Pauli Benii Eugubini ... In M.T. Ciceronis orationem pro lege Manilia Commentarij. Vt autem cum theoria et praeceptis coniugatur praxis & vsus, ... Subiicitur Oratio pro Archia poeta, pro M. Marcello, & in L. Pisonem, ac singularum artificium explana

발행: 1625년

분량: 242페이지

출처: archive.org

분류: 연설

211쪽

scriptionibus , caedibus ac sanguine foedassent omnia. De duobus vero Lucullis de Metellis, de Marcellis nihil attinet dicere, cum unus Caesar plures victolias ouam' isti omnes, retulerit. Nec tigillatim egregium iactum ullum cum ullo ex praecipuis Caesarianis conferri potest, qui unus illud eiserre potuit, Veni, vidi,viei. Nisi Bith Claudium Neronern proseras dum Osdrubalem cecidit,Annibalemque decepit. De ouo Italicus Lyricus exclamauit, . r. Egli labbe es viare' occhi, at vesar pone. Sed nimirum pro temporum illorum necessitate factum illud summa commendati me dignum est, praeconioque ingenti dignissimum: sed tamen audax fuit necu cuum temeritate . Si enim illico eius discessum persensisset Annibal quod facile conti ere de potetat & debebat, extremam illi cladem intulisset; ita ut hoc tempore admiratione potius esset prosequendum AJuam imitandum. Scipio tamen est in promptu qui Culari non modo aequalis sed superior videri possi t bellica gloria. quod tamehine inde disputatum est ab historicis, ita ut lis diu sub iudice fuerit. Veruntamen Italicus Lyricus, vel potius Lyricorum nostrorum Princeps, visius est Scipioni primcipem laudem tribuere. Cum enim Famae Triumphum conderet, ac primo dupitare visus esset cui nam primus locus apud Famam ex Romanis Imperatoribus tribuendus esset, illud cecinit ι Daman den , Oe prima gli Orebi pors. Labem dema hasua Cesare, e Scipio: .. Ma qηat piis appresso a gran pena mactos.

L'ultro revirambi-en Scipioni palmam attribui ι praesertim propter pudicitiam ac morum probitatem qua mirifice excelluit . etsi cum eos interim commemoraret ex Romanis, qui bellica virtute floruissent, non tam anteferendus erat Scipio Caesari propter pudicitiam,quam propter unam bellicam virtutem, ali cuin inde etiam Scipio anteponendus vel maxime fuit Caesari, quod Patriae fuerit studiosissimus, cum Caesar non modo contra illam cum Pisone fortasse etiam cum

Catilina coniurarit, verum etiam eandem unus tandem oppresserit. Nam si dicas nostrum Lyricum interim illos canere qui fama celebraretur, ac propterea iure Scipionem Caesari praetulisse quod hiῆ pudicitiam violasset. cur igitur continenter ad eos celebrandos progrediens qui doctrinis ac virtutibus famam sibi peperissent cecinit

- Pon mente a rultro lato,

Cur Romanos quos celebrauerat Martis populum appellauit 3 certE ob laudem bellicam lita ut bellica citius spectanda esset in illis, caeterarum virtutum ratio habenda nulla. Porro iam expectet quispiam xt Caesarem cum Graecis Imperatoribus ac Barbaris Regibus comparem, atque his omnibus praestitisse doceam . ego vero de Mil- clade, Themistocle,Pericle, Alcibiade nihil dicam,quod longE impares fuerint Carmri & tryumphis & victoriis Sc praeliis. Denique unus Alexander Macedo ex Graecis instar omnium esse potest qui propterea ab Annibale optimo huius controuςrsae iudice omnibus Imperatoribus ac Ducibus praepositus est. Quid plura is suit Alexam der qui nullam unquam Vrbem obsedit quam non expugnarit: nullum praelium instituit ex quo non distesserit victor. Sed tamen huic quoque fortuna seu scelicitate tantam gloriae acceuionem ana existimes: cum praesertim eius facta saepe cum temeritate coniuncta videri pollint; ita ut ipsemet tanta eventuum sorticitate inflammatus, se non Philippi sed Iouis filium esse suspicaretur. Adde quod cum mollibus populis suit illi dccertandum. Quare si in congressum venisset cum Caesare sortasse hinc etiam agnouisset se non Iouis sed Philippi esse progeniem. Sed qui quid sit Alexandri facta suerunt semper admiration 1lenissima scipionis aequitat Caesaris quoniam cum sortissimis ho. 'stibus dimicavit 6c centum ac septuaginta histium non dicam millia sed millia millium, cecidit, sortitudine,

Pompeii gloria.

