장음표시 사용
121쪽
DE LIBERO ARBITRIO. rigran quam Dei sunt accipienda, per spiritum enim Dei locutus eli Dauid sint ergo nobis veluti uniuersialis iustiti regula, ad quam licebit,ut ad amussim, reliqua exige-hi sis e Sunt aurem in hac Dallidis Oratione quatuor spectanda&perpetideiada qua sunt, mandatum, prΟ- millio, comin mari O, conditio. Quid autem singula horum vel uat,e X pendamu S. Cur mandat Deus vivelis quod ipse vult vitacias quod iubet, utque petas quodno potes. Cur Deus promittit praemia ut praemiis voluntatem bonathis ad obediet iam flectat. Cur idem minatur poenas Zit poenis voluntatem a contumacia deterreat. Cur Dominus addit cognitionem φ ut scias per millum esse arbitrio tuo eligere virum uis, VJ alioqui conditio omnino ellet otiosa. Huc accedunt ita ulu mssim in scripturis blandae inuitationes amicae ad- πη in monitiones obtestationes graues; increpationes apissis o . cutae ex pollulationes acerbae castigationes seueriae;
is, quibus tanquam flabellis quibusdam animus homuij ibim nisexcitat tu, ut velit, conetur, faciat imperata, ac
Rarim declinet prohibita. Ad haec ii homo non potest libellor ro volutitatis arbitrio obedire Deo vocanti , docenti, eo, diu hortanti, comminanti, aspiranti, hominem profectoo citis ludit, quod vel cogitare impiissimum fuerit. In Deut. e ciuili 3 O. I9, Dominus ait Proposui tibi vitam& mortem. tin te ζ, elige ergo Vitam, ut vivas. In Esseia idem Dominus ait t. 63. l. Tota die expandi manus meas ad populum imis ti trir Origerum: contradicentem mihi. An non haec de)iuiliuei huiusmodi similia dicta, quae passim occurrunt, filis. initiale euincun homim Volun Latem requiri, ut opus Delin illo perficiatur 's, Sed propius adhuc conferamus sententiam Luxti
ipilla t; alii a b theriri Philippi, ut clare constet de horum virorum, consensu in hac re. Ex testimoniis quibus terque ad ρ lini probandam suam sentem iam titur, pauca referam, quid inde concludat Nerq;.dc in quem finem, eX- ibim ponam. I Corinth. V. ιέ. Animalis homo non percita
122쪽
ti NI C. HEMMINGIV spitea,quae sunt spiritus Dei. r. Corinth. Non inius idonei ex nobis ad cogitandum quicquam. Phiali p. a. i . Detrs estis, qui operatur in nobis velle&perficere. Caetera quae adducuntur testimoniacumnis congruitnt Quid hinc Lutherus colligit A lodhomo no renatus nihil possit cogit re,velle perfacere in rebus ad altitem spectantibus perliberum
arbitri , quod habet natura. In quena finem: Vt restit et Papii: as statuentes hominem non rc natam aliqua bona polle faceres, quae Deo placent,ritiaeque de congruo Christi gratiam merent tir, atque postea gratia assistente eundem hominem posse ea opera 6-cere qua ex condigno,id est, iure meretrita vitam a
ternam Hac Lirilibri collectio firmissima est, labet totius scripturae inuensiim quam Philippus toto pectore amplectitur Quid quaeso hinc Philippus quod homo renatus,&diuinitus doctiis, iro. tus aspiritu iacto possit ali itud cogitare, vel lin& scere perliberum arbitrium quod habet ex gratia in quem finem Ni excitetur in nobis studi tam pictatis:
vi quotidie proficiamus in recto cursu, rctinentes f. dem honam conscientiam ut sciamtas per nos sta- resimi tuis gratia Euati gelii Oblatam omni biis consequamur An liis aduellatur Lutherus 3 minimco- innium I moi docendo, monendo scribendo, concionando, Lutherus voluit. Nulla est igitur anu
logia initu hero& Philippo, modo utriusque consil- Iium findi P scopum p ce averin us , iuxta Aygη-stin hanes egulam nonani scripto obseruandum es quid ecundum quid, pros ter quid dicatiiro mi
alitem dicatiir ex verbis seu Grammatica scitiar. Nouo dum quid ,ex circumstantiis Theoria Propiti ii dex fine& copo elucescit. Sed audiamus ipsum Philippum ita verba sonantem ipse enim optimus si a sententia ea interpres , an cili, inquir,concodai u Lbcio arbitrio Lbritatem ac facultatem externa
123쪽
D LIBERO ARBITRIO. 31 terna opera faciendi s quod Lutherus fatetur apolo
vii, giam approbans tamen illa spiritualia non tribuimus
libero arbitrio scilicet non renouato per gratiam Vinis delicet, vere credere, timere Deum, verἡ statuere &sperare, quod Deus no respiciat, exaudiat, ignoscat. az h Philippus Haec sunt propria renatorum , qui li-l bero arbitrio, quod ex gratia habent, vere crCduns, it hi ercti mens Deum, vere statuunt se ingratia esisse.Non enim haec inuiti aut coacti faciunt sed ex libero voluntatis arbitrio, manu Dei reformato Bene proinde comitare bene velle, bene vivere, ni tribuendum est gratiae qua voluntas hominis reformatur, ut bene cogitet,velit,agat. ci eitaque ab Augustino dictum est . Debemus Deo totum quod sumus totum quod habemus . totum quod postiumus .idem in Psalmo is 8.
