Doctoris Fr. Balthasaris Paes Lusitani, ... Commentarii in epistolam B. Iacobi apostoli

251쪽

Moysiae Aaron,& non in manibus, unum enim opus utriusque triniuisea, atque una persectionis expletio.Merict Droinde Apostolus monet , ut nonaiiditores tantum sed factores simus verbi .Quod facilius siet ii ut Plutari memin I libr. de audiendo cum ib auditorio soli apud nos suerimus,

quaecumque audiuimus, correxerimus si enim oportEt ex tonstrina surge litem accedere ad pcculum, caput attrectare, comam spectare , ut

tonsa sit, discrimen tonsurae , multo magis ex auditorio, scholaque digressus ad seipsum debet extempla respicere, contemplariaue antia anum suum,an qua aes studine vesaeuitate deposita leuior euaserit,

suur viro consederant multum natiuuatis sua inspeculo.

'N' N et Asimilitudine ostendit Apostolus quam vanum

in I inutile sit verbum Dei audire,nec tamen iuxta illud mo rum correctioni studere,cum id hoc nobis proponatur. Id D-que auditores verbi,qui meliores minimc redduntur,similes omnino existunt homini contemplanti natiuum vulium in speculo tertillimo,qui nihil curat maculas,quas in facie viderat, abstergo

proindeque tam desermi abscedit rati accesserat:im ob debilem -- pressionem in octilis fictam,statim obliuiscitur qualem se conspexerat.&o igitur nihil plodest huic homini se, minuasque vultus sui vidisse. quandoquidem eas non abstergit, sic non prodest limini audire, nimScripturae , vespcedicationis, nisi illud quod audit aure,aut videto lauiniplcat opere. Dubium tamen est hoc loco , quidnam pernatiuum tum intelligatur. Graeci enim existimant elles, quod scilicet homo ad Dei gloriam sit conditus, M ad imaginem Dei factus, quod contemplari debet in literarum spe--culo qui vero auditor tantummodo est,nec illi etiam cum est ad prototypi estigiem se componere Alli,eo perii μα--m melligunt naturam comitam, egentum ex parte Dei gratiae iussum, ex parte vero nostri c tio cura,& emundatione quia etsi culpae cemittantur, cupiditates tamen nostrae mala non ideo tolluntur,ie repunulant. Qui ergo auditias videt, de remesio adhibendosen est solicinus,luctant i in speculo,nonii re ipsas considerat. GAE ex illimo Apostolum loqui non de vultu nativo praecise sumpto,sed macillis deturpato, puluere, squallore obsito, qtiem is, qui brcuitur se vidit ad jeculum,non cur cabituisere, dant ' cumque Citunc Disitire by Comb

252쪽

tu elaAentem venerit.Itaset Dahoni a claran. Lyrai, alij con muniter, senserit de septem panibus. N Luci a verb ab re Apostolus similitii linem speculi non in muliere.

cui familiaris admodii est poeuli intuitio,& consultatio Adin viro posuit,qui obiter speculum intuetur,& non curiose sese ad illud componit, examinat.Unde Hieron.in Sophon. I Qui in foemineo laguore mollitus Comam nutrit,vellit pilos,cutem polit,& ad speculum comitur, quae pro-

prie passio Minania sceminarum est;ideo ergo ut explicaret Iacobus incuriam eius,qui misi tuosia verbum Dei audis cometiarat viro considetiuiti vultum natiuitatissu in speculo.

Verbum Teispeculum est,iuxtaquρά debemu componere,

M tre animas nostram Ex hoc loco constat verbum Dei scriptum,aut auditum , esse speculum

nobis propositur in quo natiuum vultum debemus considerare, quia scilicet simus adαternam beatitudinem conditi,qud virtutibus exorti a timoribusque componamuraussit olim Deus,ut fieret labrum, succon iis ex aere speculis mulierum, quae obseruabant ad ostium tabernacu ' iacin quod sacerdotes intuentes,vultus detergerent, aqua in labro coia - etenta lauarent:vt sic puriores, ac mundiores Deo sisterentur. Dicit auten AEsse specula mulierum, ut memineritat Sacerdotes non ad instar viri, sed multuris examinandos de componendos, conluith, diuque dcfectus scrutando, quo melius perficerentur.Spccula mulierum, inquit Greg. hornit.

