupimus Contitemur. Quod ipsum etiam probat Nazian Orat. 3. contra Iuli.inum. Ex eo quod ait Paulus;ALaledic re, di benedicimus quini cilicet , non tam ' obieehiim crimen,quam veritas iles nos laedat, proinduque non excande-

sadimus ob iniurias illatas. H o costendit neca accommodato exemplo eorum , qui aegritudinc maxima laborantiquita valeuiter tangantur,itatim irascuntur, de exeso niantiniam inquit ille lib. Me ira c. istii uiremta tirm AmisHuma moicionem iacim condo cum in Octi amm---πιο iatur, visio remisian sciuatis, epistola, mitis, te alio ad litem --i; in 'a te puerela agri

tanguntur.Et lib.de ira c. 34.Imbecillas lassi putantsi anoantio: Si ergo eliciier excianis . vel sis ad querelas Πινι te profectosateris is laborantem obtest. morbo inui inlioqui tarduι esses ad irrin. In quam sententiam notauit August. Ser. I 8.de Tempore,Christum Dominum ad obiecta crimina in passione

nihil respondisse. biatunquit,defendi qui metuit superari, festinet i qui,qui timet vinci, issicae di iustitiam,sicut silet iniquitas excus

rLSusanna inter inimicos tacuit 'isti Qαὶ ea iis ratio quam nos Iacobus tardos ad iram esse velit, et nihil omnia inexmiramur, nisi pos quam experges ira resipueri

mus: est enim quaedam mentis in Linia proindeque in ea retardad sumus, ad imitationem Dci,cuius iratam tarda es , et in sacra Scriotura idem sit Deum irasci, atque disterre. Unde Ps. 8 s. Di bdij ci Lix itii mri Hieron v. s i transtulit,Iiutu es aduersus Istum tuum,&is T. Audivit Domin V, 9 estv vh,,.

P, o nostraque eruditione frest id quod notauit Hierony epist. 8 M.

Umderans ea verba Pauli I.Timotis .mnia entum pererorem, sed mο- dolim . viri,inquit,apposuit bonum duobus malis vitemulentia, Mi y τρο 3 modestia restaenentur,ncut enim ebrius ligari seu teneri debet donec in mentem reducatur; luidquid enim tunc temporis fecerit,rationi dilibnum erit,sic, ira percitus,quam appellauit ebrietatem Origem hom.7. in Leuit. S insani .am Balil .hom.de ira;debet proinde retineri, retardari ab CA quut one, iracundia affectus, nec rationis compos factus, mentique

redditussecundum notinam ratisius rossit operari , alio. nisi tardus fuerit ad rem, velox in ea colithendi , minus erit in illa,quia non tam, cito cessabat.Quod notauit nullaneoquod dicit Paulus SM non ori

Apo iracundiam in arentioqui non iam micusta diuturnus morbus erit. Quibus habet ilia Aug. in Psal. 21. R εδε hanc explicauit Chrysost. liom. 3. iii Ioam discns: Vehemens

225쪽

-ctus ir est,nisi nox sedetin , hic morbus multas generat calamitam,

domos,&familias totas euenis eteres dissoluit consuetudines. Occuserendum igitur erit,ne praeceps in exeqiuitionem feratur. Pro qua re cel breeit illud apud luatonem,cum baculum contra eruum sustuli lIc loligo sic constitit tempore, iram,ut ipse aiebat, pulliens , elesco rccns, Molcnsque lux s. Iae' i ctum operari.Quod etiam notauit Ambrol. de obitu Tite

dosi, in eodem Imperatore,cum dicit. Betisticum seputabat augusti me moriae Theodosius, tunc propior erat veni Admisissetcommotio in ior iramni diceaeraerogatiua ignoicendi erat,indignatum situle, optabatur in eo quod in aliis timebatur, ut irasceretur. Similiaque habet in E εὐ- ν. hortati a Virgines; ubi ponderat illud Sapietitis: institi --Immi

is , quia iram' talumis requiasiis,laoc est,etsi causa sit, quae moueat indignationem,non sit festina vindi ha,ne immoderatior calor indignatiorais exaestuet non Potcst auferri,quod naturalis eli motus , sed morana inserit, ut medicina consilii temperet iracundiam .Est entin ira grauis passio, sicut