212쪽

svera huius gloria C. ser, qWam es pauctore adepfur, sesum habesnem 'I . tarum hoc, quantumcunque est , quiscern maximum ecto totam enim imquam ruum est. nihil tibi ex Ma laude Centum, nihil Praefectus, nihil cohors'. Mihil trima decerpit . inetiam illa i a rerum humanarum dominasus in i νι se scietatem gloria non ossera: ribi cedit, tuam esse totam, propriam sui r . myn' i' eruim temeritas cum sepientia commiscetur et nec ad co- sus admistitur. Ostquam belliea Caesarissem relebrauit, eiusdem celebrat clememtiam, quam illis, etsi longe admirabilia videri possint, longo inte

uallo anteponit. quod non modo semel atque iterum, rum etiam tertio facit quarto, quemadmodum conlubit continenter. TMmetsi aliis piam verbis ac vario stylo semper. Cum enim totum G-eeronis sui damentum atque omnis spes Rei subleuandae in stris clementia collocaret, hanc non modo semel atoue iterum verum etiam tertio dc quarto illius auribus insinuand1 censuit. Denique u non eande plane sententia complectitur in quadripartita hac ratiocinatione, ita ut no omnino ca Archiae de quo diximus artificio sit conferendus, ab eo non longius recedit cum eandem conclusionε non omnino dissimilibus suadeat argumentis: dc tamen haec verbis magnopere variet ac stylo . Tanta vero est huius loci uniuersi in quo primum Caesaris clementiam amplificat, perspicuitas, ut explicatu indigeat nullo; ita ut inoffensis pede percurri possit. Tametsi quoniam illius pulchritudo cum perspi euitate certat, dignus est qui legatur ac septies repetatur: praesertim dum a rebus bellieis de a fortuna tam enucleate ducit argumentum. Sed iam qui eandem clementiam secndo extollat audiamus.

DOmuisti genus immanitare LMara multitudine senumerabiles, loris in

nitas,omni copiarum gen e abundantes. Sed tamen ea vissi, Pact -- ruramineanditionem ut vinci possisti risebant nulla es enim tanta vis, tanta copia, qua πω ferro ac viribo debilitari frangique possit: verum animam vincere,iracundiamcohibere, victoriam temperare, aduersarium nobilitate, ingenio, virtute, prafforem non modo extollere iacentem ined etiam amplificaWe eiss V

Pinam dignitarem; haec sis furiat , non ego eum summis viris comparo, sed . .

limum deo iudico, Ncredibile dictu est quantopere gentes extollat quas bello superaue- rat Caesar; sed tamen multo admirabilius & incredibilius est artificia quo Caesaris extollit clementiam. it aut ipse in hac parte silere malim& vos ad imitationem cohortari, quam longius facere explicando. tantum dicam eo rem prouehere Maullium, ut Caesar hinc Deo rumillimum faciatiquod i men assentationi tribuendum &ad hype bolem reuocandum. Etsi dum tantum audet pro Patria, est illi magna ex parte igninscendum. Sed Iettium locum prosequamur

213쪽

IN CIC. PRO ARCHIA POETA.

sed μαλι tum gentium literis,atque linguis: neque uua unquam aetas de ivis Ludibus ramisset. Se tamen eiusmodi res nescio quomodo, etiam dum amdiuntur acin m leguntur, ol epi clamstre milιι mvidentur, es tubarum sena . at ver. um ais id elementer, mansuetὶ, iustὶ , moderare, sapienter factum, in iracundia presertim, qWae est ioimica consilio, se invictoria, qua natura inflenso verba in , aut audimus, aut legim , quo dis incendimarὸ non modo ingestis rebu/ ,sed etia- in fictis e vi e svὸ, quos nunquam vidimus, diligamus. re vero quem praesentem intuemur, cur mentem, sensisque , o os cernimus, ut quicquid belli fortuna reliquum Reip. fecerit, id e saluum velis; quibus laudia ιus eremusὸ quibus sis prosequemure qua beneuolentia complectemur pH-rietes mediusfrius C. sesar, νι mihi videi r ; huius curia tibi gratias agere geniunt , quodbrexi tempore βινυμ ilia authontas in his maioram suorum se

Dii sedibus.

Atiocinationem ducit a laude & otiae saces subiicit Caesaris animo ;ita tamen ut dementiae laudem & cupiditatem cuicunque laudi anteponat. & quoniam clementiae decus iam satis ostenderat ac Caesari commendauerat, hinc sensim eo refert ratiocinationem quo maxime spectabat ; ut scit icet Caesarem ingenti laudis cupiditate facile incennam,ad eam in Remp.exerendam impellit.& huc pertinet quod ait, besti 'tuna reliquum Reip. fecerit, id esse saluum velis. haec enim verba non talaris clementiam erga Marcellum spectant, aut erga Ciceronem ipsum & quemcunque supplicem a Caesare exceptum, sed ad Rem p. unuieriam ob pristinam. - libertatem, quam adhue efflagitabat. εc ideo pergit qMibus laudibus isti restus Τ quibus modiis prosequemur equa benevolantiaramplectemur eoeae omnia Optaturn homri ni ac speratum respiciunt. Et haecis causa pergit, arietes nudiusfidius huius Cirrae tibi natias et , re geniunt. Cur autem M. Tullit suωbreui tempore illa futura sit authiuitas in b s mai rem sacram Osuis sedibus. Quid clarius, ut intelligatur deposcere & efflagitare a Car. sate pristinam Rei p. libertatem e certe parietes illi quibus idcirco sei: ltim de vocent tribuit, liberis Ciuibus assueti erant. Vbi obserua M.Tulli unita leti iactantam huius rei spem praeseserre. occupat enim ut Caesaris clementiae praefidere