Tan Euanget sunt praecepta Dei, in quibus se sanctae anima semper spu.-ituit, ii quae in eis sunt redditatis maculae eprehendunt, cogitationum Nitia corrigunt quasi retinentes vultus, velut ex reddita imagine coma iniunt,quia dum praeceptis Dominicis solerter intendunt, in cis procul dubio, ves quid in se coelesti viro placeat, vel quid displiceat, agnoscunt. Moysesurgo labrum dei culis mulierum fecit quia lex Domini laua-

Craim compuneticilius peccatorum nostrorum maculis exhibet, dum caDCTAElla: stincties irrue superno Sponso placuerunt intuenda pr.xbet, qui-Dus ii diligenter intendimus, internae ostiae imaginis maculas videmus, fidentes autem maculas in poenitentia dolore compungimur, compun- vero quasi in labro lavamur.Et Aug.Concione 6.in .circa

senteni lacobili,eumse ait Mandata Dei sise cim leguntur sue cum memoria recoluntur, tanquam juculum lixuenda sunt, secundum Ap stolum di mem : Si φῶ .mam ψε eisi. nonfimr, dcc similiaque habet Sem ita de ei: Sem. 3 8 ad Fratres in Eremo; dc Orig.

4Bm.6 inacuit. V o magis vero praesens doctrina eluceat, notandus est locus apud Senecam lib. a matural quaest.O7obi ita est Dinentis init specisti vi homo

253쪽

sese ficeret, multa ex hoc cmsequuta. 'ν- ι notitia,deinde cr ad quadam con Lb.ιm formosus, ut ita ι simia n, deformιs, ut stiret redis dum esse virtutibus, quidquid erepori deesset, im ems, visore aeraris admoneretur illud te in disiem

VN DE Bias dicebat In speculo te ipsum comeniplare , si formosius apparetur age qua deceani' mola dormit, quod in facie minus es ii murum omensi

pulchritudine.

I, cris hanc igitur Philosophorum doctrinam debemus accedere ad propositum nobis jeculum,ut maculas diluanuis,uirtutibusque exo nemur Artisex misericordia Des , inquit D. Leo Serimitide Quadrages cap. splendidissimum in mandatis suiscondidit speculum , in quo horno faciem siue mentis inspiceret, desquὶm consermis imagini Dei , quam dissimilis esset, agnosceret. Et Beria. Sem. i. de septem panibus Euangerilium , speciillim veritatis nemini blanditur nullum seducit, talem in eo se quisque reperiet qualis fuerit,ut nec ibi timore trepidet, ubi non est timor, nec laetetur cum male fecerit. Et asteretis praesentem locum, ubi qui se consulerauit in speculo,ilatim oblitus est,ait:Nos autem,sratres,non si obsecro mon sic, sed consideremus nosmetipsos vi in ea quam audiuimus

sacri Euangeli flectione meditemur, ut prisciamus ex ea ,ac corrigamus secundum eam,siqua in nobis deprcte derimus corrigenda; propter hoc enim optat Propheta dirigi vias suas ad custodiendas iustificationes D

'M.tis mini , inquiens , Non m findar ἀ- perspexero in omnibus mandatis tuis. Quod ipsum nouerat Nazian quando orat.de Quadragesim. Ieitin dixit: Ego diuinis oraculis euoluendis mentis puritatem collegi quod ipsum: οὐ Vliis tur Ostendere ille locus Psilm. Apprehendite disciplinam quod Septua ginta sic verterunt: Osculaminipuritatem, quasi tota animae puritas, tulchritudo ex disciplina, mandatis Domini colligatur. Vnde Aug. Serm. i 6 de verbis Domini, dicit , eos qui Praedicatorem aliquem laudant , nec tamen ad illius praedicationem corripiantur, contra seresses esse. ει α

Chrysos . honus ad Populum, non satis putat si quis audiendo verbum Dei componat mores suos veluti adspeculu,sed insuperivi domum repor et admonitione filiis,uxori necessariisomnibus.Vi Greg. 2.Mor. c. r.

