장음표시 사용
101쪽
DE LIA ERO ARBITRIO. mpotuit idque liberrime, veru metiam vires ad perficiendum idoneae homini attributae erant, idque ex tribus perspicitur argumentis quorum primum est, creatio hominis ad imaginem Dei cuius imaginis pars quaedam erat libertas voluntatis. Secundum,diuinum praeceptum,quod fruitia fuisset datum homini ante lapsium ius ei parere potuissiet.Tertium,comminatio poenae, quae sane iniusta fuisset, nisi culpam declinare homo potuisset. De hoc statu Syracida dictum, quod est cap. 3. 3. in eius libro intelligi potest Deus ab initio constituit hominem, reliquit eum in manu consilii sui, hoc est per milit eum suo arbitrio dicens: Si voles, istodias mandata&fidem, faciendo quod placet. Habuit proinde homo in st tu innocentia liberum voluntaris arbitrium,idq; purum, auumvi rectum, quod in hunc modum definiri haud inepte posse puto Liberum voluntatis arbitrium ante lapsum facultas erat, qua homo, nulla vi cogente aut impediente, potuit pro arbitrio,cum elige e facereq; bonum quod placuit, tum auersarid clinare l. malu quod displicvit. Fuit ergo homini ante lapsum gemina facultas, videlicet eligendo pro arbitrio, quod erat voluntatis proprium, Mesticiendi idipsum quod elegerat, quod erat aliarum viriuin-Postquam autem homo a serpente seductus est, muttius est eius status a bono in malia m. Lapsus enim amisit rectitudinem, e exclusius est a yaradiso in hoc autem statu,qui est secundus, remansit quidem iatio,&voluntas: sed illa corrupta;hqcaduersius Deum contumax est facta. Ex quo factum est, quod ut ratio instructa a serpente pomum tanquam rem bonam, eligendum suaserit,ita voluntas rationi libere,&non
coacte parens,elegerit pomum ut rem bonam. Putabat enim Eua se hoc pacto Deo similem fore, iuxta dirui derpentis eritis sicut Dii sed frustra. Nam dum rapere voluit Adam diuinitatem ut Augustini
102쪽
s C. HEMMINGIV sverbis utar amisit felicitatem. Peccauit proinde Adam non coactus, sed libero voluntatis arbitrio. Et quia libere peccauit, Laectus est peccati seruus miserrimus. Neque tamen ideo voluntas desiit esse libera, quia persona facta est serua. Alia enim est voluntatis, alia personae libertas Augustinus quidem ait quod homo peccandovi se, S liberum arbitrium perdiderit. Quod dictum non simpliciter, sed ex collatione intelligendum est. Vt enim se, scri liberum arbitrium perdidit Adam. Perdidit autem e non omnino, sed ex parte proinde xliberum arbitrium perdidit non omnino, sed ex parte. tergo Adam perdidit se , non ut non sit, sed ut non sit talis, qualis antea fuit, hoc est, integer ita perdidit liberum arbitrium non ut non sit,sed ut non sit tale , quale antea fuit, hoc est, integrum. Atque hinc est quod in posteris Adae,
ab eo iuxta communem nascendi legem natis, ante regenerationem,iudicium hominis quod corruptae
rationis est concluso 'uantum ad spiritualia potissimum attinet, plane corruptum sit, o voluntas aduersus Deum contumax, id quod scripturis&experientia confirmatur. Gen. 8 2 I. Figmentum humani cordis pronum est ad malum ab adolescentia eius. . Cor. . I . Animalis homo non percipit ea, quae spiritus Dei sunt. Psal. 3. 2. Rom. 3. LO. Non est m-stus, ne unus quidem , non est qui intelligato exquirat Deum Psal. II 6. I O. Omnis homo mendax Pauca refero testimonia, quia in scripturis non saepius dicta, edtantum dicta sufficiunt. Ex his paucis testimoniis concluduntur haec tria, quod ratio hominis sit corrupta quod voluntas si contum . qu od vires ad facienda imperata sint languida , imo plane nullae, quantum quidem ad spirituales actiones attinet. In hoc tamen statu, qui est peccati miseriae, cum voluntas arbitro suo , hoc est , rationi corrupta obtemperat, libere quidem&non coacte id facit eligit siquidem
103쪽
DE LIBERO ARBITRIO. 3 quidem bere ut antea, sed alia quam antea. Nam si coacte eligeret malum , extra culpam ellet homo. Nunc autem quia libere eligit,in culpa est, S poenam
meretur. Proinde neqLre id virtutem, ni que ad vitia.