videatur & Caesari ostendere, ut parietes ipsi gestire dicantu r eu pidi, integratiasagendi, quasi postulatum illud beneficium iam ad uentaret. Atque i sic obserues a mentum quod ducita rebus fictis ad .ueras a tragoediis duci in quibus ex mia interdum huiusmodi lacta plausibus excia spiuntur ab auditoribus . tale est quod scribit de Pylade & oleste in lib. de Amicitia . ubi in re fictii cum ingentes

plausus ob duorum amicinrum pietatem de beneuolentiam excit rentur, signi-firat Ion-

maximos rei verae tribuendiu. Et ad hos laudis plausus exoptandos impellit Caesarem. Nunc quartum Iocum

agnoscamus.

214쪽

EAuidem eum C. Marcelli viri optimi se commemorabili pietare ae virtuιν

raditi Lemmas maῶ vobiscum viderem, omnium Marce storum meum pectus memoria odit. quibus tu etiam mρrtuis M.Marcella coasmata, dignit

tem suam reddidicti, nobitissimamque familia , iam ad paucos redactam, pene ab inimia pinHe i. hunc tu igitur diem tuis mammir. innumerabilibus gra--,olationibus iurὶ antepones. hac enim res uniuin est propria Caesaris: catera duce e gerer magna istae quidem, sed ramen multo masnque comitat . huius autem res ta idem dux es, ct eomes: ρος qMidem tant/ est, τι tropheis monumentsque ruis nulla unquam Ar finem aliatura aetas. ηιιil est 'im vere, auem Uactum, qηod aliquano Aon conficiat, o consumat vetustas , ver ahge rua iustitia, ct lenitas animi florescer quotidie magis: ita ut quantum operibara tuis diuturn nas detrahet, tantum Uerat laudibus,se esteros quidem omnes victores bellarum ciuilium iam ante pietate o misericordia vireras, hodierno vero die te Vsum vicissi,vereor ne τι lae,quod dicam non perinde intelligi audita passρ : atque ego ipse cogitans sentia: Vsam victoriam vicisse videris, eum east , quς ista erat adepta, victis remisisti . nam cum iasius victoris conditione lupe omnes victi occi--mus , clementia tu iudicio censeruati fumui. recte igitur unus inuictus es ,σquoniam fas victoris canditist visis e deuicta est ε ., olligit ratiocinationem : sed ita colligit ut prilis magnum illi addat

pondus, ducto argumento a conseruata Marcellorum familia. Eiune hoc uno beneficio contςntuo satis videatur, adhuc Gesari campum ostendit in que latius excurrere eossu eius clementia,praesertim cum dicat haec tua iustitia olimas animi Meseet quotidie nragis. quam Eo . . mi quam ne videati irvrgere acrius, postquam sistram ieeit, Meum

abdit ac manum ι & quasi Marcelli causa dicendi munus suscepisset, Mneficium mMarcel lum collatum celebrat sigillatim. ubi heneficium, quasi victoriam vicisset ipsi mr idque dum Marcello victo quo' 'illam ac caeteris quotquot conseruasset Caesar, euenisis satetur 9 omnes murias ratiocinationem concludit M.Tullius quam unam eandemquenesipa

tito variavit ad Caesiaris clementiam exaggerandam atque Rei ibertutem procurandam. Multa vero in ea sparsa sunt aetum ex Historicoru m antiquitate, tum ex penetralibus Philosophorum.etum

ex Rhetorum ossicina derivantur ad hanc exor uiuam Orationem: quae tamen praetermittere bet quod& quae attigimus satis esse possim ad rati cinationis momenta aestimanda , & ve ro ad posteriorem narrationis partem quae paulo est dissi cilior nostra festinet oratio. Desor,bamus igitur

partem hanet tumeam declarabimus.

215쪽

IN CIC. PRO ARCHIA POEΤA. et os

NARRATIONIS PARS.