habemus liberum arbitrium, sed ipso libero arbitrio quantum possit mus , nisi nos adiuuat ille qui iubet cum his congruit Beriali ardi di etiam Conatus ad bonum cassi unt, si non adiuuantur, nulli,si non
excitantur Excitatur autem& voluntas & conatus,
atque adeo augetur piis exercitiis, quae ex libero pro-za si ficiscuntur arbitrio Quare fiunt crebrae exhortati Oinon nes inscripturis ad pietatis exercitia. 1. Corin h. s. I
insis Hortam tu inquit Duilus, ne frustra gratiam Dei rettio, ceperitis. Hebr. a. IJ. contemplantes ne quis defii gratiae Dei. i. Timoth. . I . Noli Megligcredonum, ii tibi quod in te est item haec exerce, in his sto, ut prose- ico ctus tuus manifestus sit inter omnes .iten R. attende tibi ipsi doctrinae 1 Timoth. i. 6. Exuscites donum Dei, quod in te est. Vocabulo exuscitandi, quo utitur Paulus, ignificatur, qualis res sit gratia Dei in homi- ne, Videlicet, vitia quaedam sam mula in cordibus no nu, ri perspisti cum sanctum accensa, qua corda nostra ii, rdent Vero timoris Dei Dpietatis studio. Hanc fam-
mulam cum caro Satan nituntur uno cares, Ia
strum erit piis exercitiis, quae profecto voluntari AH
124쪽
D NI C. HEMMINGI Ussunt,eam quasi Apitam exuscitare. Nam si gratia harenon labinde ius citatur crebris exercitiis, paulatim
extinguitur, amittitur fides , excutitur spiritus fanctus,achonio rutius Satanae his licitus clatant posteriora eius peiora primis. Haru cogita, qui vere Deum
timere statuisti,d ne permittas te strophis argiviis Sopilisticis inuolui, in tuam ipsius pernitiem,id quod multi proh dolor, hoc die faciunt sed potius audi
communem nostrum magistrum, qui ait: Vigilate&orate ne intretis in tentationem, Matth. l . IS.