QV omi i diximus 'ostolum positisse similitudinem eius qui se Ad speculum verbi Dei non exornat, in viro considerante viritum violis suae in speculo,potius quinin illere,quia viri obiter tantiis silent

254쪽

solent specula intueri; muliebre autem est miriose se-specul compon

re,no existimaui praetereundam miseram inostra tempestatis conditionem, ubi viri muliebriter spcculis utuntur, inpenitus componuntur, curi silis exornantur quibus possumus dicere cum Beria.Ser. 2.de verbis Isaiae. Vidi Dommi : Erubcsant cultu indigno viris, intcrdi sto mulieribus, se metipsos potius dehonestantes , qua in ornantes , componer . Et Clem. Alex. lib. s. Paedag. c. s. Eo usque processit luxus, ut non solun raminae

hoc inani studio lavorent se ornandi, sed etiam viri. Et Diogenes Cyriiacus apud Laertium videns adolescentulum muliebri cultes seu incombnato indutum , dixit: Mis', ararii emo, quam mitti m immis ses ruere illa enim ietam cis, tu te immis νη oem rogis. Et apud Stonaeum idem Diogenes ad adolescentem etiam se ornantem dixitGi ad viros' sta,

siaurem ad mulieres , nequiter. Pro qua etiam re notauit Beroaldus lib. a. de Transsermatione,ex Seneca, capillos aste stari solere ab iis qui magis liciti sunt de capitis sui decore, quam de salute,qui inter speculum, e pectinem sunt occupati, qui concinniores malunt elle/quam honestiores,. Rempub sua turbarimniis curarent, quam comam.

optumis locus etiam apud Iauium lib. a. de bello Punico , via de Scipione Africanoria vixit. Arimi eumρ-issa casario. 4 riquem is, cuius mini istiGd--ι---mitataris. Quibus habet similia Silius Italicus lib.8.de bello Puni in Alianus lib. 8 variae Historis,ubi de Alexam do notauit, fine cura sermae capillos habuisse disiectas , atque confuses. Plursque hac de re habet Seneca epist. III. rubi inter alia ait: Uno

Ornamemum virale concinnitas. Si ergo eo tempore maximum vitium erat viris avictata compositio,& concinnitas, maiori cum ratione; postquam lux vera de coelo deicendit ad depellendas omnes tenebras ignorantiae, viti

sitatis, nisi sorte ea sit rati, cur homines hoc tempore toti sint in conci nandis Opillis inexornanda acie, in coaptandis, componendisque -- stibiis, quia cam hico osti onii ino sint mores,totacompositio ad exte num cultum transutaemilli; sque exeo quod in more positum est,colligo;quM si hoc tempore loqueretur Apostolus, non de nominibus diceret obiter seintueri ad specula parumque in eis vises defeetiis curare.

Vers, . Qui autem perspexerit in lege perfectae libertatis, Oρermansieriti ira, Mn λιλιο alinisubactus ed a Breveris, his natus infactosuo erit. EXPOsITI LITER ALIS.

AMN Av-A superius incuriam, ne igentiam auditorum circa compositionem defectuum , quos in praedicatione vcrbii e veluti in speculo agnoscebam am a contrariovit it quem

255쪽

ordinem obseruare debeant, ut proficiant,&core alitur: de terunt hi: primis auditor perspicere, seu ut Graeca vox senat, introspicere, vultu lamillio , oculis intentis, penetrareque, non in superficie speculii manere, c sic vultiim componere, de maculas delere ad praesentiam legis Euangelicat, quampe uti libertatis vocat: Graecus vero Codex Syriacus, ex complutensiis habet, C perfitiis liberrarii, id est , quae est libertatis, ob rationes quas mox subiungemus.