ne in hoc quidem intueri istatu necessitate tr ahimur,
sed voluntate, teste Augustino. Dixi autem quantum adspiritualia, id est, quantum ad veram Dei notitiam,&spiritualem cultum Deo privstandum attinet, propterea quod in rebus naturalibus,&eXternis,ratio ex paruis initiis natura notis,& per experientiam adhibita philosophica amussi, demonstratione , multas praeclaras artes extruit,utiles humano generi,quas recte dona Dei esse magna agnoscimus. In his cum ratio recte iudicat,voluntas uaterdum paret rationi interdum turbata affectibus, pessimis consilitariis, non paret, id quod in Medea ut taceam propriam singulorum experientiam cernitur, cum ait Laudo meliora proboque, deteriora sequor. Hic voluntas Medeae libere elegit, quod voluit, sano rationis consilio spreto. Quod tamen elegit, sub ratione boni elegit. Atque ita multa facit volitiatas per rationem contra rationem, hoc est,quasi per eius ministerium, contra eius consilium&iudicium. At quantum ad spiritualia attinet, donec homo φα -- carnis sequitur, nec intelligit, nec vult alutata, ignoti enim nullus amor)sed malum, quod peruersebon vinelse iudicat, libere eligit, ut Adam fecit. Paulus enim cla scribit Rom.
S. T. φρονημα carnis inimicitia est aduersius Deum. Legi enim Dei non lubiicitur, neque enim potest. Intelligit autem Paulus per φροι μα carni ea, quae enumerat Eph. a. s. videlicet: θ - , , Θέλημα κήδεα αν cartiis, hoc est concupiscentiam, voluntatem,&dic cursiam carnis,id est, veteris hominis effectus omnes, cogitationes,voluntateS, ratiocinationes,&actiones
omnes in rebus spiritualibus, ite ut breuius dicam, v K Vt autem λόγι est ratio dictans lugge-
104쪽
s m C. HEMMINGIV srens ita ορνα est impetus ex rationis voluntatis co- sensu excitatus. Non proande mirum est, quod homo non renatus sponte sua prauis cupiditatibus, quibus mirtumjn modum delectatur , t aquam bonis scrutat,& libere eligat noxia,tanquam utilia, ut qui ita in puteum ignorantiae contumaciae immersus sit, ut inde per se eluctari nec possit, nec velit. Tametsi autem, quicquid in rerum natura existit, ad certii finem conditum est, ad quem natura fertur Vnde celebre
illud philosophorum in natum est , im
αγ θοῦεφii τα , Omnia bonum appetunt, seu ad bonum reseruntur tamen homo post lapsum ab hoc fine lo-gissime aberrat Et quanquam reliquae sunt facultates in homine deseruientes illi bono,tamen conatus frustratur Facultates hae tres sint,& vocantur a Platonicis hisce nominibus, λογς . . θι-τ- θ κη Prima gradatim bona inquiruntur,donec peruentum fuerit ad summum bonum,videlicet, Deum ipsum Secunda appetuntur&amantur bona, iuxta bonitatis gradus,&ac qui elicitur in summo bono. Nam homini nullum bonum sussicit, donec adeptus fuerit summu bonum,in quo solo acquiescit. Tertia, tanquam milite adeptu defenditur,vi pugnatur aduersus eae, quae huic bono aduersantur. Vbi autem homo, Vtcunque duce ratione, huc usque assec derit, ut intelligatri Deuesse, eundem esse fontem omnium bonorum, ac propterea amandum&colendum esse, mox suis ratiocinationibus a tam laudabili pulchro principio abripitur,& in errores foedissimos praecipitatur,adcovi non solum a vero Deo , ab eius vero cultu lo ibgissime aberret verum etiam colat creaturam loco creatoris, id quod Paulus Rom. . multis verbis conqueritur. Huitis autem aberrationis causas enumerat idem Apostolus Ephesi . 7. I 8 cum ait Gentes id est, omnes non conuersi ad Deum ambulant in vanitate mentis suae, excaecati intelligentia , alienati avita
105쪽
