Nicolai Hemmingii Tractatus de gratia universali sev salvtari omnibus hominibus, cui adiiciuntur vicini loci ...

61쪽

DE GRATI A UNIVERSALI ADei .verbo igitur nobis sua iudicia&vias,quantum ad salutem attinet, latis demonstrauit ideo Paulus I.

Cor. 1 ait: Nos mentem Domini tenemuS.

Summa omnium est. Quod Deus insalutis mysterio mon respiciat ad carnalem propagationem, non

d maiorum dignitatem, non ad propriam alicuius' 'η, virtutem,non ad merita. non ad potentiam.Breuiter,

φρὴ si: non ad quicquam de quo homo gloriari possit sed in Q. a. eos solummodo veros talios Abrahq agnoscit,qui Ve- stigiis fidei patris sui Abrahae insistunt, nihil sibi tribuentes nisi merita mortis, sed solummodo Christi potentia&iscrito freti, credunt promittenti Deo, indilii qui salutem gratuitam offert omnibus,idque absqueraci omni distinctione Iudaeorum&Gentium. OmnIs relli enim qui rem in eum, non pudefiet id em nuri

,1 Dominus est omnium,diues in omnes qui inuocant que hoe propositum isti J Dei est secundum lectionem quod nihil aliud esse potest,quam immo-

tum decretum Dei, quo ipse elegit ante mundi constitutionem in filios,non qui ex sanguinibus,non qui ex voluntate carnis,non qui ex voluntate viri: sed qui , ex Deo nati sunt filii Abrahae .ideoque Paulus Eph. i. ait ut notum faceret nobis mysterium voluntatis suae secundum beneplacitum eius quod proposuit in R;yyin eo, lio ceu , in Christo. Non est ergo alibi quaeren- dum propolitum, beneplacitum voluntatis Dei quam in Christo in illoc nim solo omnis qui crediderit saluabitur,ut filius promissionis qui vero non

ci ediderit condemnabitur,ut filius carnis. Cum his

' lati e eon sentiunt, quae ex primo capite ad Epli,si QS

Mu afferuntur. Cum haec asseueramus ex verbo Dei,quidam cla- inpiat: mitant nos stabilire liberum arbitrium quibus hoc aevi responsiim volo. Nec cum Pelagianis Mapistis ni-it os n: ium extolles, nec cum Stoicis manichaeis o-

62쪽

- C. HEMMINGIVS mnino tollo liberum arbitrium sed cum Augustinoentio. Hic enim lib. a. contra Faustum Manichaeusic ait: Nos sub fato stellarum nullius hominis gene-Mn ponimus, ut liberum arbiti tum voluntatis, quo vel bene vel male vivitur propter iustum iudicium Dei, ab omni necessitatis vinculo vindicemus e rursu S2Liberam quidem voluntatem mihi dedisti, sed sine tenili: est mihi conatus meus. Distinguit ergo Augustinus inter libertatem voluntatis,quae proprie liberum arbitrium dicitur, facultatem praestandi, quae est aliarum virium Hicet hama nonnullis etiam libero subiungitur arbitrio, sed improprie. Discernendi untataque hi Gradus actionum, a

sentiri velle,credere,conari, perficere. Auemmest, cum mens conuicta est miraculis diuinis, de veritate verbi Dei, dc conscientia cum mente sentit,interduet iam reclamante voluntate,vel hypocrisi,vel veternosis opinionib', vel odio occupata.

Hinc nascitur fides historica, quae mentis dicitur, qualis est in diabolis in multis impiis hominibus, quiveritatem agnitam oderunt de hac fide Iacobus loquitur cum ait : Diaboli credunt contremi

scunt.