HANc vero attentam perspectionem contraponit superiori constar tinni vultus natiuitatis in speculo, sicut etiam opposti illius quod dixe- Graeci habent;pmnis sirit inobseruando scilicet,& poliendo vultum,iuxta - illini Ioannis. Quib M ver m Dei, vere in lucis intiuiriperfecta est est in hoc simio quoniam in iis sumtu,qai dicit se in Christo manere, deri,sici t ille ambulavit,.

G ij jean; b.ιLarei id ces,debet, sicut ipse docuit ficere, ipsumque imitandoseoui. Est enim Hebres smus in siciis literis frequentissimus , Ut patet ex ' Psaliri. 1 Beati s vir qui non abiit in consilio impiorum 1, ubi Pagnanias Vertit, νε non ambus is cum impus, necem impietatem equum est. Deinde etiam quia

supersiis dixerat . inu est qualissem, dicit oportere auditorem non obliuiosum, sed si rem operis , ne scilicrepostea cum Davide conque es 'di nuuit Aruis tarmeum, φιδε aluus am remederemum meo, scilicet, non s ciendo quod audio. Est enim animae cibus iacere voluntatemDei scut&y it Christus Dominus audire verbistantii videre cibum, non mando

carea

vis L ic ITE verbiotest homo diuinorum obliuisci verborum Prian δ,eae sua memoria penitus amittendo, secundo , ea non adimplendo, quan uis eorum recordetur Nam desinuariabilis Deus obliuisci diciture

rum quos iusto iudicio perire permittit , eo quod per modum obliuiscem minii tis circa illos se habeat. Vnde dicitur. Quare in m -- instenim ira Qui ergo Actor verbi extiterit, hic beatui in suo ficto erit, id est, per opinra sua beatitudinem consequetur. Vnde Christus Dominus dixit: Si hoc ι--. 1 Iotis, Maiieri uin erriseis. Vel, Mus in secto suo erit, merito stilicet, kspe,non in ver tan eribbeatus, ait D. Thom sed in ficto, in in 'ri l. ML discas enim illis HGmμlia, non dicit , in audiendis.

Po Moocus , ut de libertat legi Euangelicie dicamus, dei qua sine dubio loquitur Apostolus, quidquid contradicant Haeretici,

contra quos pro hac re videndus est Bellarininus tom. r. lib. i. de verbo Dei cap. I 8. Nostra igitur lex gratiae, libertatis lex dicitur, ratione gratiar,4 charitatis, ut ex Scriptura colligit August.lib. de Natura,&Grat.&

cap. 37. istisim mn sui sis ne Vtique lege, quae timorem

256쪽

caput primum et

inelities; non tribuit charitalcm, quae charitas diffusa est in cordibus nostris , non per legis literam, sed per Spiritum sanctum, qui datus est nobis. Haec eli lex libertatis, nota te ruitutis, quia cliaritatis, utique non tantoris, de qua Iacobus Apostolus ait alucin perseexem i ii lege prseti liabertinis. Similiaque trabet lib. dc Contincntia c. s. dc tract. i. in Ioan.

Vbi ait: Noli libertate abuti ad libere peccandum, sed utere ad non pec- Od erit enim voluntas tua libera, inerit pia,eris liber, si fueris seruus liber peccati,seritus iustitiae similisq; habet lib. Me serDomini in more. Ex ut melitas cognoscamus persectam liburtatem legis Euangelicae,

aduertendum est, multifariam in Scripturis nomen is ulmis accipi:&quod attinet ad praesens institutum, tripliciter seruitus accipitur. Prima enim seruitus est legis , de qua Paulus in epistola ad Galat. Secunda est peccati, de qua Paulus in epistola ad Rom. Tertia est seruitus corruptio eo. 'ni de qua in eadem epistola, ubi etiam ME.θμc ea:ur. I be Muraserιtitu Q. re corruptionis in liberiai glomesiliorum Dei. Et quia tunc temporis dabitur