via Dei propter ignorantiam quae est in ipsis propter obdurationem cordis ipsorum. Habet ergo homo non renatu mentem, sed vanam habet intelligentiam, sed excaecatam habet voluntate, sed contu micem. Haec proinde voluntas cum sponte&libere eligit, quod ex vanitate mentis caeca suadet ratio, an non libere &volens homo peccato seruitὶ Liberrime sane, etsi miserrime. Haec voluntaria di miserrima seruitus clarissime in hac imagine cerni potest. Meretrix pro arbitrio suo minime coacta se amatoribus prostituit,venditans se blanditiis. Qua quidem in re misere ferula et si libere,id est,uolensvi libens hoc facito Ad eundem modum voluntas hominis non renati,voluptatibus corporis misere se submittit, atq; illis volens non coacte seruit. Qu'ssiane liberi arbitrii elle nemo non fatetur. Si quaeris ergo cur nam homo eruiat peccato quod nemo malum esse dubitat, iam respon-stim est. Nam ut meretrix sponte suis amatoribus seruit,viqiuaestum faciat: ita qui seruit peccato, quaestuna ex peccato quaerit, siquidem nullum it Seneca aitὰ sine auctoramento peccatum est. Auaritia pecuniam promittit; luxuria voluptatem ambitio potentiam; mercede te vitia ibi licitant. Peccato ergo qui seruit, in bonis illud numerat, sed foedissimo errore ob vanitatem mentis, caecitatem intelligentiae. Et si ergo homo non potest non peccare, in hoc statu, prce sertim ii motus interiores animi respicis tamen illa necessitas, non est coactionis aut violentiae, sed condiationis miserrimae dc uberrimae voluntatis. Nam voluntas in hoc statu hominis, viciato&vicio amore languelcens,ainore pariter iusticiae no admittit. Atq; hoc est quod Paulus vult assirmans veterem homine corrumpi a desideriis, quae decipiunt. Eph. . tergo in primo statuit homo non peccare sita in secundo non potest non peccare, et ii liberrima voluntate iasacia .adeo misera est eius conditio in hoc statu.
106쪽
statu secundo hominis quem peccati miserie esse diximus, ad statum gratia qui est tertius fit trans itus per conuersionem ad Deum, quae hi fide in Ie sum Christum. In hoc statu an homo habeat liberum
arbitrium, videamus. Primum omnium via secundo statu in hunc te Idium transeamus, nequaquam est virium humanarum , sed duo nobis in primis sunt ne- cellaria, videlicet ut doceamur, iuuemur. Nam ut
sine doctrina prorsius nobis est incognita ad hunc sta tum via cita sine adiutorio diuino nulla est in nobis facultas emergendi emiseriae statu. Quomodo ergo transitur ad hunc statum gratiae plura hic ordine requiruntur. Primum enim p taedicatur lex, accusatur peccator,ira Deire Oindicatur,&poena peccati monstratur. Haec omnia a grati aDei proficiscuntur volentis nos e puteo misertae extrahere. Hic 1i homo non
cotumaciter se opponit voci legis,doceturvi instruitur eius ratio,vt aliter iudicet, qu a m antea. Docta autem Minstructa ratio volutati suadet ut pareat. Quod si hic voluntas iudicio rationis ob teperat, libere quidem id facit libere odit peccatum libere auer mirpeccatum,&Vellet se non peccasse, quae animi affectio in is se dicitur in Apostolicis scriptis hoc cum
voluntas vult, non sine gratia spiritus sanct i vult. Homo ait Augustinus non potest aliquid bene velle,nisi iuuetur ab eo qui non potest male velle. Etsi ergo liberi arbitrii est, velle tamen bene velle, gratie Dei est. Gratia Dei ait Beriali ardus voluntas humana non tollitur, sed ex mala mutatur in bonam, cum bona
fuerit,adiuuatur.Spiritus sanctus igitur in voce legis est efiicax sed ad timorem Rom. 8. IJ Ach. 2. 7. At hic est primus ad gratiarn gradus, in quem nunquam conscenderimus ii ne doctrina, sine adiutorio spiritus sancti Sine voluntatis consensu, qui est liber sui. Quemadmodum enim ad sanitatem primus ut vulgo dicitur gradas est, nouisse morbum,ita initium salutis
107쪽
