장음표시 사용
131쪽
DE POENITENTI A. 23dit sciendum tame est, Graeca sue vim, sue usu meor uis Lia Nouo Testamentospectes, non idem sed diuersia significare. Quare utile est ea cum ex origine, tum ex usu eorum recte discernere quod in hunc mo
an i&cruciari, seu corde uri. Quare in αελεια erit angor et cruciatus in corde sequens factum quod-uis, quod postquam admissum est, displicet,&cruciat animum nec ultra vis huius vocabuli se extendit. Latine proprio vocabulo,poenitentia quae ab ipsa poena comitante factum nomen sortita est apocllatur Dequared dicitur P Enitentia erroris imagnus gradus cst ad resipiscentiam. Mεm dicitura Ἀπινοῶν id est, post factum sapere Erit proinde se misi in genere, libela voluntatis anaalo,quod displicet&cruciat animum auersio,&adb no a quod placet, tanquam ad mali remediu, con
In hanc sententiam Graecus scholiastes Aretas ια--: e definit cum ait Μετανοια G μετάθεσι, χειμlων
Vt igitur aliud est post famina quod uis angi&cruciari idque vel ob factum ipsium , vel euentum, vel malum po nae propter factum, quod quis infectumen vellet Maliud post actum malum sapere,& medicinam vulneri quaerere ita profecto aliud est m-Fiίλεια aliud ,πινο, α quarma illa sine reli piscentia elle potest, quod multa tristia tellantur exempla; hqc perpetuo resipiscentiam complectitur, undevi nomen haber. Porro dupl2Xes με miniat,Vna communis, alteraeli angelica Communis est, cum quis post errorem su
i n&stultitiam adforedit sepit. Ad hanc recta ra
tio undecuiυ pleii uiri ruta suadet,&hortatur, cui cum Obzem petari Volia C. abfus bri; tri. idque liber e etialia si
132쪽
respiscenti interdum nihil proderit. Huius illustre
exemplum habe imis in Elau. Hic reuersus ex agro famelicus,vere desipiens vilipenditius primogeniti,atque illud unico edulio fratri vendit. Sed postea ratione in consilium adhibita, no solum displicet ei temerarium factum, quo animus ius cruciatur, verumeta
iam benedictionem, rus primogeniti cum lacrymis, tanquam vulneri remedium petiit, sed frustra. Benedictio enim primogeniti quam petiit, iam erat collata fratri eius Iacob. ideo aut ore pistolae ad Hebreos ait: επινα ae locum non inuenit .id est, respiscens non accepit eam benedictionem, quam antea stulte contempserat, cum tamen με-υε locu minime quaesitum inuenerat,id quod ipsius lacrymae testabatur. In hoc illustri exemplo clarissime cernitur,&quid lit με-οια ingenere, 'uod eam με λεια praecedat,tanquam primus ad ipsiim gradus. M - ο, cuangelica est, cum libera voluntatis a Diabolo&eius operibus auersi , tum eiusdem ad Deum, Mobedientiam erga ipsum seria conuerso, hoc est, a rebus pessimis ad optimas mutatio huic, si vera fuerit, semper propter constantiam Dei in tuis
promissis respondet euentu S. Haec mutatio,qua auertimur a Diabolo, io uertimur ad Deum, im si vera hominis sapientia, qua inlauia stultitia hominis corrigitur, nactato πιτα ac dicitur quam quidam vertunt resipitcentiam, idque, ut No quidem iudico,rectissime. Nam is proprie resplicere dicitur,qui mentem suam, veluti ab insania&errore reuocat,ut porro capiat. Sic enim Lactantius rectissime scribit Graeci melius o significantius subim i is dicunt,qUam Latine possumus resipiscetiam dicere. Resipiscit enim ac mentem suam, quasi abiim sania recipit,quem erroris piger,castigatque seipsum dementiae, cu confirmat animum suum adrectius vivendum Hebratis dicitur couersio. Quorum exem