dire liuertas, ad quam modo sesam ius habemus,nihil de ea in praesenti. Di prima igitur aeruitute est Paulus m. sim distin a,------ie πι,-- generum V nisu Clirysost homa in epist ad Roman. ait: Quomodo literae seruitutis erant, icilicet legis antiqvie, adit cito in medium uniuersam populi Iudaici institutionem, ac uiuendi serariam, tunc istud quoque clarum erit: etenim de supplicia peccantibuso vestigio infligebantur di merces recte ficientibus congrua latim sub scquebatur , non aliter quam quem ad nodum solet famuli diri dimoi- fiam diurnum mplurimus undiquc timor ob oculos ita u.ilc scelMit licet illi quidem vociiti sint filii,vocati tamen sunt non aliter quana veluti serui, nos autem Vt liberi faeti adoptionem accepimus, Sescatum expectamus;&eaetereqvie in hanc sententiam prosequitur. Videndus hacdere WAug. lib. de spiritu&litata i3. suq libiade Grat Christae saltate Nati de Gratica's7.&litas contra duas epist. Pelagianorum . .& lib. . cap. multo elegantius sano'. 92.in Exod. xia hiculunter hac de re disierit Videndus atem D.Hieron.lib. I. Dialogorum contra Pelag. Chrysost. lib. de Virginitate αμ'. in epistolam ad Ephes cap. I. ibi benedixitnor has i.

omni benedictione. D. Greg. Om. 32. in Evang. de Hugo de Sanct Viet. lib. Sentent.sententia 6 3.Paul.Burg. I p.Scrutinii, dicto. 8. c. s.Vbi autoritate Rabbinorum probat Deum filiis Veteris Testamenti tanquit pueris rudibus temporalia bona promisiste,dc mala corporisDiise comminatum.

OsτεNoi autem Theodoret . 3 cin Deuter Deum si habuisse cum Hebraeis, esuri eumsermirutum quaerit, a de causaIudaeos subiecit in sedi stionibus, Maenedictitanibus , clim Christus Dominus dum perse

viam scientiam traderet persectis, uicitus sit regnum coelorum impleam tarus, transgressissibus autem gehennam comminatus. At vera Iudaeis, . inquit, humi r laetiti praeditis animo, &terrena sapiente,terrenas male eluviones, benedictiones indulsit. Quibus habet umilia'. 36. iam quaesit, cur in lege plures sint maledictiones quam benedictiones. Improbi.

257쪽

116 Commentari in Epist. S. scobi ρο l.

serui, inquit, iron l.Im mouentur promissionibus libertatis, quam plaga- ruin comini a rati Dialtrii, underi vclut eruos viles . si abiectos eos dicitiir 3 vcitilici ille Ucus inciretio. Super quae verba ait Ambrotius. Si emetriis Scvendentis attectiun conlideres, nul luitque sibi viliorum vendidit,poti

- rem emit, vendidit populum Iudaeorum a inclemetia Dei, sed sua culpa emptus est populus Christianus, ille precatis editus, hic emptus suuine. PROLAT insuper hanc seruitutem, quia siciat seruus epistolam domini

sui clausam, ignatam defert ad filium, aut amicum, ita Iudaei sacras Scriptur.is asportabant, veluti clausas epistolas nobis tanquam filiis tr a i dendas d tanquam amicis a Deo apericnda , qui biis ipse dixit: Iam non

not.mda vcnit particula illa omnia itum recte ibi exponunt Chrysosto Tlieophylaci .ri Euthyme i. m. FAC PT tandum id quod Ruperi notauit ad illa verba:Q9N-mgressui in caec me istia Princ- ubi ostendit calceamenta esse insigne iaι - bertatis seu ingenuitatis Quod insape possumus confirmare, quia indungens pater filio prodigo reuertentia via sua pessima, et ingratiam iamr ςπ' ' cepto imperat dari calceamenta in pedibus. Eisontrario verbustias in signum captiuitatis poeuli, ambulauit nudus dbdiscalceatus. Cum ergo