ATque hoc C. Caesaris iudicium P.C.quam utὸpateat, attendite. omnes enim qui ad illa arma fato fumus nescio quo Re p. misero funes que compulsi,

etsi aliqua culpa tenemur erroris humani, a scelere ceria tiberati sumus. nam cum M.Marcestum deprecantibus vobis, Reip. conseruauit, memet mihi, o item Reip.

nsuo deprecante , reliquos amplisimos viros Ibi usis, est patriae reddidit qa rum or frequentiam, dignitatem hoc ipso in consessu videtis: non ilia hoctes imduxit in Curiam: fedindicost apori ue ignoratione potias false atqueFnmni metu , quam cupiditate aut crudelitate ciuile bestum esse susceptum. quo quiadem in bello semper de pace agendum, audiendumque esse putau/: sempisque δε- tui non modo Deem, sed orationem etiam civium pacem essetis antium repudiari. neque enim ego illa, nec ulla unquam secutus sum arma ciuilia: semp/rque mea consilia pacis, se toga se . non belu atque armorum fuerunt. hominem sum μcutus priuato ossisio , non publico et tantumque apud me grati animi Melis

memoria viarit, venulla non modo rupiditate, sed ne spe quidem, prudens se sciens tanquam ad interitum ruerem voluntarium, quod quidem meumconsilium minime obscura xie. nam ecthoe in ordi ne integra re, multa de pace dixi, o in ipse bello Eadem etiam cum capitis mei periculo sensi. ex quo nemo erit tam inimrius rerum actimator, qui dubitet, qua Caesaris voluntas de bello fuerit, cum pacis authores conseruandas statim censuerit, caeteris fuerit iratior. Atque id minus mirum videretur fortasse tum, cum spe incertus exitus,se anceps fortuna belli. qui vero vinor, pacis authores deligite is prosecto declarar, maluisses non dimia care, quam vincere. Asque huius quidem rei M. Marcello sum tectis. non νi enim sensus, is in pace semper u tum etiam in bello congruebant. quoties ego eum, sequanta eum dolore viri Θ cum insolentiam certorum hominum, tum etiam ipsius vicZoria ferocitatem extimesentem quo gratior tua liberalitas C. Caesar nobis,

qui illa vidimus,debet esse. non enim iam causae sent inter se ,sed victoria compriranda . vidimus tuam victoriam prasiorum exitu terminaram: glarium vagina vacuum in Urse non vidimus. quos amisimus ciues, eos Martis vis perculit, non

ira vicZoria. ut dubitare debeat nemor quin multos si seri posset, C. sar ab inforis excitaret: quoniam iadem acie conseruat, quos potest . alterius vero panis nihil amplius eo dicam quam id, qaod omnes verebamur, nimis iracundam fuem ram fuisse victoriam. Midam enim non movio armatis, sed interdum etiam ociosis minabantu . nec qHdquisquefensisset , ubi osset, cogitandum esse dicebant. ut mihi quidem videantur 6 immortales , etiamsi poenas a Populo Romano ob aliquod debilum expetiuerint a quietatis bellum tantum , se tam luctuoseum excitauerunt: vel plaeati iam, vel etiam satiatι aliquando omnem spemfalutis ad clementiam victoris , o sapientiam contulisse. Euare gaude ruo icto amem cellenti bono: est fruere eum fortuna, ct gloria, tum etiam natura se moribus tuis. ex quo quidem maximus effructus, iucunditarique sapienti. catera cum tua recoraeabere,etsi perferi mistuti, tamen plerunque felicitati rua congratulasere. ae nobis, quos in Rep. tecum maloisos esse voluim, quoties cogitabis, toties de maximis tuis bene dis, toties de mirabiti liberalitate , toties de singulari septemria tua cogitabis. quae non modo summa bona, se nimis.m audebo vel stadicere.

S a tantus

216쪽

rio PAVLI BENII

ius est enim splendor in Lude vera, tanta in magnitudine animi consitis dignitas: ut haec a virtute donat caetera a fortu commodata esse videantur . noli igitur in conservandis boms virix degat ari , non cupiditate aliqua praesertimaui prauitate aliqua D r,sed opinione Ufςj, stulta forta , certe non improba,

or specie quadam Re . non enim custa ulla tua est,site aliqui timuerunt: contraia

que summa laui quod forique minime timendum fuisse senserunt.