133쪽
rum aptam augustior est enim poenitentia quin resipiscentia vox. Sed vicit mos loquendi quo poenitentiae vocabulum ad resipiscentiam&couersionem accommodatur, licet improprie. Haec αὐά euangelica, id est resipiscentia sue
conuerso quam praecedit peccati agnitio in mente per legem acquisita,vi dolor in corde ex metu poenae conceptus ut a fide oritur ita per fidem fit .a fide quidem notitiae, qua creditur Euangelio, oritur perfi- ' μ dem vero fiduciae, qua cor ad Deum conuertitur, spei= veniae concepta propter Christum,perficitur. Cuius l* vio rimi iniunt consolatio cordis per Spiritum an ctum, pax cum Deo, per Dominum nostrum Iesum Christum,dilectio,ipes,patientia,tinio &c. Caeterum, illust re discrimen inter piadnitentiam
ni resipiscentiam conspiciatur, plures gradus spuistri ita di sunt videlicet 1. Cognitio legis. r. Cognitio tros
gressionis . . Cognitio reatus . . Cognitio iudicii
l 9 iii Dei in peccatorem, id est, maledictionis aetermae, quae est pina peccati. olo 9c Ex his in mente ordine conceptis .c in unum co-
unia, gestis nascitur haec propositi, Legis diuinae transgrelsor reus est malec ictionis aeternae'. quae propositio ut suppeditat hanc definitionem peccati Peccatum est transgressio legis ἡiuinorea maledictionis aeternae ita fit maior in Syllogismo practici, sub qua
M tu continentin hominis, ut accusator Stestis, subsumit si, in huc modum ego sim legis diuinae transgressor Se
moes eadem ut iudex sententiam fert, inferens, ergo tibi ego reus si in aeternae maledictionis. Hunc Syllogismum practicum sequitur naturali- ad ter cruciatus in corde, qui propri poenitentia dici filium V ct compunctio cordiS, Ac t. nam Conscia mens,
134쪽
116 HEM MINGIV svictit questia est ita coiret pit intra Pectora,promentis spemque metumque uis. Haec autem poenitentia naturaliter in corde secuta syllogilianam practicum, si non temperatur cognitione Euan gelii, operatur dei perationem ad mortem damnationem, ut in Iuda videre est, Matth. 27. r. contra autem si accellerit ad eam notitia Euangelii, operatur κεψ:οι- α πιμ id est , reti piscentiam non cuni tendam, seu conuetiionem cordis ad vitam&salutem, ut causa me κα-κχ , non est propria Iessiciens. Nam ex notitia Euangelii unde spes veniae concipitur, que est propria cauta resipiscentiae accedente ad terrorem conscientiae , qui est ex lege, sequens syllogiimus practicus in mente resipiscentis
Reus aeternae maledictionis, si confugerit in vera fiducia adpropitiationem in Christo propositam , dc supplex veniam petierit propter Christum, recipitur in gratiam,abibluitur peccato, donatur iustitia, adoptione de vita aeterna: ego suis reus aeternae maledictionis sed cofugio in vera fiducia ad propitiationem in Christo propositam, supplex peto veniam propter Chri itum ergo ego recipior ingratiam , abGl-Uor a peccato,donor iustitia, adoptione, de vita ae
Hunc syllogismum prae in sequitur in corde
ingens la titia, vera erga Deum gratitudo,amor Christi redemptoris, ardens studium approbandi Deo totam vitam, cu e X pectatione pleia Predemptionis pcrChristum, quem expedhamus VentUrum.