Porro ut quaest Philippi sententia de hac re,
quam bene congruat cum totius scripturae coiit alii, apertius cognoscatur , huc placet pauca ascribere, quibus etiam confirmabuntur, quae supra a nobis dictassent Philippus fidelissimus ecclesiae doctor, ut nihilo mittat quod ad spiritualem obedientiam erga Dcum attinet, tria ad spirituales actiones requiri rectissime tradit,quae sunt verbum De spiritus sanctus,&voluntas hominis: qtiae tria supra requiri ad veralia conuersionem ostendimus. Cum enim haec tria in homine concurrunt, percipere&cogitare spiritualia potest, potest velle, potest facere aliqua Deo grata, tametsi legem perfecte, si gradus spectes perfectioni. in hac vita, implere nequeat, quemadmodum iam laepe testatis amus. Sed operae precium videtur, ut explicemus quid
horum singula δε quid simul omnia in actionibus Deo acceptis efficiant quod ubi constiterit, veritasse luce clarius exhibebit conspiciendam. Verbum Dei quod primum locum occupat iudicium in mea'
te format,4 medetur ignorantia naturali ita ut quα Perrationem antea cire non poteras,verboDei ed0ctus cognostas,de cognita cogites ac mediteris. Spi' ritus sanctus qui datur petentibus iuxta promissio nem Chaisti, tria in homine non contumaciter sibi resistente, operatur.Primum enim obsignat verbum ia
125쪽
l l 1 DE LIBERO ARBITRIO. ii rinanimis amplectentium Euangelium uxta promis sonem domini:Spiritus docebit vos omn*m vetatatem Deinde oleo gratia duritiem cordis emollir,
na Ouens&flectens voluntatem, ut iam sponte velit quod antea noluit Tertio Intus regenerat.na dum mens confirmatur arrhabone spiritus. cor mollitur oleo salutari, occulte fit regeneratio, qua homo fitnoua creatura, quoregeneratio tum demum scimtitu cum facta fuerit Sciatitur autem ex flammulis in orce accensis,non secus atque vita sentitur in homine exanimali motu. Haec regeneratio, cum qua coniuncta est iustificatio, quae tamen ab illa disserctae nchoatur uidem in momento: sed incrementa
' sumere debet quotidie piis exercitiis per totam I-
tam . Nam cum nocre cit,decrescit,& paulatim vetus homo dominium recuperat.Voluntas instructa Ver-
o.&motai spiritu sancto potest du obedire resita st te verbo&spiritui sancto. Quod i pie dominus cla- testatur cum ait Matth.43. Quoties Volui con- re filios tuos, sciit gallina congregat pullos 'ς 'φ suo, ubalis suis, d noluisti. Et Stephanu Ach. - ΙS.
ait: Vos dura ceruic sempcr spiritui sancto resistitis, se ut eu patres vestri. Quid clarius dici potuiti Domi-: ἰζi nus flens siti per Ieria latentatzirmat se volui ite congre-i zoi δ' ire incolas Iem silem sub alis suis: sed Ierusalem,osui illa Stephanus. dicit Iudaeos restitisse spiritui san- α o scilicet mouenti eorum.voluntates. Quare mo- flairi: id spiritu sancto poterant velle salutem oblatam, sed ostilis i liberrimo arbitrio opposuerunt se spiritu sancto. ni tallo igitur modo sentiendum est cum Manichaeo- uisci isti ruria familia,quod voluntas se habeat in conuersione it de aliis piis exercitiis, ut saxum quod violenter trahi- να, pq tur Dominus quidem dicit.Nemo venit ad meminit quem pater traxerit item, compelle intrare. Sed hic myx, tr clus non est violentus, sicut nec compulsio,nec fit
tuus, funibus sed verbis blandis, promissione immo se
126쪽
iit M C. HEMMINGIV slicitatis. Trahitur ergo qui venit ad Christum spiri ualiqua dania voluptate,trahitur desiderio eius boni quod Euangelium offert. Dominus ipse optimus suorum Verborum interpres, exponit qualis sit traetus, quo homines ad filium trahit pater. Omnis, inquit,qui audita patre,&distit,venit ad me. Cum igitur audis verbum Dei,aut ipse legis scias te a Deo trahi Augustinus hunc patris caelestis tractum duabus