Τs perspicua videri potuit ac plana superior narratio ac laudatior po- 4 Istrema tamen haec pars spinosa &sit bobscura videri posset equorsum enim tam multa ac varia congerit & commemorat M.Tullius Paulus Manutius eo pertinere censet , ut declaretur Caesaris iudicium pa- iis latius,&non modo ad Marcellum ae Ciceronem ipsum atque buiusmodi alios multos pertinere sed longius ac latius patere. Ego vero ubi Manutioipsi concessero hine declarari Caesaiis iudicium ac sipientiam patere latius, illud tamen contendam hanc rGum varietatem quas commemorat, pertine- re ad Cetiaris beneuolentiam captandam, de clementiam magis ac magis excitandam, ut tandem ad Patriae libertatem impelleretur, de Resp. in pristinam authoritatem vindicaretur. Id quod per singula licet cursim agnoscere: Quanquam enim impedimenta interim remouere nititur unde Caesar retardari potu illet, dc omnem scrupulum ex eius pectore euellere, id tamen totum beneficentia: dc clementiae struit excutandae ac pu blicae libertati procurandae. Sed ad singula. Caesaris iudicio eos a scelere luberatos dicit qui in eum arma siumpsissetit: quod probat quia tum a Caesare in Urbem & Curiam inducti sint, satis constaret L sarem iudicasse illos non scelere, hoc est non odio dc crudelitate,sed timore & ignoratione peccasse. quo in loco quoniam Resp. prilis Caesarem declarauerat perduellem&hostem, it aut videri posset Caesar suo iure in Rem p. conuertisse arma, ac proinde, cum victori victo pro arbitratu vis liceat , Relii p. seruitute prenii, idcirco tacith etiam hunc scrupulum atque hanc cingi ratio iaς me uellit, quoa Caelar omni scelere suos Ciues liberauerit cum per ignorationem peccasse declarauerit. Q io in loco sut alterum punctum attingam9 Cicero 438 occasione correpta sibi canit, quasi sic sumpserit arma vi semper de pace cogitarit ac verba fecerit, de inter ar ma ipsa non sine capi tis periculo pacem suaIerit. at enim curtu M.Tulli cum Pompeio, qui ne verbum quidem de pace audire sustinuit, consensisti, teque illi comitem adiunxisti ego vero inquit 9 id laei ne ingrati animi virutium subire iudicarer, cum multis ac maximis beneficiis a Pompeio affectias essem . Quare malui sciens ac prudens ad interitum ruere quam ingrati animi crumen subire . haec de id genus alia de se Cicero : quae plana sunt . Sed & tertio eandem Caesari attribuit voluntatem , idem pacis studium . quod probat quia cum post viiloriam se pacis studiosum ostenderit cum Omnia in eius essent pol state a multo magis in eadem fuerit sementia ante bellum, cum exitus esset incertus. haec item dc alia huiusmodi de Caesare. Contra tamen de Pompeio fuisse existimandum significat quarto loco si victor decessisset. Quam rem non paucis confirmat. id quod vere sortasseenunciat. Certe in epistola quadam satetur se si de pace pluribus egisset, veritum ne Pompeius in eum Gorgoneum vultum intorqueret & Dionysij caput. Et si enim pulcherrimus esset Pompeius & placidis moribus, veruntamen ad extremum, nescio quo pacto, quandam veluti saeuitiam induere visus erat, ut trucem etiam aspectum p seferret , ac fortasse Strabonem patrem imitaretur . profecto liaec Oinnia beneuolentiae captandae diciementire excitandae inseruiunt sed illud maxime quod commemorat de Numine . huc enim cum animaduerteret fore ut Caesar clementiam adamaret, ei victoriam concessisse alti ita ut tum humana tum diuina Caeseris virtutem clementiamque declarent. Haec, inquam, omnia ad eum finem perrinent quem exposistet euet ideo iurE id quod magis ae magis declarat eius cosiliu in hae postrema laudationis parte ea spectare quae nos obseruauimus) inquitὶ isto uiata me inerat borat edifraere eum fortunae mia, tam etiam natura σι iam tuis . ubi sic hortatur Caestim ut ex Philos hiae penetrilibus ducat M.

217쪽

IN CI G PRO ARCHIA POETA. xii

gumentum, quod dum explico ac declaro, quaeis diligenter attendite. Fieri nuIIo

modo potest ut homo ad summam gloriam perueniat ac foelicitatem huius vitaeas sequatur, nisi multis ac magnis tum naturae tum artis, ac tam externis quam intimis