dixit idem Ambrosin Psal. 36.Volentemque mitius iudicare in furorem xari ut perimat quemputauerit coercendum, saepe transier in im centemoniicos, fratresplurimi peremerunti O UT E ac laudadum est illud Rom. Decretum Tiberis A gusto , Germanico secundo Cois quo statutum est ne sentetitia mortis damnatus intra decimum diem occiaeretunscut notauit Baronius tomi Annal. Et ne adhuc aliqua suspicio iracundiae remaneret, spatium dilatauit Theodosius Imperator Catholicus, qui, sicut resert Euseb. Caesariens sanciuit ne sementia mortis exequutioiii mandaretur usque ad diem tr sesimum.

F in i etiam id quod notauit Plut li&Problemati si reddit citionem cur Consules Romanili restibi praeeunt ducerent , oui Acem virga rum simul cum securi as rorent ut indicarentiailicet, utandem ad se ctendum aliquem deueniendum esset,saltem in soluendis virgis,&DU randis ad supplicium tempus aliquod consumi, ad sedandam iracundiam. ,-- Vnde Salomon dixti: Fatumstatim indicatiram βι- vel ut alij legunt, teste

a ierony pronunciat iramskamper exequutionem scilice qua in impruden- , .. celerrima est.Et haec est ratio, sicut notauit Augusti cur Mail. 7. ira leui festucae comparetv nde Chrysost. hom. a.de Dauide,& Saule notat qualiter David iracundiam vicerit aduersus Saulem,quem in spelunca fa-

'incise testoccidere. resis est,inquit, uiddehielunca ratio cum o ria cum quanta tres pueri egressisunt escamino ardeutarum quemaxini dum illos non exussit ignis, ita hic non conflagrauit irae incendio, desillis quidem seris nihil ignis in quo versabantur,nocuit, hic vero cum intus

naberet carbones accenso cum Bris videret diabolum caminum incem dentem, idque variis modis, ab inimici conspectu , ab exhortatione milia tum,a solitudine eorum, qui Sauli pollent auxiliari , a praeteritorum m moria, a suturorum periculorum motu,tamen non exarsit David , sed exiuit purus avultus utimici iacie hinc maaumc sumpsit animu forte ac

226쪽

Milosephimim uatim fluin Daniel ascendit e lao si eratis ae onusina sic is animi motibus superatis Ad imitationem proin v

de Davidis,desino' uitiam Apostolinar debemus esse adine comm tionem Masini uini tutionem.

HAE c insuper,& sequentia verba mitem, ac datum animum proclamant 'mansuetudinem praedicant, itue tam decet Sanctos viros, t

ctificationem persectam absque tarditate ad iram nes uerit B . sic enim habenserin. iiivigiliamtiuitatisSanctis in virtuae in virtuteinproficiendinin quibus tamen sanctificabimur legi de quodam dicente Scriptura;Inside or lenitatest sinctum fecit allum. Sane ut per 'i fecita sit sanctificatio , esse mansuetudinem, & secialis vitae gratiam a Samcto Sanctorum discamus oportiet sicut ait: Distaeamcis amitissim,ctis---mar. us eoiae. Et haec Fratio,cur Deus in lege veteri prohibuit edere carnes abestiis captas sicut notauit Theodoret.quaest. a. in Exod. Vt scilicet do Exad. a , Ceret homines mansuetiorem agere vitam,quae nihil serinum,crudele de i iracundum habeat,humatius enim animas nequit Deo placere , aut ei are propinquare cilcumGuio exulare amuino conspectu.

