장음표시 사용
111쪽
liberum voluntatis arbitrium in sianctis sit futurum integerrimum purissimum. constantissimum. Nam ratio in hoc statu irradiata luce Dei, nunquam a vero bono, quod semper habebit inconipe- otii aberrabit: voluntas sanctificata&confirma initi liberrime rationi parebit, atque acquiescet inium mo bono in omnem aeternitatem , idque absque omni metu mutationis istius selicissima status uti
propter hominis pii conditio muli erat melior, de inctior in hoc ultimo statu, qua Adae suit in primo.
Nam in primo statu potuit Ad ivtruq ,,Vldelicet pec eas a care, non peccare quod quidem magnae felicitatis αξ erat δε liberi arbitrii At in hoc ultimo statu nunqua ota poterit peccare, quia nunquam volet peccare,quod
sumi selieitatis erit, liberrima voluntatiSaro ita voluntatis a tabo nuperpetuo velle no
maximus est voluntatis profectus. libertas lumma. Hactenus delibero arbitrio dixi, prout propriis si esunnturdicet aliquando propter statuum homI- nis, quos descripsimus diuersitatem latiuSVideor Ο- rationem extendisse. Nunc autem eorum lententiam attingam, qui liberum arbitrium accipiunt, ut pleri-
uel prooemina potentia, videlicet. pro Viliberὶ μ' Ii,etidi quoi ratione monstratur. pro faculi xς Hii die a quod quis libere elegit. Hic cum qumi
tur an homo habeat liberum arbitrium,non poterita, o ρ sim liciter habet aut non habet,responderi. Sed dis' et induendi sunt actionum gradus, ro graduum bo- salsis rum diuersitate aptanda est responsio Eorum enim ii si qu.ees libero voluntatis arbitrio eligimus, alia facile
prς stare possumus,ut quei nobis communia simi cum
brutis, item inaedam hominis propria,ut scribere, eQ, ii ' stere Ee ratiocinari: alia dissculter, qualia sunt Oz I tionis cuiusque opera, in quibus multa occurrunt, eo in impedimenta, ita in , externa distisina, eae ctes na
112쪽
Io C. HEMMINGIV slegis obedientia: alia nullo modo viribus nostris in choare, nedum efficere valemus. Huius generis est spiritualis Dei cultus dispiritualis impletio legis diuinae. Quoniam autem potissimum de hoc potiremo actionum genere in ecclesia disputatur, de eod nos hoc loco agemus praecipue, quul doctores Ecclesiae de eo statuant, ostendemus, idque in eum finem, ut quid de eo sientiendum sit,aperte cognoscatur,utq;
non temere damnentur innocenteS. Duae sunt exti emae delibero arbitrio, cum progemina potentia sumitur, opiniones. Harum una ense
lagii, Manichai altera. Inter has plures fiunt mediae, quarum aliae proxime accedunt ad Pelagium, aliae ad Manichaeum,una tantum regiam viam cnet. Pelagius qui alterum extremorum tuetur, affr- ira liberum arbitrium esse modum & caulam consequendae lalutis assirmat liberum voluntatis arbitrium flicere ad operandam perficiendamque iusticiam: alti rina hominem posse in hac vita, praeceptis Dei cognitis, per gratiam creationis,ad tantam perfectionem iusticiar, ii ne adiutorio gratiae laluatoris, persolum liberum voluntatis arbitrium peruenire, ut ei non sit iam nec ellarium dicere:Dimitte nobis debita nostra, nec,Ne nos inducas in tentationem. Haec est
summa sententiae Pelagi de libero arbitrio,quemadmodum ex Augustino colligere promptum est qua ideo recitaui, ut in quo conueniant Papistae cum Pelagianis ad quos proxime accedunt, in quo discre-pςnt,appareat. Contra hac Pelagii in laniam grauiter disputat Augustinus, scripturis clarissime conuincit hominem nequaquam habere liberum arbitrium, quale Pelagius somniat. Qtio videlicet homo sine spiritu sancto, solummodo gratia creationis, doctrinale risadiutus, possit implere legem Dei, praestare Deope sectam obedientiam, hereri vitam aeternam. Et
113쪽