Velle est cum voluntas sentit cum mente deligit quod mens verbo Dei docta suadet. de hoc Gradu loquitur Augustinus cum ait: vocationi Dei consentire vel ab ea dissientire propri vobis talis est, hoc est, liberi arbitrii. unde idem Augustinus ei non negatur liberum a bitrium cuius consensius exigitur. ad hunc ergo consiensium duo requiruntur,unum ut doceatur mens, alterum ut iuuetur voluntas mens si quidem nisi doceaturmihi de rebus salutis intelligit, et volutas nihil bene vult nisi adiuuetur a Gratia . etsi ai temii inpliciter velle,cst naturae tamen benevelle est,Dratiae. qua gratia libertas voluntatis non tollitur, sed iu

tacdere

63쪽

iliconbtρ, ρία nixo poli DE GRATIA NIV 4 ceta is Credere vere ad salutem,est quando cor suauiter acquiescit in eo quod voluntas vult&expetit. Hinc naicitur fides filiorum Dei: quam Augusiinus partim liberi arbitrii eise vult,&partim donum Dei fatetur, cum ait Fides non est tantum liberi arbitrii id est liber voluntatis motus acquiescens in misericordia Dei verum etiam donum Dei, quia pater caelestis dat

eam perenti. .

Conatus est iustificati fide studium pietatis , aisistente Gratia, quare in conatu,&liberum arbitrium,& gratia adiuuans concurrunt.

Persectio operis,nullius,excepto Christo,in hau vita est niti ex imputatione diuina Deus enim non intuetur, quantum quilibet valeat, sed quantum velit, ut in Abrahamo patre credentium videre est. Sed de libero arbitrio alias forte copiosius disseremus. Iam quid contra haec obiiciant videamus Fides, inquiunt,donum Dei est,Iohan. 6. hoc est, opus Dei, Ut credatis,&c. Ergo nemo potest credere, nisi diuinitus fidem acceperit. Qui ex hoc loco Euangelistae colligunt fidem donum Dei eue, falluntur neque enim quid efficiat Deus in nobis, sed quid requirat ac velit Christus docet. Nam hoc unum a nobis Deus

postulat, ut credamus quo per fidem Christum posciidentes, filii Dei essiciamur, ut nos spiritu suo gubernet.

Est ne ergo inquies, fides donum Dei Quis hoc negat ' imo hoc modo confessi sumus sed negamus hoc probari posse ex verbis Euangelistae sedi tius fidem ex parte liberi arbitrii. Quis, dic mihi habet aliquid boni nisi ab eo acceperit, qui solus est bonus, Municus fons bonitatist quid, ait Apostolus,habes quod non accepisti in Iacobus cap. I. --δε-- νωθά. Est ne donii Dei quod praedicetur tibi Euangelium: Est ne donum Dei quod ait dias Euangelium

64쪽

s N I C. HEMMINGIVS Est profecto Quomodo autem fides sit donum Dei, docet nos Dominus ipse. ohan.47. Non pro eis olotantum, sed iro eis, qtu credituri sunt per verbum eorum in me.in eandem sententiam PauluS,ROm .io. ait: Fides exauditu, Auditus per verbum Dei. Hic Dominus ipse apostolus eius nobis indicant ordinarium ad consequendam fidem instrumentum, nempe praedicationem Euanselii in qua spiritus sanctus vult esse efficax, quem spiritum sanctum iuxta promissionem filii pater cati estis dar petentibus se. Luc. Et quidam ex patribus vere dicit: -φία, β Ἀ- θωυμ η χέως, πώ et . ut ergo notitia&assensius est mentis: ita expetitio& fiducia est cordis acquies centis in promissionem Euangelii Est proinde fides&donum Dei,ct opus hominis. Donum quidem Dei, quia Deus dat verbum intus cor mouet ad assentiendum audito verbo hominis vero opus propterea quod homo volens credit, motus aspiritu sancto, a bonitate obiecti id est promissi. Cur, dicat aliquis,negatis hominem iustificari operibus, si fides est opus Respondeo. Cum operibus negamus iustificata hominem , opera intelligimus, quorum merito sibi homo gratiam apud Deum conciliet.atquin des nihil ad Deum adfert, quin potius hominem vacuum inopem sistit coram Deo, ut Christi gratia impleatur. Quare fides passivum est opus,Vt ita loquar, cui nulla potest rependi merces nec aliam confert homini iusticiam nisi quam a Christo recepit.Est itaque fides donumDei, nobis volentibus expetentibus per auditum Euangelii,virtute spiritus lancti communicatum Quare recte Augustinus, cum ait: Fides non tantum est liberi arbitrii sed etiam donum Dei liberi quidem arbitrii est, quia volentes credimus;donum vero Dei,quia opere spiritus sanctili expetentibus 'etentibus creatur.idem De spiritu litera: Colentare vocationi Dei,vel ab ea distentire

