장음표시 사용
101쪽
ad ciuprum:& Albedo ad superficiem; Ma nifestum est autem, ut pater intuenti locuillum quod loquitur etiam de Anima I tellectitia:igitur haec erit forma in Armas ,
ει non tantum operans. Examino ego huiusmodi sententiam :Nam cupiens Aristoteles assignare rationem ; quare deffinitio μin omnibus rebus sit una; Et quomodo cΟ-Positum exMateria , & forma sit unum; dicit,quod non debemus considerare plurali tatem in composito, eam non distinguendo; tunc enim illa plura non possunt esse unum;Distinguens autem hoc ut Materia,
illud ut Forma;hoc quidem esse potentia, illud uero adtu tunc ex pluribus fit unum, hoc est,superueniens illi potentiae Actus, fit per se unum;nempe compositum;& id facit
in contex. ε 3 .In tex. Decimo sexto , ostendens in quibus est definitio, & in quibus
non; inquit. Illa uero,quae neq; Intelligibilem, neq; sensibilem habent materiam ; ut Mathematica,& Simplicia,ex se unum sui, definitionem tamen non habent.Definitio enim ut notat Comentator in Coment rio est compositorum : & ideo in istis non est aliqua alia causa a se, ut sint unu: In his autem quae sunt in materiis; Vnitas per sor. mam accedi t;idest Forma mediante Com '
102쪽
posita ex materia,& forma sunt umini,& ali quod ens . Rursus Volens nobis aperire; 'Quomodo Anima sit in corpore ait, quod Anima est incorpore;sicut in Cupro figura,ru Albedo in superficie: Certum est, quod loquitur etiam de Anima Intellectiva, di-'cit enim in tex, Cognitio , quae est per ueram scientiam , est per Animam ) Modos cientia per ueram causiam habita , prouenit ab Intellectu': Addo . sed forma est in Icu pro non per Assistentiam , sed per in Gmationem ; igitur,& Anima Intellectiva,
non ut operans solum ; sed ut dans esse reperitur in corpore. Altera Authoritas elicitur ab Aristote te 4 a.Meth. 38.& Decimo Moralium cap. s.
ubi affirmat:* Homo per Intellectiva vim, caeteris Animalibus diuersitatem patitur in specie.Cui sententiae de Anima com. I .astipulatus est Averro es; Quare Homo pIntellessirin,& non Cogitatiuam uirtutem Φhabet esse Perpendo consecutionem istam: Differentia,quae non facit ulteratum; sed aliud, diuidit Genus , ut notat Porphyrius cap. de Disterentia) &speciem constituit; nam Vltima Differetia;cum sit Forma rei, constituit rem in esse,ab aliis sipeciebus differentem;Αctuvenim est qui separat,& die a
103쪽
stinguit;ut est locus Aristotelis 7.DiuinoruCOnteX. 9.loquitur autem de distinctione 'specisca;ut patet percunctanti locum illu - di non ut multi opinantur de distinctione numerali ; quoniam eodem libro tex. 28. clarissime dicit: Socrates , & Callias per materiam distinguntur. Verum rationale non facit Alteratum .i. differre accidentaliter;quia tunc Homo per accidens Intelligeret,quod nullus nisi Mentis impos concede iret; sed facit Aliud;hoc est differre essentiali redigitur rationale est Constitutiva speciei Humanae.Hoc demonstrativo discursu; isti ueritati se subscripsit Thaemistius h. de
Anima cap. 27. a.de Anima cap.8.& subti- Iis Doctor .libro Thaeologicarum speculationum.dist. 3.quaest.2.propositione secunda,& Beatus Doctor Parta l. simi. quaest.76. art. I.& lib. 2.contra Gentiles cap.7o.&omnes Latini Interpretes hoc idem confirma
. At responderet Averroistae, Homo per rationale,sed per Intellectum a caeteris speciebus distinguitur ratione operationum, tam si per Principium operas Intrinsecum: sed ratione substantiar, & speciei nequasi et Non enim est per Cogitatiuam uirtutem , badeo ut duas in Homine constixuunt Fula:
104쪽
mas sipecificas;respectu sipeciei unam; resp.