Da LIBERO ARBITRIO. Torquanquam recte concedit Augustinus Pelagio, posse habere fidem, spem, esicharitatem,esse naturae eat
men vere habere,else gratiar a stirmat, qua gratia cum sit gratuita omni modo,nec ex dignitas C, nec ex meritis no itiis pendet porentia si quidem naturae non erumpit in actum,nii gratia diuinuus conferatur, quae cum confertur, libere fertur voluntas in obsequium
Dei. Vnde fit, ut aliquam spiritualem obedientiam Deo praestare possiimus iuxta ipsitus legem. Paulus Apostolus sex firmissimis demonstrationibus euincit, quod nullus mortalium in hac vita possit legi Dei ita
satisfacere,ut coram tribunal Dei iustus ex operibus leo is censeatur. Quae demonstrationes quia alibi saepe repetuntur, hoc loco summis solummodo capitibus ignentur, quae sunt, I uniuersalis experientia. a. Iudicium Dei. . conscientia cuiusque. . dicta scripturae. . conditio legis. .victima silii. Rom. 2.3.7. Gal. 1. Quoties ergo Augustinus liberum voluntatis arbitrium conuellit,contra sententiam Pel
gii loquitur. Nam alias saepe homini liberum arbitrium attribuit, fateturque hominem sine libero arbitrio, nec recte vivere, nec peccare posse item,nec virtuti laudique , nec praemiis poenisve locum esse. Quare dispiciendum est diligenter , cuius respectu nunc alteritur, nunc negatur liberum arbitrium ab Augustino Maliis quod qui no obseruat, eum multis erroribus implicari necesse eit. Non enim contentaneum est, ut id quod dicitur aliquid elle vel non ei se, sit vel non sit omni modo quod dicitur elle vel non elle, praesertim cum diuersi modi spectari polliint.Vt cum dicimus, homo est mortalis ela, homo non estnior talis utraque enunciatio vera st, secundum aliud atque aliud. Sic arbitrium voluntatis est liberum. non liberum,diuersorum respectu. Monachi quidam insulsi pro citra e accedunt ad Pelagium, quorum doctrina, Cuiali sum ad praesenεne-
114쪽
ios C. HEMMINGIV sgotium attinet, hetec summa est Primum docci, quod homines viliberi arbitrii possint quaedam bona opera facere,&ex congruo mereri gratiam Deinde addunt, quod assistente gratia possint implere legem Dei,&4ustificari operibus legis a ex codigno, id est,
meritis operum mereri vitam gerernam Tertio tribuunt homini opera sit pererogationis, ut Ocat, 'tiae aliis quibus volunt, applicent, tapsis sint merito ita. Quae profecto doctrina ex diametro pugnat cum Euangelio. Meritum de congruo vocant, quando homo suo libero arbitrio talia opera facit, quibus aequi est,&congruit Deum moueri atque flecti,ut vicissim benefaciat,&infundat gratiam ita operantibus aquam Operis mercedem Meritum ex condigno appellatur monachis, quod dignum est remuneratione, cui
iure vita aeterna debetur. que sane doctrina contumeliosae stria Christum opus lupererogationis definiunt illud esse, cunis aliquis non est debitor, sed quod vltra ossicium Deo debitum facit. Quare Deum s-bi isto opere obligat Maliis meretur gratiam ii-
tam aeternam. Hoc genus Operum neruus est Papatus,&fons omnis superstitionis Midololatrici cultus iis regno Antichristi Hinc monasteria, hinc milis, hinc indulgentiae, hinc opes in Papatu cumulatae sunt ingenteS. Contra hos Papistarum errores sordissimos de vi liberi arbitrii potenti spiritu diuinus Lutherus dimicat, eosque verbo Dei fortiter prosternit, techcliberum arbitri u quale Papista fingunt damnat quod sane se illis demonstrationibus, quas supra notavi' nauS,funditus euertitur. Quoniam autem Papistae superbe contendunt homines adoptionem mereri,&jibertatem meritis operum consequi, idque vi liberi arbitrii, opponit Lutherus eorum stramineo funda- aDento, eruum arbitrium, propterea quod quicquid homines nondum renati faciant,siit peccatum. Viadn
115쪽