65쪽

tastis

tire propria: est voluntatis. item VoluntaS, qua credimus, clono Dei tribaitur; quia de Iibero existit arbitrio, quod cum crearemur, accepimus. Breviter;

quatuor in qui b. Spiritus lanctus est esticax, ad fidemessiciendam in homine, coia currunt, videlicet, audire Euangelium, cc sentire Euangelio, Expetere quod ostertur, confidere promittenti Deo atque haec quatuor non lunt violenta, sed voluntaria vides ergo

quomodo fides sit&donurn Dei,&opus hominis.

Praeterea cum iubet Dominus,ut credamus cum promittit bona credetibus cum minatur graueSpoenas non credentibus: cum per Apostolos MProphetas omnes hortatur adcouersionem cum exprobrat ciuitatibus infidelibus, quod non egerint poenitentiam, Matth. I. cum laudat fidem Centurionis: cum Vituperat λιγγαπι ιαν discipulorum moniae sitis ostendit, quod homo pollit credere, modo petat auxilium a Deo cum Ieremia, dicente: Couerte me Sc conue tar. quia tu Dominus Deus meus, Ierem. LI. Huc dc promitso illa Ieremiae II pertinet Si conuerteris, conuertam te, coram facie mea stabis. Sed fortius urgent dictum Domini: Nemo venit ad me, nisi pater meus traxerit eum. Respondeo Pater trahit verbo, trahit Spiritu trahit spirituali voluptate, trahit promissione vita aeternae non trahit funibus tanquam lapidem, non cogit te nolentem, repugnantem, sed volentem trahit, ut ait Chrysostomu Sris A ελ-ν τε, δουλό αενάνελκω, id est qui trahit, volentem trahit. Et Nazian Zenus: ο ρ θ ός. ω mn id est. Nam Deus non inuitum saluabit vu-quam. Quare te quoque velle oportet: quando vis&petis, certissimum est te a Deo trahi iuuari, qui dat Spiritum sanctiam petenti. Sed multi trahenti patri repugnant propria malitia, cum poterant obedire si vellent. Quoties ait Dominus, Matth. 3 voluitc congregare, ut gallina cogregat pullos suos sub

66쪽

aperte, eos potuisse credere, si voluissent. Similem contumaciam Stephanus stiis contribulibus obiicit, Ach. 7. Dura ceruice&incircumcisiis auribus&cordibus, vos temper Spiritui sancto resistitis. Et Dominus apud Elatam clamat: Tota die expadi manu meas ad populum contumacem,& contradicentem mihi. Hoc ipso testimonio Paulus Iudaeorum rebelli nem ac cuiat, quam rebellionem testatur caulam abiectionis eorum fuisse.

At dicunt,Ioh. a. dictum a Domino est Non poterunt credere, quia iterum dixit Elaias: Excaecauit mculos eorum, Mindurauit cor eorum,ut non videant, id est mon credant hinc concludunt Deum esse causam,quod multi non credant. Respondeo: Praedictio Prophetica non est causa, sed indicatio euentus, quisitam propriam causam habet. Causam autem propriam, quod non potuerint credere multi ex Iudatis, idem Dominus indicat, Ioli. s. cum ait: Quomodo vos potestis credere, qui gloriam ab inuicem accipitis,&gloriam quae M oso Deo est, non quaeritis Θ Iudaei ergo non poterant credere, impediti ambitione, hypocrisi, auaritia, falsa opinione de Messa, iustitia legis. Nam ut stomachus noxiis &vitiosis humoribus retirtus, fastidit salubrem cibum, eumq; prae nausea non potest admittere ita mens repleta falsis opinio-rribus, hypocrisi, ambitione, non potest capere salutarem doctrinam fidei. Quare mens ante omnia exo-iacranda est ab omni hypocrisi, dignitate propria,&opinione meriti,quo sentiat suam inopiam, ita tandem esuriat ex sitiat iustitiam, hoc est, credat in Christum, is alietur iustitia, quam Christus illi credenti imputat. Fuerun ergo impedimenta, quo minus crederent Iudaei, hypocrisis, ambitio, opinio meriti, odium Christi,&c.S non decretum Dei,qui cum vult omnea homineos aluos fieri vult etiam eos credere. Nam