operationum Alteram;&ntraq; diueris
Sed haec responsio meo iudicio est salsita. Primo,Vnius speciei unica Forma specia ca ,sed Homo siue per Cogitatiuam, siue PIntellectivam uim in esse constituatur, est unus specie; igitur unam Formam retinet specificam: -' Obulat concurrens;*est unus specie sub istantialiter,& unam sormam habet substata tialem, nempe Cogitatricem; & cum hoc non in conuenit,ut stib alio respectil. f. suis
ratione operationum aliam cotineat essentialem Formam: γ. Contra,dans esse;dat & consequentia es -se; quod enim dat principale, dat acceG- rium': Si igitur Homo habet esse Formalo per Cogitatiuam,seu Phantasiam; per eandem debet habere operationem; operatio etenim insequitur esse; & Forma dans esse dat simul motum,&operationem;superflua igitur erit Forma Intellectilia: At ista est in Homine admodum necessaria;igitur aduenit sibi,non solum dans operari, sed esse. . Ad sid multiplicada entia sine necessitate Amplius. si Virtus Intellectiva aduenirer
105쪽
ultimo completo existenti; tunc ipsi imaccideret; Quod enim aduenit enti in actu specifico, Accidens est; & ulterius ex Homi. ne Intellectu unum per accidens fieret . Quid hoc dicto inc5uenientius Duae itaq;, Vna in esse ; & in operari Altera, nec sunt ponendae in Homine species; imo nec opti
Verum,diceret Aduersarius; θ &si Homo secundum esse substantiale in actu reperiatur;est tamen in potentia ad operari;no enim sine Intellectu actiones exercere u luerit: non igitur aduenit enti in actu; nec ex consequenti fit unum per Accidens. Leuis quidem est solutio inam etiam Paries est in posse ad Albedinis receptionem; tamen quia paries est in esse substantiae pi nito,ideo dicitur,u, ex pariete,& Albedine fit unum per accidens: Praeterea Tullius, &Crispitudo sua est unum per accidens , eo quod Crispitudo illa aduenit enti completo,& existenti in actu:Non sic existimanduest de Anima Intellectiva,& Homine ; igitur Homo no est Homo, nisi per Intellectu. Insuper si haec Cogitatrix Virtus ut inquit tribueret esse & no operari;tunc nobilior, di praestantior esset Sensititia Bruti Sensiti ita Homi'is: vxupo enim non modo esse ed
106쪽
. ansimul,& operari largitur, & donat: Illa nanq; Forma,quae plures includit persectionis gradus,nobilior est alleva Forma, id noincludente: Sed Exti matrix; & esse,& operari perfectionem retinet; qua Cogitatrix. nequaq possiidet. igitur illa pm statior ista; igitur Brutum, cui Exti matrix.competit ;nobilius est in specie Homine. Somniabat itaq; Averro es, dum huic sententiae asse sus fuerit;& ut posteros in risum carperet,
literis mandauit. Confirmo modo positionem ueram triabus Peripateticis rationibus ne ueritatem tuendo;argumentorum Congerie abund
Et primo,itIud firmis inum; quod Ariastoteles,& Comentator Tertio de Caelo, &Mundo contex. ult.iecerunt,mihi assummo fundamentum;ubi scribunt; operationes, rerum Differetias;quae earum Formae sunt; consequi;nam opus proprium sempera propria porma emanat;testimonio AristoteIis T. Meth.in fine;ut Quare lapis tendit deorsum)quia grauitatem habet: Grauitas est ratio intrinseca;ut lapis ad centrum descedat. Tunς facio hunc discursum. Illa dicitur specifica alicuius rei Forma; qua res illa operativo munere fungitur
107쪽
At Homo suum opus:quod est Intelligere, ratiocinari; per Intellectum complet ; Intellestiis igitur est Forma specifica eius:
Per quem; tanil per intimiorem eius Fo mam in essendo,ab Animabus Irrationaliu specie differt.Pars minoris media, . CHumana operatio sit Intelligere ex eo euides est; quod Aristoteles x. Ethicorum cap.
s.docet; ubi Hominis isticitatem in propria eius operatione deprehendi iubet: Quam inuestigans ait, Speculatio Primae lauis,sed ciulam superiorem Intelligere . Hoc idem,Ρrologo primi phycastruit Aueretoes;ubi annuere uidetur ;i, Hominis esse in sua ultima perseetione;est esse per scientias speculati uas persectum;quae per discurium,& Intelligere habentur. & s. de Gen.