rit LIBERO ARBITRlO.tis est, nouisse peccatum. Deinde quando huc vox Euangelii accesserit nam ratio humana per se Euangelium non intelligit, nec voliriatas vult quod ignorat iudicium rationis nouum ex Euangelio in eo istatuit vocem Euangelii esse veram, per spiritum sanctum formatur. Huic iudicio rationis ex Euangelio a re petito, voluntas verbo Evangelii docta, cubonitate obiecti motan gratia Dei adiuta pote illibere obeditullitii re,&non obedire, hoc est, pote live salutem obla- . ij, tam Euangelio eligere, vel iudicio rationis ex Euant illi geli Oiumpto reluctari. Nam, ut Augumnus est,coi h lciae sentire vocationi Dei vel ab ea distentire propriae voluntatis est. Si ergo eligit voluntas salutem oblatam, eamque expetit, id profecto libere facit&non coa che. Quod sane facere, est liberi arbitrii, secundus ad gratiam gradus. An non hic doctrina, gratia Dei, voluntas c qia currunt i Contra er si quis voce Euangelii non flectitur, nec gratia Dei semovcri si
Mi nit is profecto magis magisque in puteum pecca zi&miseriar immergitur, idque suo libero voluntatis arbitrio. Vt Iudati, qui vocem Christi multantis se ad gratiam, aspernabantur ingrati. Matth. 23. 3 7. At si is qui eligit salutem monstratam voce Euangelii, petitizo i sponte veniam, idq; supplex cum publicano dicens, ii π vero corde: Deus propicius esto nulli peccatori,conitici cipitur hoc in voto ac lupplicatione des in corde hs per spiritum sanctum, qua fidelibere credit homo dcta an non coacte. Atque hic tertius est ad salutem gradus, j Ic 7 in quo similiter coniunguntur doctrina, gratia,&,Ο-tutias luntas humana. In hoc gradu fit alutaris conuersio
ut hominis ad Deum per fidem in Iesum Christum. lutita Qua conuersio ab Euangelistisvi Paulo dicituricis suto tu, id est resipiscentia , ad quam solum Euangelium hie inuitat,&rion lex, ut alibi a nobis copiose monstra- is in i turn est. Contrito proinde corde malleo legis , Scis monstrata via ad salutem voce Euangelii in qualpi-: G a
108쪽
sso NIC HEMMINGIVS ritus sanctus est essicax , potest homo utrumque idq; liberrimo volatitatis arbitrio , hoc est , potest ad
gratiam se peruenientem, adiuuantem applicare. Meundem grariam contumaciter contemnere. Ali
qui cur Stephanus obiiceret Iudaeis Adt τώ si quod pertinaciter spiritu sancto resisterent DCur Christus exprobraret IudςisMatthis . 7.qu od noluclinicol ligi subalis ipsius Moes, quae jb eibet uius ministerii Euangelii Z iidprcusesse inradhortationesὶ Hidiuuarent obteitationes,Quem fructum adferienti Cuivssi ellent promissiones comminationes Quid denique disciplina faceret Et si aurem omnino istendum est quod hominis nullum plane sit meritum
nisi mortis nihilo enim matris meretur homo suo libero arbitrio in laIutis negotio,quam mendicuSPO Tectione manus meretur stipem sibi a liberali homi-
Nepotae clam tamen nisi quis libero voluntatis albiatrio fallatem amplectitur supplex, ne laquam iis lutis particeps. Nullo enim pacto fieri potestur con-Neassio sit nolentis. Porro quod nec gratiatollathberum arbinium, nec liberum arbitrium minuat gra- etiam ut quidam metuunt, Augustinus testis est qui ait Neque enim libertatis athi trium tollitur, quia iuuatur,sed ideo iuuatur, quia non tollitur. Et rursus: Liberum ergo arbitrium euacuamus per gratiam tabsit,sed magis liberum arbitrium stabilimus. Sicut Iex perfidem: ita liberum arbitrium per gratiam non evacuatur ed stabilitur.. Vt autem illi istriora fiant quae hactenus a nobissent exposita de statu gratiar, in quo homines habere Iiberum arbitrium statuimus exempla ascribem VS,Τn quibus quasi in tabula conspicientur, qua diximus. Simon&peccatrix Luc I aud urni Christum ambo, idque spontes non coacte Vtraque Ostertur gratia ex mera beneuolentia saluatoris Sed quid fit 3 Simon securus hypocrita, quia non habuit noticiam pecca