Violauus nune queun tardi fuerint ad iram qui Deo maximἡ placue minime laia diximus,quiad operobria ridebat, de Davide de Moysi

verbaudiamus Ambrosium a. Ec.cap.7. Uantas Moys a populo si ras abserbebat ontumelias,& cum Dominus in insolentes vindicare vellet,seia irae pro populo offerebat frequenter, ut indignationi diuinae plebem subduceret quam miti sermone post iniurias appellabat populum, crari Iabatur in laboribus,deliniebat oraculis Anebat operibus Mortibaestimatus in supra homines,ut vultui eius non possent intendere,seruue --non reperiam crederent,qui sic sibi totius plebis mentes de --- ,-pliis eum*ro mansi tussin. diligerent, quam pro si otis sanitarentur.η enim qui tardi sunt ad iramion soldes Deo , quem imitan tur,admodum placentisid, hominibus supra modum grati habentur,etsi

non fuerint minimegrati Hoc dixit Bernard. Serm. s. in vigilia Natiuitatis Mominibus sine lenitate non plus quam Deo ph .cere sine fide possibile inania autem diuit Chrysost. hom: z.d Dauide, Ibille. Vbi post qua iii ostendit ad conspectum hostis Saulis in spelunca non exarsisti ,ostendit in .Rι - .super ideo a suis Hille magis dilectum.Ex reuerentia, inquit, quam hosti praestitie,reipsa perspectum habueruntiquam beneuolum animum gere-

aeterga bos caeterum qui mitis est erga eo a quibus molesti flestiis est, multo magis erit erga benevolos idcirco postea Dauidi non iam, homini, si ut Anselo pares,ane. Et de eodem David proloquiitur Am-

227쪽

patiens in Gustis,sere magis promptus, qu- reserre iniurias, Meotaui chariis erat omnibus , ut iuuenis ad regnum etiam peteretur minus, resistens cogeretur, senex ne praelio interesseta suis rogaretur,quod mallent omnes pro ipso periclitari, quam ipsum pro omnibus. Quae omnia ideo

s. IX.

Ei mi et iam Apostolus rationem, quaresitrem irae debeamus o uiare, Se illius suggestiones, Ic motus reprimere: inamon, inquit, et is; viam Deι non operatur, id cit, ira piae ter aut contra rationis iudicium, tu stitiam veram impedit,atque perturbat. Sic intelligit hunc locum D.Greg. 1.Moral. Qip. o.Per iram,inquit, ultitia Dei relinquitur, quia dum perturbata mens sibi, tionis iudicium exasperat, omne quod furor suggerin

rectum putat Qu'd etiam D. Timm notauit hic , dum respondet ad eam dissicultatem , quani sibi proposierat, quare scilicet magis dicat Apostorus iustitiam Dei quam aliam virtutem fri respondet: quia ira induit ma

gis Armam iustitiae,quam alterius virtutis.Vnde D.August. epist. 48. ait: Nulli irasceti ira sua videtur iniusta, ita enim inueterascensim fit odium, dii quasi iusti doloris admixta dulcedo eam intra se detinet, donec totumacesc.it. Similiaque habet epith. 87. Qii dicet intueri in Rege bEgypti,qui

v i' contra liablinebat, cogit cum ut furorem zelum Dei appellet. Me que Cassian. lib. . Ceslationum c. i. itie mortiferunt vitiis de recessi ius animae nostrae funditiis eruendum persuadet , eoquω nec maturit tem consilii possideat nec vitae participes nec iustitiae tenaces, sed nec spiritalis ludum, ac veri sum inis capaces poterimus existere, nec tuis in tiae moderamina valebimus obtinere, quia ira viri iustitiam Dei non or

ratur.

E T autem iustitia Dei omnimode iusta, quia omni Prorsu caret p.I1- sione.quod dixit Sapiens cap. I 2.Tu dommmor ιrimas cum anquillitate usdκM.

Et notauit Clama laxanssit Partag. Propterea,inquit,vel solus est Iudex, quod blus sit in quem peccatum non cadit, & liber est ab omnibus hum ni animi pertur tipitibus. Quomodo igitur faciet iustitiam Dei ira viri, clim nec etiam pueri, quia facili ad aram est , iustitia prosi quod dixit

κοπιαι. Hierem. Ecce usi sepu,q-'ιergo Valalaita vertit: Timeo nepoti is puniam, quis instituam, quia puer. iuuenis pene sim. Vnde Bernardis pili. 2s7. notans ea verba Psalmi mno regis iudicium diligisci addit, sed abire, ut ad iraeiudicivin mansuetudini, namque si iratum fuerit iudicium, Digit Ze by Omle