β ρ 'Φ ὰν ii agoga esset veluti erua,eius Princeps dum a Dco eligendus vocatur, discalceari iubetur; Solue calceamenta de Feuibus tuis:quantuinque enim Princeps illius Reipub.ellet, ad eruilem adhuc statum pertineb.H.E contrario ver,ad Ecclesue Principe Petrum ait Anytus Praecingere, oeca ea recalgiumas i, qui Princepserat Ecclesiae primitivorum in litati masserto Mileto cerem tales leges onerosas, namque moralia nobis quoque imponuntur, vis e monet Augu docens ratione istorum non distingui duplex Testamentum. Qua de re videndus est lib.de spiritu,& litera c. i

& o. coni. Faust. 2.&tracto. . in Ioan.&in 7 3 videndus etiam Mode Ieiunio decimi mensis Ser. 6. e Ser. de Passione, ubi ait quae

virique Testamento erant congrua, nulla cile commutatione variata. sit to igitur Circuncisionem , Sacrificia, Purificationes , Neomenias Tabernaculorum praecepta ceremoniasque Mumbras, quibus Hebraeorum p tam is pulus adeo grauatus erat,' est 'etrus eam legem prellet, iugi graue, cum

tamen Christus suae legis iugum silaue dicat. Quod ingenios ex praulae 2 , Paulus dum dixit: scumque amittantestis, Drytimiis istisci ipsius legem prosessi estis Vsus mutem verbo indu reri, ut significaret , quia Mitai

dumentumnesti est oneri, neque vestibus quis praegrauatur citavi caspro onere ducat, imbiro honore:ixa suaue iugum legis Cluisti onerosunt minime est, im silaue, decorum. V AM graue autem esset iugum legis antiquae, ex eo constat, quia, sicut obseruat Abul in c. i. Ruth qu. elΙ. 24 uniuersa legis p cepta rara tsexcenta tredecim. Afirmativa scilicet ducenta re quadraginta octis, negatiua,trecenta sexaginta quinque Quod idem notauit Guillelm. Pax

258쪽

Sennini,dimin.8-9Rabbi Moyses Egyptius lib. s.Perplexor. c.16AP .cit. Iudaeos obligatos ad obseruatula ducata quadraginta Modin Cecepta

affirmativa secundi uti numerum membrorum eorporis humani reccnta sexaginta quinque negativa secund- numerum dicrum anni.laetique

merito August.Seris laverb.Dom.vaerum lesem voc.u sarcinam lua merabilem obseruationum,necessima tamen sarcina, ut diri us ciuicax Populus in officio contineretur,ne, luti serui vacantes otio, ad vitia idololatriam abripcrentur. CAETERVMicum haec ita sint,in eo maxime cernitur seruitus legis vetc-

HGq vires non suppeditabat ad iii impletionem sicut notauit Aug. n.. n. epissi .mide Minscriptura lex ea dicitur igne , quia habebat virtutem ignis, iaminandi scilicetat inanis in dicitur, a-ceptum Do b Munias ap--, ct mota uini est. At non habe.

bat virtutem Ignis comburendi, consumendi i delenili ac tollendi pec 'cata. de Gregor. hom. 7cin Ezechiel legem veterem similem fuisIe dixit illi igni,qui in rubo visus est,qui licet in rubolicere ipsumque colliuilia .ret,non tamen comburebat,aut consumebat Sinailiter lex Moysi Hil hinnia nabat Iudaeos,qui erant tanquamissius spinis obsitus. i. peccatis caci cri demonstrando,sed minime comburendo,aut consumcndo,quia vim ad id

minini Uliabebat;lex verbgratia: una cum praeceptis gratiam praebet, qua homines adiuti,ficii libet Foc libenter implent ips. praecept Et propic -- ea Cluistiani incinitur non esse sub legein iustis insuper dicitur non osse lex posita non 'Ad eam seruare non debeant, sed quia lex cos non promit,aut grauat cum eam libentissime seruent ubi en hi venis; lenitudo tremporis sit Dein Filiamsi ficti m ex miιlieres, fac inn=b e , eos qui si te re 'μ' erant,redimeret, vIadoptionem filiorum recipemm s. Quoni .im x uro sum in si ij Dei, milit Deus Spiritum Filii tui, qui Spiritus testimonium reddit spiritui nostro, qu sumus filii Dei. S E D ne aliquis scrupulus in hac materia remaneat; si aliquis quaerat,