LIBERO ARBITRIO. toreos seruos peccati fieri necesse est, iuxta Domini ditactum Ioli S.8 . Qui facit peccatum, seruus est peccati Et Paulus ait Rom. 6. 6. Quilibet seruus est eius cui obtemperat. Cum autem seruunt arbitriumst tuit Lutherus, de eirectu liberi arbitrii in hominibus non regeneratis loquitur, videlicet quod faciat homines peccati eruos. Nam ut Papistae contendunt homines liberos fieri meritis operum, ita Lutherus y ῆς - conuincit scripturis homines seruos fieri operibus, ut i quae ex libero voluntatis arbitrio manant ante regei r nerationem. Nihil autem impedit, quominus libe- rum arbitrium&cum perloia a seruitute,&cum Vota huitatis libertate stare possit Elt enim alia libertas personae, alia voluntatis, si imantea quoq; admonuicia osse, mus. Quod discrimen qui non obseruant in magna istacta res perplexitate haerent. Si ergo caulam respicis, Iibertastruo risiti votivitatis recte liberum arbitrium dicitur: si esserit,es tum eruum meri id nominatur, propterea quod faust hin ciat seruos ante regeneratione tra, ut diximus. tet; at in t Manich us, qui alterum extremorum tenet, peniistinisti tus tollit liberum arbitrium, nec illud in ullo actionuulso genere admittit adeo quod Deum autorem peccati illitii, isto impudenter faciat, nihilo finior Ioviniano,qui ex eo. Discua dem principio quod mox scribemus 'hominem contendit peccare non posse. Sed age distinctius senti 5 1o tentiam Loicorum, Manichaeorum Iovinianistarii, tib αι ThcOlogor xlm quorundam,qui hodie Manichati proxiale accedere videntur im0do eorum hietiani
Vno eodemque principio Stoici, Manichaei, Ioui-
si .e, quidam Theologi hodie nituntur, hoe
' Videlicet: Deus omnia praesicit Ex hoc principio pariter concludunt sed fati inomnia nec citario fieri, ex, praescientia diuina pendere, alioqui aiunt falleretur praescientia Dei. Cum alitem hoc principium parti- cularibus a tionibus, praesertim hominum, accom-
116쪽
NIC NEM MINGI Usmodant, varie se torquent: 'ub longius progrediuntur,eb magis se suis conclusiunculis inuoluunt&constringunt.
Stoici v ccx primo libro Ciceronis De diuinatio ne manifestum est simpliciter ineuitabilem omniueuentuum necessitatem inde inferunt, tollunt contingentiam xcausas secundas ita primae annexas esse volunt, ut aliter agere non possint, quam ut moueantur a prima. Hanc Stoicam illationem ut mihi quiadem videtur non pauci verbis damnant, tametsi re- ipsa cum Stoicis faciant. Manichari ut hominibus peccantibus patrocin tur,ex eodem principio audacter inferunt Deu peccati autorem esse, propterea quod hominos non possint praescientiam Dei effugere, Iouinianus absurdius adhuc inseri,qui ut Deo peccatum hominis ascribere non audet: ita hominem ab omni peccato liberum pronunciat, assirmans hominem peccare non posse. Nam quicquid facit, ex necessitate,ut ille lentit, cit. Cicero,ut est insecudoDe diuinationα principium quo nituntur Stoici, Manichan, dc Iovinianus, conatur euertere, sed parum s liciter, hac ratione Si praescientia est,certo eueniet quod praescitur a Deo, incerto eueniat, fortu na nulli est Atest sortuna; proinde nulla est praescietia Atq; ita Cicero declinans Scyllam incidit in Charybdim. Nam dum vult facere liberos facit sacrilegos, ut Augustinus ait Mouetur autem Cicero hac, ut ipse putat iustissima ratione. Si nulla fortuna per fortunam contingentiam intelligit nullum est liberum arbitrium. Quod si nullumellia voluntatis arbitrium cu- cedimus, omnis humana vita iubuertitur frustraleges dantur; frustra obiurgationes, laudes, vituperationes,exhortationes adhibentur; neque ulla iustitia, bonis proemia,&malis supplicia costituta sunt. Huic
sententi se fortare opponit Augustinus,& dicitis,