109쪽
ti sui, ouam primum ad salutem gradum esse dimus oblatam gratiam si se ait,&pertinaciter restititi iritui sancto, idque absque omni dubio, libero voluntatis arbitrio Contra vero peccatrix territa conscientia peccati, quod gemens agnoui , cum gaumo' audit latum Euangelitauincium, cediti piritui sancto in Heac indocti in alegis&euangelii, eligit Optatque salutem,ardenterque petit suorum peccatorum v g niam. in hac ardenti petitione nascebatur an corde
ipsus fides per spuitum sanctum, qua fide libere
non coacte credidit Euangelio. Vtergo Simon libero arbitrio respuitialutem ita eandem peccarrixd cta verbo, Maduata aspiritu sancto, libero arbitrio amplexa est Atque ita videmus in conuersione huius peccatricis concurrere illatria,quae posuimus,videlicet,doctrinam,gratiam & voluntatcm Augustinus
exempla, ut idem confirmet, in medium adducit: Quantum, inquit, ad naturam,ambo, loquitur de inbustodonosor, Pharaone homines erant qua-' tum ad dignitatem ambo reges: luantum ad causam, ambo populumDe captiuum possidebant:quantum ad cimam, ambo flagellis admoniti. quid ergo fines
eorum fecit diuersos nisi quod unus manum Dei fu- per se sentiens in recordatione propriae Hilqultatis in emuit Alter vero libero contra mitericordiam Γὲθ holetaeis lusit iii
s ti Γῆ ' Deipuonauit arbissio hi ψ porro qui diuersum a nobis sentiunt de volunta-esp. ii homini, , primum nobis obiiciunt dictum Pauli, Rom. 9 1 6.Non est volentis neque currentis, sedissest ii serentis Dei ergo inquiunt, repugnante&hostiliteriaijp in se habente voluiitate homo inuitus conuertitur.fau, si lunturi aci uit enim ex dicto secundum quid,dictum agri A simpliciter, emadmodum ex peristasii loci scopo ill in disputationis Paulinae facillime intelligi potest. Op- ponit enim Paulus voluntatem cursum hominis sti misericordiae Dei.id quod particula aduersaliua, led,
110쪽
ro NI C. HEMMIN GIVS conuincit. Est ergo hic sensus dicti Pauli. Quatenus voluntas&cursus hominis opponuntur miserico diae Dei, nequaquarn est volentis currentis. Sed quatenus voluntas hominis .cursus subiiciuntur misericordiae Dei,atque ea sola nituntur,est profecto volentis currentis,non autem nolentisvias ernantis. Qui igitur vult propter praerogatiuam carnis, currit nitens meritis operum, ipsi us certe & voluntas&cursius opponulatur misiericordia Dei de quo dictum Paulinatelligendum est. Sic volebat&currebat Ismahel, M in ,, pleriq; Iudaei Ex quo factum
est, quod aspernati nigratiam Euangelii. Contra vero qui vult&currit secundum verbum pro militonis de gratuita misericordia in Christo, ipsus voluntasti cursus pendent a misei icordia Dei, eaque la nituntur. Sic volebant&currebant Isaac Iacob. Sic multi inter gentes qui misericordia Dei in Christo freti, libero voluntatis arbitrio amplectebantur Euangelium Tales & hodie multi voluntri currunt. Hanc dicti Pauli interoretationem confirmat disputatio Pauli Rom. 9. IO. i.&congruit cuia dicto Iohannis I. IV. Quotquot autem receperunt eum scilicet fide dedit ἐξἡ id est HV, ut redii Nonnus vertit ut filii Dei fierent, qui credunt in nomen eius, qui non exsanguinibus, neque ex voluntate carnis, neque ex voluntate viri,sed ex Deo nati sunt, hoc est, non iuxta communem naccendi legem, non ob praerogatiuam parentum, non ob dignitatem propriam
aut merita ,sed exDeo per gratiam nascuntur filii Dei: cuius gratiae essiciuntur participes per fidem , qu*profecto voluntatis liberrima est. Porro a tertio statu hominis, qui est gratiae fit transitus in quartum , qui erit absque peccato miseria beatissimus. In hoc statu, quia incore parabitur integre imago Dei, qua erimus Deo conformes ut Iohannes loquitur non est dubium, quin