inia

67쪽

ci ac D GRATIA UNIVERSALI. νNam sine fide nemo adultus saluabitur. Quomodo autem excaecauerit eos in ter pietatur Pi oph ota,cum addit Et indurauit cor eoru scilicet, ut cor Pharaonis indurauit, videlicet, dilatione poenae addit It no

Obila itur&illud I. Pet. 1. Qui in sermonem impingunt, nec credunt in quod politi sunt. Respodeo: locus et tam biguus, quem nonnulli, ut Lyranus, Lutherus Caluinus interpretantur in hunc modum, quod politi fuerint ad credendum, quia illis erat destinata salotis promisso Hi ergo verbis Petrus exaggerat incredulitatem populi a Deo electi, quod salutem peculiariter sibi oblatam resipuerit. Alii autem sic: quod ad increduli ratem politi fuerint, quemadmodum Pharao dicitur in hoc postus, ut Deo resistat. quod ii recipimus, ad permissionem referendum est,inc non ad consilium Dei, nolentis mortem peccatoris Eorum autem interpretationem qui vertur,

ad quod conditi fuerant, ut non crederent, non recipio pugnat enim cum verbis Petri. Quod ergo quis non credit, gratiam uniuersa

lem iide sibi non applicat, ipsius propria culpa est,

non Dei consilium volentis omnes homines saluos fieri Mincognitionem veritati S venire. I. Tim. 2. Porro fides haec concepta ex verbo Dei,& nata ex Spiritus meto, non debet semper tanquam insenses se, sed oportet eam crescere. ut fiat quotidie maior: robustior. Nam ut Ambrosius ait Cito fides inexe citata languescit. Fit autem maior quatuor rerum ii crem cliti, , cientiae, fiduciae, deuotionis, conflantiae, sicuti Periali ardus alicubi docet. Scientia crescit fides quando assidue versamur in schola Christi, hoc cit, qua dolegimus, audimuS,meditamur verbum Dei, at sidue precatries, ut Deus nobis fidem confirmet&adaugeat, Fiducia sit maior meditatione,&quando non suc

68쪽

εὐ NIC. EMMINGI Uscumbimus vllis tentationibus, nec procellis afflictionum sepersecutionum cedimus. DevotIonesium it atygmentum, quando humili ac pio quodam flectu nos totos Deo subiicimus eique adhaeremus, nihil magis in votis habentes, quam ut Deo nos totos approbemus, vitam cc sortunas obedientiae erga Deum postponentes. Constantia fit magna timore Dei, ardenti inuocatione .iugi gratiarum actione, charitate erga omnes inde selini alii dua pugna spiritus aduersus carnem, bona Gicientia,&diligetia in eo ossici genere, ad quod quilibet vocatus est. Et ii autem his exercitiis solida fit fidet, tamen ita perfecta fieri non potest in hac vita, quin aliquid ei accedere possit, ut semper intimore Dei nos contineamus, conantes magis incide pro

ficere.

Hic itaque admonendi sumus, nequis nostru peccandi petulantia&longa consiletudine abusus benignitate Dei inuitantis se ad resi piscentiam accersat 1ibiipsi iudicium,ut a Deo permittatur rueIe m reprobam mentem. 9uod cum fit, homo ad verbum Dei obsurdescit, sibi ipse eam peccandi necessitate imponit propria voluntate, ut iam aliud quam peccare non possit id quod Iudaeis, mi prae aliis electus Dei populus habebantur, accidi ite legimus memineri mus ergo mandati Dei, dicentis: Vigilateae orate, ne intretis in tentationem. Et Paulus ait: Milites honestam militiam, retinens fidem bonam conscientiam. Nam ut nauis amissio gubernaculo pellitur,ndis: ita homo amissa fide procellis Diaboli iactatur. hoc unum conatur Diabolus, ut fidem homini excutiat, quo in hominem dominari possit. Quare vigilandum, militandum, orandum, ut anchoram salutis nostrae ridem retineamus,in ea crescamus,& usque ad finem in ea perseueremuS. Porro gradus per quos credentes in possessionem beati-itas aliis ira a