117쪽
praescium futurorum. Quare consecutionem argumenti Ciceronis constanter negata eligiosus, utrumq; fide pictari S confirmat,videlicet elle, preι-
'ult,antiam Sutrumque eligis, utrumque confitetur,
ri vini cedentes,c eodem plane principio sitiam sententiam. scientiam Dei, deliberum voluntatis arbitrium. Theologi quidam magni nominis viri, alioqui ὴφ ' praeesaee de ecclesia Christi meriti, quosve fratre in Christo amo proxime ad Manichaeos Stoicos ac- delibero arbitrio,&aliis euentib.extruunt,sed distin- F ctione quadam mollitant suum dogma Si, inqui utar, i P minani causam attendimus, videlicet, praescientiarn ViN Dei omnia ex praescieriti, ordinationen ei fiunt, ideoque necessiario. At si secundas causas pectamus, issstv multatiunt contingenter. Hinc noverentur quidamia ossis Ra inferre Deum ordinasse adulteriunn Dauidis, quod: imis quidem Dei respecti nullam rationem habuitie ἰ fra cari,sed ,ut aiunt, quatenus David indullat suis affecisIn ditsi ii bus, adulterium ipsius fuit peccatum, merebaturiasmio poenam. Harc distinctio, ut cum pace illorum dicam xes sua quid sentiam, plane videtur sophistica, reuellaala. cc ita soluit Daundem a crimine adulterii, Meum auro-at. bilus rem peccati Dauidis cum Manicharis axuit Nam sithidim Deus, quo omnia dependent&ordinantur, ordina uit adulterium Dauidis ordinauit prosecto etiam cau
ri imas adulterii Dauidis, sine quibus fieri non potuisset
adulterium. Sed neutrum videtur firmum est C. Scri
ptum est enim Psal.s . Deus non volens iniquitatem rues. Et ipse ait EZech. 8. 2-Nolo mortem pecca- toris. Si ergo Deus non ultimiquitatem, certe eam. non ordinat, ut fiata Sinon vult mortem peccatoris, s certe nec cau-mmo is vulta Decordinari ut fiat ini-
si quitas ulla tonet cum factasin, eam sapienter ordiis natin finem villain. Iidem Theologi posita hac sua stin ti ne cogunturgratiam uniuersalem negare,
118쪽
amrmant quatiane doctrina pugnat cum uniuersali mandato, cum uniueriali prornissione,cum uniuersiali υτι ci . cum uniuersali oblignatione gratiae. Atque
ita isti Theologi eodem relabuntur cum Stoicis
Manichaeis, etsi neutri centeri volunt. Sed qui fit, ut in hoc argumento adeo perplexi hereant multii Due sunt caular: Vna quod multi sic ima-gmantur, futura esse Deo, sicut nobis. Altera, quod putent, pr scientiam Dei esse causam omnium filiu-rorum eventuum , cum non sit praesertim eorum,
quos non ordinauit Deus. In eo quod imaginantur futura esle Deo sicut nobis, multum erratur. Nam sutura nobis tam Deo pr sentia fiunt,quam quae nOS VO-camus praesentia Nam quo capacior est mens ait Viues hoc illi tempus praesens est latius.Deo igitur infinitae capacitatis infinitum tempus est presens, ut tota aeternitas,qti est infinita. Quapropter quae apud nos futura&pi aeterita dicuntur, conspectu Dei nu- quam transeunt, sed semper praesentia sunt, Deinde cum praescientiam dicunt causam esse futurorum eventuum omnium , a fallacia decipiuntur&decipiunt,quae ex eo quodio est causa causam facit Non enim plus addit necessitatem rebus venturis non ordinatis a Deo, praeficientiaDei,quam praesentibus spectator cum fiunt Beda rem hac similitudine illustrat. Si video iacere aliquem, nec elle est,ut ipse iaceat,que iacere video. Illa ergo nec cilitas a iacente est, aut avidente' utique non a vidente insertur necessias tiaceat. Sic necessitas eventuum ad Dei praescientiam
se habet Deus igitur non potest dici peccati causa, siue materiale siue formale spectes, ratione praescientiae nec alio quouis modo, naesertim si causam, vim
efficacem intelligas. Neqs enim quia peccatum non impedit, sed permittit, eius causa habia i debet.