vocaim in statu legis veteristaretur iustis gratia ad implendam legcm, deprecatoribus remissio peccatorum,scut iii lege ratiae datur dicimus luduomnia iunctemporis non dati vigore legis Maidei Christi futuri; statuqenim legis suantum ex se erati non dabat virtutem ut impleretur. In quo maxime disr a lege perseetie libertatis,quae hoc nomen etiam adco sortitur;& nos dicimur liberi, quia non timore facimus quod ullum cst, sed

ubi cantaliudque tandem hocin loco aduerte viri est, quod notauio Euthyniano' Man ibi, si stet pectro de bere equanto maiori gratia dignihabiti simus a Christo auso de ad moto, em nos oblis' virtutem,ne tanto bene o indigni conuersantes, diserumtanta uti uia suppliciumsustineamus

259쪽

s, II. Ostenretitur misera seruit in peccat. .

im,ubi Clu ysost et ante aduertitinon dixisse Paulum, non exerceat Drannidem in vestro mortali corpore,sed non regnet, ad insinuandum nos non necessiitate, sed voluntate peccares: Regnum enim est subdentium se voluntarie; quod etiam prosequitur Greg. 4. Moral. c. 9 ubi explicat dem verba Parili Licet ergo peccati actus statim transeat , manet tamen peccator teruas peccati,quis illi obediuit,ac ab illo superatus est,quod si-

- . suificauit paulus dum dixit: Usu quinium ein exhibMytis vos radisio m uestisti. μυ--dillis διι nociniad ---ἡ-isad is Vbi Paulus ostendit seruitutem tansistere in olbedieriti quae peccato qua- .' ι i. si domino Maiibctur. Quod insuper probat Petrus cum adta A qu pus e- riuus estiuius esseruiu est ubi Petrus videtur alludere ad ius Gentium, quo licebat Milo captos seruituti addicere. Quia vero versamur inter spiritu

carnem,li vicerit spiritus spirituales sumus, si vero caro, seruituti carnis addicimur,&peccati serui efficimui. Et in eodem sensu Aug. tract. I. in Ioan . appellat eruum charitatis illvira,qtii tertiit charitati. Manet insuper trMalacto peccati ac tu macula ci utilem peccati, vcluti stigma serui,t

leique dicimur,qirandiu eadem non deserus Hia, s igitur status miseriam sic exponit Ambros lib. de Nabuthe. 6 Qui facit peccatum eruus est peccati, semper inlaqueis semper in viliculis est, nunquam liber a compedibus, quia semper ii criminibus.

Quam misera seruitus seruirepcccatis: naturae ipsius nescit munia nec somni ipsius nouit vices,aut cibi fungitur suauitate, cuius nullum est immitiae seruitium, dulcis enim somniis serui , etsi modicum , vel multum

Edat.Et Atig. tract. I in Ioan o miserabilis eruitus:plerumque homines cuin donii nos malos pati uiri ur, venales se petunt non lIaerentes dominum non habe Ic, sed fit tem mutare. Seruus peccati quid faciata quem interpellet apud quem se venalem petati Deinde seruus hominis aliquamis sui domini duri, imperiis fatigatus fugiendo a mulinit, ierinis peccati quo fugit secum tetrahit quocumque fugerit , non fugit seipsam mala

conscientia,non est quo eat, sequitur se,imb non recedit a se , peccatum .enim quod secit, ita tus est.Similia totidem vel bis habet Euseb.Emisi lio 3. in Pascha; ubi intolerabile dicit iugum, sudam dominationem Merubescen tam subiectio iaci peccati, melioremque esse verinculorum Tati irem,quos originis videtur inclinasse conditio. VN Chrvsoli ho m. in priore ni ui Corinth. loquens de Ioseph Vendito, Ser tuis, inquit, erat, qua in seruitute omnium liberrimus erat,

contra libera illa maiorem in modum erat seruilis, es seruosio blandiaretur,ac supplex fieret.Audiat inserui,&liberi xter seruiuit, qui rogatus est, Disitiae by Omle