ili et

69쪽

destinauit contormes fieri imaginis filii sui, ut sit ipse

primogenitus in multis fratribus. Quos autem praedestinatui scilicet co formes crucis&gloria filii sui)hos&vocavit per praedicationem Euangelii ad ia-lutem &quos vocavit, hoc iustificauit remisiis peccatis,&irnputata illis iustitia filii sui rivos autem iustificauit, hos etiam glorificauit adoptione& donatione vineae ternae. H.vc omnia dicit Paulus facta esse ante constitutionem mundi, quod sane ideo facit, ut commendet nobis religionis nostra antiquitatem,quq non ab hominibus est inuenta,ut Romanorum, Ephesiorum,&aliarum prophanarum gentium religiones sed a Deo ipso anteis udi constit titionem ordinata, decreta, sancita. tempore diuinitus statuto manifestata, ROm. 6.

Cum his consentiunt, quae Paulus Eph. I. scribit, Elegit nos, inquit, in ipsi. hoc est, credentes in ipsium scilicet Christum ante mundi constitutionem, 'tes . semus sancti cirreprehensibiles in colpectu eius per charitatem. Qui praedestinauit nos in adoptionem filiorum per Iesum Christum in sese id est, in suos, ut sui ellemus lilii secundum propositum volutatis sue, qua vult omnes credentes propter Christum ingratiam reciperes in laudem gloriae gratiae ipsius vita detur&glorificetur gratia ipsius, qua diues est in omnes θ qua gratos nos reddidit in dilecto scilicet filio diligit enim credentes in filium in quo habemus

redemptionem per sanguinem eius, remissionc peccatorum, iecundum diuitias gratiae eius.

Horum omnium finis paulo in se sequitur, ut simus inquit in laudem gloriae eius, qui prius sperauimus in Christo. An non haec omnia, uniuersalens gratiam, qtia Deus vult omnes homines silvos si rio

nobis commendanti sed huius illi seli participes si

beati

70쪽

unt, qui filium datum Moblatum in hostiam pro omnibus, fide recipiunt alii autem omneS suapte culpa iuste pereunt. Caeterum tametsi satis esse dictum vidvur de uniuersali Gratia tamen ad uberiorem, rudium praesertim,instructionem Itic duo adiiciemus. Primo recitabimus quaedam testimonia scripturae quibus confirmabitur necessitas conditionis sine qua nemo saluatur.

Secundo,argumenta notabimus,quibus pia mens simplicium confirmata de voluntate Dei misericordissima seu gratia uniuersali se munire poterit aduersus Stoica praedestinationem Pius enim animus claris demonstrationibus confirmatus, non sinit se retibus sophistarum capi, sed ea secutaus contemnit. 8 o. Quia conditio ex qua salus nostra pendet, etsi una est, tamen aliis atque aliis verbis in scriptura notatur, tenenda est regula. Cum ros una plures habet proprietates aeque ab ea dependentes, tunc qualibet earum posita res ipsas-mul poni intelligitur Sic fides vera,quia sperat in UO-cat,vere Deum agnoscit, diligit, timet,patiens est,&c.

Quoties harum proprietatum fidei Vna aliqua ponitur, fides quoque poni&adesse significatur Solet enim scriptura has proprietates fidei carpe pro ipsa fide ponere,ne quis umbram fidei secutus seipsum misere

fallat,&glorietur de fide quam non habet. Haec conditio salutis nostrae, etsi una est viilistus sola misericordia Dei, λυτρω pro peccatis nostris a filio soluto, consideratur tamen dupliciter, ideoque Auplex dicitur: Antecedens,&ConsequenS. Antecedens est fidei leti conuersionis haec accipit in praesenti beneficium Consequens est perseuertantiae, id est,

stabilis perpetuae permansionis in fide usque adfi

nem:

rati