nimis adiumentis ac praesidijs ad eam gloriam dc scelicitatem euehatur. Primo igitur sunt necessaria Naturae praesidia&adiumenta,quae praeclara indole continentur. unde ingenium, iudicium, perspicacia, industria ducit initium . Ut enim arbor, nisi optimo semine&generosa stirpe fuerit propagata, nunquam ad suam scelicitatem. hoc est ubertatem dc mcunditatem, peruenerit; ita homo sine praesidiis Naturae iaceat necesse est. Neque vero non statim exercitatio ususque requiritur, qua Natumstmina excolantur. Vt enim arbor, etsi generosa stirpe sata, nunquam optatos afferat fiuctus, nisi agricolae accedat cultura 3 ita homo nunquam scelicitatis culmen attingat, nisi exercitatione ingenium excolat ac mentem unde solers evadat. Sed & λει tu iis eidem arrideat necesse est. vi enim arbor,nisi tempestiuis imbribus opportun, que sole Coelique clementia laueatur, quae omnia extrinsecus adueniunt ac veluti a fortuna communicantur, serax minime euadat aut foecunda; ita homo nisi prosperistate de secunda fortuna illi arrideat, atque extrinsecus multa largiatur, adoptatam gloriae ac Melicitatis metam nunquam perueniat. quin si sotth aduersa sit, eum deprimat dicalamitosum reddat. biceps enim seu bifrons est sortuna, atque hinc capillata illinc calua. quod si cui capillatam frontem offerat,nec crines ac rei benh gerendae occasionem arripiat facith sibi caluicium obtrudi sentiat ac se*e quacunque deiici. Itaque indu stria praesto sis oporteat, qua oblatam occasionem nee manibus elabi finas, sed teneas. Vere enim dici potest hominem suae fortu nae artificem esse ac fabiu. Deus enim industrios serme iuuat dc laborantes, non stertentes dc dormientes. Nec mihi objjcias ociosam eme nostram industriam ubi arrideat fortuna r quin Virtutis ipsius praesidia contemni posse omnia, cu m plus fortunae drachma valeat quam magnum Virtutis pondus. Nam ut quam fortuna osseri rei benE gerendae occasionem arripias ac teneas, utque prosteritate non insolens evadas, solertia Sc Virtus requir tur. Alioquin praeceps agaris e summa fortunae rota. Id quod Luculli confirmare tiacet exemplo, qui priore Asiaticae expeditionis anno ob miram solertiam, ita tali citer

decertauit siemper,ut sortianam in manu habere diceretur. 6c tamen cum insequenti anno indu striae neruos remisisset, ac superbus Se rapax evasisset, tanta fortunae commutatio facia e st, ut quotidie magis calamitosus euaserit donec omnino attritus sit. At enim sint isthaec, esto tum Naturae. tum exercitationis atque Attis, tum sortuna adiumenta sint necessaria , at ubi virtus ' nonne huius adiumenta maxime requirun- tut 3 sanh ut ad se mmam gloriam perueniamias,virtus dux est,sortu na comes tantium Recte. Sed tamen ob id gloriam quoque requirit M.Tullius. Vere enim et loria vera virtute paratur I ita ut qui non selum Naturae dc exercitationis ac sol lunae, vertim etiam solidae gloriae adiumenta requirat ad scelicitatem, is virtutem quoque, ea inque excellentem requirat. An non meministis ad Gloriae siue Honoris templum non patuita aditum nisi ex Virtutis ac Laboris templo 3 an non eo cosilio virtutis templum ita cum templo honoris copulabatur,ut intelligeremus labore ac virtute veram Gl

riam com parari e quod si quis etiam moribus Virtutem designari affirmet, cum b ni mores germanae Virtutes sint, non repugnabor praesertim quod uno eodemque tempore Artem dc industriam intelligere potamus quae Naturae iungi Bleth vestigio, vel e regione collocari. Ita quidem per gloriam intelligerer gloriam ipsam quae interim ad excellens illud Caesaris bonum constituendum conflueret. ob id igitur M. Tullius bonum quo Caesari fruendum edicit quodque excellens appellat, Natura, moribus, sortuna, Et gloria contineri astirmat. Haec habui quibus Ciceronis hor. tationem ex philosophiae penetralibus derivatam declararem. Et interim Fortunae nomen Tulliano more ac more maiorum hoc est licentius usurpare non dubitaui. alioquin fortuna fictum numen ac nomen est, ita ut turd Satyricus ille cecinerit Nullam numen habes si sit prudentia: sed te

Vir De mas fartuna Deam Caeloque locamus. Tametsi Aristoteleo more fortunam pro occulta causa capientes quaeque nobis

admirationem potitisafferat quam scientiam, tolerabiliter philosophemur. Recthomnino si in numinis potestate tortes nostras sitas lateamur di abditas in diuinodes 3 creto τ

218쪽

. . in Qxi sitiitum ea liens' uni unde Caesari tuendum cssei hori abatur, vi onam pris virtutis aestimaret quani ad a nurabilis illius eloquentia indiciti satu pos aut isti dari. Vos totam illam tu, tiο- 'em diligenter percurrite. ipse enim, quoi ni arrauini ab luimire ad volniu- talionςm mec6sero, ae biseci i ut doce 'c prior quidem is est hiriusmodi. .