228쪽

quakium potitaininuci diuin, quam Dei iustitiam operabitur, Qti stilem vindictamquam res tam in ritatem 'ine sinii mei ulationem

intendit. Climvero ira, sicut Modium malum intentat,sicut ait lx Diom. a. q. Q. artici is nullum commercium cum iustitia potest habere, quae bonum tantummodo intendit, inibis agis aliis, quam sibi prodest, utilitates suas est igit, communia emolumenta praeponens. QUOD siali luando ira Dc tiliniit tir, audiamus hac de re Hici mi .im. I Onqiιid me ad iracuridiam proiiocant, dicit Dominus Nonnes nutissis inconp-

nem vultus'ξ hoc est Non irascor, o proprie, nec perturbor, sed ipsi se dignos inicium ira mea propter scelera sua, quibus thesaurizant iram, dc evadunt vasa irar. Et sic intelligendus est Lactintius lib. de ira, D. Tlio.

I. a. q. 7. an. I. cum dicunt uari in Deo iram cilicet dine commotione de tristitia, namque idem I . Thom. r. p. q. o. ar. I. a. iram propri Edum in chidere imperfectionem, supponit enim tristitiam in irato, neque fieri let sine aliqii sanguinis commotione , sicut ait Aristo t. a. R laetor.

h. n. g. Vnde Greg. ii Moral cap. 7. furorem illum , quem Deus iii die iudicish.ibiturus describitur, sic explicat: Furor Domini dicitur non perturbatio diuitiae subitalitiae, sed luper peccatores male sibi conicios

Haminatio iusta vindiebriquanuis enim eum tranquillii in iudicio videat, tamen quia seriendos se ab illo non dubitant, eum suis motibus perturba tum putant similia habet Augii lib. i. contra aduersarium legis, Pti, Hic .ao. Is ergo operabitur iustitiam Dei qui ipsius tranquillum, se

renum animum in tuli cando fueritiinitatus: talis namque, sicut ait ibisdem Gregor districtii iudicium inconcussus exerit , quia permanens

mani ictus , iniustos punit. Is autem qui ira ducitur , iustitiam Dei noli operatur,pro in ciccluc neque tuititiam stola enim , quae secundum Deum, rationem est,moincia iustiti e mereri debet. Namque, sicut notituit Au-suit concione 16 in Psalm. Dici Iustitia non solet dicit bona iustitia, vel mala , sicut aliquando dicitur bonum, malumve iudicium, ut cum Christu, Dominus Hii, Me niudici indicate; sedeo ipse iam bona est, quia nivius est: sie autem non dici tui bona iustitia vel mali iustitia, sicut non dicitur bonus iustus, vel malus iustus, quia continud bonusquisque sitii , Hus.Hae Augustinus.Ex quibus constat cum qui irae locum in animo et

xi iustitiam Dei non operari, imo neque iustitiam. Ut L tandem ideo Iacobus dicis Ira viri iustitiam Dei non operatur quia ira nunquam relinquit locum si quis tultitiam beneuolam , misericordiaeque admixtam exequatur, quae solet elleici tultitia , licui videturi totaste auid Palin. ii Him ait: Assiricin Dominiis, stilistus Deus V .msis misere maduertit autem Ambros de obitu Theodosis bis misericor diam Dauidem posuisse,semel ver iustitiam. In medio, inquit, iustitia est mino septo inclusa misericordiae, quasi nulli uri alium exitum Dei iustu

229쪽

tem via terribilem habet,seu malevolam influentiam, collaterale habes re Iouem, e Venerem,qui placidissimi sunt,qud Martis influxus temper tur.Ita, misericordia naique iustitiam Dei comitatur, quo miseric stultitia sit, sicut de cum iratus est , misericordiae recocilatur. Cum ergo ira viri solam vindictu medit ur, clare eaterium posse Dei institi mamis

tari.