260쪽

est,an quae rogauisqua supplex sulti an qui contui sit rati tu tibi profueri , quaeib,quodneinini horninuin seruias, si teipsun arietibus subiicias ,si quidem homines saepcnumero parcere didicerunt,ilii autem domini nun- quam de perditione tua satiantur.Et Ambroslib.de Ioscph. I ecte, inquit, uxor domini ait sacer Textu systolicitauerat, non ipsa domines, quae non σι, ,

potuit extorqture , quod voluit impetrare: na quomodo domina,quaed minandi non habet affectum ZEt iter. I de Consideratione an non scrutis. cui dominatur iniquitasὶ quid interest, volens seruias an inuitus 3Nam cisi coacta seruitus miserabiliorSed affectata miserior Videndus liac de re ly. Ambr.lib.ade Iacob,desvit.beat.c. 3 o Aug. Ser. Ita de verbis Apostoli det libus. ni Iuliamc res Ephremio. I serumexhortat ad pietataretia .lib. .

Philo lil ab situ prosi ii lib.in principio.

Eis ut miseram hanc cruitutem prosequamur, illud prae oculis habeam dum est , infelicem scilicet hominem propriis peccatorum actibus coim stringi, alligari,sicut Salomon dixitus unisu peccato seorum instra gitur M. .

impiis Cassi iccinitanias dicetas a iii trahitis iniqimatem infimisulis vanita- sis. nc ubi D. ΙHieronymus ita laabet. Qiii d autem iuxta Hebraicum QU. omnes alios Interpretes appellantur funiculi vanitatis lis significat, quod facientibus peccatum Licilest cxitur,c tam inane,& futiles, ut aranearum

fila texuntur,sed cum inde volumus exire, solidissimis vinculis nectimur.

Videndus etiam idem Hieron in illud Osuae. Liga ui erem stiri in m a sitfiuis, o=- . ,esuri sic exponitu iuidus spiritus ita ligavit Israelem ait suis δε eum

libere volitare non eatitur,nec sinit coelestia cooemptari,aut amare: quod dixit Aug 8 Confessae 1ὶigatus cram non sermae ferrea voluntate. Et Gregψα .Mor.C. 23.Quot vici blas,inquit,prauae frequentationis peccator astringitur, quali tot vinculis ligitur, , sic multiplicatur captiuitas , ac seruitus peccati, duriorque ac milὸrabilior sit multiplicatis vitiis. H in sensu allegorico Ottendit ille locus Hieremiae cum de capti-n,isu:

--s ruitutis. auibus verbis,ut plerique existimant,non significatur causa exilii Iuda sed acerbitas talis exiiij, sicut lasmun D. Hieron Amplestiatur Figueris;& exposuit: hunc lociun praeceptor meus colendissimus G. briel a Costa,ut si sensus propter multitudinem suruitutis, qua scrutc-bant apud Clialdaeam miseri Hebraei, propter eorundem amictionem, durissimum factum ci exilium in quo scilicet nulla dabatur requies, ut

dicitur cap. s. fauetque textii Pic br. hilleseu positioni, ut patet apud Pae- uiri. Sc atabl. Si ergo acerbit.: cliuius seruitutis in eo cernebatur, quod di mini multiplicarentur, de lassis nussa daretur requies, sed aerumn sc acerbe tractivit ad inde iam licci colligeres, quam acerba sit servitiis peccati, ubi miser peccator tot vinculis religatus detinetur,4 ad nutum s)rvire veluti cogitur, neque oculos ad coelum attollere permittitur. L o A ergo peccator, miserque seruus moueri non potesttine Atii rinalo,sicut dixit David: Quod aliqui de illo malo, qui malorum princeps est,intelligunt sic enim diaboli ferumque vocatur malus. Vnde pro eo