Anim .cap.7.& primo Politicorum dicunt; Homo solus Animalium utitur ratione: Tota autem Minor;quod Homo per Intellectum Intelligat,est Aristotelis, & Comentatoris 3.de Anima, primo;secundo de Anima I .Habent ibi; quod Anima est principium quo uiuimus,sentimus,& Intelligimus primo:Vltimum hoc no potest de V
gelativo,& Sensitivo Intelligi;sed de Intellectivo i & hinc inde pluribus in locis inquiuunquod siicuti Animal uiuit, & per M
108쪽
nimam sentit; ita Homo per Intellectum Intelligit;Minor itaq; patet tota . Confirmo rationem hac hypothesi coniecta qu5d Passiio Animae sentientis, Animal in persectiori gradu uite;uita ipse se sitiua;minime ponit;nihil enim ultra Pha-tasiam,Cogitatiuam,& Memoriam attingere ualet;sicuti nec Vegetativa, ulteriore
uitae gradum,si sit Nutritiua, Augumentatiua,& Generativa, Plante ipsi eoaddit,lunc sic.Homo persectissimum uitae gradum habet,si sensitiva done hoc est Vitae Intellectivae ; ut patet secundo de Anima conterax 3.Hac praestatissima Vita Cogitatiuae Virtuti superaddita uiuit Homo: Quare Inte lectus dat Homini uiuere suum, ad quod haud peruenire potest Cogitatrix:Nulla.n. uirtus Inferior alienum munus, ut suum attingit:Vltima itaq; Hominis Forma das esse est Intellectus. Corroboro magis;assumedo illud, quod habet Arist. a. de Anima x. quod operatio uitae se habet ad Animam, si ut Actus secudus, ad Actum primum In quo enim est Actus secundus, reperitur & Primus ; nam
ubi est considerare, & intelligere; ibi est scientia,uel Habitus: sic in quo est aliqua operatio Vitae;in eo est aliqua considerin
109쪽
da pars,quφI Ili operationi,sicut Actus pramus secundo. comparetur:Tuc facio sic. In Homine propria operatio ; quae est intelli
gere,& ratiocinari ut scribitur in Ethicis depreheditur; igitur in eodem aliquod debet reperiri principium dans esse: quod se habeat ad 1ntelliger e,sicut actus primus ad secundum:Huiusmodi non potest esse Cogitatiua uel phantasia;quia est corruptibilis,& mixta,& a corpore separabilis: operatio autem Hominis propria est incorruptibialis,& immixta, ut libro de Anima appareo Fieri igitur non potest, Hominem per Cogitatiuam,nomen speciei sortiti; & per eandem ab Animalibus distingui;Sed hoe per Intellectum nanciscitur; ideo, & ipse
Forma substantialis dans esse Primo , &i de operari erit.Non uideo hercle; quomodo Auerro es in sequaces inuenire ualeant modum put ista propria operatio; nempe Intelligere it huius hominis actio;experitur enim unusquisq; nostrum seipsum esse, qui Intelligit: Competit autem alicui motus,siue operatio tripliciter; ut primo tex. Tertii phys. scribit Arist. D scitur enim aliquid agere,uel operari; Aut secundum totum,λcut medicus fanat; & aedificator aedificat; Aut fefundum partem , ut Homo uidet pes
110쪽
oculum,homo senatur,quia Thorax,uel manus sanatur: Aut peraccidens, ut Album aedificatin Musicus legit; accidit enim aedificatori esse album,& legenti musicum:Cum igitur dicimus: huncHominem Intelligere,& suam exercere operationem; aut haec actio inest ei per accidens; aut secundum totum,ut dicebat Plato, Homo est tota Anima Intellectiva,aut competit ei secunda Partem;hoc est,u, Intellectus sit pars Hominia:Non est dicendum Primum, quia intelligere attribuitur Homini inquantnm est Homo: Non affirmandum secundum;quia: ipsae idem Homo percipit se intelligere, &-sentire; sentit secundum corpus; ideo non potest secundum idem Intelligere; Intellia gere enim,& sentire maxime differunt:Uel: tunc quaelibet corporis pars intelligeret quod est falsum.Restat igitur,q, iste Hotiis intelligat secundum partem ; &, Intelle..ectus sit pars Hominis;&non adueniens ipsi, ut Motor Mobili. Secunda Principalis ratio nonnulla aperienda supponit. Primis,ui omnes Peripatetici in hoc assentire uidetur;* Homo ut scribit Aristoteles secundo Moralium ad Euῶ demum cap.7. seipsum mouet; & ita suas disponit actiones ; ut quando operatur,ea