119쪽
j I DE LIn ERO ARBITRIO. ru Nam ut Clemens Alexandrinus ait mi, Ἀλύων sit ν' rio . neque quod modum agendi quem indidit na
turae humanae, cum eam primum crearet, conseruat.
cam Nam cum iste modus est liber sui poterat homo eo recte uti in suum commodum , si voluillet neque ex eo quod gratiam suam hominibus ingratis subtrahat, t. hoc enim iustitiae Dei est. Huc ascribam memorabilebo hi dictum Augustini: Aliud est quod vult Deus, aliud disti quod permittit Deus Vult bonum, permittit malu ,3 1le: Vtrumque praescit. Non ergo praescientia Dei est cau- ζ11, si humanarum actionum. Non enim quia Deus prς-
rium perpetrat, sed quia adulterium commissurus rat David, Deus praevidit. Si cui haec nostra solutio non satisfaciat, ei consilium do,quod est Deut 2 I. I. ubi Dominus in hunc modum suum populum alloquitur. Quicquid praecipio tibi, hoc tantum facito. item illud Syracidae 3.1 . Quae tibi mandata sunt, ea sancte meditare, S in pluribus operibus Dei non fueris curiosus.
Philippus Melanchl. - in Hiξο ααυν regia viam tenet qui ut Auguil sentetiam contra Pelagianos; cLutheri contra Papistas probat, ut verissimam, sicut reuera est ita illorum Theologorum, qui ad ManichaeOS proxime accedunt, opinionem recti, sed sine hieri selle improbat. Nam eorum sententia pugnat cum 1 oti verbo Dei vocantis inuitantis omnes ad poenitene inita iam reddit homines partim ignavos, partim secu- illac a ros, partim desiperabundos Multi enim in despera fit ob tionem impelluntur,dum ista opinione evertitur do
in colla strina de gratia uniuersiali, in quam omnes vinguli uotis se fide includere iubetur. Nam si causiam spectes,quae, oculici est misericordia Dei in Christo, vere gratia uniuersat i ta lis est at si euentum resti cis qui ex hominum culpa tulit ' pendet,est particularis Vbilis pus ergo cum catholii occas ea ecclesia istud dogma rure improbat qui moniarta
120쪽
is N IC. EMMINGIVs doctrinam ecclesiae integram explicare proposueratino potuit simpliciter nec tollere, nec statuere liberuarbitrium,quemadmodum illi, qui ex sentctia adue sariorum de limitatis disserebant quaestionibus. Si quis ergo ea qua decet pietatevicandore, sententiam Augustini,Lutheri . Philippi aestimat, videbit eximios illos in ecclesiaDei doctores prorsus eodem, ii fundamento, idemque plane sentire. Qusties enim Augustinus liberum voluntatis a bitrium negat Pelagi solummodo sententiam oppugnat,qui putabat homines legem Dei implere posse in mereri vitam aeternam sine gratia saluatoris. Quando Lutherus liberum arbitrium expugnat, elisi Pelagianos confodit tamen potissimum Papisias invadit, prosternit, qui docent hominem assistentegratia posse implere legem Dei, mereri vitam aeternam quorum sententiam supra integram recitaui.
Verum quad Philippus homini liberum arbitrium
attribuit,alio respectu loquitur. Nam iis solummodo aduersaturi, qui Manichan errorem quodammodo reuocant, ut qui negent voluntatem hominis verbo
Dei doctam, motam Spiritu sancto posse se applicare ad gratiam,assentiri Euangelio, credere, ex fi de Deo aliquam obedientiam praestare etiamsi fatetur neminem legi Dei in hac vita possie implere, pra sertim si perfectio graduum pectetur. Eis autem Philippus habet totius scripturae consensum tamen huc illustre dictum Dauidis ad Salomonem adictabam, quod vel solum veram sententia, quam tuetur Philippus, confirmat. Dictum Dauidis, ut est . Paralip. 28. 9. hoc est Tu quoque Salomos, fili mi, agnosce Deum patris tui, &cole eum coste
perfecto, Manimo voluntario. Omnia enim corda scrutatur Iehoua,&omnei, Mentum cogitationum intelligit. Si quaesieris eu, ii nietur a te; si deserueris eum, abiiciet te in aeternian. Haec verba Dauidis tanquam