1ONIS PARS PRIOR. i

I ne senio adfra, qua honis te conseruati fum f., men verbis extenoso t.

rimaea M. quam et per se assum , nanqua re ra sesim cautio, nostra cauti. s. ut lterutro pec- Jςandumst: malim pideri nimiri mi sυθώ--ρar'm prude, i. qui amse tam demens, qui tibi scilicer insidiareturr H tki η' tame quion is sunt tri, quam quibus tu salutem insperantibus re ii eum fuerunt e non eu credi bilis ramus in iij

' adeptus, huius vitam non anteponat . Ais i mhil cogitant sceleris, ca-Wngum est, nequidi imici. qui ' mhes enim , qt orant, aut sua pertinaria pilamismiserunt , aut tua misericordia retinueruης ut 'ut nulli sepersint de inimiciM. aut qui se perfuerunt, amicis Ent en, eum inanimis homι- num tantae latebra. or tanti recessu augeamus sane se elocem tisam: simul enim AEusebimus diligentiam . nam quis est omnium rami, Zrus rerum , tam νudis in Re tam nihil unquae nec de sua, nec de communi salute cogitan , qui non vlligat rea sature ' ostineri suam 'Oe nius ras vita virum λιοδ r omnium . Equidem Hes iacterique de te , ut debeo, uisara, cassiduntaxat

nos, ct incertos euentus titudinis, o nata coismunis hi titatem exri- 'mesco: doleoque, cum Resp. immortalis use deleat, eam in unims mortalis an caconsistere . Si vero ad humanos casus, inceramque. rarentus valetudinis celeris

Vantum latet Exordii aetum in aperto est ei sJec Neque vero cri' loco, sed potius notitam iac putgentur a crimine qui pertinet ad Iudici legentis

ionis initium in hac oratione, tan rationi sinis de Resurationis init ni m. Memoret si squam , ni fili resutari hoc inus Ocationis at Nidi cuntii ex citrar aesaren 'nspirasse dicere nuit: li' lcontine 'nsionem . Neque rura

219쪽

IN CIC. PRO ARCHIA POEPA.

Zfyiest

siri suadeat M.Tullius,ut suae altili projicht&custodes corporis retine tή ne, si soru verus esset rumor ille, ini paratu Sosscndatur. Nam si haec diuo per se attinge- tenur non autem Caesaris solandi causa, & ut hilarior & placabilior ac beneuolen- tioihaberetur, ac facilius ad Patriam libaandam impellexetur, estoxur genera mis eis ateremur sed cum finis propositus si patriae libertas, caetera astutia antur huius linis gratia, retiis dum est unum Deliberativum genus: caetera, qualia is aliati su ,nui inseritiunt sua fit ut dum elaborat Cicero ac blati sientis eloquentia: eruos iuriesinit, ut e Caesati, mimo sit spicionem illam depellat, id Resutationis obtineat logon, cum quatini pedimenta se laodiscere viderentur suasioni propositae eae uare η nimur. atque aeni dicendum dum in Deliberati im aliunde relabi dicebatur. Iam etsi hisnsitis de constitum prior haec Resutationis tars perspicua satis videri st. Et si unum atque ali mobseruare non dubitabo. Vnum est a initium enu serati eargumentum diicere quo probet neminem ei sequi 'sidias struat Caesa Rubis pro bile videri quidem potuit, cum Brutus, Cassius, ac caeteri illi cum Urς in gratiam tediissent, sed tamen res alites eEcidit, partim libertatis studio,14quo inagnam vim habet in libero populo, partim quod Brutus pernoctem ad P, uiam liberandam solicitaretur a multis . hinc voces illae, Brute dormis equibus ne F a siti maioribus degenerare videretur ad Caesarem necandum impulsus est. Quan- quam vindicis quoque numinis voluiitas apparoe potuit, cum Caesarem adulterum l. a proprio filio quem adulterio itii ceperat turpiter trucidari permissum sit. Brutus enim Caesaris ex adulterio filius erat occultus. itaque illud etiam exclamauit i sar, Tu quoque filii Adde quod cum Caesaris gladio tam multae hominum miri ade i cecidissent, quid mirum si ipse etiam gladio cecidit tandem itaque iustius inde.Cae-i kr dictus Uset quod tandem casus sit viam quod e caesis matris utero hinc enim ros uera non eo inuentu eductus sit. Quanquam cum in utero matrem enecasset. praemonstratum est sole ut alteram matrem Patriam scilicet opprimeret Sc et ca .ret, alius fuit, ut ex utero Caesaris nomen ac ii peret. Alterum est satis a M. Tit4lio in-l Iscari quam lubricum oc offensionibus es uium sit regnum, cum in unitis capite ni, iatur. Et huc in primis ea pertinet verba, ibushimian vitae fragilitatem es scrinig Phuc maxim qui rit, Dotrisque curn 2 αλ Nan sed atti eam in unius mortalis 'i