Hic syllogi sinus practicus ut copiose explicatotin
Psalmo ita in hac breuissimam precationem Publican Luc. X. Ira includitur Deus propitius estonat hi peccatori. pingitur pulcherrime in peccatrice Luc. 7. 8.&plane similis est in omnibus, qui ad
135쪽
D POENITENTIA. et De hac Euangelica resipiscentia loquitur Dominu Mat. 9. 3 cum ait: Non veni vocare iustos, sed peccatores id est, quos peccati sui ex lege cogniti
P. L nites, et να-- α , id est, ad res piscentiam Luc. a . ' Oportet praedicari ii nomiate meo, ψ ον. id es resplicentiasti. remissionem peccatorum omnibus gentibus Horum verborum Domini me- mor Petrus ait, Ict J. i. Hu principem& saluatorem Deus exaltavit dextera sua,ad dandam μῆ- ο cur, resipis centiam Israeli. remissionem peccatorum. Item, Adh. i. IX. Etiam gentibus Deus μὶ - , id eis, resipiscentiam Ddit ad vitam.
Forma resipiscentiae, quam posuimus, videlicet, quod oriatur ex fide notitia Euangelii, fiat porci dem fiduciis, alias expreste in scripturis ponitur, alias
non ex prelle. Expresse Mar. i. ij. με- ο .id est,resipiscite, credite Euangelio Ach. v. ii Testificanseam quae erga Deum est in oti idem, quae est erga Dominum nostrum Iesum Christum Luc. I 6. --- ομ eumς υμ, pro eodem pontii Hur. Hinc sequitur firmissima conclusio, quod α - , id est,respiscet tiauit couersio hominis ad Deum per fidem in Iesum Christum. Non expresse,idque frequentis. includitur enim forma respistentiae siue conuersioni in voce α. -- Diri ut Adt 1. 4.ubi compunctis corde propter peccati conscientiam, Petrus ait: αε α ον in τε resipiscite, de baptizetur unusquisq; vestrum in nomine Iesu Christi. Luc. iώμμαοωτε similiter peribitis Luc. Gaudium erit in caelo super uno peccatorem es piscente. In his omnibus detis voce με--iai requiri fidem manifestum est nihil enim placet Deo sine fide. Qua rem in ariri credunt. Per fidem enim fit coimersio. seu resipiscentia. Iam Ueroc Umnemo negare possit fide me illa ex predicatione Euange lii, qui negabit respi centiam , quae oritur excide, dc
136쪽
peccatorum, hoc est, testabatur baptismum obsignare, vi igillum Dei, resipiscentibus remissionem peccatorum an non omne fatentur baptismum με--αι esse sacramentum Novi Testanaeiati,id est,Euangelii non legis me esse est igitur fateri eos recte docere, qui definiunt Euangelium esse uniuertatem pra)dicationem μά- ιία. id est, resipiscentiar, seu ut vulgo loquimur, poenitenti ,&rem lisionis peccatorum mnomine Christi. Caeterum si quis exact ut oportet, distinguere ve
Euangelii quamuis traimque uno poenitenti se nomine reddidit vetus interpres 'eprehendet eas omnibus causis, propriis, iisque oppositis dit ferre. Ut
enim, si Θελμας, id est, poenitentiae causa efficiens est notitia peccati .etus damnationis materia, vulnus conscientiae: forma terror conscientiae eX cognitione peccati&metu damnationis: finis, desperatio, mors&damnatio ita με- οι- , id est, resiplicentiae, causa essiciens est notitia gratiae, dia spes veniar materia, remedium utilia cris conscientia: videlicet mors
Domini forma,conuersio cordis per fidem, erigi fide, bona spe sustentari, in fiducia mediatoris acquiescere finis, vita&ialus in Christo Iesse Domino nostro. Cum ergo poenitentias ne notitia Euangelii OritUr, e metu panae, descenditque per desperationis praecipitia in mortenrieternam contra vero resipiscentia, sevi με-isi oritur ex gratiae notitia , Illo veniae, ascenditque per fidei fastigia in vitam aeternam quis non videt, illam legis, hanc Euangelii pr0priam esse ΘQuicunque ergo hanc desinitionem Melanchthonis quam tamen ipse ex verbiSDomini, Luc. 24. 7. delumpsit Euangelium est praedicatio poenitentue
137쪽
& remissionis peccatorum, in nomine Christi,reprehenderit, impius calumniator est, praesertim si sciat Philippum vocabulum poenitentiae. cuni veteri interprete accipere pro resipiscentia, seu conuersione tipse faretur in aureo suo scriptoLocorum com-nmnium. Quid, inquit Augustinus, contentiosus, quam ubi de re coiistat, certare denomines Quod autem voce paenitentiae, et ii minus commoda,vsus sit Melanchthon sinon conuersionis aut resipitcentiae, caula fuit, quod vetus interpres tum fuerit in omnium se manibus, uius auctoritas plurimi fiebata plerisq;. Et si autem vocem usitatam retinet Philip pus tamen Vt mederetur vitio veteris interpretis exponit in Locis,ut modo diximus, quidnam intellexerit per poenitentiam , nempe conuersionem, quam nemo negare potest euangelii esse propriam. Verum quoniam Philippus Melanchthon fidelissimus ut heri in repurganda doctrina Euangelii voluit iam fere collapsam, disiectam doctrinam vitae Christianae reCollipere, cinintegrum restituere , perpendit sagacissime, ut erat summus methodi artifex, quae ordine necessario ad vitam Christianam recte inchoandam&informanda in genere saltem pertinerent,unde initiu peteretur, quod medium esset, quisque finis constitueretur. Ad hoc ergo tam arduum opus quod nunc posto uam edocti sumus ab eo, leueri facile videtur aptissima usus est methodo, non tam verborum, quam rerum rationem habens. Retinet autem vocabulum poenitenti per quod μετανα αν intelligi r atque illud ad totum veluti corpus doctrinae vitae Christianae accomodat. Neque tamen hoc fecit modestissimus vir, ut ipse fatetur,ut aliis legem praescriberet, sed ut ipse, quod instituerat, hac via commodissime traderet. In hunc nimirum finem, ut hoc uno vocabulo pamitentiae nominato,mox animus simul cogitaret omnia, quae ad
138쪽
rsa NI C. ΗΕM MINCIUS vitam Christianam recte informandam in genere&ne cellario pertinent,videlicet,dolere de offensa Dei. fide ad Deum conuerti in ex fide Deo seruire omnibus diebus vitae nostrae.Quae omnia inina Voce με--
Hoc ergo consilio Philippus tressa nitentiae patates statu , quas ditat nominauit contritionem, fidem nouam obedientiam. Harum partium prinia ad secundam urget, secunda ad tertiam. ubi enim fides ibi nouitas vitae. Paulus ait dolor secundum Deuoperatur resipiscentiam ad salutem Baptista clatrat, facite fructus dignos resipiscentia. Atque ita videmus quam concinne Philippus has partes ad recte instituendam vitam Christianam, ordinarit. Iam has partes poenitentia examinemus, easque definitionibus exemplis declarem US. Contritio est terror conscientiae ex noticia peccati,& dolor cordis ex metu aeternae damnationis, ad praedicationem legis prohibentis peccatum, Ddamnantis omnes legis diuinae transgressores , excu
Hic dolor, qu lac compunctio: poenitentia, &contritio dicitur, est duplex, teste Paulo .COr.7-IO. nempe dolor mundi,&dolor secundum Deum. Dolor mundi est dolor sine fide qui in desper, tionem, morte mi damnationem desinit. dolor mu-di, inquit Paulus, operatur mortem talis fuit dolor Cain, Sauli S, Iudae. Dolor secundum Deum non solummodo is est, quo homo tristatur, quod Deum offenderit, sed etiam quo impellitur adqti aerendum contra offensim Dei remedium : qualis fuit eorum, quos Petrus as-guit, Ach. 2. T. qui compuncti corde dixerunt Petro,
quid faciemus viri fratres mam propter hunc exitum dolor hic secundum Deum dicitur , ut qui placeat, acceptus sit Deo : id quod Paulus ostendit
139쪽
POENIT ENTIA. 13i eum ait, a Corinth. . Dolor secundum Deum crearitur G-νοια οἰμι id ei non poenitendi m in salutem Iudas quidem doluit, quod Deum olli ,-derat sed uia non quaesiuit remedium contra offoasamDei,perierarii ad Deum conuersionem, eius do lor non fuit secundum Deum, id est, Deo non placuit Petrus doluit se Deum offendisse. dolore impulsus, spe veniae concepta, quaesiuit per veram resipiscentiam remedium contra offensam Dei, ideo eius dolor secundum Deum erat, id est, acceptus erat
Breuiter dolor cui fides non accedit, est dolor mundi, iusta poena testimonium conscientiae de
Dei iudicio in peccatores. Sed cum temperatur fide, qualitatem nouam acquirit, dicitur dolor secundum Deum, sitque sacrificium Deo gratissimum,iuxta Psal. . o. Sacrificium Deo spiritus contribulatus, cor contritum humiliatum Deus non despicies Esatiae 66 2. Ad quem respiciam, nisi ad pauperem&contritum sim ritum &trementem ad sermones meos. Atque ita dolor ob peccatum consideratur dupliciter, videlicet ut est sine noticia euangelii, qua ratione ad legem tantum pertinetri&, Ut cum no-ticia euangelii coniungitur. Quo respectu propter nouam formam, quam ab Euangelio mutuatur, Euangelicus M alutaris recte denominatur. Hunc ergo dolorem requirit Euangelium, V partem με-νομ. Cedit enim in vitam salutem. Fides secunda poenitentia pars, a qua Oritur,&perquam fit conuersio, est noticia misericordia Dei propter Christum in mente,&firma fiducia in corde, accensa per Vocem euangelii, in qua spiritus sanctiis est enicax adfleccendam voluntatem, ut libera& voluntaria sit conuerso. Nemo enim inuitus credit, nemo violenter trahitur ad fidem , quae nisi volunta
140쪽
332 C. HEMMINGI Vs de adoptamur in silios Dei: hac fide scribimur haereta
des vitae aeternae. Huius testimonia,pignora, & sigilla sunt, externa quidem baptismus&coena Domini;internum vero spiritus sinctus , qui dat testimonium spiritui nostro quod sumus filii Dei. Haec fides habet sua incrementa. Nam fides quae in dies augmentum non recipit, decrescit, paulatim extinguitur Bern-hardus eam confert diei. Sicut enim dies crestit per hora sic fides augetur per illuminationem grariae diuinae. Haec diuina gratia augetur assiduis precationibus,aliisque pietatas exercitiis. Sunt qui fidem comparant aetatibus hominis,videlicet, infantiae, pueritiae,adolescentiae, virili aetati,d persectae Infantia fidei est λιν 'mα, quam filious Dei in suis discipulis reprehendit quidem, sed non abiicita j omςti=ζ. Pueritia fidelesim re focum fid nonnihil creuit Adolescentia fidei est παρρησια, cum fides multum roboris&audaciae acquisiuit.Virilis aetas fidei est, in σις, quae est constans animi robur, quo luctetur contra omnia Christianum animum oppugnantia .Perfecta aetas fidei est πιηνοτορυα haec est plenissima fiducia, quae nullis persecutionum procellis frangitur , sed rem in mediis persecutionum destentationum tempestatibus,quasi pleno velo in portum fertur. Haec adieci ut admoneamur, quod non satis sit fidem semel conce- pniis. nam si non augetur quotidiana accessione, idq;
per meditationem,lectioinem lacraetcripture perardentem Ua uocationem, per patientiam, alia pietatis exercitia, facillime extinguitur, du in eius locum succedit hypocrisis, quam excipit vanitas in vita A
Tertia poenitentiae pars est nouitas vitae seu noua obedientia, quaram mediate fidem, per quam fit conuersio,sequitur. Haec nolaitas ut consistit in iusticias sanctitate vera,ita salutis per Christum adeptae,