N vero hic locus est contra rectam, ac iustam iram,ramue pro, hibet,cum lati ubilis siti vile Christus ira seu zelo accensus , flagris

z i, io. expulit de templo eos, qui lanaum Patris sui faciebant domum negotia- Exod a tionis,&speliincam latronum.Eadem ira fuit in Moyse,quando e Pharao- nis aula eiectiis est,quando in cultores vituli Sachis sacrarum Legum tabulis excandui quando in Datha,Core, Sic Abironem diuinam ultionem accersivit.Eadem aeccensiliuntes, Samuel,Samson,Iephte,Gedeon, D

uid Helias, Iollas Mathatias, ludis Machabaeus,de improbis essit ex tis hominibus populi si minas sumpserunt. Vnta de iustinuinartyr hνη . o. ad Ortodox ex saeti Elisaei, qui pueros illuseres feris distar o

tradidit,probat seueritatem aduersus inemendes,nes esse utiliorem , quam patientianimitarius etiamin sus Mostendit patres pie, misericorditer irasci contra peccata filiorum .praesentis indita seueritatem adhibere ad salutem Spiritus, sicut Paulus Corinthium incestuosum tradidier vos Satanae ad interitum carnis, ut spiritus saluus ellet.Et Bernard. a. de Consideratione, pro praesenti doctrina ad Eugenium Papam, se ait :N6me,si exis in agrum mundi , dc vides in fiuctuosa, pudebit otiosun iaceres

rim Age ergo,pum tempus putationis ad M, si minin meditationis 'Hiuit, accingere gladio tuo, glorifica manum, ac brachium dextrum in metendo vindictamin nationinus, increpationes in populis si laec fici ai norificas ministerium tuum, de ministerium te; non medio pris iste ori cipatus, exturbare malas bestias a terminis tuis, qu greges tui sicuti in pascua educantur , domabis lupos ., sed ossibus non donum μ.

mit. Ir ponderat id quod Christus Domin dixit:ML inmitis 1 -H-n; si pis Gramuniam Ab sinapisnoncontinum leueest si ver contera tur, inardescit, sic vir sanctus in seruorem virtutis vertit , quidquid duillo ante despicabile,infirmuliqueridebatur Et Charseolom ii iniusta ira, inquit, mater disciplinae Imaue non sesam non pereant , qui

eum causi irascuntur, sed econtra nisi irati fuerint,peccant , caetera,

230쪽

homaria Cim Pauli ubi ait quasi enim gladio aciem, ita monti

mostin ta acu, qui possit Deu , ves iratura, ut ut mur quando oportet: nan qui si ir i qm silet, neque doctrina proficit , neque iudicia tant, noque crimina coni scuntur. Et Baul l in. deiciuPars animi irascibilis, bis ad multa vinulis opera necestarii, quando veluti miles quidam apud

Ducem arma sumens , paratus est eius iussu auxilium praeberi se si ir cundia rationi adiutrix contra peccatum fuerit , neruus est anima qui- .dem indignatio, sortitudinem, constantiamque ac robur ad res bene - ordine agendas praebens Nec enim si contra iniquitatem desit indignatio,

Maraa tis am odio quodecet,persequi poteris.Quamobrem sic existimo, aequEciuaditimulam virtutem studium habere, atque aduersiis vitium odium ein exeipintereo quoniam velati canis pavori, Qua rationi

obediens nutis quidem, ac mansueta iuuantibus eam,&arati me reu -cabilis erit nam canis ad vocem,&ad aspectum alienum tomus agrostis,notos verb, dcc Ira similiter optima est, opitulaturque animae r denti. Et ratione contra irascentes , appellat iram bonarum actionum ministram. Gregor ver s. Moral Cl. I. instrumentum, lancillam virtutis. Et Tullius 4 Tuscul cotem fortitudinis. Vnde Plato in Philae , AMORQp.rit; --, ct mutaeon non posse esse eum , 'i,non ira in Et

Verso. 'in' p . abiiciores ninem immunditiam a tanti m ntiditia , in mansuetudine suscipite infitum exbum quo fore Ualuare anima mestras. EXPOSITI LITER ALIS.

vi radix unde in nobis ira nascitur , immunditia est,

prauum desiderium , hoc loco subiuist haec omnia rem uenda este, ut sic facilius relegetur ira , de melius inseratur animabus nostris verbum Euangelij. Prius enim, diuina gratia mediante, immunda omnia, noxia euellenda sunt ac extirpanda,quemadmodum agricolae faciunt agrum expurgantes,in quem semen iacturi sunt idc postea Christi doctrina inserenda, ut racilius crescat,