-uerues illud Iamin a J signiscare spiritum quem ducimus de au- et in 'dico iuq qatus; tum esse Resinanum Imperium. vere e- hii in homo bulla. itaut vel ex hoc satis su p. tque intelligere liceat Aristocraticam

polisti. mque gubernationein stae stabiliorem esse, cum non in unius anima Resp. ollo tur, His addo tertium timihi erasim redolere eaverba, Quem Deum, etiamsi cu- vitulati eri danti. e Si qui denset 'inum fiunmen mortuo excitare pol Eli, non modo periculis hominet i liberare. Sed oratoria amplificati ne usus est Cicexi inque adeo Poςtarum quorundam more locutus cst. Mallem latuen ut Aod micos ac Platopem in primis quein diligenter eumait, secutus esset,& immensam Dei vim ac prouidentiam agno isset. Et si crediderim eo loquendi genere vla m ut timorem verE ac dolorem propter Caeseris periculum exprimeret, eumque sibi mag s beneuolum dc audien- , tem eniceret . Laudamus tamendum omnia Reipi . vulnera sariari flagitat, Si Pa- triae prospicit pro '' sita virili

PARS

Diss

220쪽

PARS POSTERIOR

satu te diu uel natura vixisse, vel gloria .stir si ita vis, natu a fortasse svid. eriam, si placet, gloriar at quod maximum G atriae certe 'rum. Paraonis- re quaeso ictam victorum hominum in contemnenda morte pruden sam'. noti myrape μνώ sapiens esse. saepe enim venit ad aures meas tς idem iPudmmis crebro i-ςere fato te tibi vixisse creo, sedium d auaerem , si tibi soli viveres: ia: si

tibi etiam soli natus essese nunc cum omnium salutem ciuium, cunctamque Rev. res tuae gesta complexae sint. tantum abes a perfectione maxιmorum operum: υν fundamenta, qua cogi as,nondum ieceris Hic tu modum vitae tuae, non salute

M'. sed aquitate animi definies e quid e si isκd, ne gloria quidem ruaestu 'cuius ἔe e auidissimum, qu/muits satiens, noη νegabia . parum ne igitur μ' quιeι gloxiam magnam relinquemus t imo vera alijs, quamuis multii, satis ; tibi, uni parκη . quicquid enim ect,quamuis amplam sit, id certe parum in tam amos aliquid amplias. quo rerum tuarum immortalium C. Caesar hic exitu πι- ris fuit .vρ deuictis aduersarys'Remp. in eo satu reliπqueres', in quo nunc 'eo, vide quaeso. ne tua diuina viri s admiratios misissit habisia, quam gloriae . si quidem gloria es illuseris ac peruagata mulcyrum, or magnarum vel in fuere 9 ,υel iα patriam, via in omne genus hominum Dina meritorum . haec igitur tiabi retiqua pars est. hic rectat actas, in hoc e boranom in. ut Remp. coisis as, eaque tu in primis composi a summa tranquillitare est ocio perfruare. Tum te si votes. eum se patrie quod debe/,solueris: est naturam ipsam expleueris facietate

vi aedi, sis is diu vixisse dici a. quid enim e2 omnino hμ Vsim di , in quo est

aliquιd extrenuumὸ quod cum venerit omnis moluptas praeterica pro nihilo est, via postea noua δειν ast . quasquamsteraus animus nνnq a his avgUνs . quas naturus nobis ad viuendum dedit , coisuntων fuit . senter immortalitatis amore flagrauit. Nec ver hae tua vita dicendae Hy; grex corpore est spiritu continetur. illa inquam illis vita est ιν Caesar, qui virebit memoria fecHoram omnium. quam posterit salet, quam us atrensias semper intuebitur, hu3etu inseruias , huic re actentes oportet . quae quidem qua miretur ram priam multa habet, nunc etiam quae lauder expectas. Obstupefient certe imperia, Promncιas, Eb num,oceanum, Nilum, pugnas innumerabiles,*neredibans υιctorias, monumem

ra, munera, triumphos audientes se legentes tuos, Sedat 'haec Urbistabilita tris on*js,se inuitutis erit, vagabitur moaeo nomen tuum longe, atque late 3 o quidemstabilem, se domicilium certum non hiae it . Er i inter eos etiam, qui sentur, sicut inter nos fuit, magna disiensio; cum a* lauditus ad caelum res eta4 gestas inirent; aidi fora e aliquid requirent, idque vel maximum nisibel- si stultis incendium salute patriae ristrinxeris ; ut 1lud fati fuisse videatur, hoc a πν ferxi igitur js etiam is tribus; qui multis post faeculis de te iudicabunt . O quirim haud scio, an incorruptius quism nos. Nam es sine amore, is sine cupidit ate,st rursus sine odio, si ne ianidia tu Dabunt. id autem, etiam se tune ad te,υι quidem falso putant, non pertinebus nunc certe pertinet, te esse talem, vae tuas laqris absuratura nulla unquam sit oblivio. Diuersae voluntates civium suerunt,distractadque sententiae . non enim confises solamis Euos sed armis etiamo castris dissidebimus. erat autem obscoratasquςdam; erat certam inter cla-ν limos duces: multi dubitabant, quid optimum esseC. multi quid i expediret rmahi quid deceret: nonnulli etiam quid liceret: perfunct-que Resp.es hoc mi o,

SEARCH

MENU NAVIGATION