similitudinibus illustrat Ramum, inquit,Viridem Ostendis oui xtrahis illam Nuces puero demo strantur,&trahi rur. Homo ergo trahitur ad Christum, qui delectatur veritate, qui delectatur iustitia, qui delectatur beatit idine, aut delectitur sempiterna vita. Non ergo tractus est semper violentus, edaliquandolpo laneus: peritioindus. quod&Poeta intellexit, cum ait,trabit suaqueuique voluptas. Hoc etiam confirmatur aliorum patriani testimoniis Chrysostomus ait: Qui trahit, volentem trahit. Nagian ZenUS DCtis neminem inuitum G uabit unquam. Redeo ad Augustinum qui ait Ex potentia Dei vel in malum vel in bonum nemo inuitus cogitur. Et deria hardus verissime dicit Voluntas bona nec dari potestinuito nec auferri nisi volenti. Neque compulsito, de qua dominus loquitur cum ait Compelle intrare, ut impleatur domus mea, est violenta sed fit virtute veritatis, quae Christi miraculis demonstrata est. Sic veritas vincit: in uale sicit, sua vi compellit multos, ut Christi
iugum sponte subeant. Ex his luce clarius concluditur voluntatem hOminis non tantum passive, ut quidam docent,in conuersione, ac inpiis actionibus concurrereri Veruln- etiam,ssicacem esse ita ut reuera velit, expetat, lup
pliciter intimis animi sitis triis anhelet,ut voti compos fiat Nob te inquit David fieri sicut equus is u- ius,in quibus non est intellectiis Passive quidem se habet, o u .itas, dum mouetur ab obiecto bono.&cum
127쪽
eum flectitur a spiritu sancto, sed quando apprehendit obiectum omnin , acti a te habet, volem ap- prehendit obiectum,non coact Augustinus ait. Qui fecit te sine te, non te iustificat sine te ergo recline-- scientem iustificat volent m. Voluntas quidem non est nisi tua;iusticia non est nili Dei. Breulter Voluntas i : ib naturaliter mouetur bonitate obiccti, sed non per-
mouetur sine gratia. Qua rectrindomita VS mandat ut credamus, simul monet ut Oremus patrem,ut det spiritum gratia quo permoveatur voluntas Atque meo
i iii pii nunquam audiunx aut legunt verbo Dei, nisi im-li , et cito fac ab inuocatione Dei viverbum auditum aut it naua lectum fructum faciat Huc duorum dictorum,q Laesunt apud Ezechiens Aem,collationem ascribam. Nam horum dictorum, , χἡ videntur in specieinpiignare,cψ0Quatio, m 'NMol tutum lucis adferet praesenti disputationi&confirma-bu bit veram sententiam, q .am hic proponimus DomI- ibi nus apud Erechtalem cap. 36. in. sic ait: Dabo vobi
hi in an ut in prςceptis meis ambuletis.Cap. 8 i. idem dominus ait Proiicit a vobis omnes'm- uitates vestras quibus pra uaricata estis, racite'Ο- bis eor nouum. Diritum nouum. In his duobus domini dictis uidetur implicari conixadiolo. Nam ζyς φ quod priuς dictum Deo tribuit hoc posterius homi nitobuit. Si Deus facit cor carneum, homo hoc noni ἰὴi faeit. Contia, si homo cor carneum&spirrium DO vum facit Deus hoc non facit Quid ergo hic facien- totas i dum 3 accipiam ne prius, ut destruam posterius, Velioc posterius, ut dest tuam prius' nullo modo. πο Nim hoc cli et scripturaro coluere. Quid ergo Τqua
in ' renda est iuxta regulam Augustini, quambupra reci taui, conciliatio Nam ii si non porci vi Deus ibi ipsi contradicat, cum sit ipsi ruioa eritas. Si ergo i
128쪽
rro C. H Emi suitur scriptura: Quod Deus facit docendo, aspirando, mouendo, hoc facit homo volendo, consentiendo, conando. Poterit&hoc modo conciliari virumque prophetae dictum, si dixeris prius, nempe quodevi S. cap. desiumptum est,ad propriam salutis causiam referendum este, nempe Deum, qui solus nostra est salus. Posterius autem ex I 8.cap. petitum, ad assensio laena voluntatis pertinere, conatum voluntarium. Similis locutio est in P al. I9.inclina cor meu, inclinaui cor meum. Vnde Augustinus, qui dixit. Inclinaui cor meum , ipse iam dixerat, inclina cor meum intestimonia tua ut intelligamus luna ut hoc es se&dsurin nuneris,&propriae voluntatis. Nam nisi hoc statuatur,nulla . bediantia prastari potest. Isteni in obedientia Deo grata v0luntaria, iuxta illud Psalmi . . 8.voluntarie lacrificabo tibi. neque gratiae ullus dari locus potest contra voluntatem Christus cum discipulis ait Iohan i s. s. sine me nihil potestisfacere, non adimit discipulis voluntatem, sed excitat potius,videlicet ut discipuli sponte se illi siubmittant, in eum credant, In eoque maneant, ut aliquem frucesim edant, tanquam palmites, clo nec in vite mansierint, quod cum faciunt, an non libere, e non coacte hoc faciunt 3 ideo recte i Beria hardo dictum puto. Deus est auctor salutis ibet tria arbitrium tantum capax, nec dat illam nisi Deus, nec capere valet, nisi liberum arbitrium Nam per consensum voluntarium, uti dena scriptor ait, diuinae voluntati coniungi tam r. Et rursus Gratiae operanti salutem cooperata dicitur
liberum arbitrium , dum consentit, ct si hoc ipsi in quod consentiat, a Deo habeat illustre exemplum huius rei nobis in Paulo proponitur is enim renaid. habet rectum iudicium, habet 'bertatem inclinandae voluntatis pro arbitrio. Sed corpus mortis Vt
fatetur, est illi impedimento , quis minus perficiat
qhiod ex arbitrio libere velit. Nam cu ait Rom. 7. 2 O. non
129쪽
DE LIBERO ARBITRIO. non quod volo, hoc ago, sed quod Odi hoc facio, significat iudicium rectum esse toluntatem liberant sed impediri operis erfectionem corpore Or- iis, non quod nihil agat, sed quod non possit perficere quod velit. Cum Paulus dicit se a re quod odit, Non ad externaSactiones pertinet, sed admotus illos viciosos, quos subinde in sanctis peccatum originis excitat quoslamen statim sancti spiritu fidei reprimunt Quilibet seipsum examinet, i eXempla inse- ipso deplorct. Summa omnium huc redit Et si homo renatus,impeditus corpore mortis, id est peccato originis, non Dotest legi Dei perfectam obedientiam praestare in hac vita hixta perfectionis gradus tamen potest aliqua Deo grata facere . debet in dies magis magis'; proficere, quod sane poterit, modo si blipsinon defuerit. Ne autem quis sibi desit, debet quotidie eius voluntas his quasi labellis excitari. I. Cogitatione mandati Dei. a. Amore Christi . . Spiritu fidei. . Adoptionis dignitate. . Exercitiis pietatis nuΟcationis,gratiarum actionis. 6. Vero timore Dei, cuius vultui apparemus semper. 7. Frequenti leo ione, meditatione, Mauditione verbi Dei. S. Exe implis sanctorum . . Pracinii S. C. Fine obedientiae. O. Tragicis casibus eorurn, qui a Deo defecerunt. Vitae humanae breuitate, exitusque de hac vita incertitudine. Horum omnium, quae hactenus a nobis dicta sunt delibero voluntatis arbitrio It iis sequitur, videlicet,
vi agnita infirmitate nostra, honitate Dei nos tua gratia propter Christum pro uenientis de adiuuantis, oblatam gratia matrimo volutario amplectamur, Dei propter Christum imploremus auxilium. firma fiducia in Christum recumbamus; maneamus inii'o. ut naim es invite, ut ipse in nobis maneat, icut intemplo tuo petamus Spiritum s octum nominari; cxc:temus initatum exercitiis fidei precemur quoti-
130쪽
tra Q HEMMINGIV sese cum discipulis Domini Domine adauge nobis Lden holamus fraternam amicitiam in Christo militemus aduersus carnem; caueamus insidias sata &mundi , Deo patri per Dominum nolitum lassium christum agamus gratias eum celebremuS mente, lingua,confessionein tota vita; petamus donum per-sseuerantiaran recto cursu donec ad meram peruenerimus expectemus saluatorem nostrum Iesum Christum de arto,qui nos traffigurabit, ut ipsi efficiamur consorme, corpored anima, eique in ominem
ternitatem liberrima voluntate serulamus. Haec do
ne nobis c estis pater per de propter Dominumnosyrum Iesum Christum, redemptorem unici, cui eum filio&spiritu sancto aeterno Deo sit gloria in o
mnem aeternitatem. Amen. Amen.
ttis, origo a Litie sit S nominum, quae rebus
'di in explicandis eruiunt in primis spectandam ut Nomina eniim symbolas in erum s - nificatarum origo nominum in hoc colistit, vi qualis, quaeque sit latren in genere,indicet.Vnde Plato in Cratylo ait Nomina ab eo rebus imponi debe si quod principaliter naturam &csse mim earum respicie Debet igitur natura de vis rei significatae in ipso nomine dominari. Vius autem vocabulorum aliussique alius est apud Autores pro artium diuersitate: nam nomina rerum saepe sunt eadem propter aliqui
innuli tu duae m. etsi rerum discrimen sit maximum. Taincisi aurem vetus interpres noti nitentiae vocabulo duo G. ca, ιμπιμελειω 5 αιοιαι, reddidit: